„Ze willen ons gewoon weer
achter de geraniums hebben"
Holland Village lucratief
Kamer eens met eigen bijdrage
Economie havovhl
„griezelig makkelijk
£eidóe Commit
Autopas tegen fraude
met kilometerstand
PROTESTACTIE GEHANDICAPTEN TEGEN BEZUINIGINGEN
Nieuwe virussen door milieu
Goede antwoorden
BINNENLAND
VRIJDAG 24 MEI 1991 PA(J|
EINDHOVEN De ANWB, de Bovag en de RAI hebben giste
ren een landelijk computersysteem geïntroduceerd waarin de le
vensloop van personenauto's wordt vastgelegd. Belangrijkste
doel van deze Nationale Autopas is fraude met kilometertellers
tegen te gaan. De pas maakt ook een verantwoorder onderhoud
mogelijk, omdat onderhoudsschema's gebaseerd zijn op de kilo
meterstand. Elke keer als een auto voor een keuring of reparatie
bij een garage of ANWB-technocentrum komt, zal de kilometer
stand worden ingevoerd in de centrale databank. Bovag, Rai en
ANWB zijn al enige tijd bezig met de voorbereiding en hebben
inmiddels van 2,2 miljoen auto's de kilometerhistorie geregi
streerd. Wie een gebruikte wagen koopt bij een autobedrijf
krijgt de autopas aangeboden. In geval van particuliere verkoop
is het document voor 17,50 gulden te koop bij ANWB en BO-
VAG-bedrijven.
(Vervolg
van de voorpagina)
DEN HAAG Het Nederlandse bedrijfsleven
zal volgens de Japanners de komende jaren
voor 35 miljoen gulden per jaar aan produkten
kunnen afzetten in het nieuwe Holland Village.
In Japan wordt momenteel druk gewerkt aan
dit uitbreidingsplan, dat het Huis ten Bosch
project is gedoopt. Het Nederlandse bedrijfs
leven heeft tot dusverre al zo'n 60 miljoen gul
den aan orders binnengekregen. Onder meer
voor bakstenen, meubilair en zeilschepen. In
maart volgend jaar is de eerste fase van het
project klaar, in 1995 de tweede en drie jaar la
ter moet de hele stad zijn afgebouwd.
Hoofdarchitect Ikeda verklaart de Japanse
'Hollanditis' door „het diepe respect" dat de Ja
panners altijd hebben gehad voor de Neder
landse stedebouw. „De Japanse steden zijn alle
maal eenheidsworst omdat ze te snel gebouwd
zijn", aldus de architect gisteren bij de presen
tatie van de plannen. „Japan heeft zijn cultu
reel erfgoed opgeofferd aan de economische
groei. De Nederlanders daarentegen zijn veel
zuiniger geweest op hun culturele tradities. Wij
zijn ook diep onder de indruk van de manier
waarop de Nederlanders door inpoldering hun
eigen land gecreëerd hebben".
Projectleider Y. Kamichika gelooft niet dat de
Nederlandse toeristenindustrie moet vrezen dat
de Japanners thuis zullen blijven nu ze een 'ei
gen' Hollandse stad zullen hebben. „Het effect
is eerder tegengesteld", zegt hij. „Enorm veel
Japanners zullen kennis maken met de Neder
landse cultuur. Zij zullen de smaak te pakken
krijgen en het echte Holland gaan bezoeken".
DEN HAAG Op de
borden die ze vasthoudt
staan de leuzen „Heerma,
Simons en Ter Veld, wer
ken invaliden op de vuil
nisbelt?" en „1991, Invali
den gaan op krukken ver
der"
De Haagse Els Smitz (43) zit
strijdbaar in haar rolstoel op
het Binnenhof. En met haar
enkele honderden andere
geestelijk en lichamelijk ge
handicapten uit heel Neder
land. Ze demonstreren tegen
de bezuinigingsplannen van de
regering voor de gehandicap
tenvoorzieningen. Binnen ver
gadert de Tweede Kamer over
voorstellen als halvering van
de kilometer- en taxivergoe
ding, eigen bijdrage voor extra
voorzieningen, beperking op
de subsidie voor woningaan
passingen, verlaging van de
inkomensgrens, korting op de
aow en afschaffing van de
stookkostenvergoeding.
Buiten zijn ze kwaad. „Ik ge
loof niet dat die staatssecreta
rissen een proefballonnetje
hebben opgelaten", zegt Els re
soluut. „Die jongens kijken al
leen naar cijfertjes en weten
niet dat er achter die getallen
rolstoelen, aangepaste auto's
en krukken zitten. Bij ons valt
ook wat te halen, denken ze.
Walgelijk vind ik het dat ze
mijn benen van me af probe
ren te nemen. Want zo kun je
het zien. Als de bezuinigingen
doorgaan dan hou ik 1400 gul
den netto per maand over.
Mijn vaste lasten zijn 1100 gul
den. Dan heb ik dus 300 gul
den per maand over om van te
leven. Een lekker inkomen
hè?"
Els was adjunct-directeur op
een basisschool in Noordwijk
voordat ze elf jaar geleden te
horen kreeg dat ze de ziekte
multiple sclerose had. Boven
dien moesten de artsen drie
jaar geleden melden dat er ook
kanker in het spel was. „Niks
zielig doen. Daar gaat het niet
om. Het gaat hier om het prin
cipe dat ze iets van je afpak
ken waar je als Nederlandse
burger recht op hebt. We heb
ben al zoveel moeten inleve
ren. En dat laatste kleine beet
je wil de regering ook nog af
nemen. Ik sta hier niet alleen
voor mezelf, maar ook voor
alle mensen die nu nog wel ge
zond zijn. Je kunt van de ene
op de andere minuut invalide
worden. Ook die staatssecreta
rissen. Hebben ze daar wei
eens over nagedacht?"
De blinde cabaretier Vincent
Bijlo presenteert het program
ma dat bol staat van sprekers,
muziek en cabaret. Op het po
dium zorgen doventolken voor
de vertaling. Een van de
woordvoerders van de Gehan
dicaptenraad briest ironisch
door de microfoon dat de rege
ring liever geld voor lantaarn
palen uitgeeft om de blinden
geleidehonden beter te laten
zien. Applaus. „Je kunt in één
seconde zo erg gehandicapt ra
ken dat je de pot niet eens
meer af kunt... maar je kunt er
van de regering wel op". We
derom applaus.
„Weet je dat ik gewoon ze
nuwachtig begin te worden?.
Ik heb er pijn in mijn buik
van". Els steekt een sigaret op.
Eigenlijk mag het niet van de
arts, maar ja. „Ik denk dat er
een deel van de bezuinigings
voorstellen wordt ingetrok
ken, maar dat de verlaging
van de inkomensgrens ge
handhaafd blijft. En dan ben
ik de klos. Dan moet ik, net
als vele anderen, mijn aange
paste auto verkopen. Ze willen
ons gewoon achter de gerani
ums hebben". Ze inhaleert
diep: „En dat is dan dat laatste
stukje persoonlijke waardig
heid dat wordt weggerukt. In
een auto ben ik net als iedere
andere automobilist, begrijp je?
DEN HAAG Een meer
derheid in de Tweede Ka
mer wil van gehandicap
ten een eigen bijdrage van
maximaal vijfhonderd
gulden vragen voor wo
ningaanpassingen tot
tweeduizend gulden.
Staatssecretaris Heerma van
volkshuisvesting beëindigde in
februari de regeling die voor
zag in een volledige vergoe
ding. Ondanks massale protes
ten van gehandicapten en ou
derenbonden, gingen CDA en
PvdA gisteren toch akkoord
met de eigen bijdrage. Alle an
dere kamerfracties vonden de
eigen bijdrage te hoog.
In het voorstel dat achttien
miljoen gulden moet opleveren
is ook een verplicht medisch
advies van de Gemeenschap
pelijke Medische Dienst opge
nomen. Om voor een tege
moetkoming voor woningaan
passingen in aanmerking te
komen moet de gehandicapte
vanaf 1 juni een positief advies
krijgen van de GMD. Mocht
het advies negatief uitvallen
dan moet de gehandicapte dit
advies zelf betalen. De invoe
ring van een medisch advies
van de GMD wordt alleen ge
steund door de beide rege
ringspartijen CDA en PvdA.
Zowel Groen Links, SGP, D66
en VVD vinden het onbillijk
dat een gehandicapte voor
verplicht advies moet g
betalen. Maar tijdens het mon
deling overleg konden zij de
staatssecretaris niet overtui
gen. Zij zullen daarom waar
schijnlijk volgende week een
motie indienen die de kosten
van een GMD-advies voor het
rijk laat.
Staatssecretaris Heerma be
strijdt dat gehandicapten door
de eigen bijdrage onevenredig
zwaar worden getroffen. Vol
gens hem kunnen gehandicap
ten in alle gevallen aanspraak
maken op de bijzondere bij
stand. Volgens de bewindsman
is dat niet alleen weggelegd
voor de allerlaagste inkomens,
maar ook voor gehandicapten
met een iets hoger inkomen.
Hij denkt dat de invoering van
de eigen bijdrage het beroep
op bijzondere bijstand zal ver
groten en vermoedt dat het
gaat om een jaarlijkse stijging
van zo'n 2,3 miljoen gulden.
gaan protesten
De eigen bijdrage voor wonin
gaanpassingen is een begin
van een volledige wijziging
van het voorzieningenpakket
voor gehandicapten waar gis
teren in Den Haag tegen werd
gedemonstreerd. Het kabinet
wil een miljard weghalen bij
de bestaande regelingen voor
gehandicapten om ook 65-plus-
sers gebruik te kunnen laten
maken van die voorzieningen.
Dat nieuwe stelsel moet in
1993 ingaan. Dan worden de
huidige vergoedingen voor
kledingslijtage en dieetkosten
afgeschaft, worden bijdragen
in vervoerskosten gehalveerd
en komt voor alle gehandicap
tenvoorzieningen een drem
pelbedrag van 172 gulden dat
de gehandicapte maximaal
drie keer per jaar behoeft te
betalen. Bovendien hangt de
aow'er met een jongere part
ner nog een korting op de uit
kering boven het hoofd van
twintig procent.
De ouderenbonden zijn ver
ontwaardigd over deze maat
regelen die overigens nog door
het parlement goedgekeurd
moeten worden. Ze menen dat
zij zo worden uitgespeeld te
gen de gehandicapten.
Je voelt je ook heerlijk als je
rijdt, onafhankelijk. Ik kan
bijvoorbeeld op mijn eigen
houtje naar de repetities van
het zangkoor Haga Cantare
waar ik lid van ben. Niemand
hoef ik iets te vragen. En wat
heb ik een moeite gehad om
Überhaupt in een rolstoel te
gaan zitten. Drie jaar moest ik
alleen al aan de gedachte wen
nen. Toen ik eindelijk over dat
punt heen was kwamen er
ik heb er helaas geen ander
woord voor hufters van het
GAK en het ABP langs met de
stomme vraag waarom ik in
die stoel wilde. Ik schreeuwde:
Zak, ik wil helemaal niet in
die stoel en heb ze zo het huis
uitgedonderd".
Kreupelhout
Vincent Bijlo zingt een lied
over de Kaasschaaf, een spe
ciaal door de regering ontwor
pen instrument om ae gehan
dicapten aan te pakken. Els
luistert even mee en zegt la
chend: „Ik ben ondanks mijn
handicap een vrolijk mens. Ik
heb een huis, vrienden en
kennissen. Maar dat betekent
niet dat je het niet rot vindt
om afscheid van het leven te
moeten nemen. En toen ik
hoorde van de bezuinigingen
heb ik liggen janken in mijn
bed. Maar ja, ik blijf steunen
op mijn gevoel voor humor.
Weet je trouwens van welke
stof de zitting van mijn stoel is
gemaakt? Van antiloopleer. En
mijn krukken zijn van kreu
pelhout". Omstanders grinni
ken. Els pakt haar protestbor
den en steekt ze hoog in de
lucht. Tégen een medestander
zegt ze: „De regering had ook
een briefje kunnen schrijven
met de mededeling dat ze onze
benen kwamen afhakken. Dat
was goedkper geweest...".
SUSKE EN WISKE
HET WITTE WIEF
Hl eeuwen n..r
op slap, daardoor run mun schoenen
versleten rn noemt men mij lander
jonder ïolen Soms ver loon ik mij maar
ih kan mezetj ook omuhlbaar maken f
Jk ben te boren uiL
hel licht van de
ommegangen rond
de lonnerempel en
L/aar nu Hui je Hem hem
slaat stond isoojaar voor
Christus een ionnetempel
waar. door priesters en pr/es -
ter essen, ommetanoen werden
gehouden tn hieraan de
luid-Veluueioom bevinden
Vjuh krachtstromen die
(c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Productions
Ameland heeft last van droogte
HOLLUM Ameland worstelt met problemen door de droogte
van de afgelopen weken. Waterschap De Amelander Grieen
vreest ernstige gevolgen voor planten en dieren als de droogte
aanhoudt. Door de koude, droge oostenwind en teveel zon dreigt
het Waddeneiland te veranderen in een woestijnachtig land
schap, aldus dijkgraaf van het waterschap A. van Wijk uit Hol-
lum. De veehouders op het eiland kunnen als gevolg van de
droogte het land niet beregenen. Door natuurlijke omstandighe
den valt op Ameland minder neerslag dan op andere Waddenei
landen. Bovendien zijn er meer zonuren. Verontruste boeren be
stoken dagelijks het KNMI in De Bilt met de vraag of er betere
tijden komen. De bevolking en toeristen hoeven zich geen zor
gen te maken over de drinkwatervoorziening, omdat vorig jaar
een leiding naar het vasteland is gelegd.
LEIDEN Door de veranderingendie de mens aanbrengt in
het milieu en in onze manier van leven, ontstaan ongewild mo
gelijkheden voor de dramatische verspreiding van bestaande vi
russen. Maar ook nieuwe virusziekten kunnen zo hun kans grij
pen. Ontbossing leidt er bij voorbeeld toe dat de mens voor het
eerst in contact komt met diersoorten die mogelijk drager znn
van een voor de mens gevaarlijk virus. In zijn oratie sprak dr.
W. Spaan vandaag van een onafwendbaar proces. Spaan is be
noemd tot hoogleraar aan de faculteit der geneeskunde van de
Rijksuniversiteit Leiden. Zijn bijzondere leeropdracht is de fun
damentele virologie.
Vhbo-leerlingen buigen zich over de stelopdracht Nederlands
I FOTO: MILAN K<
DEN HAAG Met een
zucht van verlichting mel
den de vhbo-leerlingen
Corine de Roo en Moni
que Bruin dat de examens
voor hen erop zitten. Cori
ne: „Morgen lekker uitsla
pen!". Vol van vakantie
plannen en andere leuke
dingen in het vooruitzicht
hopen zij het schoolge
bouw van het instituut
Haagland alleen nog maar
terug te zien tijdens de di
ploma-uitreiking.
Het instituut Haagland is in
augustus vorig jaar ontstaan
uit een fusie tussen verschil
lende scholen voor middelbaar
beroepsonderwijs. De school
kent drie sectoren: dienstver
lening en gezondheidszorg,
techniek en economie.
De vooropleiding hoger be
roepsonderwijs (vhbo) is één
van de opleidingen die ge
volgd kunnen worden binnen
de sector dienstverlening en
gezondheidszorg. „De bekend
heid van de vhbo-opleiding is
heel gering", zegt de heer J.
Wolfslag, directeur van de sec
tor dienstverlening en gezond
heidszorg. De drie jaar duren
de vhbo-opleiding is speciaal
bedoeld voor en afgestemd op
de lbo-leerling die gebruik wil
maken van de mogelijkheden
voor doorstroming naar één
van de vele vormen van het
hoger beroepsonderwijs. On
der bepaalde voorwaarden is
het vhbo ook toegankelijk
voor leerlingen met het mavo
diploma op zak. De mavo-leer
ling kan op het vhbo examen
doen in andere vakken dan
die waarin op de mavo exa
men is afgelegd. Het eindni
veau van de opleiding is ge
lijkwaardig aan dat van de
havo, wat onder meer tot uit
drukking komt in de opgaven
van het centraal schriftelijk
examen.
In het examenjaar moet exa
men afgelegd worden in (naar
keuze) zes of zeven vakken:
Nederlands, één moderne taal,
een beroepsgericht vak en drie
of vier keuzevakken. De be
doeling van het beroepsgerich
te vak (dat op een 'normale'
havo dus niet gevolgd kan
worden) is dat het de aanslui
ting op het hbo, dan wel de
entree op de arbeidsmarkt
verbetert. Na het behalen van
het vhbo-diploma kun je, af
hankelijk van het vakkenpak
ket, aan een hbo-instelling stu
deren.
Wolfslag benadrukt dat de
vhbo géén beroepsopleiding is.
„De vhbo-opleiding is heel ge
schikt voor mensen die het
havo-niveau aankunnen, maar
er iets langer over doen", zegt
hij. Waarom zou iemand die
een lbo-opleiding gevolgd
heeft naar de vhbo-opleiding
gaan en niet naar een mbo-op-
leiding? Wolfslag: „De stap
van lbo naar mbo kan alleen
in dezelfde richting. Van leao
naar meao, van lts naar mts,
enzovoorts. Er zijn echter nog
al wat leerlingen die bijvoor
beeld leao gedaan hebben,
maar erachter komen dat ze
een verkeerde keus gemaakt
hebben. Via de vhbo kunnen
zij dan een richting opgaan die
anders voor hun niet open
ligt".
Onzin
De vhbo-kandidaten van
Haagland moeten 's mórgens
aan de slag met de Nederland
se stelopdracht. Uit elf op
drachten moet één opdracht
gekozen worden. Elma Grell,
docente Nederlands staat na
het examen even met vier
leerlingen te praten. De leer
lingen zijn enthousiast. Grell:
„Er zat een redelijk aantal on
derwerpen bij waar ze wel wat
mee konden doen". Grell is
een voorstander van zakelijke
opstellen, en heeft haar leer
lingen geadviseerd het in deze
richting te zoeken. „Het is
moeilijk goed te scoren met
een fantasie-opstel", zegt ze.
„Vaak zijn fantasie-opstellen
zo voorspelbaar, kinderlijk en
simpel. Vrijwel iedereen kiest
een zakelijk opstel, maar er
zijn er altijd een paar bij die
dat niet doen".
Corine de Roo is er één van.
Zij koos voor de laatste op
dracht. Op basis van een gege
ven fragment maakte ze een
fantasie-opstel over een jonge
tje dat gekidnapt wordt door
een man. In het opstel droomt
het jongetje dat hij zijn ouders
weer ontmoet. Het verhaal
eindigt echter in mineur: uit
de laatste alinea blijkt dat het
jongetje nog steeds in een cara
van opgesloten zit. Nu maar
afwachten wat Elma Grell er
van vindt.
Marcel van Vlaanderen volgde
wel de wijze raad van zijn do
cente. Hij schreef een opstel
over 'kwetsbaar Nederland',
een beschouwing over Neder
land en het water. Bij het
schrijven van deze beschou
wing had hij veel voordeel
van het feit dat hij aardrijks
kunde in zijn examenpakket
heeft opgenomen. De kennis
die hij bij dit vak heeft opge
daan kwam hem goed van pas.
Volgens Marcel is het wel de
gelijk mogelijk Nederland te
gen het water te beschermen.
Maar de toekomst zal wel
nieuwe en kostbare projecten
noodzakelijk maken willen we
de voeten droog houden,
denkt hij.
Giséla Knijnenburg schreef
een kritisch opstel over sport-
verdwazing in Nederland. Zij
is van mening dat de maat
schappij je opdringt aan sport
te doen. Sportdwazen worden
in haar artikel genadeloos af
gekraakt. Ook komen in haar
opstel „huisvrouwen van veer
tig die plotseling de stofdoek
weggooien en het tennisracket
opnemen" er niet al te best
vanaf. Wie denkt dat we hier
met een a-sportief iemand te
maken hebben heeft het ech
ter mis. Giséla doet aan paard
rijden, wielrennen, hardlopen
en kanoën. Giséla: „Ach joh,
het gaat om het Nederlands,
de opbouw, de stijl enzo, al
Ver wisse
DEN HAAG -
leerlingen van het
Technisch On<
(LTO) van Haaglai
reca duurt de onzek
over de uitslag
examen een paar
langer. Ze moeten h
men Handelskem
overdoen. Oorzaak
vergissing, waardo
leerlingen vorige
woensdag in plaat
het LTO-examen
moeilijkere examei
Lager Middenstanc
derwijs kregen
schoteld. De
kwam aan het lich
bij correctie bleek
examen heel erg
was gemaakt. Op ï1
krijgen de leerlinge
'herkansing'.
schrijf je klinkklare c
maakt toch niet uit!"
Na de lunch staat
vhbo-kandidaten ecoi
het rooster. De stern
het examen is opper!
alleen omdat de me
lingen nu helemaal 1
maar ook omdat de
ten „griezelig makke
ren. De inzichtvrage
duidelijk gesteld, ei
niet veel gerekend t
en bovendien werd
grafiek
hoofdbrekens op. De
handelde over een
onderdeel van de Ne<
economie, namelijk c
De definitie van het
portvolume werd
het indexcijfer van c
van de goederenexpt
berekend worden,
procentuele toename,
exportvolume. En alsj
de vuurpijl moest ber|
worden hoe het kan;
een geringe stijging
loonkosten in Nederl
geleken met het buite
Nederlandse export k
en. Op dat moment z:
leerlingen van Haagl
ter al met hun gedai
de lange vakantie die
in het verschiet ligt.
DEN HAAG Hieronder volgen de goede antwoorde
meerkeuze-opgaven van de centrale schriftelijke eind
gehouden op woensdag 22 mei. De gegevens zijn versti
het Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling (CITO)
woordelijk voor de produktie van examens.
lbo (c) mavo (c) maatschappijleer
IA 2 B 3 - 4 C 5 - 6 -
11 B 12 B 13 C 14 A 15 F 16 -
21 A 22 B 23 B 24 - 25 A 26 -
31 - 32 F 33 B 34 D 35 B 36 -
41 A 42 A 43 C 44 A 45 C
lbo (d) mavo (d) maatschappijleer
IC 2 B 3 B 4 C 5 - 6 -
11 A 12 - 13 - 14 A 15 B 16 A
21 D 22 - 23 D 24 F 25 C 26 D
31 A 32 B 33 F 34 D 35 - 36 -
41 E 42 A 43 A 44 B 45 C 46 A
mavo (c) scheikunde rl
IB 2D 3 A 4 B 5C 6B
11 B 12 B 13 C 14 D 15 C 16 B
21 C 22 B 23 C 24 D 25 A 26 C
31 - 32 - 33 - 34 - 35 - 36 -
41 - 42 - 43 E 44 D 45 C 46 B
lbo (d) mavo (d) scheikunde rl
IB 2D 3 A 4 B 5B 6B
11 C 12 D 13 D 14 C 15 B 16 C
21 B 22 C 23 D 24 A 25 F 26 -
31 - 32 - 33 - 34 - 35 - 36 -
41 C 42 C
mavo (c) scheikunde cm
IB 2D 3 A 4 B 5C 6B
11 B 12 B 13 C 14 D 15 C 16 B
21 C 22 B 23 C 24 D 25 A 26 C
31 - 32 - 33 - 34 - 35 - 36 -
41 - 42 - 43 A 44 A 45 C 46 B
lbo (d) mavo (d) scheikunde cm
IB 2D 3 A 4 B 5B 6B
11 C 12 D 13 D 14 C 15 B 16 C
21 B 22 C 23 D 24 A 25 A 26 -
31 - 32 - 33 - 34 - 35 - 36 -
41 B 42 B
7 - 8 C 9
17 D 18 - 19
27 F 28 F 29
37 A 38 C 39
7 A 8 E 9
17 D 18 - 19
27 A 28 D 29
37 - 38 - 39
7 C 8 B 9
17 D 18 C 19
27 - 28 - 29
37 - 38 - 39
7 A 8 B 9
17 C 18 B 19
27 - 28 - 29
37 - 38 D 39
7 C 8 B 9
17 D 18 C 19
27 - 28 - 29
37 - 38 - 39
7 A 8 B 9
17 C 18 B 19
27 - 28 - 29
37 - 38 B 39
