orbatsjov: despoot
>f een slappeling
Water
Israël lanceert derde
aanval op Zuid-Libanon
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
BUITENLAND
ücmLm Qowvant
WOENSDAG 5 JUNI 1991 PAGINA 5
sh benoemt Strauss tot
bassadeur Sovjetunie
t ASHINGTON De Amerikaan-
jpresident George Bush heeft tot
prassing van velen gisteren de de-
Icratische politicus Robert Strauss
poemd tot nieuwe ambassadeur
n de Verenigde Staten in de Sov-
mie.
Igens Bush is Strauss de juiste
om de VS te vertegenwoordi-
in deze periode van 'grote ver-
E (leringen' in de Sovjetunie. Hij zei
'zeker van te zijn dat niemand
(er talent heeft om ervoor te zor-
ji 'dat twee grote schepen - de VS
de Sovjetunie -elkaar niet in de'
Ciht blindelings voorbij zullen va-
Roemenië houdt
deze herfst
verkiezingen
BUKAREST Roemenië houdt al
in de herfst van dit jaar verkiezin
gen in plaats van halverwege vol
gend jaar, zoals oorspronkelijk de
bedoeling was. Minister van finan
ciën Dijmarescu zei gisteren dat
vervroegde verkiezingen noodzake
lijk zijn, omdat de huidige regering
van het Front van Nationale Red
ding „te veel de schuld heeft gekre
gen van de verminderde geloof
waardigheid van Roemenië". Daar
naast is volgens hem een nieuw par
lement nodig om toe te zien op de
wederopbouw van het land.
Vulkaanramp eist 37 doden
TOKYO De uitbarsting van de vulkaan Un-
zen in het zuiden van Japan heeft in totaal 37
mensen het leven gekost, zo is vandaag door Ja
panse autoriteiten bekendgemaakt. Gisteren
moesten de 800 militairen die naar het rampge
bied waren gestuurd om reddingswerkzaamhe
den te verrichten hun zoekactie opgeven toen
de vulkaan opnieuw hete stenen en as begon te
spuwen. Vandaag werd de operatie voortgezet
en konden de resterende vermisten worden ge
borgen.
De reddingswerkers zeiden dat zij de lijken had
den geborgen van alle vermisten, onder wie een
Amerikaanse man en een Frans echtpaar, allen
vulkanologen. Onder de doden zijn 16 journalis
ten. Vijf van de 20 personen die met ernstige
brandwonden moesten worden opgenomen, zijn
inmiddels overleden, waardoor het dodencijfer
op 37 is gekomen.
Afghaans vliegtuig
laat bommen los
op Sovjetdorp
MOSKOU Een toestel van
de Afghaanse luchtmacht
heeft gisteren vijf bommen
losgelaten boven een dorp in
de Sovjetunie, vlak bij de Sov-
jet-Afghaanse grens. Daarbij
zijn vier mensen gedood en
een nog onbekend aantal ge
wonden gevallen.
Het incident deed zich voor bij
het dorp Namadgoeti-Poen, in
de deelrepubliek Tadzjikistan.
Het dorp ligt aan de grensri
vier Pyandj. De vier dodelijke
slachtoffers bevonden zich in
een autobus.
Britten krimpen
leger fors in
LONDEN Groot-Brittannie
heeft gisteren bekendgemaakt dat
het binnen vier jaar zijn troepen
sterkte met meer dan een kwart zal
verminderen. Minister van defen
sie Tom King verklaarde in het
Lagerhuis dat de strijdmacht in
1995 met 44.000. militairen tot
116.000 gereduceerd zal worden. In
juli vorig jaar maakte King al plan
nen openbaar die voorzagen in een
terugtrekking van de helft van de
bijna 67.000 Britse militairen in
Duitsland, een vermindering van
de hele strijdmacht met 18 procent,
en het afstoten van 19 oorlogssche
pen en onderzeeboten in 1993.
3 VUNDERINK
IKOU De schrik zit
joed in bij de Litou-
aar'rs. Luttele uren na de
aanjvang van hun blik-
lactie deze week trok-
Sovjettroepen zich te-
uit de straten van de
Ifdstad Vilnius, maar
miri nationalistische Li-
onafhankelijk-
^sbeweging Sajudis
nn^jft de bevolking opge-
te blijven waken
.veztd het parlementsge-
vetsiw.
i
Litouwse bezorgheid valt
gewelddadigheden in ja-
amfi van dit jaar goed te be-
hetjen. Daar waren ook aller-
van-kleinere incidenten aan
(afgegaan, zoals de bezet-
h van een drukkerij door
aanmandotroepen. Uiteinde-
darvolgde de bestorming van
'ild^jlaatselijke televisietoren,
eid rbij dertien Litouwers het
i eefo verloren.
kvajutoriteiten in Vilnius tas-
stuiljn duister over de vraag
stahet bevel tot de nachtelij-
'oalioperatie heeft gegeven.
over het waarom van de
O breken zij zich het hoofd,
n teirerklaring van het leger
n liet hier ging om een ope-
mai om soldaten te vangen
s hiraren gedeserteerd uit een
bij de stad Kaunas,
eenit geen steek. Het journaal
ke ye Russische republikein-
A nilevisie vroeg zich gister-
om d terecht af wat het leger
uitgerekend bij het Li-
se parlementsgebouw in
irsteus kwam doen.
n
^jgeroperatie in de Litouw-
.jofdstad kwam op een zo
mi legen tijdstip voor Gor-
batsjov dat geen zinnig mens
in Moskou gelooft dat hier van
toeval sprake is.
Om te beginnen is het jongste
wapengekletter toch wel
enorm gênant voor de Sovjet
president, omdat deze als win
naar van de Nobelprijs voor de
Vrede vandaag in Oslo een
rede moest uitspreken.
Daarnaast doet Gorbatsjov zijn
uiterste best een uitnodiging te
krijgen voor de topontmoeting,
volgende maand in Londen,
van 's werelds zeven grootste
industriële naties (G-7). Was
hington heeft de Sovjet-anne
xatie van de Baltische repu
blieken in 1940 nooit erkend,
en acties als die van deze week
liggen bij de Amerikanen zeer
gevoelig.
Brave borsten
De verklaringen waarmee
waarnemers in Moskou, vallen
in grote lijnen in twee hoofd
groepen uiteen: Gorbatsjov
wist ervan en Gorbatsjov wist
van niets.
Waarschijnlijk is de situatie in
beide gevallen even ernstig.
Wist Gorbatsjov ervan, dan
geeft hij conservatieve krach
ten bij tijd en wijle vrij spel.
De vraag is in dit geval in hoe
verre hij oprecht democrati
sche hervormingen wil door
voeren.
Radicale politici in Moskou
wijzen in dit verband op het
openbaar gemaakte verslag
van procureur-generaal Troe-
bin van de Sovjetunie, waarin
het leger wordt vrijgepleit van
de dood van dertien Litouwers
in januari van dit jaar bij de
bestorming van de televisieto
ren in Vilnius. De Litouwers
zouden hun eigen mensen te
pletter hebben gereden of on
der tanks hebben geduwd, we
tend dat het dwalende publiek
in de Sovjetunie en de rest van
de wereld de schuld in de
schoenen van de brave borsten
van het Rode Leger zou schui
ven. Naar het idee van die ra
dicale critici moet de Sovjet
president het verslag van
Troebin hebben gesanctio
neerd en zou hij logischerwijs
ook op de hoogte moeten zijn
geweest van de actie van het
leger in Vilnius maandag
avond.
Dilemma
Ex-minister van buitenlandse
zaken Sjevardnadze verklaar
de in Parijs met name bezorgd
te zijn mocht Gorbatsjov niet
op de hoogte zijn geweest van
de operatie. Hij waarschuwde
dat, als de president de zaak
niet onder controle heeft, los
geslagen legerchefs overal in
den lande dergelijke acties
kunnen ondernemen. De Sov
jetunie staat op de rand van
chaos en anarchie, aldus Sje
vardnadze.
Intussen staan de westerse
landen voor een dilemma.
Moeten zij de president van de
Sovjetunie financiële steun ge
ven als deze oftewel een des
poot oftewel een slappeling is?
Omwille van een laatste restje
stabiliteit in de Sovjetunie lijkt
het voor het Westen wenselijk
de huidige leider van het
grootste en zwaarst bewapende
land ter wereld te steunen. Dit
kan ergere varianten - chaos
of een nieuwe dictatuur-oude
stijl - helpen voorkomen.
Maar de mentaliteit in Moskou
maakt het verstrekken van die
hulp geen pretje, immers, zon
der ingrijpende economische
veranderingen is het land een
bodemloze financiële put. Bo
vendien geldt voor het Westen
dat de regeringen aldaar zich
zelf enig geweld moeten aan
doen alvorens een onsympa
thiek regime te helpen, dat
alle ellende in het eigen land
liefst aan anderen toeschrijft:
het Westen, de communisten
van vroeger, de misdaad of de
vrijheidslievende bevolking
van Litouwen.
dertdamentalisten
^Lndat
ijedid aftreedt
(Vervolg van
de voorpagina)
IERS Het fundamenta
lly FIS riep vorige
^d op tot een algemene
^flig omdat het districten-
bij verkiezingen in het
Teel zou zijn van de rege-
FLN.
(ïaast eist het FIS dat op
ai tegelijk met de parle-
feverkiezingen ook een
Ve president gekozen zou
bn. Deelnemers aan de
tngen in Algiers riepen
en ook om de vestiging
en islamitische staat,
bat van beleg werd in Al-
T voor het eerst afgekon-
In oktober 1988 om zware
FOten het hoofd te kunnen
n, waarbij waarschijnlijk
jrden mensen omkwa-
ar ïHoe lang de maatrgel nu
juiskracht blijft is onduide-
hetjns president Benjedid is
planring van de noodtoestand
bel „vanwege de verslechte-
rien situatie die het land kan
tuim naar een diepe crisis en
dieuitgebreide repressieve
noiegelen te voorkomen",
ief president beloofde een
le regering te vormen na
|g met alle politieke par-
1
Door de ontploffing van een munitie-opslagplaats in Addis Abeba zijn ook vele huizen zwaar be
schadigd. Menige (ex-)bewoner zoekt in de puin naar spullen van waarde.
FOTO: AP
Ontploffing munitiedepot eist meer slachtoffers
ADDIS ABEBA Vol
gens cijfers van Etiopische
autoriteiten hebben de
verwoestende explosies in
een munitiedepot in de
hoofdstad gisteren het le
ven gekost aan vijf perso
nen. Ongeveer honderd
mensen zouden gewond
zijn geraakt.
De BBC maakte vanmorgen
evenwel melding van een do
dental van 100. Het Etiopische
Rode Kruis zei te vrezen dat
er nog zeer veel mensen onder
het puin liggen. De ontploffin
gen hadden plaats in de dicht
bevolkte buitenwijk Nefa Silk,
ongeveer anderhalve kilome
ter van het centrum van de
hoofdstad.
De interim-regering van het
Revolutionair Democratisch
Volksfront (EPRDF) stelde sa
boteurs verantwoordelijk voor
de explosies, maar noemde
geen namen. Tot dusver heeft
geen enkele organisatie de
verantwoordelijkheid opgeëist.
Minister Pronk van ontwikke
lingssamenwerking heeft in
middels 250.000 gulden be
schikbaar gesteld voor hulp
aan de slachtoffers. VN-secre-
taris-generaal Javier Perez de
Cuellar heeft opgeroepen tot
grootscheepse voedselhulp aan
Etiopië en de omringende lan
den. Op de grens van Sudan
en Etiopië voltrekt zich een
nieuwe vluchtelingentragedie
die veel gelijkenis vertoont
met die van de Kurden: als ge
volg van de nog voortdurende
gevechten in delen van Etiopië
vluchten honderdduizenden
Sudanezen vanuit kampen in
Etiopië terug naar Sudan.
SIDON De Israëlische luchtmacht heeft gisterochtend op
nieuw een aanval op bases van guerrillastrijders in Zuid-Liba-
non ondernomen. Het was de derde aanval in drie dagen.
Nog geen twaalf uur eerder waren Israëlische toestellen opgeste
gen voor een aanval die is bestempeld tot de grootste op Libanon
sinds de invasie van 1982. De Libanese politie zei dat het jongste
luchtoffensief drie guerrillastrijders het leven had gekost en ne
gen had verwond. De aanval was net als de eerdere aanvallen
gericht op Palestijnse en Libanese doelen in de heuvels ten oos
ten van de havenstad Sidon.
Een politiewoordvoerder zei dat vier Israëlische toestellen zes
raketten hadden afgevuurd op het Volksfront voor de Bevrij
ding van Palestina-Algemeen Commando (PFLP-GC) van Ah
med Jibril. Twee andere raketten troffen een basis van de Sy-
risch Socialistisch Nationalistische Partij, een Libanese groep die
ijvert voor eenwording van Libanon, Syrië, Jordanië, het voor-
Israëlische Palestina, Irak en Kuwayt in een 'Groot-Syrie'.
OfL
HET LEVENDE EILAND
Na twee weken vertrekt Rob weer naar het „levende
Het weer is prachtig en hij kan de oversteek binnen 24
jen. Maar wanneer hij in open zee komt, ziet hij aan de
i een schip naderen. Het is een prachtig jacht, dat een
Inelheid kan ontwikkelen. Maar Rob weet, dat deze wate-
br de scheepvaart zijn verboden en wanneer hij bovendien
1 het jacht geen vlag voert, wordt hij achterdochtig. Wat
t betekenen? Kijk, daar gaan seinvlaggen omhoog. Hé, de
kapitein van het schip wil, dat Rob bijdraait. Je kunt me nog
meer vertellen, denkt Rob en hij vervolgt rustig zijn koers. Maar
zo gemakkelijk komt hij van de „Walrus" niet af. Larry heeft de
„Vrijheid II" al lang herkend, ook al is het schip nu wit geschil
derd. „Maar we krijgen hem wel te pakken", gromt hij tegen zijn
eerste stuurman. „Als hij niet wil bijdraaien, zullen we hem over
varen. Want we moeten hem te pakken krijgen".
Overstroming
Afghanistan eist
duizenden levens
ISLAMABAD In het noor
den van Afghanistan zijn 21
dorpen verwoest door over
stromingen. Mogelijk vijfdui
zend mensen zijn daarbij om
het leven gekomen, zo heeft
een woordvoerder van de Af
ghaanse rebellen in Pakistan
gisteren gezegd. De Afghaanse
regering heeft1 geen melding
gemaakt van de overstromin
gen. De overstromingen in de
aan de Sovjetunie grenzende
provincie Jozjan, die het ge
volg waren van noodweer,
zouden zich al hebben voorge
daan op 31 mei. De woord
voerder van de rebellen zei
het nieuws te hebben verno
men van rebellenleiders, via
de radio.
STEVO AKKERMAN
PRAAG Dat vonden veel mensen dus dom. dat
ik naar Praag ging verhuizen. De makelaar, de
autoverhuurder, de verzekeringsagent, de
buurman; ze trokken erg vieze gezichten en
vroegen verbaasd wat ik daar nu toch zoeken
moest.
Ik vond hen dom. Wisten ze niet, dacht ik heftig,
dat in Praag ooit het hart van Europa geklopt had
en dat er thans sprake was van een reanimatie
Natuurlijk, veertig jaar communisme poets je niet
zomaar weg, er kleven inderdaad nog wat
bezwaren aan Tsjechoslowakije als vakantieland.
Maar als je eenmaal weet dat je een krant mee
moet nemen als je geld gaat wisselen (heb je iets te
lezen als je in de rij staat), gaat het verder best.
Dus weg met die neuzelende Nederlanders en op
weg naar Praag!
Aan de grens van het beloofde land stonden de
Tsjechen me al op te wachten. Aardige jongens.
Trots overhandigde ik mijn visum. Speciaal voor
buitenlanders die in ons land komen werken, had
de Tsjechoslowaakse ambassade in Den Haag
gezegd. Maar daar moesten de douaniers erg om
lachen. Een visum, meneer, wat een onzin.
Paspoort bitte en daar in dat hok de invoer van uw
spullen regelen. Het was druk en heet in het hok,
het wachten duurde lang en toen ik aan de beurt
was. vroegen ze onmiddellijk naar mijn paspoort.
Maar dat heb ik net ingeleverd! Ingeleverd,
meneer, wat een onzin.
Dat was het moment, ik weet het nog precies, dat
de twijfel werd geboren. Het bizarre van de
bureaucratie, de macht van de domheid, de
dictatuur van de regels - dat waren de termen die
nog dagen door mijn hoofd speelden. En zo
ontkwam ik niet aan het idee mijn leed te
beschrijven in een eerste column vanuit
standplaats Praag.
Maar nog maar nauwelijks was dat idee geboren,
of ik had het alweer verworpen. Gelet op de ernst
van het wereldnieuws leek het me nogal
kinderachtig te gaan klagen over een wat lastige
grensovergang.
Nee, dan kon ik beter vertellen hoe we vier jaar
geleden Martin ontmoetten in een Praags
restaurant op het Wenceslasplein. Hij had geld te
weinig, kon de rekening niet betalen. Wij hadden
geld te veel, hadden verplicht moeten wisselen.
Een mooi begin van een jarenlang contact - en
geen slecht onderwerp. Morgen een stukje over
maken.
Maar als er dan de volgende ochtend geen water
uit de kraan komt, die middag niet, die avond niet
en de hele volgende dag ook nog niet, dan komt
alle leed weer boven. Vanaf de grens tot aan het
nieuwe huis. De telefoon blijkt gedeeld te moeten
worden met de buren. De postbode komt niet
vaker dan twee keer per week. 's Ochtends is er
geen warm water, 's Avonds doet de verwarming
het niet. De televisie levert louter beeld, geen
geluid.
Maar ik bezwijk niet voor de verleiding, dapper
hou ik deze ellende voor mezelf, ik schrijf er niet
over. Liever ga ik door op het ingeslagen pad en
vertel hoe ik indertijd, tot verontwaardiging van
Martin, nog het Lenin-museum heb bezocht. En
hoe alles nu veranderd is, hoe het Wenceslasplein
omgetoverd is in een bazaar waar bij dezelfde
stalletjes kinderbijbels en pornoblaadjes te koop
zijn.
Het is een paar dagen later, en de column is nog
niet af, als ik 's ochtends vroeg moet constateren
dat er weer geen water is. Het is wel de druppel
die de emmer doet overlopen. Ik geloof er niet
meer in. Op weg naar de winkel om
mineraalwater te halen, spookt door mijn hoofd
een nachtmerrie-scenario van de eerste orde. Mijn
vrouw vergeeft het me nooit weer, ze gaat vandaag
nog met zoontje en al terug naar Nederland. Ik
blijf hier achter, in een huis zonder water, zonder
telefoon en zonder post. Eén ding staat vast: ik zal
er een woedende column over schrijven. Dat
niemand in Nederland denkt dat ik hier voor de
lol zit.
Thuisgekomen draai ik nog een keer de kraan
open, zomaar eigenlijk, en tot mijn grote
verrassing komt er gewoon water uit. Hij doet 't,
roep ik, en prompt weet ik weer waarom ik zo
graag naar Praag wilde. Om het uitzicht over de
Vla va, om de Burcht en om de president die daar
zetelt. Om het drama van vroeger en om het
drama van nu. Om de geschiedenis die hier wordt
geschreven. Nu nog elke dag water, dan zal het
waarachtig wel gaan.
Hemelbed
Een hotel
moet als zo
danig goed
herkenbaar
zijn, zal de
man in het
Duitse Kassei
hebben ge
dacht die op
de kegeltop
van zijn be
drijf een bed
liet installe
ren. Op het
hemelbed
zelf kunnen
alleen vogels
een uiltje
knappen.
FOTO: EAA
