Minister
botst met
PvdA over
Suriname
ré
-Hm
'Wat
ik zo graag zou willen.
„Overheid legt genetisch geknutsel niets in de weg"
Leden SER nagenoeg akkoord over aanpassing van wao
Verdrag Suriname moet
militaire actie regelen
Opa's en oma's
eisen bezoekrecht
BINNENLAND
EeidócSouoant
WOENSDAG 5 JUNI 1991 PAGINAL
DEN HAAG Het CNV is bereid
het begrip 'passende arbeid' uit de
wao te halen als er voor gedeeltelijk
arbeidsongeschikten voldoende werk
is. De FNV vindt dit eveneens be
spreekbaar, maar zij wil nog geen de
finitief standpunt innemen. Enkele
FNV-bonden zijn mordicus tegen het
afschaffen van het wettelijk omschre
ven begrip 'passende arbeid'.
Binnen de Sociaal Economische Raad is gis-
teren een moeizaam ontwerp-advies gefor
muleerd waar een meerderheid van de le
den mee akkoord gaat. Het voorstel behelst:
afschaffing van het begrip passende arbeid,
een extra medische keuring bij algehele ar
beidsongeschiktheid, de eerste zes weken
ziekteverzuim op kosten van de werkgever,
een scherpere controle van vage klachten
en veel betere begeleiding van arbeidsonge
schikten.
Optimistisch
Het CNV accepteert het voorstel in grote lij
nen, maar zal daar officieel nog een stand
punt over moeten innemen. De christelijke
vakcentrale is erg optimistisch over het be
reiken van een akkoord binnen de SER.
CNV-voorzitter Henk Hofstede heeft het
kabinet gisteravond in Utrecht al ernstig ge
waarschuwd. „Als het kabinet het voorstel
van de SER niet overneemt, dan stapt het
CNV uit het centraal overleg. Het CNV zal
in dat geval met dit kabinet tot de volgende
verkiezingen geen zaken meer doen", aldus
Hofstede. Het forse dreigement wijst er op
dat het CNV rekent op een vrijwel unaniem
advies van de SER aan het kabinet.
In het ontwerp-advies'Staat dat iemand die
in eerste instantie door de arts en arbeids-
deskundige van de Gemeenschappelijke Me
dische Dienst volledig is afgekeurd een
tweede keuring moet ondergaan. Het gaat
dan om een nieuw medisch oordeel van een
tweede arts. Verder komt er een omgekeer
de bewijslast voor gedeeltelijk arbeidsonge
schikten. Zij moeten volgens het ontwerp
SER-advies gaan bewijzen dat zij bepaalde
werkzaamheden die hen worden aangebo
den niet kunnen verrichten.
'Vage klachten'
De zogenaamde 'vage klachten', zoals rug
klachten en hoofdpijn, moeten volgens het
ontwerp scherper worden gecontroleerd. In
de toekomst moeten de keuringen bij de
verschillende GMD's even zwaar zijn. De
medische criteria voor de keuring moeten
daarom veel exacter worden aangegeven
dan nu het geval is.
Het CNV wil in het SER-advies een verho
ging opnemen van de wao-uitkering tot 75
procent van het laatstverdiende loon. Mo
menteel ligt de wao-uitkering op zeventig
procent. De werkgeversorganisatie NCW
heeft eerder een gelijkluidend voorstel ge
daan. Volgens het NCW moet de uitkerings
duur voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten
dan echter niet doorlopen tot het 65-ste jaar.
De werkgevers staan niet afwijzend tegen
over het feit dat zij de eerste zes weken van
het ziekteverzuim moeten betalen. De
werknemers zouden de eerste twee ziekte
dagen uit eigen beurs moeten gaan betalen,
maar daar is het CNV sterk tegen. Hofstede
zei gisteravond daarover in Utrecht: „Het
CNV zegt nee tegen de invoering van twee
wachtdagen voor de Ziektewet, wij zeggen
nee tegen een verslechtering van de wao en
ook nee tegen een verslechtering van het
ABP- Invaliditeitspensioen".
Het SER-advies over de wao moet voor 12
juli ingediend worden bij het kabinet.
VVD tegen
afschaffen
visumplicht
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Het CDA
noemt de notitie van pre
mier Lubbers en minister
Van den Broek „een
bruikbaar handvat" voor
verdere gesprekken met
Suriname. De PvdA
spreekt van „een goede
basis voor discussie met de
Tweede Kamer".
De oppositie ziet ook enkele
bezwaren. De D66'er Tommei
vindt dat Nederland zijn voor
malige kolonie te veel behan
delt als een kind dat weer
thuis wil komen wonen. „Het
kind mag wel weer terugko
men, maar dan moet wel de
televisie om tien uur uit en
mag de stereotoren niet zo
hard gezet worden. Dat kijken
wij een beetje vreemd tegen-
dan".
De VVD is tegen de voorge
stelde afschaffing van de vi
sumplicht. „Nu is het juist in
het belang van Suriname dat
zoveel mogelik deskundige Su-
rinamers terug gaan naar hun
eigen land. Daar moeten we
hen bij helpen. Te vroege af
schaffing van de visumplicht
zal het omgekeerde bewerk
stelligen".
DEN HAAG Minister
Van den Broek van bui
tenlandse zaken en rege
ringspartij PvdA zijn gis
teravond in een kamerde
bat over de wenselijkheid
van een eventuele militai
re interventie in Suriname
hard met elkaar in bot
sing gekomen.
De bewindsman accepteerde
niet dat PvdA-fractieleider
Wöltgens hem wilde voor
schrijven dat hij in het open
baar geen meningen over het
buitenlands beleid mag geven
zonder eerst de ministerraad
te hebben geraadpleegd. „In
dien dit als richtlijn wordt
voorgeschreven, wil ik geen
minister meer zijn", sprak Van
den Broek op bittere toon.
Hij erkende dat hij wellicht
wat te vroeg over de mogelijk
heid van een militair ingrijpen
in Suriname had gesproken.
Maar hij behield zich absoluut
het recht voor, zei hij, om ant
woorden te geven op vragen
van journalisten, „zeker als ik
in zo'n antwoord slechts zeg
dat ik iets niet wil uitsluiten".
Maar ook Wöltgens hield voet
bij stuk. De PvdA meent dat
buitenlands beleid een zaak is
van alle ministers. Als Van
den Broek de Surinaamse
kwestie tijdig in het kabinet
had gebracht, was alle commo
tie niet nodig geweest, aldus
DOCENT VOLKENRECHT POST:
«UK*
Premier Lubbers en minister Van den Broek tijdens het kamer
debat over Suriname.
FOTO: ANP
Wöltgens. Hij maakte duidelijk
dat met name de ministers van
de PvdA zich ernstig gestoord
hadden aan het wapengeklet
ter van hun collega van bui
tenlandse zaken. Zo had pre
mier Lubbers de opdracht ge
kregen om jongstleden vrijdag
na afloop van het kabinetsbe
raad Van den Broek 'terug te
fluiten'.
Voor Lubbers werd het daar
door wel heel eenvoudig om
het verschil te verklaren tus
sen zijn eigen uitspraken (géén
militaire interventie in Suri-
name) en die van minister
Van den Broek (als Bouterse
weer staatsgreep pleegt, ko
men we tussenbeide). Lubbers
trad slechts als woordvoerder
van het kabinet op.
Persoonlijk dacht de premier
er een slagje anders over.
„Mijn opmerkingen waren
niet ingegeven om bij voorbaat
vast te stellen dat onder geen
enkele omstandigheid optre
den van andere landen, waar
onder Nederland, in Suriname
bij voorbaat uitgesloten zou
moeten worden. Ik wilde al
leen aangeven dat zulk een si
tuatie nu absoluut niet aan de
orde is en dat we dus ook
moeten ophouden met erover
filosoferen".
UTRECHT Misschien
dat het een typische 'Lub-
beriaanse' oplossing was.
Een Gemenebest-relatie
tussen Nederland en Suri
name zou, zo opperde de
premier, de ontwikkeling
van de voormalige kolo
nie ten goede komen.
Maar hoe het kabinet zich
zo'n constructie voorstelt,
is nog zeer ongewis. Giste
ren maakten Lubbers en
minister Van den Broek
van buitenlandse zaken in
een brief bekend dat er
samenhangende afspraken
op economisch, politiek en
militair terrein moeten
worden gemaakt, maar in
het kabinet is nog geen
beslissing genomen.
„Gemenebest klinkt wel goed.
Beide partijen hebben er baat
bij, zo'n suggestie zit er in", re
lativeert dr. H.H.G. Post,
hoofddocent volkenrecht aan
de Rijksuniversiteit Utrecht.
Gemenebest, vertaling van het
Engelse Common Wealth, is
van oorsprong een begrip dat
door de Engelse politiek geïn
troduceerd is bij het onafhan
kelijkheidsproces van de vroe
gere kolonies. Momenteel stelt
het Gemenebest inhoudelijk
niet veel voor, stelt Post.
„Soms delen ze het staatshoofd
nog, zoals Engeland en Austra
lië. Maar in de meeste geval
len is het Gemenebest geëvo
lueerd naar een betrekkelijk
vrijblijvend iets. De landen
consulteren elkaar, maar in
termen van onderlinge vol
kenrechtelijke rechten en
plichten stelt het niet veel
meer voor", oordeelt Post. In
zijn ogen doet het er uiteinde
lijk ook niet toe hoe de nieuwe
politiek tussen Suriname en
Nederland genoemd wordt.
„Het ging Lubbers er in ieder
geval om duidelijk te maken
dat er nauwere banden
moeten komen tussen beide
landen. Daarbij kun je wel
druk uitoefenen, maar niets
dwingend opleggen. Alles
moet de instemming van Suri
name hebben. Want we
moeten ons bovenal realiseren
dat we hier te maken hebben
met twee onafhankelijke sta
ten".
Mogelijkheden
Post schetst drie mogelijkhe
den hoe beide landen met el
kaar om kunnen gaan. Een te
rugkeer naar de periode voor
1975, het jaar waarin Surina
me onafhankelijk werd, lijkt
Post een theoretische optie.
Een -andere mogelijkheid is
een confederatief verband. Be
paalde taken zoals bijvoor
beeld defensie en buitenlandse
zaken worden gedelegeèrd
naar een apart orgaan. De lan
den blijven wel onafhankelijk.
Post: „Maar de vraag is: welke
taken draag je over, hoe con
troleer je het". Toch verwacht
de wetenschapper het meest
van het uitbreiden en verdie
pen van de verdragen tussen
de twee landen. Als voorbeeld
noemt hij de communauté, de
wijze waarop Frankrijk met
voormalige gebiedsdelen om
springt. „Op heel uiteenlopen
de terreinen breid je je ver
dragsrelatie uit: defensie, tech
niek, industrie. Het grootste
voordeel hiervan is dat je de
onafhankelijkheid niet aan
tast".
Taboe
Het lijdt geen twijfel dat er
nauwere banden .worden aan
geknoopt. In Den Haag en in
Paramaribo is dit onderwerp
niet langer een taboe. De vrees
voor neo-kolonialisme wordt
minder snel opgetekend. En
zonder financiële steun van
derden lijkt Suriname zeker
niet boven Jan te komen. Het
betekent anderzijds ook weer
niet dat het land een Neder
lands filiaal moet worden.
„Het is een zeer gevoelig on
derwerp. Ik heb de indruk dat
Nederland zich bij het aanha
len van de banden gesteund
voelt door de Verenigde Sta
ten nu die nadrukkelijk heb
ben gezegd dat er een eind
moet komen aan de cocaïne
handel via Suriname. De VS
zullen er niet veel moeite mee
hebben als een Europees land
zich meer met Surname gaat
bemoeien", denkt ce volken-
rechtkundige.
De onenigheid tussen Lubbers
en Van den Broek o\er de mo
gelijkheid van militair ingrij
pen in Suriname lijkt Post op
nieuw een voorbeeld van de
verslechterende relatie tussen
beide politici. Met het stand
punt van Van den Broek
de mogelijkheid van mili
taire interventie openhouden
als de Surinaamse regering
daar om vraagt ;s volken
rechtelijk niets mis, weet Post.
„Maar ik denk dat het goed is
dat je een verdrag opstelt
waarin je nadrukkelijk af
spreekt dat er eventueel mili
taire hulp kan komen. Dat is
veel helderder", vindt de
hoofddocent.
Als Nederlandse militairen
aan het werk gaan n Surina
me zonder een uitnodiging
van het wettige regime aldaar,
dan is er sprake van een „vol
kenrechtelijk oniegelmatig
handelen", doceert Post. „Dan
kan er hooguit sprake zijn van
een humanitaire interventie.
Want je moet toch optreden
als er bijvoorbeeld Nederlan
ders daar mishandeld worden,
zo zouden de voorstanders
kunnen reageren. Maar de te
genstanders wijzen erop dat er
ook heel snel misbruik van
zo'n militaire interventie ge
maakt kan worden. Want dan
blijft het een interventie in
een binnenlandse aangelegen
heid. Maar de kwestie Neder
land en Suriname is wel een
heel serieus onderwerp. Voor
Nederland heel gevoelig en
voor Suriname heel belang
rijk. Het zou jammer zijn als
ontwikkelingen vertragen
door politiek gekrakeel".
)SI
Kamerfracti^
CDA zwakt as
rra
wijzigingen >3
over basis-
vorming af
de
DEN HAAG De C|ht
fractie in de Tweede
mer is bereid om de w
ging van de basisvornr>
die de fractie vorige i
voorstelde,
Woordvoerder
dit gisteren
tweede ronde van het
bat over de basisvorrrl
het gemeenschapp
pakket van veertien
ken voor alle leerlir
in de eerste jaren
mavo, havo, vwo en 1
De CDA-fractie wil de sclOB
nog steeds de ruimte geve
een deel van de basisvor
in het vierde leerjaar
bieden. Dat deel zou e
niet meer dan „een paar
derd uur" mogen beslaan Va
Vorig week dinsdag stelt iac
CDA-fractie nog voor
scholen die dat willen dt
gelijkheid te geven om ee
begrensd deel van het v)fd
jaar aan de basisvormiij i
besteden. Wallage, die d(^s
sisvorming alleen voor iiysj.
duele leerlingen van drie
vier jaar wil uitbreiden,
de dat voorstel twee daj^
ter „strijdig met een wez<
onderdeel" van het wetsjw.
stel zoals hij dat aan het
ment heeft voorgelegd.
Het CDA kwam gister,
met een gewijzigd am
ment dat voorziet in heten
standig voortbestaan van
ne scholen. Hoewel het
voorstel niet voorziet i
zelfstandig voortbestaan*^
scholen die minder darvol
leerlingen tellen, wild^>ia
CDA die mogelijkheid [bij
alle schoolsoorten via eeh v
zogenoemde „aanhaakvajut(
toch realiseren. Dat stuitjn
grote bezwaren van stahet
cretaris Wallage en coali0p<
noot PvdA. ov
Het CDA stelt nu voor obr
aanhaakvariant alleen te^er
gelden voor lbo- en riet
scholen. Aanhaken maj 0i
vendien alleen, aldus hyar
wijzigde CDA-amende(Zo<
aan een scholengemeen^ g
In het oorspronkelijke ye
dement ging het CDA ntfev
van de mogelijkheid om y t
haken bij een zelfstandig uit
te school. se
In Wallages wetsvoorsteUs
gen kleine scholen
voortbestaan als „neveijel
ging", als onderdeel val
scholengemeenschap. Ze|°,
dige scholen moeten mir,
240 leerlingen tellen.
Wallage zijn „brede" scl
gemeenschappen een bi
rijke voorwaarde om detlC
vorming te laten slagen.
ïn
afp
PROF. LUCAS REUNDERS VERWIJT REGERING LAKSHEID
UTRECHT „De konin
gin heeft zich in haar
jongste kersttoespraak be
zorgd getoond over de
ontwikkelingen in de bio
technologie, maar haar re
gering heeft daar kenne
lijk lak aan. Terwijl de in
dustrie en de wetenschap
voortdurend nieuwe
kunstjes uitdenken, blijft
de regering toekijken.
Sterker nog, er worden
subsidies verstrekt om de
zegeningen van de bio
technologie aan de man te
brengen".
Nee, profcdr. Lucas Reijnders
is niet te spreken over Lub
bers en de zijnen. Tijdens de
maandelijkse persconferentie
van 'zijn' Stichting Natuur en
Milieu liet Reijnders zijn onge
noegen over de onbelemmerde
ontwikkeling van de biotech
nologie de vrije loop. Aanlei
ding voor de grieven waren de
campagnes van Nederland
Voedingsland en de stichting
Publieksvoorlichting Weten
schap en Techniek.
Volgens de milieuhoogleraar
kenmerken de campagnes zich
door eenzijdige voorlichting,
die bovendien mogelijk zijn
gemaakt door subsidies van de
overheid. „Die miljoenen kun
nen beter aangewend worden
voor een betere bescherming
van consument, dier en milieu
tegen ongewenste
van de biotechnologie"
Het sleutelen aan genetisch
materiaal wordt vaak verde
digd met het argument van
rpilieubescherming. Wanneer
gewassen resistent kunnen
worden gemaakt tegen virus
ziektes, hoeven er minder che
mische bestrijdingsmiddelen
gebruikt te worden. Daar is
geen speld tussen te krijgen,
ware het niet dat het wijzigen
van genetisch materiaal veelal
ongewenste neveneffecten
heeft. Reijnders: „Tot zulke
veranderingen behoren hogere
gehalten aan natuurlijke ver
giften, nieuwe bestanddelen
die allergische reacties kunnen
uitlokken en verhoogde hor
moongehalten".
Warenwet
Noch in de Warenwet noch in
de Landbouwkwaliteitswet is
iets geregeld over produkten
die afkomstig zijn van gene
tisch veranderde planten en
dieren. Omdat er in het bui
tenland evenmin regelingen
bestaan, kunnen dergelijke
produkten ook zonder proble
men worden geïmporteerd.
Reijnders stoort zich des te
meer aan de traagheid van de
regering, omdat er al meer
dan een jaar aanbevelingen
liggen van de Commissie
'ethiek en biotechnologie'. Een
commissie die nota bene door
de minister van landbouw is
ingesteld. Reijnders meent dat
deze aanbevelingen onmiddel
lijk overgenomen moeten wor-
Verder wil hij dat er in de
Warenwet een 'nee, tenzij'-
constructie wordt opgenomen
met betrekking tot genetisch
veranderde planten en dieren.
Dat wil zeggen dat dergelijke
produkten alleen op de markt
mogen komen als ze voldoen
aan enkele eisen. „Het pro-
dukt mag geen risico opleve
ren voor de consument. En
vanuit het oogpunt van die
renwelzijn, milieu en (andere)
ethische overwegingen mogen
er geen bezwaren zijn".
Chrysanten
De overheid heeft inmiddels
zeven vergunningen verleend
voor toepassingen van gene
tisch veranderde gewassen.
Het gaat onder meer om mais,
suikerbieten, koolzaad, chry
santen en aardappelen, die in
de open lucht mogen worden
geteeld. Tegen alle zeven heeft
Natuur en Milieu bezwaar
aangetekend, omdat de be
scherming van het milieu on
voldoende gewaarborgd is.
Verspreiding van het gene
tisch veranderde materiaal in
de natuur is niet voldoende
uitgesloten, meent de milieu
organisatie. Vogels, insecten
^n zoogdieren kunnen er mee
in aanraking komen. Reijnders
vreest dat het niet bij de zeven
vergunningen zal blijven.
„Commerciële bedrijven wer
ken thans aan genetisch ver
anderde tomaten, aubergines,
paprika's, komkommers, erw
ten, bloemkolen, sla, gerst, tar
we, augurken en meloenen".
In de vergunningen zitten ver
der mogelijkheden, die vol
gens Reijnders principieel on
aanvaardbaar zijn. „Het gaat
daarbij in de eerste plaats om
het inbouwen van resistentie
van aardappelplanten, mais en
koolzaad tegen het onkruidbe
strijdingsmiddel Basta. De
naam zegt al wat het coet. Met
het strooien van dit landbouw
gif wordt voorkomen dat het
gewas ook het loodje legt. Deze
genetische verandering zal lei
den tot een nog groter gebruik
van onkruidbestrijdingsmidde
len. Immers, de boer hoeft
geen rekening te houden met
gifschade aan zijn gewas. Dit is
het tegendeel van wat in mi
lieu-opzicht nodig is".
Reijnders verwerpt voorts het
inbouwen van genetisch mate
riaal waardoor gewassen een
gif tegen insecten gaan produ
ceren. Dit zal leiden tot resis
tentie bij de insecten tegen dit
gif; de manipulatie is daarmee
waardeloos geworden. Ook het
inbouwen van resistentie te
gen bepaalde virussen moet
volgens Reijnders afgewezen
Lucas Reijnders FOlen
P»
>rdi
worden. Het gevaar iHo
denkbeeldig dat dit juiskra
we virusziekten veroorz
Het geknutsel aan hetins
tisch materiaal van plaitinj
dieren betekent een bel „v;
ring voor milieuvrienisit
biologische land- en tuiih
En dat is de optie dieuitj
ogen van Reijnders nojkge
het meeste perspectief 1
SUSKE EN WISKE
HET WITTE WIEF
DEN HAAG „Help de
grootouders". Onder dit
motto is de vereniging
Kinderen-ouders-grootou-
ders een actie begonnen
om de duizenden opa's en
oma's te helpen die veel
verdriet hebben omdat zij
hun kleinkinderen niet
mogen bezoeken. Hun
aantal wordt door de ver
eniging geschat op min
stens zesduizend, maar
mogelijk zijn het er twee
keer zoveel.
Jaap van Eik, voorlichter van
Kinderen-ouders-grootouders
(KOG), noemt het een groot
onrecht dat grootouders na de
scheiding van de ouders of na
een onder-voogdijstelling Vlun
kleinkind niet meer mogen
zien.
„Vaak hebben opa en oma een
fors deel van de verzorging
van de kleine op zich genomen
en groeit er meestal een hech
te band. Als de ouders dan bij
voorbeeld scheiden, zie je vaak
dat de ouder aan wie het kind
is toegewezen de grootouders
van de gewezen partner de
omgang met het kind ver
biedt".
Met steun van de KOG zijn
enkele grootouders nu proef
processen begonnen om juris
prudentie af te dwingen,
waarin hun rechten staan ver
meld. Desnoods wordt doorge
procedeerd tot aan het Euro
pese Hof voor de rechten van
de mens in Straatsburg. De
eerste resultaten van de proef
processen worden medio vol
gend jaar verwacht.
(Sn uat4»4t
ten en tb-bilng.
Hei doel van hei Diulj'
Fonds Nededand is J|
wens in vervulling ie ld
gaan Doarvot
schappeli|k onderzo®
ook geld nodig! Mei I
die andere 300.000 g
ééns werkeli|kheid
Diabetes (suikerziektes
steeds met te genez®
tot ernstige compile
GIROREKENING 5766 t.n.v. DEN, AMERSFOORT
