In de voet
sporen van
Robin Hood
p
li
inal
Ie
„Werkelijk,
ik heb nooit
echt onder al
die ellende
geleden"
ZATERDAG 8 JUNI 1991 PAGINA 27
Ve eeuwenoude Robin Hood-eik op 'krukken'.
FOTO'S: PERS UNIE
OTTINGHAM - Robin Hood
het Engelse Nottingham zijn -
il eeuwenlang - onlosmakelijk
et elkaar verbonden, als we de
'erhalen mogen geloven over de
isbandige bandiet die een eigen-
a™jijdse invulling gaf aan de nivelle
ring van de inkomens. Notting-
lammers koesteren hem, als ware
iij de plaatselijke patroonheilige,
zo te hebben zelfs een standbeeld
Mfoor hem opgericht. Een indruk
wekkend bronzen figuur aan de
nzajoet van Nottingham Castle, het
•x koninklijk' kasteel dat op zijn 35
irt peter hoge rotsvoet uittorent bo-
t inlen de oude stad.
G
"Hobin Hood was in zijn tijd bepaald
sel,jiet populair bij de lokale autoriteiten.
:ont|ls vogelvrij-verklaarde werd er hevig
lcht op hem gemaakt, vooral door de
i, zcjierifï, de gezworen aartsvijand van de
rsbqolksheld die met zijn metgezellen de
Tiijken beroofde om goed te kunnen doen
ijk ton de armen. Maar Robin Hood en de
GNlijnen waren vrijwel ongrijpbaar in de
loudtgestrekte bossen nabij de stad, het
prol|ierwood Forest. In de loop der eeuwen
h q het woud in omvang afgenomen, maar
t d(en kan er nog altijd ronddolen en er
„Wfe aanwezigheid van Robin Hood en
ig vijn trawanten, die in hun groene kleren
ed Fijwel onzichtbaar waren, bijna tastbaar
in beien. Er wordt gefluisterd dat de geest
tan^n de held hier rondwaart en dat je bij
ze icht en ontij zijn roep kunt horen
nt jeerklinken. Maar er wordt hier zoveel
V
ho
n I
beweerd. Ongeveer 30 kilometer ten
noorden van Nottingham ligt het Sher
wood Forest bezoekerscentrum. Hier be
ginnen de bewegwijzerde wandelpaden
door het woud van Robin Wood. In het
hartje van het bos staat de eeuwenoude
eik, ruim zevenhonderd jaar oud naar
men zegt, waarin Robin zich bij voor
keur schuilhield. De boom op leeftijd is
danig afgetakeld en kan zich slechts op
'krukken' staande houden. Uitgestrekte
takken rusten op stevige houten palen.
De stalen kabels tussen de tentakels zijn
eveneens aangebracht om de aartsvader
van het woud, die overigens nog steeds
blad draagt, overeind te houden. De
hoogbejaarde reus moet wel fotogeniek
zijn, want er gaat geen mens voorbij die
hem niet op de gevoelige plaat vastlegt.
Het hek dat in een wijde cirkel om de
hoogbejaarde staat is bedoeld om de be
zoeker op een veilige afstand te houden.
Een kind mocht het eens in zijn hoofd
halen de eik te beklimmen. Zou de
boom dat nog overleven?
Expositie
Het bezoekerscentrum herbergt een be
scheiden expositie over het van leven
van Robin Hood, de 'Prins der dieven'.
Een tentoonstelling die weliswaar tot
overpeinzing uitnodigt, maar niet echt
spectaculair is. Wie van meer leven in
de brouwerij houdt, kan beter naar het
museum 'Tales of Robin Hood' in het
hartje van Nottingham gaan. Niet voor
niets kan dit museum bogen op de hoog
ste Britse toeristische onderscheiding
van 1989.
In de ontvangsthal van het middeleeuws
ogende interieur staat het verstijfde
paard van Robin zijn dorst te lessen.
Daar schijnt hij erg lang over te doen.
Hier begint de terugreis naar het middel
eeuwse Engeland. We gaan eerst te voet
en vervolgen de tocht in een soort open
duikersklok, die hangend aan een rail
langzaam voortbeweegt door de tijd van
Robin Hood. De dodelijke pijlen van de
sheriff priemen in de boomstammen, de
eenzame muzikant in de nis speelt op
zijn doedelzak, wolven tonen hun vlijm
scherpe tanden, Robin hangt verscholen
in een boom en ginds wordt een over
vloedig feestmaal aangericht. In de pan
nen pruttelt het vet en de grote puddin
gen zwaaien als dronkemannen heen en
weer. Het lijkt alsof alles leeft en als
Hollander denk je onwillekeurig even te
rug aan de Efteling, aan de reis door het
Fata Morgana. Wie zich geroepen voelt
zelf eens een echte boog te spannen, kan
ook in het museum terecht. Er is een
speciale beveiligde baan, waar het onder
deskundig toezicht van een parmantige
dame zelfs is toegestaan een bok te
schieten.
Festival
Robin Hood komt wellicht nog meer tot
leven tijdens het grote festival dat van
22 tot en met 28 juli in Sherwood Forest
wordt gehouden. Een feest met ridder-
toernooien, hofnars, minstrelen en niet
te vergeten de vogelvrijen uit het woud,
met de dievenprins in hun midden. Het
bezoekerscentrum wordt getransfor
meerd tot een middeleeuws dorp en de
bezoeker kan naar hartelust meedoen
aan allerlei evenementen. In het najaar,
van 23 tot en met 27 oktober, draait
Nottingham zelfde klok zeshonderd jaar
terug. Dan wordt op Nottingham Castle
het historische schouwspel opgevoerd
waarin Robin Hood de hoofdrol speelt.
Het feest begint met een fakkeloptocht
door het stadshart. Overal tref je jong
leurs, goochelaars, verhalenvertellers,
Valkeniers en ambachtslieden aan. Er
worden zwijnen gebraden op hoge vuren
en het vuurwerk davert. Ja, het lijkt wel
of alles Robin Hood is wat de klok slaat
in Nottingham, waar je zelfs op een ge
wone werkdag nog volgelingen van de
bandiet kunt tegenkomen.
Contrasten
Nottingham is de hoofdstad van Not
tinghamshire, een landstreek in het hart
je van de lommerrijke, glooiende East
Midlands, met sluimerende dorpjes waar
de tijd lijkt te hebben stilgestaan. Maar
ook met drukke marktsteden. Een steeds
wisselend landschap van golvende wei
landen tot dichte donkere wouden. Kort
om, een Engelse countryside op z'n boe-
renbest, waar het voor de rustzoekende
opgejaagde stedeling heerlijk toeven is.
Een land van kastelen en abdijen, soms
slechts ruines die met zorg in stand
wordt gehouden.
Door de eeuwen heen is dit het tehuis
geweest van vele beroemde mensen, on
der wie de Pilgrim Fathers, die in de
Mayflower naar Amerika zeilden, en de
romantische dichter Lord Byron. New-
stead Abbey was zijn ouderlijk huis, een
klooster dat door de familie Byron tot
landhuis werd verbouwd. In het mijn
werkersstadje Eastwood staat het huisje
waar de 19e-eeuwse schrijver D.H. Law
rence woonde. Het eenvoudige onderko
men is nu ingericht als museum.
Nottinghamshire biedt talrijke mogelijk
heden voor een dagje uit, ook voor kin
deren. Zo is voor hen een bezoek aan de
White Post Farm in de buurt van Ne
wark zeker de moeite waard. Niet in de
laatste plaats om de bijzondere dieren
De figuur Robin Hood heeft al veel schrijvers en regisseurs geïnspireerd. In 1938 ver
tolkte Errol Flynn de rol van de man die de rijken beroofde om goed te doen aan de
armen. FOTO: KIPPA
kraag gevat in opdracht van de jonge ko
ning Edward III. Vanuit het kasteel kan
men nog dagelijks onder leiding van een
gids (behalve op zondag) in het grotten-
rijk afdalen. In de wand van de kasteel
rots zijn hier en daar nog de restanten
van grotwoningen te zien. Let ook eens
op de pub 'The old trip to Jerusalem',
die zomaar uit de rotswand lijkt te groei
en. Het is de oudste herberg van Enge
land, als we het gevel-opschrift mogen
geloven. Hier en daar treft men nog
pubs aan waar zelfgebrouwen bier wordt
geschonken, zoals bij Fellows Morton-
Clayton. De ware liefhebber van En
gels bitter mag dit zeker niet missen.
Nottingham was vroeger een belangrijk
kantcentrum. De geschiedenis van de fa
bricage van het kant wordt verteld in het
museum The Lace Hall, gehuisvest in
een voormalige kerk. Op gezette tijden
komt hier een oude grote kantmachine
weer even tot leven. Een te zachtjes pra
tende gids op leeftijd legt met engelenge
duld uit hoe de machine werkt. Dat de
doorsnee-bezoeker er na afloop nog niets
van begrijpt, schijnt hem niet te deren.
die deze boerderij herbergt, waaronder
lama's en pythons, die je zelfs mag aan
raken.
Grotwoningen
Ook Nottingham zelf biedt meer dan al
leen Robin Hood. Lang voordat de stad
gesticht werd, lag hier de Keltische ne
derzetting Tyggoyocobayc (grotwoning).
Het volk woonde in de uit de zandsteen-
rotsen gehouwen huizen. En dank zij
deze woonvorm ligt onder de huidige
stedelijke bebouwing een netwerk van
gangen en grotten, die gedurende vele
eeuwen werden gebruikt voor de opslag
van wijn, bier, vis en vlees en als schuil
plaats in oorlogstijd. Van de meer dan
vierhonderd bekende grotten zijn er en
kele te bezichtigen. De beruchtste onder
aardse gang leidt van Nottingham Castle
naar de voet van de rots bij het Brew-
house Yard Museum. In deze tunnel
werd de minnaar van koningin Isabella
en moordenaar van koning Edward II,
Roger Mortimer, bij verrassing in de
tILVERSUM - Na zes uur telefo-
eren sloft dominee Visser de lege
ICRV-kantine binnen. Beetje ver-
imfaaid en een 'pietsie dizzy'.
'ermoeide glimlach: „Om tien uur
S Indigt de uitzending. Een kwartier
[ter zit ik aan de telefoon. Het zijn
ïen genoeglijke gesprekken. Prak-
diensch altijd ellende. Dat gaat de
or "hie dag door tot kwart over vier,
<ant1^ ^et een uur Pauze"-
j bi
kop koffie moet het wonder verrich-
alt in, maar dat blijft nog even uit. Domi-
ïem e visser, ook wel de Hoogtezon-domi-
:rk- e genoemd vanwege de naam van zijn
®en ogramma Onder de hoogtezon, oogt
;n Ingeslagen. „Ik heb vanmorgen m'n
h .natste uitzending gemaakt", klinkt het
ïZieTen. Geen spoor van die gebarsten,
(eeslepende radiostem. „Tot 1 oktober
mdMgen zoals gebruikelijk de herhalingen
dan is het definitief afgelopen".
"9 fee, zijn luisteraars weten nog nergens
:ei*- In. „Ik vind het niet in de eerste plaats
)ek Sjn taak om het ze mee te delen".
1 Je bg onlangs werd zijn tachtigste verjaar-
n, voor NCRV-microfoon gevierd.
ir 8%ar klonk louter lof en prijs voor de
gerehjoherder die elke woensdagmorgen
Jneijnderdduizenden dolende schapen aan-
j°%eekt. „Luisteraars, vrouwen vooral,
'Ukfe hun zieleheil doorgaans buiten de
ikt- xkmuren zoeken. Je hebt er die de
vanlurbel afzetten en de telefoonstekker
uit trekken. Ze willen niet gestoord
ulWden als ik voor de radio ben".
2S tM
Dpzi(
rvoli
''^pandoeren
jg6 gpl u voor, dat uw luisteraars met span-
't'pieken naar de studio komen. („Wij
ing uilen Visser, wij willen Visser," haakt
speels in). Wilt u dan door op een
et s<rere zender? Plots geestdriftig: „Oh
1 kiPr natuurlijk, met de natte vinger,
■en kaarom? Het is het hele pastoraat, dat
n aa|'n enorme rol speelt. In de loop der
delijr natuur'ijk duizenden mensen
|n de telefoon gehad. Waardoor men-
h ja... eh... ja bewaard zijn voor suïci-
j, in de meest ontzettende huwelijk-
iroblematiek geholpen zijn, mensen die
(aar depressief waren en er toch weer
p. jjvenop kwamen. Mensen die volslagen
F'® "werkelijk waren en toch met het geloof
aanraking zijn gekomen. En gelovig
'léven zijn",
je kunt zeggen, dat komt vaker
allicht, maar dit is een heel be-
1 oppld type mens. Kijk, je hebt een hele-
lel mensen die alleen maar naar Radio
;nsnluisteren. In de auto, thuis. Mensen
^tf uitsluitend door de muziek bereikt
j t frden en ik had die formule van mu-
,ral Ik en woord bij mekaar. Enne, nou ja,
11Jk fe mensen, dat vind ik het afschuwelij-
"l die worden niet meer bereikt. Het is
Weiopen".
TPt zijn dat voor mensen die reageren?
s n0?h, een mixture. Mensen met een tra
dominee visser stopt
met radiopraatje
ditionele achtergrond vaak: gerefor
meerd, christelijk gereformeerd. Veel
joodse luisteraars, geseculariseerd joods.
En met een mixture aan problemen: veel
occulte aangelegenheden, antroposofie,
van ultrarechts tot ultralinks kun je zeg
gen. Heel veel mensen die met de kerk
gebroken hebben. Mijn programma is de
kerkgang voor ze".
Hel
Net als vroeger bij het voetballen (mees
muilend: „ze noemden me de stier")
gaat u nogal tekeer in Gods wijngaard.
Zo hebt u voor het oor van gans het
kerkvolk de hel afgeschaft. „Ja, toen zat
ik nog op Hilversum 1 geloof ik. Toen
moest ik bij Jansen, de vorige NCRV-
voorzitter, op de mat komen. Er waren
zoveel bedankjes. Want die lui zeiden:
de hel moet blijven, de hel moet blij
ven".
„Schitterend hè. Ik weet 't nog goed dat-
ie me aanried om wat voorzichtiger te
worden. Hoeveel bedankjes er waren
weet ik niet, daar kom ik nooit achter.
Maar ik ben toen naar Radio 4 gegaan
en daar heb ik nooit meer last gehad.
Daar bedankte niemand meer. Een vol
kómen ander soort publiek".
U hebt ook de hemel afgeschaft hè?
„Ach, alles wat over de hemel gezegd
wordt is fantasie. De bijbel zegt: de he
mel daalt neer op de aarde. Wij ver
wachten een nieuwe aarde en daar zal
het hemels zijn. De hemel moeten we
zien als een kwaliteit van leven hier op
aarde".
U hebt geen voorstelling van het hierna
maals? „Nee, niks. Zodra je met een
voorstelling begint ga je raaskallen. En
vandaar ook die onzin van die reïncar
natie. Die mensen weten het allemaal
precies".
Goed en kwaad
U hebt goed en kwaad toen als betrekke
lijke begrippen leren zien? „Ik weet zo
verschrikkelijk goed het verschil tussen
goed en kwaad. Dat wil zeggen: soms
kan kwaad goed en goed kwaad zijn. En
daarom komt in mijn uitzendingen de
oorlogstijd telkens nog weer tevoor
schijn. Het kan ook niet anders. En
daarom begrijp ik slechte mensen ook zo
goed".
Dat wil zeggen? „Dat niemand het abso
lute kwaad belichaamt. Dat je jezelf,
zelfs nu nog, op een bepaald moment
vraagt: waar liggen de grenzen van goed
en kwaad".
Hoe verwerkt u al die ellende van luiste
raars? „Dat kan ik goed van me afzetten.
Toen ik nog in de Westerkerk in Am
sterdam stond hield ik tien uur spreek
uur per week. Dan kwam ik 's ayonds
naar buiten en dan wandelde ik altijd
even naar de Raadhuisstraat en daar had
je het paleis en daar stond Atlas met die
hele aardbol op z'n nek. En dan zei ik:
dat hoef jij niet te doen. En dan was ik
d'r van af. Werkelijk, ik heb er nooit on
der geleden. Dan zou ik gek geworden
zijn ook".
Even later merkt hij op dat veel mensen
God nog zien als de grote tovenaar en
kunstenmaker. Ze houden zich vooral
op in de hoek van de EO. Van hun 'eeu
wige getuigenis' moet Visser niks heb
ben. „Voor een getuigenis moet je ge
vraagd worden, ja. Die geef je niet te pas
en te onpas. Daar word ik doodziek van,
zoals wat die Henk Binnendijk doet of
hoe heet die kerel. Als iemand dat doet
dan heb ik de neiging om van boven
naar beneden over hem heen te braken.
Dat is jezelf demonstreren. Kijk toch 's
wat een vrome meneer ik ben. Hij heeft
Jezus in z'n binnenzak, vast en zeker.
Vreselijk, vreselijk".
Twintig jaar terug kreeg u de Westerkerk
in dat heidense Amsterdam nog elke
zondag vol. Waarom lukt dat uw opvol
gers niet? „Ik weet het niet, ik ben geen
dominee meer. Wel zeg ik: het evangelie
is zo ongelooflijk boeiend, dat wanneer
dit in een moderne vorm gebracht wordt
en in een moderne ambiance, verant
woord, dan maak ik me sterk dat elke
kerk vol komt. Het is zó verschrikkelijk
interessant, daar kan geen enkele film te
genop".
Toekomst
De toekomst van de christelijke kerk
ziet er wat minder vrolijk uit. „Ach, als
Dominee
Visser voor de
Westerkerk in
Amsterdam.
„Ach, alles wat
over de hemel
gezegd wordt is
fantasie".
FOTO:
DIJKSTRA
de kerk in de goeie zin actueel is en het
evangelie niet aanpast aan de mensen,
dan is er toekomst voor. Wat niet bete
kent dat je ie moet onderwerpen aan de
tijdgeest. Nee, ik ben er niet somber
over. De kerk overleeft altijd. Wel zie ik
de huidige secularisatie steeds sterker
worden. Ik zie ook aankomen dat er
geen christelijke verenigingen meer over
blijven. Wat er van de christelijke scho
len, wat er van de NCRV overblijft weet
ik ook niet".
Wat zijn eigen toekomst betreft is hij
niet bevreesd. „In eerste instantie leg ik
het loodje. Ik zat hier toch wel dne
vier dagen in de week. Programma voor
bereiden, brieven beantwoorden, ieder
krijgt van mij persoonlijk antwoord. Ik
at hier altijd, ik zal een andere kroeg
moeten zien te vinden. Werk? Oh, werk
zat voor m'n eigen ideeèn. Ik ga straks
weer heerlijk naar m'n boerderij in
Frankrijk. Zit ik in m'n eentje ja. Kan ik
eindelijk 's werk maken van een roman.
Ik heb dertig boeken geschreven, ik was
een echte broodschrijver, maar nooit een
roman. Altijd m'n diepste wens geweest,
nooit aan toe gekomen. Op m'n tachtig
ste ja. Waarom niet eigenlijk".
£eidóc6omcmit
