Caissières worstelen met
stress en nekklachten
:onomie
aan landbouw
oeit nog steeds
BEURS VAN AMSTERDAM
£eicUc6ommvt
WOENSDAG 5 JUNI 1991 PAGINA 7
"tederland grootste
ïvesteerder in Japan
)KYO Nederland was vorig jaar de
zitt iotste Europese investeerder in Japan,
sla^an toonde echter aanzienlijk minder
ter Eresse in Nederland dan een jaar
Wier. Dat blijkt uit cijfers die het Japan-
van financiën vandaag heeft
stiscendgemaakt. Nederlandse bedrijven
<er esteerden in 1990 734 miljoen dollar in
Daarmee bleef Nederland Duits-
lt d, dat met 259 miljoen dollar op de
i oi iede plaats kwam, ver voor. Japanse
ari rijven investeerden 2,7 miljard dollar
Nederland, 40 procent minder dan de
P3 miljard dollar van 1989, maar nog
hc.ds goed voor een tweede plaats. Groot-
"nrajtannië bleef het favoriete land. De Ja-
se investeringen namen toe van 5,2
tot 6,8 miljard dollar.
Marineschepen De Schelde veel goedkoper dan Duitse
DEN HAAG De direc
tie van Koninklijke
Maatschappij „De Schel
de" ziet reikhalzend uit
naar toezeggingen van
de overheid voor de aan
besteding van grote op
pervlakteschepen voor
de koninklijke marine.
„Wij kunnen heel goed qua
kwaliteit en prijs concurre
ren met Duitse werven. Onze
vaartuigen kunnen zeker 100
miljoen per stuk goedkoper
worden aangeboden dan de
Duitse", aldus directievoor
zitter drs. B.P. Hiddinga gis
teren tijdens een toelichting
op het jaarverslag. „Onze
technologische voorsprong
kan behouden blijven door
een consistent regeringsbe
leid, maar dan moeten er wel
tijdig toezeggingen worden
gedaan voor de aanbesteding
van grote marineschepen".
Op verzoek van de vaste ka
mercommissie voor Defensie
sturen de marinewerven
deze week een gezamenlijke
nota naar de Tweede Kamer
waarin wordt gepleit voor
een duidelijke stellingneming
om de unieke positie van Ne
derland op marinetechnolo-
gisch gebied te behouden.
Indien det overheid weigert
om orders in Nederland te
plaatsen zou er volgens Hid
dinga een groot probleem
voor zijn maatschappij ont
staan. Hij klaagde over het
veel te laat betrekken van de
Nederlandse industrie bij be
sprekingen over regeringsor
ders. „Eerst praatte de over
heid alleen maar met de
Duitsers. Sinds kort, dit voor
jaar pas, wordt er nu einde
lijk ook met ons gesproken".
„De Schelde" heeft vorig jaar
de nettowinst zien teruglopen
van 17,7 miljoen tot 15,1 mil
joen.
Stork krijgt order
Ariane 5-raket
NAARDEN Stork
(machinebouw) heeft
een vervolgopdracht
verworven voor ver
dere ontwikkeling en
levering van ontste
kingseenheden voor
de Europese Ariane 5-
raket die in 1995 zijn
eerste proefvlucht
maakt. De onderne
ming heeft over de
vervolgorder bespre
kingen gevoerd met
de Franse leverancier
van de raketmotoren,
SEP in Vernon. Met
de opdracht is een be
drag gemoeid van on
geveer 27 miljoen.
Toeneming overschot
op handelsbalans
DEN HAAG Het overschot
op de handelsbalans is toege
nomen van 2,4 miljard gulden
in het eerste kwartaal van
1990 tot 4,1 miljard gulden in
de eerste drie maanden van
dit jaar. Het CBS raamt op ba
sis van voorlopige gegevens de
export op 62,9 miljard (plus
procent) en de. import op 58,8
miljard gulden (plus 2 pro
cent). De export van goederen
nam in maart vergeleken met
een jaar geleden toe met 4 pro
cent tot 22,9 miljard gulden,
terwijl de import met 1 pro
cent afnam tot 20,2 miljard
gulden.
stdrdrag
Andriessen van economische zaken rangschikt de docu-
ere en voor aanvang van de ministersvergadering van de 24 Eu-
raase industrielanden, verenigd in de OESO. In Parijs tekende
lf^ter Kok van financiën gisteren als voorzitter van de verga-
aig een verdrag met Tsjechoslowakije, Hongarije en Polen
®"jsteun van de OESO bij het opzetten van een vrije markteco-
,g jIJS Belastingbeta-
ico'pn consumenten in de
zicrijke industrielanden
ibO) hebben vorig jaar
miljard dollar op tafel
^d om hun te veel
riijjucerende boeren te
zerken. Dat is twaalf pro-
'meer dan in 1989. Er
aalijs geen vooruitgang
bij het beter af-
^jnen van vraag en
de OESO in
ongsteren jaarlijk-
*jinistersvergadering van
enpSO in Parijs gepubli-
rapport over de land-
kukteun. Het gevolg van de
en ende landbouwover-
OOIJen zijn dalende prijzen,
0j0jnende steun en gesubsi-
e jJe dumping op de we-
jarkt, naast bescherming
e thuismarkten.
ESO-ministers proberen
lerhandelingen over een
i wereldhandel, die eind
jaar vastliepen op de
luwsteun, nieuw leven
blazen. De zwarte piet
k volgens de OESO-cij-
fers vooral bij de Europese Ge
meenschap. De belastingbeta
lers en consumenten in Euro
pa legden maar liefst 133 mil
jard gulden op tafel, dertig
miljard meer dan in 1989. In
de VS nam het cijfer veel min
der sterk toe, met drie miljard
dollar tot 75 miljard.
De OESO roept de landbouw
sector op „eindelijk de kans te
grijpen, die de onderhandelin
gen over een vrije wereldhan
del en pogingen op betere be-
heersingsinstrumenten te ont
wikkelen bieden". De huidige
situatie en de vooruitzichten
tot 1995 maken volgens de
OESO duidelijk dat hervor
mingen niet langer kunnen
worden uitgesteld zonder
„ernstige economische gevol
gen".
Staatssecretaris Van Rooy van
buitenlandse handel is opti
mistisch over de afronding nog
dit jaar van de Uruguay-ronde
van de GATT, de onderhande
lingen die moeten leiden tot
een verdere vrijmaking van
de wereldhandel. „Iedereen
ziet nu in dat de kans op een
vrijere wereldhandel verke
ken is als we niet zeer snel iets
doen", aldus Van Rooy.
ASSEN Caissières die
werken met streepjescodes
en scannerkassa's hebben
vaak last van nek- en
schouderklachten en
stress. Zij moeten te lang
achtereen hetzelfde eento
nige werk doen, terwijl de
kassameubels en de stoe
len waarop ze zitten ergo
nomisch niet zijn aange
past aan hun werkomstan
digheden.
Dat concludeert de Diensten
bond van de FNV naar aanlei
ding van een onderzoek van
het Nederlands Instituut voor
Arbeidsomstandigheden (NIA)
naar de werkomstandigheden
van caissières. Het onderzoek
van het NIA, waaraan twintig
caissières in een filiaal van De
Boer Supermarkten in Assen
deelnamen, was een initiatief
van de Stichting Technologie
en Arbeid.
De resultaten komen overeen
met die van een soortgelijk on
derzoek van de arbeidsinspec
tie in het zuiden van Neder
land. Volgens districtsbestuur
der Margreet Jansen van de
Dienstenbond zijn de uitkom
sten representatief voor alle
caissières die in de zevendui
zend supermarktfilialen in ons
land werken.
Het NIA heeft nu een contro
lelijst ontwikkeld waarmee ie
dere caissière aan de hand van
haar antwoorden op 44 ver
schillende vragen inzicht kan
krijgen in haar werkplek en
functie-inhoud. De vragenlijst
is gistermorgen op een bijeen
komst van supermarktperso-
neel en werkgevers in Assen
gepresenteerd. De lijsten wor
den op aanvraag aan caissières
verstrekt.
Volgens Margreet Jansen zul
len werkgevers op grote schaal
moeten investeren in nieuwe
kassameubels en betere stoe
len. Zij meent dat caissières tot
nu toe te veel als sluitpost van
het bedrijf worden beschouwd.
Zo moeten zij niet alleen te
larig achter elkaar eentonig
werk doen maar worden zij
ook niet of nauwelijks betrok
ken bij de gang van zaken in
het bedrijf. De nu ontwikkelde
checklist levert hun argumen
ten om de werkgevers aan te
zetten de arbeidsomstandighe
den te verbeteren.
OPEC vindt huidige
olieprijzen te laag
WENEN De Organisa
tie van Olie-Exporterende
Landen (OPEC) vindt dat
de huidige olieprijs van
ongeveer zeventien dollar
per vat (van 159 liter) te
laag is. Omdat het aanbod
op de markt momenteel
erg groot is, zit het er ech
ter niet -in dat deze prijs
op korte termijn kan wor
den verhoogd.
Dit heeft de voorzitter van de
OPEC, de Algerijnse minister
van olie Sadek Boussena, gis
teren bij de opening van de
halfjaarlijke ministersconfe
rentie van de olie-organisatie
in Wenen gezegd. Volgens
Boussena, die als voorzitter
wordt opgevolgd door de Ve
nezolaanse minister Celestino
Armas, ligt de olieprijs op het
ogenblik vier dollar onder de
richtprijs van 21 dollar per vat
waartoe de OPEC-leden vorig
jaar juli hebben besloten. Nu
elf van de dertien leden vrij
makkelijk in staat zijn om de
overeengekomen 22,3 miljoen
vaten per dag te produceren,
zal het niet eenvoudig zijn die
richtprijs binnen afzienbare
termijn te halen, aldus Bousse
na. In mei bedroeg de OPEC-
produktie 22,2 miljoen vatqn
per dag, maar verwacht wordt
dat in het derde kwartaal dit
jaar het plafond van 22,3 mil
joen vaten zal worden aange
houden.
Na het uitbreken van de Golf
oorlog is de produktie van
Irak en Kuwayt van in totaal
4,5 miljoen vaten per dag weg
gevallen. De Golfoorlog heeft
het oliekartel in totaal zeven
miljard dollar gekost. Saudi-
Arabië heeft het leeuwedeel
van deze weggevallen produk
tie opgevangen door zijn pro
duktie eenvoudig op te schroe
ven. Volgends schattingen
produceerde deze grootste olie
leverancier in mei 7,6 miljoen
vaten per dag tegen 7,4 mil
joen vaten in april.
Vernieuwend
Prins Claus reikt in de Ridderzaal de plaquette voor milieu en energie behorende bij de koning
Willem l-prijs uit aan W. Oosterbosch, directeur van de gelijknamige boekbinderij uit Veldhoven.
Het bedrijf heeft bijzondere aandacht besteed aan het voorkomen van stof en geluidsoverlast. De
Koning Willem I plaquettes worden eens in de twee jaar uitgereikt aan vernieuwende ondernemers.
FOTO: ANP
Nedlloyd goochelt met tellen van stemmen
ROTTERDAM Niet 55
maar 60 procent van de
aandeelhouders heeft op
de vorige week in Rotter
dam gehouden jaarverga
dering van Nedlloyd te
gen goedkeuring van de
jaarrekening gestemd.
Volgens een woordvoerder
van de Rotterdamse transport
maatschappij heeft Nedlloyd
dit verschil bij hertelling ont
dekt. Volgens de onderneming
is „een aantal stemmen van de
Vereniging van Effectenbezit
ters (VEB) niet verwerkt".
Volgens de secretaris van de
raad van bestuur, P. Knotten
belt, gaat het om ruim 31.000
stemmen. „We hebben tijdens
de vergadering twee keer ge
teld omdat we de uitslag niet
helemaal vertrouwden, maar
niets kunnen ontdekken. Pas
bij de derde telling, na de be
kendmaking van de uitslag,
bemerkten we het verschil".
Navraag bij de VEB leert ech
ter dat niet alle verdwenen
stemmen van de vereniging
afkomstig zijn. Volgens VEB-
woordvoerder L. Burlage gaat
het om één stembiljet met
11.701 stemmen. „We hebben
Nedlloyd daarvan op de hoog
te gesteld en gezegd dat deze
stemmen bij de tweede stem
ming, die voor de aandeelhou
derscommissie, wel zijn mee
geteld. Nu zijn ze blijkbaar
toch overstag gegaan". Het
restant van de verdwenen
stemmen is volgens Burlage
afkomstig van Marine Invest
ments, de investeringsmaat
schappij waarbij de Noor Tor-
stein Hagen de scepter voert.
De bijtelling van de „verdwe
nen" stemmen verklaart de
kloof tussen de bij aanvang
van de stemming aanwezige
stemmen (310.301) en de uit
eindelijk uitgebrachte stem
men (292.000) slechts ten dele.
Dit verschil wordt volgens
Nedlloyd veroorzaakt door het
voortijdige vertrek van som
mige aandeelhouders.
loffer bij DAF
^el van de baan
JOVEN Het loonof-
t de directie van DAF
ruim 6000 werknemers
'illen vragen, is goed-
/an de baan. Vertegen-
gers van de bonden
s dit gisteren meege-
is c ia overleg met de direc-
ichtwagenfabrikant had
jte ciden voorgesteld om de
ereemers twee vrije dagen
6a eenmalige uitkering te
veren, waar ze op ba-
beM de cao recht op hebben.
eiséjrectie lanceerde het
jn het kader van een
e kostenreductie die
v'het bedrijf nodig is om
vod rode cijfers te komen,
he aar leed DAF een ver-
"fa(i bijna 228 miljoen gul-
aaiit plan is nu van tafel,
,ses bestuurder F. Kooien
°PV Industriebond FNV.
in eeft een ander voorstel
extra aanvulling op de
t 94 procent en een
alijke aanvulling van de
kering tot 92 procent
)°o( ;haffen, nog niet inge-
er"i. Het bedrijf heeft de
1 gevraagd dit voorstel
aai leden te bespreken. De
JaP hebben daar mee inge-
cha Kooien denkt echter
zijn leden hiermee ak-
gaan. „De weer-
r 6e iij het personeel tegen
'l°g haffing van die extra
3ingen is te groot. Bo-
i levert zo'n maatrege-
iwelijks iets op".
Dorit
Hoge toren
Koningin Beatrix
krijgt van het
hoofd van de
luchtverkeersbe
veiliging van
Schiphol een
tekst toegescho
ven. De vorstin
gaf een DC3 van
de Dutch Dakota
Association toe
stemming op te
stijgen, waarmee
de de nieuwe
verkeerstoren of
ficieel was geo
pend. Door de
uitbreiding van
het stationsge
bouw in westelij
ke richting wordt
het zicht op de
platformen vanuit
de oude toren
belemmerd. De
nieuwe verkeers
toren is met zijn
102 meter de
hoogste ter we
reld.
Scherpe regels
voor rolluiken
WASSENAAR Het col-
lege van B en W in Was
senaar gaat scherpe regels
opstellen voor het gebruik
van rolluiken in winkel
straten in de gemeente.
Nog deze zomer legt het
college een notitie voor
een nieuwe verordening
aan de commissie voor
ruimtelijke ordening voor.
Deze notitie zat al een tijdje in
de pen, maar de zaak is in een
stroomversnelling gekomen
door een brief van de Vereni
ging Winkelcentrum Lang
straat. Deze spreekt in de brief
haar verontrusting uit over de
toename van het aantal geslo
ten rolluiken in de Langstraat.
Volgens de winkeliers zijn ge
sloten rolluiken verre van
'winkelvriendelijk'. Op de da
gen dat de winkels niet open
zijn, kan men geen etalages
kijken. Bovendien vormen ze
een geliefd doelwit voor graf
fiti. En eenmaal volgekladderd
bieden de rolluiken een ver
pauperde aanblik, aldus voor
zitter A.P.J. Notenboom van
de vereniging.
De winkeliers wijzen de ge
meente er voorts op dat de ei
genaar van een snoepwinkel
in de Langstraat onlangs een
gesloten rolluik heeft laten
aanbrengen.
Noteringen van woensdag 5 juni 1991 (tot 10:45 uur)
dividend over
90/2.90
90/7.10
90 1,05
90/6,50
86/87 5% sl.
89/2.65
89/90 4.24
90/6.10"
89 3.50
90 2.80
89 2.50
90 7.80
90/8.-
90/2.10
86 1.75
90/1.30
90/3.50
90 ƒ4.40
90 ƒ2.-
90 2% stock
89/90 1.80
90/2.50
90 ƒ7.85
89/3.30
90/2.00
90/8.60
89/2.00
90/0.50
90 3.48
89/90 2.40
89/90 1.84
78 4.40+5% st
90 1.50
90/5.27
90/3.60
90 1.95
,90/2,40
90/2.52
90 1.00
ho dd
39.40 7/5
133.90 3/4
87.304/4
117.30 24/4
185.40 5/6
61.40 9/4
83.00 3/6
213.0014/5
89.50 4/4
64,50 22/3
28.40 15/4
154 50 10/5
118.704/4
89.70 17/4
36.20 4/6
36.30 9/4
10.40 1/3
163.60 18/4
64.80 2/5
86.50 3/6
86.30 15/5
54.10 15/4
28.90 8/3
56.40 17/4
165.10 10/5
60.00 2/4
54.50 4/4
203.00 2/5
32.0022/5
38.605/4
104.20 18/4
57 50 19/2
101.70 4/6
66.60 31/5
53.704/4
167.503/6
99.70 27/3
46.30 3/4
33.104/4
83.80 3/4
57.00 29/4
la dd
30.80 15/1
101.1016/1
60.50 16/1
70.90 16/1
162.50 7/1
44.308/1
74.50 16/1
170.70 16/1
66.60 30/1
43.30 8/1
16.60 16/1
116.104/2
84.50 3/1
67.30 16/1
24.1014/1
25.30 16/1
5.20 28/5
129.60 16/1
38.70 16/1
510016/1
68.50 2/1
46.30 4/3
19.30 30/1
33.80 14/1
122.90 24/1
33.80 7/1
33.502/1
163.50 7/2
19.7016/1
26.60 16/1
84.30 16/1
51.60 23/1
78.30 16/1
60.10 2/1
39.00 14/1
141.20 6/2
76.00 16/1
38.10 16/1
25.90 16/1
61 00 8/1
44.80 16/1
207.00 207.50
lokker c
gill-br c
hes techn
161.80 161.40
193.00 193.00 193.50
Slotkoers dinsdag 4 juni 1991
aalberts
act hold c
ahrend gr c
amst rubber 3.65 3.65
ant.verl 425.00
atag hold c 119.00 118.90
aulo-i r 93.70 93.70
aulo ind pr 48.50 48.50
bam groep 99.00 98.00
batenb.beh. 118.00 118.00
beers 114.70 114.60
begemann 168 00 168.00
belindo c 321.50 322.00
berkel
37.50 38.00B
3.40
blyd wi
bobel
boer druk 231.50 228.00
boer wink t
braai beh
bredero
breevasl c 12.40 12.45
burg heybr 3400.00L 3400.00L
calvè 1053.00 1047.00
calvè c 1058.00 1052.00
calve pr 790.00 790.00
3.50
18.00L
claimindo c
content beh
cred lyonn
dorp groep 48.00 47 60
econosto 32.10 31.90
emba 234.00 23400
eriks 97.50 9780
flexovil 79.50 79.50
gamma hold 98.50 97.50
gamma h 5 pr 5.40 5.40
getronics 30 40 30.20
geveke 45.20 45.00
giessen 117.50 117.50
goudsmit 45.60 45.00
grolsch c. 182.00
gti hold 201.90
hagemeyer 120.00
hein hold 137.10
hoek's mach 225.00
holland sea 0.72
holl.kloos 52000
vd hoop
hunter d pr
ihc caland
kbb c.pr. c 87.20
koppelpoort 349.80
krasnapols. 239.20
landre gl c 60.20
maas beh c 69.00
macintosh 43.50
maxwell 123.00
medicoph. c 42.00
melia int. 4.85
mend gans 4130.00
moeara 1310.00
moeara opr 172000.
moeara cop 16900.0
moeara wb 18200.0
moolen hold 37.20
mulder bosk 60.00
multihouse 6.50
mijnbouw c 390.00
nat.inv.bnk 573.00 573.00
nbm-amstel 11.30 11,30
nedap 382.00 382.00
n spr.st c 102Q0.0B 10200.0B
nkf hold e 235.70 235.00
nutricia gb 133.50 133.00
nutr.vb c 140.40 138.50
nijv-t.cate 96.70 95.50
omnium eur 15.00 15.00
orco bank c 73.10 72.80
otra 252.00 253.00
palthe
pirelli tyr
polynorm c
randstad h.
reesink c
sarakreek
schuitema
schuttersv
smit int c
sphinx c
staal bank c
stad rott c
xl twenthe 93.50 93.50
lp comp 26.80 26.70
kabeth c 123.50 123.70
unil.6 pr
west-inv wb
westersuik
167.30 166.90
900.00
92.00 92.00
80.00B 80.00B
51.00 51.00
68.50 68.50
4.40 4.40
395.00 397.00
20.20 20.20
700.00L
57.20 57.30
70.00 69.50
13.30 13.20
59.00 58.50
260.00 254.00
22.10 22.00
92.00 92.00
85.00B
218.50 219.00
aank. ital.llre (10.000)
2,020 jap.yen (10.000)
1,54 joeg.din.t/m 100
5,62 noorse kroon (100)
1,770 oost.schill. (100)
30,40 port.escudo
114,00 spaanse pes.
3,44 turkse pond
48,40 zweedse kr.
34,50 zwits.fr.
HOO)
(100)
(100)
(100)
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 22740 - 23340 22800 - 23400 onbewerkt
bewerkt 24940 25000 bewerkt
Opgave: Drijfhout. A'dam
DAF enYNU
leveren in
AMSTERDAM Uitgever
VNU en vrachtwagenfabri
kant DAF waren gisteren de
gebeten honden op de Amster
damse effectenbeurs. VNU
moest onder invloed van een
teleurstellende winstprognose
evenals maandag inleveren.
Het fonds sloot ƒ1,60 lager op
76,70. DAF, dat vanwege de
verliezen onder de metaal-cao
zou uitwillen, moest een gul
den of bijna vier procent terug
op 25,40.
De stemming aan het Damrak
was de gehele dag ongeani
meerd. De lagere noteringen
op de andere Europese beur
zen, de iets lagere dollar, een
zwakke obligatiemarkt en een
fors lagere opening op Wall
Street zorgden voor een lager
gemiddeld koerspeil. De stem
mingsindex leverde dan ook
0,7 punt op 95. De koersindex
kwam uit op 202,3 tegen 202,7
op maandag. De omzet bleef
met 1,4 miljard bescheiden
BEURS
waarbij de aandelen 633 mil
joen voor hun rekening na
men. De omzet in VNU nam
in tegenstelling .tot maandag
fors af van 271.000 stuks tot
156.000 gisteren.
Bij de internationals trok Ko
ninklijke Olie zich weinig aan
van de tendens en dikte twee
kwartjes aan tot 161,30. Akzo
verloor daarentegen ƒ1,10 op
ƒ113,20 terwijl ook Unilever
gas terug moest nemen met
een daling van 1,20 op 166.
De onduidelijkheid over de ge
volgen van net afkeuren van
de jaarekenening bij Nedlloyd
speelde het fonds parten. De
Rotterdamse vervoerder ver
loor 1,10 op ƒ51,50. De verze
keraars Aegon en Amev lagen
niet lekker in de markt en
daalden met respectievelijk
1,50 en 0,80 tot 120 en
ƒ55,80.
