Nutsspaarbank niet meer
faliekant tegen fusie
ïlk vraagstuk heeft eigen optimale beslissingsniveau'
ietmeyer
eft
isite-
lart je af
BEURS VAN AMSTERDAM
O PARTICULIERE
VEILIGING ROND
ECHT De Vereniging van
iculiere Beveiligingsorganisaties
i) en de vakbonden zijn het eens
een nieuwe eenjarige cao voor
werknemers. Vooral het
van de werk- en rusttijden is
[ienlijke vooruitgang' geboekt.
handhaving van de automati-
prijscompensatie is een loons-
oging van 1 procent afgespro-
De weekendtoeslag gaat met 5
int omhoog, zo is gisteren mee-
eld. De bonden moeten nog on-
andelen over bedrijfs-cao's, die
n voor de overige 4.500 werkne-
in de beveiligingsbranche.
VNV, Securicor en Seceurop
daarbij de afspraken in de
ilijke cao.
ONOMIE
£eidóe0oiw<Mit
VRIJDAG 24 MEI 1991 PAGINA 7
FIAT WIL BELANG IN GROOTSTE
AUTOFABRIEK VAN SOVJETUNIE
TURIJN Het Italiaanse automobielconcern Fiat is in prin
cipe overeengekomen een belang van dertig procent te ne
men in Volsky Avtomobilny Zavod (VAZ), de grootste auto
fabrikant in de Sovjetunie en producent van de merken
Lada, Niva en Samara. Dit moet gebeuren in het kader van
de uiteindelijke privatisering van VAZ. Het akkoord is al
eind vorige maand gesloten, maar pas deze week door Fiat
bekendgemaakt. Fiat liet tegelijkertijd weten dat een ambi
tieus project voor de bouw van een autofabriek in Jelaboega
is opgeschort wegens financiële problemen. Van afstel is vol
gens het concern echter geen sprake. In Jelaboega zouden
uiteindelijk 900.000 auto's per jaar moeten worden geprodu
ceerd, voornamelijk wagens die zijn afgeleid van de Fiat-mo
dellen Uno en Panda. De Sovjetunie wil de autoproduktie
vergroten van 1,2 miljoen stuks per jaar nu tot twee miljoen
rond het jaar 2000. Het akkoord tussen Fiat en VAZ voorziet
in verbetering van de arbeidsproduktiviteit in de fabrieken
in Togliattigrad en vergroting van de produktie met 300.000
auto's in de middenklasse per jaar.
HBG neemt
deel in
bedrijf VS
RIJSWIJK Interbe-
ton, deel uitmakend
van de Hollandsche Be
ton Groep (HBG), gaat
ruim 46 procent van het
aandelenkapitaal van
het Amerikaanse aan
nemingsbedrijf Misener
Marine Inc. verwerven.
Het bedrijf is gevestigd
in Florida en werkt in
de beton- en water
bouw. Met de verwer
ving wordt de marktpo
sitie van Interbeton in
Amerika verder ver
sterkt.
Benzine en diesel één,
autogas twee cent duurder
ROTTERDAM Oliemaatschappij
Shell heeft met ingang van vandaag
de adviesprijzen van benzines en
diesel met een cent per liter ver
hoogd. BK-Gas heeft voor autogas
eveneens vandaag een verhoging
van de adviesprijs aangekondigd
met twee cent per liter. De prijsver
hogingen zijn het gevolg van de
ontwikkeling van de dollar en de
stijging van de prijzen voor oliepro-
dukten op de internationale mark
ten. De nieuwe adviesprijs voor die
sel wordt 108 cent per liter. Voor
superplus loodvrij, Euro loodvrij en
super met lood luiden de nieuwe
adviesprijzen achtereenvolgens 171,
167 en 174 cent per liter. Voor auto
gas geldt vanaf vrijdag een advies
prijs van 53,9 cent per liter.
Overneming van
schoenfabriek
betaald met leer
BUDAPEST Het chronische
tekort aan harde valuta's in de
Sovjetunie heeft de verzamel
de schoenindustrie van Sta
vropol gedwongen de overne
ming van een schoenfabriek in
Hongarije met lappen leer te
betalen. Dat heeft de directeur
van de Hongaarse fabriek gis
teren gezegd. De waarde van
het leer bedraagt ongeveer
300.000 dollar. De Hongaarse
schoenmaker is bankroet en
de overneming betekent dat er
voor tachtig mensen werk
blijft. De fabriek ligt al vanaf
maart van dit jaar stil.
■5cik
Als
Tietmeyer president
d-jdt van de Bundesbank
ir in het beleid van de
ihtige Duitse centrale
niets veranderen,
itiebestrijding, een
_de mark en onafhan-
kheid van de over
blijven heilig, zowel
ïenslands als bij de
irhandelingen over de
'fjopese monetaire een-
ding.
vooruitzicht schilderde
meyer gisteren toen hij
3 r visitekaartje afgaf tegen
een gehoor van Neder-
managers, wetenschap
pen regeringsfunctionaris-
uil, in Kasteel Oud-Wassenaar,
iel sprak als bestuurslid van
iundesbank op een bijeen-
van de Executive Club
het financieel-economi-
tijdschift FEM.
ykp had twee maanden gele
een gelukkige hand toen
meyer werd uitgenodigd te
ken over het thema 'De
[JJB Ise hereniging en de gevol-
voor de mark en de Euro-
Monetaire Unie'. Toen
nog niet bekend dat Bun-
ink-president Karl Otto
eind oktober voortijdig
opstappen. Tietmeyer en
•president Helmut Schle-
?r zijn de kandidaten voor
opvolging.
lesinger geldt als nog
nger in de anti-inflatieleer
Pöhl, terwijl van Tietmey-
Ip grond van zijn politieke
tergrond wat meer soepel
st! d wordt verwacht.
>e"lmeyer deed er in Wasse-
alles aan om de indruk te
n het Duitse monetaire
traumatische ervaringen
de Duitsers met hyperin-
staan er trouwens borg
dat er nooit een monetai-
osbol aan het bewind kan
ïen. De goedlachse bankier
terde erop dat de landen
de EG economisch dichter
elkaar moeten groeien al-
het kan komen tot één
iteenheid en een gezamen-
centrale bank. Hij zei er
Kandidaat voor het president
schap van de Bundesbank
Hans Tietmeyer.
FOTO: ANP
weinig vertrouwen in te heb
ben dat dat gebeurt vóór uiter
lijk in 1997 de beslissing moet
vallen over de termijn voor de
laatste fase van de monetaire
eenwording. Vooral de Zuid-
europese landen wijken nog
sterk af. Hij wil graag een
'kernunie' vormen van Duits
land, de Benelux en Frankrijk.
„Ik heb er geen enkel pro
bleem mee snel een monetaire
unie te vormen met Neder
land, mits er een duidelijk ver
drag is", aldus Tietmeyer tij
dens een aansluitende discus
sie.
De Nederlandsche Bank en de
Bundesbank zijn ook de groot
ste voorvechters van onafhan
kelijkheid van een Europese
centrale bank. In de meeste
andere landen, waaronder
Groot-Brittannië en Frankrijk,
laat de centrale bank zich de
wet voorschrijven door de re
gering. Volgens Tietmeyer
wordt het hoog tijd dat er in
deze situatie verandering
komt.
Hij ontnam andere landen de
illusie dat de huidige proble
men Duitsland soepeler zullen
maken inzake de Europese
monetaire eenwording. „Het
kan zijn dat sommige van onze
partners menen de moeilijke
overgangssituatie te moeten
benutten om van Duitsland
concessies los te krijgen, maar
dat acht ik zeer kortzichtig",
aldus Tietmeyer.
Ook de hoop op een spoedige
renteverlaging in Duitsland is
volgens de bankier ijdel. „De
Bundesbank heeft gezien de
binnenlandse situatie geen
mogelijkheid om binnen af
zienbare tijd de rente te verla
gen, zoals het Amerikaanse
ministerie van financiën ken
nelijk graag zou zien", aldus
Tietmeyer in een sneer naar
Washington. De regering van
de VS wil het internationale
rentepeil omlaag hebben om
snel uit de huidige recessie te
komen.
'LAAT WERKGEVERS VOOR SALARISVERWERKING BETALEN'
DEN HAAG/LEIDEN
Zo pertinent als de top
van de Nutsspaarbank vo
rig jaar elke vorm van sa
menwerking met een an
dere bank van de hand
wees, zo weifelend was de
reactie op deze vraag gis
teren tijdens de toelich
ting van het jaarverslag
van de bank. Mr. Ch. de
Monchy, voorzitter van de
raad van bestuur van de
bank, die sinds vorig jaar
is ondergebracht in Nut-
Holding moest hierover
toch, zij het een enkele se
conde, nadenken.
En niet zonder reden natuur
lijk, want zoals bekend heeft
de Nutsspaarbank, waarbij ook
de Leidse spaarbank is aange
sloten, het vorig jaar opnieuw
de netto winst ten opzichte
van 1989 bijna zien halveren
tot 11,2 miljoen gulden. Toch
zei De Monchy op dit moment
nog steeds geen enkele meer
waarde te zien in een eventue
le fusie of samenwerking met
een andere spaarbank.
Kostenbesparing
„Wat je samen kunt doen, kun
je ook alleen. Wellicht dat we
in de komende tijd eens wat
intensiever gaan kijken of een
samenwerking toch niet zinnig
is. Mogelijk dat een kostenbe
sparing door meer efficiency
een gevolg zou kunnen zijn.
Tot nog toe is ons echter ner
gens concreet uit gebleken dat
dit het geval is. Maar goed de
tijden veranderen en we zul
len daarom steeds opnieuw be
zien hoe we de continuïteit
van de Nutsspaarbank het bes
te kunnen waarborgen", aldus
De Monchy.
De bestuurstopman zei wel te
verwachten dat de bodem van
de winstdaling nu wel is be-
Bestuursvoorzitter van de Nutsspaarbank, mr. Ch. de Monchy, zou werkgevers, die salarisbetalin
gen via de bank verichten, hiervoor willen laten betalen.
FOTO: SP
reikt. (De bank maakte in 1988
nog een nettowinst van bijna
41 miljoen gulden en in 1989
van 21 miljoen gulden, red.)
De resultaten in het eerste
kwartaal van dit jaar zouden
hierop volgens hem al wijzen.
De Monchy: „Bij de begroting
voor het volgend jaar hebben
we in elk geval al rekening
gehouden met een nettowinst
van rond de 10 tot 12 miljoen
gulden, ongeveer gelijk aan
die van 1990 dus".
W erkge versbijd rage
De bestuursvoorzitter zei er
verder zeker van te zijn, dat in
de nabije toekomst de structu
rele onderdekking van het be
talingsverkeer uit de wereld
wordt geholpen. „De kosten
van het betalingsverkeer zijn
op dit moment nog steeds on
gelijkmatig verdeeld. De kos
ten die banken elkaar per 1
juli mogen berekenen voor bij
voorbeeld de verwerking van
acceptgiro's zijn zwaar onvol
doende. Mogelijk dat werkge
vers, die via de bank betalin
gen aan hun personeel doen,
hiervoor kunnen worden be
last. Hoewel de bankwereld
ervan is overtuigd dat interne
kostenberekening de oplossing
van de problemen is en hier
over wel dagelijks wordt ge
sproken, komt alles zeer slecht
van de grond. Het blijkt ken
nelijk een zeer moeizaam pro
ces te zijn. Uit onderzoeken is
al wel gebleken dat de meer
waarde van het voor het
grootste gedeelte nog gratis be
talingsverkeer voor rond 80
procent aan de zakelijke klan
ten van de bank kunnen wor
den toegerekend. Slechts 20
procent hiervan komt ten goe
de aan de particulier. Deze
heeft dus nauwelijk enig eco
nomisch voordeel hiervan. Bij
de tarifering van de kosten
van het betcdingsverkeer moet
hierbij dus ter dege rekening
worden gehouden", aldus De
Monchy, die de marktstruc
tuur in Nederland als zeer las
tig bestempelde.
„Het zijn nu eenmaal drie gro
te banken als de NMB Post
bank, de Rabobank en de
ABM Amro, die hier vrijwel
de dienst uitmaken. De posi
tionering van deze drie grote
marktpartijen is echter niet te
voorzien. Toch ben ik ervan
overtuigd dat bijvoorbeeld ook
een Postbank uiteindelijk
overstag zal moeten gaan en
de kosten van het betalings
verkeer gaat berekenen".
ONOOM JAN TINBERGEN DOCEERT IN UTRECHT
OOF BRADER
!N HAAG Je zou het
oneerbiedig zijn han-
smerk kunnen noe-
n. Wie van de vorige
88 geworden eco-
im en Nobelprijswin-
tr (1969) Jan Tinbergen
loord heeft, weet dat
bij hem zelden over de
enaardigheden van de
Ipasta-markt in Jub-
i gaat.
moet op een bepaald
ment groot weten te
iken", zei hij een paar
geleden tegen het
ekblad de Groene Am-
rdammer. En groot, dat
zeggen mondiaal,
ïkt Tinbergen nog
s. Zoals ook dezer da-
weer blijkt, nu hij
lis in Den Haag bij
rbeurt journalisten ont-
ïgt om hen zijn „theo-
van het optimale be-
isingsniveau" uiteen te
ten.
rgen houdt Tinbergen aan
Rijksuniversiteit Utrecht
voordracht over zijn theo-
Een erg ingewikkeld colle-
lijkt het niet te worden,
et principe is tamelijk een-
idig", licht hij toe. „Er wor-
t in deze wereld op allerlei
'eaus beslissingen genomen,
elk vraagstuk heeft zijn ei-
i optimale beslissingsni-
eu. Dat niveau is eenvoudig
vinden door na te gaan wie
gevolgen van de beslissing
iervinden. Je moet er voor
rgen dat al die
met de gevolgen van een be
slissing te maken hebben ook
bij de besluitvorming zijn be
trokken. Als je dat voor elkaar
krijgt, dan is er sprake van het
optimale beslissingsniveau."
Vraagstukken
Vooral voor de grote vraag
stukken van deze wereld heeft
dat. volgens Tinbergen ingrij
pende gevolgen. Hij onder
scheidt er een viertal. „Je
kunt spreken van een veilig
heidsvraagstuk, het probleem
van oorlog en vrede. Dan is er
het ontwikkelingsvraagstuk,
het probleem van de verdeling
van het wereldinkomen over
de mensen die er op dit mo
ment op de aarde leven. Ver
volgens is er het milieuvraag
stuk, het probleem hoe we de
vervuiling van ons leefmilieu
kunnen stoppen. En tenslotte,
meer recentelijk in de belang
stelling gekomen, spreek ik
vaak over het duurzaamheids-
vraagstuk, het probleem dat
we ook iets voor de generatie
na ons moeten achterlaten en
bijvoorbeeld niet alle energie
nu moeten opgebruiken."
Vast staat voor Tinbergen wel,
dat het daarbij niet alleen om
vraagstukken van oorlog en
vrede moet gaan. „De Vere
nigde Naties beschikken op dit
moment over een milieu-bu
reau, de UNEP. Zij doen uit
stekend onderzoek naar de
toestand van het milieu en dat
op globale schaal. Werkelijk
uitstekend onderzoek dat
voorzien van aanbevelingen
een prima leidraad zou zijn om
de milieuverontreiging over
de hele wereld tegen te gaan.
Helaas beschikt de UNEP nu
niet over de bevoegdheden om
dergelijke maatregelen mid
dels sancties of anderszins bij
nationale regeringen af te
dwingen. Ook dat moet veran
deren, VN-organen zouden in
De 88-jarige Jan Tinbergen: „Je moet op een bepaald moment groot weten te denken".
bepaalde situaties wel over die
bevoegdheden moeten be
schikken."
Sovjetunie
Hoezeer de genoemde vier
mondiale vraagstukken voor
Tinbergen ook prioriteit heb
ben, is zijn theorie van het op
timale beslissingsniveau niet
alleen bedoeld als pleidooi
voor een hervorming van de
Verenigde Naties. „Lang niet
alle vraagstukken leiden tot de
conclusie dat daar op mondiaal
niveau over dient te worden
beslist", aldus Tinbergen.
„Kijk maar naar de manier
waarop de Sovjet-Unie de af
gelopen zeventig jaar is be
stuurd. Daar werden alle be
slissingen op een zo hoog mo
gelijk niveau genomen, dat wil
zeggen centraal in Moskou.
Als er ergens in een dorpje in
Siberië meer stopnaalden no
dig waren, moest de beslissing
om die naalden te produceren
op een kantoor in Moskou
worden genomen. Volgens
mijn theorie is dat onzin. De
mensen in dat dorpje hadden
dat best zelf kunnen oplossen."
Gecompliceerder ligt het voor
Tinbergen bij de vraag, of be
paalde delen van de Sovjet-
Unie, zoals bijvoorbeeld Let
land, Estland en Litouwen
volledig onafhankelijk van
Moskou zouden moeten wor
den. „Als je mijn theorie volgt,
dan is het geen kwestie van óf
óf, maar juist van èn èn. Er
zijn allerlei vraagstukken in
die Baltische landep die men
I FOTO: ANP
inderdaad zonder bemoeienis
van Moskou zou kunnen aan
pakken. De gevolgen van zul
ke beslissingen raken alleen
de Balten zelf.
Europa
Ook de discussies die momen
teel over de Europese eenwor
ding worden gevoerd, laten
zich volgens Tinbergen heel
goed in de termen van zijn
theorie analyseren. Voor de
aanpak van tal van problemen
is die Europese eenwording
zonder meer nodig; voor ande
re niet en kan bij voorbeeld
met regionale beslissingsni
veaus worden volstaan. Over
weer andere kwesties kan bin
nen de historisch gegroeide
nationale niveaus worden be
slist. Steeds gaat het er om het
optimale beslissingsniveau te
bepalen en op dat niveau de
mocratische organen te schep
pen die de beslissingen kun
nen nemen.
Zoals gezegd, de grondgedach
te van Tinbergens theorie is
eenvoudig en helder, maar
ook hij kent natuurlijk het
verschil tussen gelijk hebben
en uiteindelijk gelijk krijgen.
Maar Tinbergen noemt zich in
dit verband graag „een par
tieel optimist". Met name de in
zijn betoog steeds terugkeren
de wereldvraagstukken heb
ben in zijn ogen „een funda
menteel en in zekere zin apo
calyptisch karakter". Dat wil
zeggen „dat we ze moeten op
lossen, omdat we er anders
straks zelf niet meer zijn".
„Het enige wat een weten
schapper als ik op dit moment
kan doen, is wat creatieve
ideeën aandragen waar politici
het hunne mee kunnen doen.
Zelf ben ik nu eenmaal geen
politicus."
Wel zal hij er in zijn voor
dracht in Utrecht op wijzen,
dat politieke partijen zich de
diversiteit van al die beslis
singsniveaus en vooral dat
mondiale beslissingsniveau be
wust moeten zijn. „Dat is nu
bij al die nationaal georgani
seerde partijen zeker niet het
geval", aldus Tinbergen.
„Je ziet het eigenlijk alleen
een beetje bij de sociaal-demo
cratie. Die hebben nog altijd
hun Internationale. En je ziet
dat mensen als Brandt, Carls-
son of Brundtland zich in dat
kader ook intensief met de
wereldvraagstukken bemoei
en. Dat gaat de goede kant op.
Daarom heb ik het ook zo jam
mer gevonden, dat in het re
cente debat over de PvdA na
de Statenverkiezingen vrijwel
niemand echt aandacht voor
dat aspect van de sociaal-de
mocratie heeft gevraagd."
Noteringen van vrijdag 24 mei 1991 (tot 10:45 uur)
90/2.90
90/7.10
90 1.05
90/6.50
86/87 5% st
89/2.65
89/90 4.24
89/5.50
89/3.50
90/2.80
89/2.50
90 7.80
90/8.-
90/2.10
86 1.75
90/1.30
90 2% stock
89/90 1.80
90/2.50
90/7.85
89/3.30
90/2.00
90/8.60
89/2.00
90/0.50
90/3.48
89/90 2.40
89/90 1.84
78 4.40+5% st
90/1.50
90/5.27
90/3.60
90 1.95
90/2.40
90/2.52
90/1.00
ho dd
39.40 7/5
133.90 3/4
87.304/4
117.3024/4
184.50 23/5
61.40 9/4
82.60 29/4
213.0014/5
89 50 4/4
64.50 22/3
28.40 15/4
154.50 10/5
118.704/4
89 7017/4
35.00 26/3
36.30 9/4
10.401/3
163.60 18/4
64.80 2/5
84.70 4/4
86.30 15/5
54.10 15/4
28.908/3
56.40 17/4
165.10 10/5
60.00 2/4
54.504/4
203.00 2/5
32.00 22/5
38.60 5/4
104.20 18/4
57.50 19/2
101.60 29/4
66.30 29/4
53.704/4
167.30 15/4
99.70 27/3
46.303/4
33.104/4
83.80 3/4
57.00 29/4
30.80 15/1
101.1016/1
60.50 16/1
70.90 16/1
162.507/1
44.30 8/1
74.50 16/1
170.70 16/1
66.6030/1
43.30 8/1
16.6016/1
116.104/2
84.50 3/1
67.30 16/1
24.1014/1
25.3016/1
6.30 22/5
129.60 16/1
38.70 16/1
51.00 16/1
68.50 2/1
46.304/3
19.30 30/1
33.80 14/1
122.90 24/1
33.80 7/1
33.50 2/1
163.50 7/2
19.7016/1
26.60 16/1
84.30 16/1
51.60 23/1
78.30 16/1
60.102/1
39.00 14/1
141.20 6/2
76.00 16/1
38.1016/1
25.90 16/1
61.00 8/1
44.80 16/1
bot» c
bonum] c
buhrm tet c
fokker c
giet-br c
het techn
152.80 152.00 152.40
rodtmeo
rolinco
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 21890 - 22490 21890 - 22490 onbewerkt 215 - 285
bewerkt 24090 24090 bewerkt 330
Opgave: Drijfhout, A'dam
Weinig beweging
AMSTERDAM De Amster
damse effectenbeurs liet giste
ren weinig beweging zien.
Door het naderen van het lan
ge weekeinde in het Verenigd
Koninkrijk en de Verenigde
Staten - markten waarop
Beursplein 5 sterk reageert -
was de handel op de beurs-
vloer ongeanimeerd.
De CBS-stemmingsindex
opende iets hoger met een
winstje van 0,2 punt - gelijk
ook de hoogste stand van de
dag - om daarna te sluiten op
94 punten tegenover een slot
van 93,9 een dag eerder.
De koersindex zakte van 198,4
naar 198,3 punten. In totaal
behaalde het Damrak een om
zet van slechts 1,16 miljard
waarvan een bescheiden 515
miljoen aan aandelen.
Het luchtvaartfonds Air Hol
land lag slecht in de markt. Na
de publikatie van de hoge ver
liescijfers en de berichten over
een versterking van het eigen
vermogen moest Air Holland
sterk onderuit op 11,40, een
BEURS
verlies van 0,70 (5,79 pro
cent). Daarmee was de char
termaatschappij van Johr
Block eigenlijk de enigt
smaakmaker op de beursvloer
De hoofdfondsen stonden wel
iswaar voor het overgrote dee!
op winst, maar de groei was
zeer bescheiden. Volmac, KNF
en Hoogovens staken eruit
Volmac trok ƒ0,60 aan op
ƒ28,40, papierproducent KNF
mocht van de beleggers 1
stijgen op 50,80 en Hoogo
vens verliet de beursvloer mei
een winst van 1,10 op ƒ58,90.
De internationals waren ver
deeld. Unilever boekte in de
ochtendhandel nog een winsl
van ƒ0,60 om daarna terug te
zakken naar een plus van
ƒ0,10 op een slotkoers van
157,20. Philips leverde een
deel van de winst op woensdag
in en schoof gisteren een dub
beltje naar beneden op ƒ31,60.
Koninklijke Olie daalde 0,50
op 157,20.
