Kunst van IJsland
Iin Island Gallery
DE SUIKERZOETE WRAAK VAN DE AUSTRALISCHE SPLIT ENZ
Crowded House in Roxy: muzikale mafkezen
(UNST/RTV
CeidaeSomatit
WOENSDAG 5 IUNI 1991 PAGINA 13
pn|iet moet een goed gevoel
i^'in weer vrij te zijn voor
les Brown, de godfa-
of soul, die na een
ïr jaar gevangenisstraf
deTimiddellijk de podia weer
izoekt. Gisteren presen-
20 tierde hij zijn programma
rWapor een optreden in Los
igeles, waar de man
iks, M.C. Hammer, een
in de vele gasten is.
diejrown zat twee jaar vast
hij was veroordeeld
tf vpor verzet tegen zijn ar-
s blïstatie, die volgde nadat
teg$n vrouw had geklaagd
mopt hij haar met een wapen
loniclreigde.
FOTO: AP
Vandaag geen onderbreking
uitzendingen radio en tv
HILVERSUM De radio- en televisieuitzendingen zijn van
daag nog niet onderbroken door de acties die de bonden voeren
om de omroepwerkgevers er toe te bewegen een betere cao af te
sluiten. De bonden hadden hun leden bij de omroep opgeroepen
om vandaag tussen twaalf en twee uur het werk te onderbreken
voor een actiebijeenkomst. Dit zou naar verwachting geen con
sequenties hebben voor de radio- en televisie-programma's. De
oproep was voornamelijk bedoeld om de actiebereidheid onder
de leden te peilen. Als die groot zou zijn, dan zouden vanaf mor
gen hardere acties te verwachten zijn, waaronder programma
onderbrekingen. Bij het ter perse gaan van deze krant was nog
niet bekend hoeveel omroepmedewerkers gehoor hebben gege
ven aan de oproep van de bonden. Het conflict tussen de bonden
en de omroepwerkgevers is ontstaan op 23 mei, toen de werkge
vers weigerden de looneis van 3,5 procent te honoreren. Zij wil
den niet verder gaan dan 3 procent. Bovendien is er onenigheid
ontstaan over de wijze waarop de arbeidstijdverkorting moeten
worden verwezenlijkt.
Deutekom geeft
masterelasses
in Congresgebouw
DEN HAAG Christina Deu
tekom geeft deze zomer mas
terelasses in het Haagse Con
gresgebouw. Ter gelegenheid
van het negende Wereldcon
gres over Hoogbegaafdheid
geeft de beroemde operazange
res op 30 juli en 1 augustus in
het openbaar les aan tien reeds
geselecteerde zangers. Op 2
augustus is er een concert van
de vier beste. Deutekom bege
leidt al jaren jonge zangers.
Wie dat nu eens wil gadeslaan
kan een kaartje kopen bij de
VVV.
IKON eist vanaf 1 juli meer tv-zendtijd
DEN HAAG De IKON heeft giste
ren een beroep op de Raad van State
gedaan om uitbreiding van de televi
sie-zendtijd van de kerkelijke om
roep reeds de volgende maand moge
lijk te maken. Het Commissariaat
voor de Media heeft zich naar de me
ning van IKON ten onrechte op het
standpunt gesteld dat uitbreiding van
de zendtijd pas in het nieuwe televi
sieseizoen kan worden gerealiseerd.
Uitbreiding van zendtijql met 33 pro
cent is het gevolg van een uitspraak
van de Raad van State begin dit jaar.
De tv-zendtijd van IKON en RKK
wordt jaarlijks met 45 uur en 30 mi
nuten en de radiozendtjd met weke
lijks anderhalf uur uitgebreid.
Volgens het Commissariaat is realise
ring echter pas in oktober mogelijk
omdat de minister van WVC niet be
reid is extra geld beschikbaar te stel
len. Het Commissariaat ziet verder
geen mogelijkheden via herverdeling
van zendtijd uitbreiding eerder te re
aliseren. Herverdeling zou ten koste
gaan van de andere omroepen.
De IKON spreekt van een bijzondere
situatie. De kerken mogen niet de
dupe worden van dë strijd tussen
Commissariaat en departement. Vol
gens IKON-advocaat mr. M. Oranje
had het Commissariaat eerder pas
sende maatregelen moeten nemen.
Bovendien zou er op Nederland 3
voldoende ruimte zijn.
De Raad van State doet binnen enke
le dagen uitspraak
IVEER TWEE NIEUWE GALERIES GEOPEND IN DEN HAAG
1 Gallery, Gedempte Gracht 9,
Haag. Valgerdur Hauksdottir
en en litho's). Geopend van
jdag tot en met zondag van 12.00
I tot en met 18.00 uur. Tot en met
ie Maurit8 van de Laar, West-
203, Den Haag. Kees Volle-
(schilderijen). Geopend van
iderdag tot en met
ldag van 12.00 uur tot 18.00 uur.
I en met 16 juni.
HANS OERLEMANS
Den Haag zijn weer
Jee nieuwe galeriehou-
-frs opgestaan. Olav Fek-
Is (eigenaar van Foto
Jiiek) heeft aan de Ge
simpte Gracht 9 de Is-
id Gallery geopend. Hij
eft daarvoor een specta-
llair gebouw laten neer-
fcten dat geheel uit glas
staal is opgetrokken,
de begane grond komt
het einde van het jaar
fotohandel; de eerste
.*7^ tweede verdieping zijn
reserveerd voor de ga-
Jrlopig wil Olav Fekkes al-
IJslandse kunst tonen,
g jaar bracht hij voor het
frjSt een bezoek aan IJsland
^-aakte meteen verslingerd
het mysterieuze eiland,
ruige landschap en kli-
it en ook het vervreemden-
ibhm verschil tussen dag en
olil i it maken dat de Europese
medi eker het gevoel krijgt een
Ui reerkelijke wereld te zijn
la engestapt. Die karakteris-
zag Olav Fekkes weer-
letoigeld in de kunst die ook
eigen atmosfeer kent. Dat
deed hem besluiten in de gale
rie voorlopig alleen IJslandse
kunst te tonen. Deze maand
het grafisch werk van de kun
stenares Valgerdur Hauksdot-
De tweede nieuwe galeriehou
der is de jonge kunsthistoricus
Maurits van de Laar. Ook hij
heeft „de sprong in het diepe
gewaagd", zoals hij het zelf
formuleert. Een galerie ope
nen is een risicovolle onderne
ming, maar eveneens een
spannend avontuur. De hang
naar avontuur heeft gewon
nen. Hij opende aan het West
einde 203 in het pand waar
Marijke Gémessy tot voor kort
haar keramiek-galerie had,
een nieuwe galerie. Wat hij
precies gaat tonen, wil Maurits
van de Laar nog niet al te pre
cies afbakenen. Maar hij heeft
wel voorkeur voor eigenzinni
ge kunstenaars die los van
trends hun eigen weg durven
gaan Uiteindelijk zal altijd
zijn eigen smaak het bepalen
de criterium zijn of een kun
stenaar wel of niet bij hem een
expositie krijgt. Om zichzelf
bij de huidige stand van zaken
in de kunst nog vast te pinnen
op begrippen als avant-garde,
vernieuwend of experimenteel
vindt Maurits van de Laar een
hachelijke onderneming. De
kunstproduktie is te diffuus
geworden om vandaag nog
zulke categorieën te kunnen
hanteren. Voorlopig laat hij
zien wat hij zelf interessant
vindt en hoopt zo een eigen
plaats te veroveren binnen het
Haagse galeriecircuits.
Kees Vollemans
De expositie die Maurits van
de Laar op dit moment in huis
heeft, stemt hoopvol. Het is
een serie intrigerende en
mooie schilderijen van een
kunstenaar die niet zo vaak
naar buiten treedt. Kees Volle
mans uit Vlaardingen is vooral
bekend als kunsthistoricus en
publicist, maar blijkt ook als
schilder een respectabel oeu
vre te hebben opgebouwd. Er
mag hier met recht van een
oeuvre worden gesproken om
dat in al zijn werk één motief
terugkeert: de meerval. Deze
roofvis zonder schubben maar
met de zo kenmerkende platte
kop en snorharen duikt in al
lerlei vormen en gedaanten
op. Of Kees Vollemans nu al
leen is geboeid door de ver
schijningsvorm van de vis of
dat hij er ook symbolische be
tekenis aan wil hechten, valt
niet onmiddellijk op te maken.
Feit is wel dat aan de meerval
talloze mythen en sagen zijn
verbonden. Het is een zoetwa
tervis die ooit ook in West-Ne
derland voorkwam. Hij zou
kinderen roven, zo werd er
vroeger gefluisterd, en een
doodskist op zijn rug dragen.
De ongelukkige die de meer
val zag, zou spoedig sterven.
Vandaar de naam: 'doodskist-
vis'.
Waarschijnlijk heeft het
vreemde uiterlijk de meerval
zo'n slechte pers bezorgd. De
werken van Kees Vollemans
Valgerdur Hauksdottir: 'Highnoon'.
lijken een soort onderwater-
schilderijen, alsof de schilder
met zijn ezel op de bodem van
de zee heeft postgevat. De wa
terige, vertroebelde kleuren
en de vage, zachte contouren
creëren een sfeer die ver ver
wijderd is van het harde dag
licht. De schilderijen ogen
door hun kleurstelling met een
hang naar donkere tinten zeer
romantisch. Aangenaam om
naar te kijken, maar tegelijk
vervuld van onheil.
Op een aantal schilderijen ver
vagen de contouren van de vis
en ontstaat er een figuur met
zowel dierlijke als menselijke
trekken. Ledematen als een
hand of been zijn versmolten
met het lichaam van de vis.
Dit versterkt het vermoeden
dat Kees Vollemans toch een
soort innnerlijk landschap wil
creëren. Misschien liggen de
wereld onder water en de we
reld van het onderbewuste wel
dicht bij elkaar Allebei zeer
realistisch, maar nog slechts
gedeeltelijk verkend.
Valgerdur Hauksdottir
De enige IJslandse kunstenaar
die in Nederland bekendheid
geniet is Sigurdur Gudmunds-
son, maar hij woont ook al
sinds de jaren '60 in Amster
dam en mag zo langzamer
hand misschien wel een Ne
derlandse kunstenaar worden
genoemd. Voor de rest is de
beeldende kunst uit dat onher
bergzame eiland bij ons nau
welijks doorgedrongen. Toch
bestaat er een omvangrijk en
geïnspireerd kunstklimaat.
Het eiland kent veel kunste
naars en een respectabel aan
tal galeries, dat is althans het
beeld dat het IJslandse minis
terie van Cultuur schetst in
een mooi uitgevoerde brochu
re.
Valgerdur Hauksdottir (1955)
Litho van Valgerdur Hauksdottir: 'Complementary Play'.
FOTO'S: PR
hoort tot de jongere generatie
IJslandse kunstenaars. In Eu
ropa heeft ze tot nu toe vooral
in Skandinavische landen ge
ëxposeerd. De expositie bij Is
land Gallery is haar eerste in
Nederland. De kunstenares
maakt etsen en litho's waarbij
ze zich laat inspireren door de
natuur van haar geboorteland.
De donkere, gedempte kleuren
zijn eraan ontleend en ook de
grillige rotsachtige vormen. De
meeste werken zitten vol kras-
achtige patronen waarbij dun
ne lijnen in een kluwen of een
bundel bij elkaar liggen. Die
lijnen versterken het beeld
van een landschap met veel
scherpe, hoekige randen. Vaak
tekent Valgerdur Hauksdottir
een strakke horizon met drei
gende wolken waar hier en
daar het blauwe licht door
heen probeert te breken. Het
land dat ze in kaart brengt,
oogt als een ruwe en onher
bergzame wereld waar de
mens niets te zoeken heeft.
Het werk is doordrongen van
natuurkrachten: geisers, vul
kanen en gletsjers Maar altijd
gloort er ergens in de vérte
licht dat probeert door het aar
dedonker heen te breken.
fded House, met van rechts naar links Neil Finn, Nick Sey-
en Paul Hester.
FOTO: PR
Concert Crowded House met Neil
Finn (zang, gitaar, piano), Tim Finn
(zang, piano, gitaar), Paul Hester
(drums, zang), Nick Seymour (bas
gitaar, zang). Voorprogramma: Ri
chard Thompson (gitaar). Roxy, Am
sterdam. Gisteravond.
AMSTERDAM Mick
Jagger in het Haagse
Paard, een paar jaar later
gevolgd door Prince. Gis
teravond Crowded House
in de Amsterdamse Roxy.
'Het zijn concerten die
slechts voor een select pu
bliek zijn weggelegd om
dat het om zogenaamde
verrassings-optredens
gaat. Parels die je koestert
in het opslaggebied dat
geheugen heet, tenzij een
fors salaris maandelijks de
bankrekening spekt. Dan
kan je je vergalopperen
aan de zogenaamde witte
elpee of cassette, waar het
concert in allerbelabber-
ste kwaliteit op is terug te
vinden.
Wie Crowded House heeft ge
mist, en dat is de hele wereld
met uitzondering van zo'n
honderd mensen, hoeft niet di
rect te treuren, want hët con
cert wordt binnenkort op Ra
dio 3 door KRO of VARA uit
gezonden.
Reden voor de komst van
Crowded House naar Amster
dam is de nieuwe elpee 'Wood-
face', die over twee weken in
de winkel ligt. Het is een ju
weel van een plaat, die humor
bindt met Beatles-achtige mu
ziek. Extra aardigheidje daar
bij is de komst van Neil Finns
broer Tim, die na een zo goed
als mislukte solo-carrière het
trio aanvult tot een kwartet.
De broertjes Finn zijn voor het
leeuwedeel van het materiaal
verantwoordelijk, met hier en
daar een solo-escapade van
Neil. Dat betekent niet alleen
dat de composities aan diepte
hebben gewonnen, maar dat er
bovendien prachtige samen
zang is terug te vinden op
'Woodface'. Dat kun je aan het
tweetal overlaten.
De komst van Tim in de gele
deren van Crowded House
heeft overigens veel weg van
een suikerzoete wraak-actie.
Het is alsof het duo in tweede
instantie wil bewijzen hoe
goed hun eerste groep Split
Enz eigenlijk was. Mochten ze
besluiten toetsenman Eddie
Rayner de gelederen binnen te
slepen dan is Split Enz weer zo
goed als compleet, want drum
mer Paul Hester verhuisde
eind jaren tachtig mee naar
Crowded House. Alleen Nick
Seymour had er niets mee te
maken.
Gevoelens
Crowded House in de nieuwe
samenstelling aan het weFk
zien, veroorzaakt een vreemde
mengelmoes aan gevoelens die
overigens vooral is voorbehou
den aan mensen die Split Enz
ooit zagen optreden. Wanneer
de schijnwerpers het kwartet
in het licht zetten, is het even
alsof Split Enz terug is. De
stemmen, de fel gekleurde
pakken van Neil (groen), Tim
(paars) en Nick (rood) en voor
al het gedrag van Tim doen de
jaren zeventig herleven. Al
leen de geverfde gezichten
ontbreken. Voor de rest is het
ontegenzeggelijk Crowded
House. De humor heeft het
hoogste woord en beleeft zijn
climax tegen het einde van het
een uur en vijftig minuten du
rende, exclusieve concert wan
neer Neil, deze keer achter de
piano, tijdens de nieuwe single
'Chocolate Cake' de tekst en
muziek tijdelijk aanpast en op
het thema van 'Don't Cry For
Me Argentina' zingt „huil niet
om mij Andrew LLoyd Web
ber, de waarheid is dat ik
nooit van je heb gehouden".
Grappig, omdat er in het num
mer ook een verwijziging zit
naar deze Engelse componist.
Het kwartet heeft er vanaf de
eerste minuut duidelijk zin in.
Hoewel de techniek af en toe
een steekje laat vallen, mani
festeert Crowded House zich
als een stelletje muzikale maf
kezen, voor wie het schijnbaar
ondenkbaar is een nummer
twee keer hetzelfde te spelen.
Er wordt rijkelijk geïmprovi
seerd, waardoor een composi
tie als 'World Where You
Liv^', van de eerste elpee,
nauwelijks de oude nog is.
Maar eerlijk is eerlijk, niet alle
nieuwe arrangementen en im
provisaties zijn even geslaagd.
Dat geldt overigens niet voor
'Sister Madly' dat een prachtig
basgitaar-intro krijgt van Nick
waarbij Paul de snaren be
werkt met zijn drumstokjes.
Richard Thompson, die een
perfect voorprogramma afle
verde, komt ervoor uit zijn
kleedkamer en mag vervol
gens in nummers als 'When
you come' laten horen hoe een
snarenvirtuoos met zijn instru
ment omgaat. Al had Neil vier
handen dan nog kwam hij
techniek te kort om Thomp
son, die meespeelde op de twee
Crowded House elpee 'Temple
of the low man', te overtref
fen. Thompson is namelijk een
van de weinige gitaristen die
in staat is uit zijn instrument
een heel orkest te halen.
Een ode aan
de muziek
'Un re in ascolto' opera van Luciano
Berio, uitgevoerd door het Rotter
dams Philharmonisch Orkest, koor
van het Rotterdams Conservatori
um, zangsolisten en acteurs. Het ge
heel onder leiding van Stephen Har-
rap. Gisteravond Concertgebouw in
Amsterdam.
De Italiaanse componist Lucia
no Berio krijgt tijdens het Hol
land Festival speciale aan
dacht. Het Residentie Orkest
speelt op 8 juni in het Concert
gebouw werk uit vier van zijn
stijlperiodes. In de Amster
damse studio's valt van 4 tot
en met 8 juni zijn bewerking
van een kameropera van Mon
teverdi te besluisteren, gister
avond werd in het Concertge
bouw zijn opera 'Un re in as
colto' voor het eerst in Neder
land uitgevoerd. Helaas was
Berio zelf door ziekte verhin
derd en moest hij de directie
overlaten aan zijn vaste assis
tent Stephen Harrap. Het li
bretto maakte de componist
samen met de schrijver Italo
Calvino. Zij probeerden daarin
samen Italo's opvattingen over
het 'luisteren' vorm en klank
te geven door middel van een
op Shakespeares 'The tempest'
geïnspireerd verhaal met
daarin theaterdirecteur Pros-
pero, die een repetitie bijwoont
van een muzikale klucht over
een koning die luistert. In de
tweede acte wordt Prospero
echter zelf die koning die in
de zee van geluiden steeds
weer een stem hoort, die tus
sen andere stemmen verbor
gen zit. Als de repetitie voorbij
is blijft Prospero eenzaam op
het toneel achter en verdringt
als het ware in de zee van mu
ziek. Weer hoort hij die
stemen sterft. Berio wil
met deze opera iets zeggen
over de grenzen tussen reali
teit en verbeelding en door to
neel in het toneel een mens to
nen die al luisterend gaat be
grijpen dat hij zich altijd aan
illusies heeft gehouden. Zoiets
is met enige voorstudie en met
de tekst, hetzij leesbaar in de
hand, hetzij geprojecteerd nog
enigszins te volgen. Bij de half
scenische uitvoering in het
Concertgebouw kon het pu
bliek alleen luisteren en naar
de handeling kijken. Die was
in de eerste acte met de vele
figuranten uit de repetitie op
verschillende niveaus al fe
verbrokkeld en complex. Het
beeld in de tweede acte was
veel rustiger waardoor het oog
minder werd afgeleid en zij
die Italiaans verstonden iets
meer kans maakten de hoofd
lijn te volgen. Dat was voor
wat betreft de hoofdrollen vrij
goed mogelijk, omdat de zan
gers de taal duidelijk uitspra
ken en daarmee ook vaak ex
perimenteerden. Berio is im
mers de man die onder meer
taal en muziek in elkaar pro
beert te laten overgaan. Het
meerendeel van het publiek
moest zich met een groten
deels muzikale ervaring tevre
den stellen. Daartoe bood de
brede baaierd van klank,
waaruit zich steeds aparte in
strumenten even losmaken
ruim de kans. Bovendien le
verden de zangers indringende
prestaties, Donald Mclntyre
(Prospero) in de eerste plaats,
maar nauwelijks minder Peter
Haagè, Graham Valentine,
Kathryn Herries, Csilla Zan-
tai, als respectievelijk regis
seur, Vrijdag, en twee zange
ressen. En naast hen de tien
andere zangsolisten. Stephen
Harrap realiseerde met het
grote orkest en het koor „de
zee van muziek" waarover
Prospero steeds zingt en deed
dat even bescheiden als kun
dig.
Button-down streepshirt
Canda zomerfclou on, katoen.
