Bijzonder karakter VU
ter discussie gesteld
Kerkleiders Zuid-Afrika mijden vredesconferentie
Rerum Novarum viel in schrale aarde
II
Wijding drie priesters
COMMENTAAR
£eidóe6ouici/rit
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CekbeSou/icmt
DONDERDAG 23 MEI 1991 PAG
Een kleine vonk
loacir men niet op
heeft gelet, heeft
dikwijls een grote
brand
vemorzaakt
NEDERLAAG VOOR DE KLERK
JOHANNESBURG De
meeste godsdienstige lei
ders in Zuid-Afrika heb
ben besloten dit weekein
de niet deel te nemen aan
een vredesconferentie on
der leiding van de Zuida-
frikaanse president F.W.
de Klerk.
De leiders van de lidkerken
van de Zuidafrikaanse Raad
van Kerken, de rooms-katho-
lieke bisschoppen en leiders
van de joodse, islamitische en
hindu-gemeenschap in Zuid-
Afrika menen, dat „de confe
rentie niet het doel kan dienen
waarvoor ze oorspronkelijk
bedoeld was", namelijk om
een einde te maken aan het
geweld in de zwarte woonoor
den. Daarmee is de poging van
De Klerk om alle invloedrijke
partijen om de tafel te brengen
mislukt. Het besluit van de
godsdienstige leiders zonder
dat er enige hoop is op een al
ternatieve conferentie, is een
ernstige tegenvaller voor allen
die op een spoedige verminde
ring van het geweld bij de
zwarten onderling hoopten.
Eerder liet het ANC weten de
conferentie te boycotten. De
Klerk zal alleen vertegen
woordigers van de Inkatha-be-
weging van Mangosuthu Bu-
thelezi en van enkele kleine,
in het parlement vertegen
woordigde partijen rond de ta
fel aantreffen.
Het besluit van de godsdiensti
ge leiders betekent ook, dat de
pogingen van de Raad van
Kerken om de conferentie te
redden zijn mislukt. Voorzitter
Khoza Mgojo en secretaris-ge
neraal Frank Chikane van de
Raad van Kerken waren dins
dag nog met een door zaken
lieden gecharterd vliegtuig
van Johannesbrug naar Kaap
stad gevlogen voor een ge
sprek met De Klerk.
De Nederduitse Gereformeer
de Kerk, de grootste blanke
kerk in Zuid-Afrika, zal wel
aan de conferentie onder lei
ding van De Klerk deelnemen,
heeft vice-voorzitter prof. Jo-
han Heyns laten weten. Hij
betreurt het besluit van de
godsdienstige leiders. „Natuur
lijk ben ik zeer, zeer teleurge
steld. Ik hoopte echt, dat ze
zouden komen". Volgens hem
betekent het accepteren van
de uitnodiging van De Klerk
niet dat zijn kerk partij kiest
voor de regering. „Ik denk dat
het een keuze voor de vrede
is", aldus Heyns. Hij zinspeel
de erop dat de godsdienstige
leiders die wel aan de confe
rentie deelnemen, erna met
een plan komen om de impas
se te doorbreken.
DR. OOSTLANDER: „NIET ZEUREN, DOEN"
AMSTERDAM Is de
Vrije Universiteit (VU)
'bijzonder' genoeg om als
universiteit te blijven be
staan of is het maar beter
om te fuseren met bijvoor
beeld de Universiteit van
Amsterdam (UvA)?
De meerderheid van de VU-
gemeenschap zal de eerste
vraag bevestigend beantwoor
den, zo kan worden geconclu
deerd na een middagje bezin
ning op het bijzondere karak
ter van de universiteit die
honderdelf jaar geleden werd
gesticht door de gereformeer
de voorman Abraham Kuyper.
Wat de bijzonderheid van de
VU inhoudelijk bedoelen
we de christelijkheid van de
VU, zei universiteitspastor ds.
S.A. Boonstra feitelijk is,
werd niet echt duidelijk.
Voor veel mensen heeft die
identiteit te maken met de
sfeer op de universiteit, met
keuzen voor bepaald onder
zoek, met de wijze waarop de
VU-mensen met elkaar om
gaan en dergelijke. Omdat de
.'neuzen niet meer dezelfde
kant uitwijzen' is het niet zo
gemakkelijk de concrete uit
werking van het bijzondere
karakter aan te geven, vond
de hoogleraar psychologie
prof. dr. J.F. Orlebeke. De
christelijke traditie heeft voor
hem in zijn dagelijks werk ze
ker betekenis, vertelde hij.
Vanuit die traditie stelt hij
zichzelf vragen over de wijze
waarop hij met mensen in on
derzoek omgaat en over zijn
omgang met studenten. „Maar
dat feit is niet aan de VU als
zodanig gebonden, maar aan
mijn persoon. Ik zou zo ook
doen als ik aan een rijksuni
versiteit zou werken".
Regelmatig
Er wordt net als aan andere
bijzondere universiteiten aan
de VU met een zekere regel
maat publiekelijk een punt ge
maakt van het bijzondere ka
rakter. Na de oprichting in
1880 door Abraham Kuyper
bleef de identiteit min of meer
vanzelfsprekend tot in 1968.
De gereformeerde wereld
waarin de wieg van de VU
stond, was opengebroken en
de VU moest in die nieuwe si
tuatie haar positie opnieuw
formuleren. Onder anderen de
hoogleraren W.F. de Gaay
Fortman en Lever bemoeiden
zich met die discussie. Zij von
den dat de VU in een open
verhouding moest staan met
wetenschap en samenleving.
De formulering van grondslag
en doelstelling verloren in dat
jaar haar exclusieve gerefor
meerde karakter; of, zoals De
Gaay Fortman en Lever het
uitdrukten: de VU moest zich
gaan bewegen in de oecumeni
sche wereldgemeenschap.
Ruim tien jaar na die discussie
werd het 'Bezinningscentrum'
opgericht met als bedoeling
het nadenken over weten
schap en levensbeschouwing
te stimuleren. Daardoor zou
het bijzondere karakter van de
VU beter vorm kunnen krij
gen.
In 1980 werd er ter gelegen
heid van het eeuwfeest op
nieuw zwaar gediscussieerd.
De controversen waren legio;
er werden zo'n vijfhonderd
bladzijden volgeschreven voor
een congresmap.
Dat het eigen karakter nu
weer aan de orde is gekomen
hangt samen met de 'ontdek
king' van het Bezinningscen
trum van de VU dat op allerlei
niveaus van de universitaire
gemeenschap 'het bijzondere'
weer heftig wordt bediscus
sieerd. Er wordt nogal eens ge
zegd dat de christelijke doel
stelling alleen maar een dek
mantel is voor een universiteit
die feitelijk niets bijzonders
meer heeft. Die discussie moet
publiekelijk gevoerd worden,
vond het centrum en organi
seerde de bezinningsmiddag.
Het hoofd van het Bezinnings
centrum prof. dr. A.W. Mus-
schenga verklaarde dat er in
derdaad duidelijkheid moet
komen op dat punt. „Ik wens
de waarheid onder ogen te
zien, liever dan zo'n centrum
voort te laten bestaan".
Student Bram Bos (politicolo
gie) dacht er anders over. In
ieder geval de B-studies van
de VU kunnen wat hem be
treft wel fuseren met de Uni
versiteit van Amsterdam. Er is
niets wat deze studies aan de
VU 'bijzonder' maakt en het is
gewoon een kwestie van eer
lijkheid om gemeenschapsgeld
dan niet langer te gebruiken
Dr. A. Oostlander
voor iets waarvoor het niet is
bedoeld".
Internationaal
Drs. A. Oostlander, ooit docent
aan de VU en nu Europarle
mentariër en CDA-ideoloog,
vindt het mooi dat Amsterdam
twee universiteiten heeft. De
Universiteit van Amsterdam
als regionale universiteit en de
de VU als internationale uni
versiteit. Als het waar is dat
Nederland te weinig christe
lijk geëngageerde geleerden
van hoog niveau herbergt om
de VU te bemensen, 'in de di
aspora' zijn voldoende geest
verwanten te vinden om er
FOTO: DIJKSTRA
aan mee te werken dat de VU
een internationaal trefpunt
wordt voor (aankomende) ge
leerden die staan in de christe
lijke traditie.
Oostlander heeft ook al een
'verlanglijstje' van specialitei
ten klaar: ontwikkelingssa
menwerking en nu, heel
acuut, activiteiten voor het re
ligieus en moreel gedesoriën
teerde Centraal- en Oost-Eu
ropa. „De VU is zich nog nau
welijks bewust wat ze aan de
anderen, daar ter plekke, ver
plicht is", aldus Oostlander.
„Niet zeuren, doen", zo besloot
hij.
Morgen wordt aan de
Vrije Universiteit een
boek gepresenteerd over
de beginperiode van het
christelijk-sociale denken
in Nederland: 'Een arbei
der is zijn loon waardig'.
De pauselijke encycliek
Rerum Novarum en het
christelijk sociaal congres
uit 1891 markeerden het
begin van die beweging.
Hoewel het er soms op
lijkt dat de sociale kwestie
door allerlei maatregelen
in de- afgelopen honderd
jaar uit de wereld is ge
holpen kan uit dit boek
toch iets anders geconclu
deerd worden.
Misschien is de sociale kwestie
niet wegens succes opgeheven.
Ook het feit dat bepaalde soci
ale verworvenheden zoals de
WAO en pensioenrechten van
daag de dag weer ter discussie
staan, geeft voedsel aan die ge
dachte. Het vooruitgangsgeloof
het dogma van de economi
sche groei schuilt nog ach
ter iedere begroting. Nu is het
weliswaar niet meer de beet-
wortelsuikerfabricage, maar
de biotechnologie die voeding
geeft aan dat vooruitgangsidee.
Met de moderne communica
tiemiddelen worden niet lan
ger telegraaf en telefoon maar
televisie en databestanden be
doeld. En ook de verkilling
van relaties is overanderd
doorgegaan, zo blijkt uit de en
cycliek Rerum Novarum et
Antiquarum die deze maand
door de paus in een nieuwe
meer anti-kapitalistische jas
werd gestoken.
Uit het boek blijkt op de eerste
plaats dat het pauselijk schrij
ven van 1891 in aanmerkelijk
minder vruchtbare grond viel
dan het christelijk-sociaal con
gres aan protestantse zijde, dat
in hetzelfde jaar plaatsvond.
Dat had voornamelijk te ma
ken met het feit dat katholie
ke geestelijke leiders ten aan
zien van het sociale denken de
teugels strak hielden, terwijl
de protestantse leiders (zoals
Abraham Kuyper) het voor
touw namen.
De eerste jaren na de pauselij
ke encycliek en het eerste
christelijk-sociaal congres zijn
eigenlijk opgegaan aan discus
sies over de organisatievorm.
Aanvankelijk huldigde Kuy
per namelijk de wat merk
waardige opvatting dat de ar
beiders zich in neutrale vakor
ganisaties moesten organise
ren, maar zich daarnaast kon
den verenigen in een confes
sioneel werkliedenverbond.
Voor een man die de maat
schappelijke tegenstellingen
niet schuwde (zie zijn leer
over de 'antithese') was dat be
paald geen logisch standpunt.
Paus Leo XIII
I FOTO: KATHOLIEK DOCUMENTATIECENTRUM
Hij liet het dan ook in 1900 va
ren.
Het christelijk-sociaal congres
werd in 1891 georganiseerd
omdat het protestantse kamp
sterk verdeeld was over het
opstellen van een sociaal pro
gram. Abraham Kuyper vrees
de een surrogaat-socialisme
voor de protestantse 'kleine
luyden'. Hij wilde een goed
onderbouwd initiatief om de
mannenbroeders in hun eman
cipatiestrijd beter te wapenen.
Er mocht niet slechts een tij
delijk doel nagestreefd wor
den, maar de meester van de
negentiende eeuwse polemiek
wilde een gefundeerde „archi
tectonische kritiek".
Aan de andere kant was er
een sterke pressie vanuit
Friesland waar onder leiding
van de christelijke gerefor
meerde predikant J. van An-
del uit Leeuwarden werd aan
gedrongen op een sociaal pro
gram. Daarin zouden onder
meer het stakingsrecht en de
grond-onteigening van here-
boeren geregeld moeten wor
den. Met name door de land
bouwcrisis en de wantoestan
den in de veengebieden, waar
kinderen langs de kant van de
weg liepen te bedelen, kwam
de roep tot actie vooral uit
Friesland. Het feit dat zowel
Domela Nieuwenhuis als Pie-
ter Jelles Troelstra uit Fries
land kwamen is wat dat be
treft tekenend.
Het protestantse werklieden
verbond Patrimonium maakte
zich bovendien sterk om ie
mand van Patrimonium in de
Tweede Kamer te krijgen,
maar van dat laatste wilde
Kuyper (ën de rest van de
Anti-Revolutionaire Partij)
niet weten.
Door Kuypers opstelling èn de
Friese pressie werd afgezien
van een sociaal program en
besloten tot het houden van
een christelijk sociaal congres.
Daar werd het stakingsrecht
erkend. Hoewel Kuyper zich
in principe niet tegen grond
onteigening verklaarde, nam
het Congres daarover geen be
sluit omdat dit agendapunt
niet meer ter sprake is geko
men. Kuyper dacht overigens
niet aan landnationalisatie,
maar eerder aan een onteige-
ningsrecht op provinciaal of
gemeentelijk niveau. Tenslotte
heeft de Friese groep zelf een
sociaal program gemaakt dat
uiteindelijk in aangepaste
vorm door de landelijke orga
nisatie Patrimonium werd
overgenomen.
Katholiek
Het sociaal denken in de ka
tholieke kerk nam een
aanvang onder leiding van de
clerus en heeft zich daar de
eerste tientallen jaren niet aan
ontworsteld. De sociaal bewo
gen politicus H. Schaepman
heeft nog wel geprobeerd or
ganisaties in het leven te roe
pen waarin de werkman niet
„zoet gehouden" werd, zoals in
de Nederlandsche Roomsch
Katholieke Volksbond, maar
het heeft nauwelijks gebaat.
Eigenlijk liet de paus er geen
twijfel over bestaan dat het
streven naar meer welvaart
„onder de hoede en de leiding
en den bijstand van de gods
dienst geschieden zou". In het
overheersende conservatief-
katholieke volksdeel werd dat
zonder al te veel oppositie aan
vaard. De leniging van de ar
moede kon ook geschieden
door vasten, meende de bis
schop van Den Bosch kort na
dat Rerum Novarum was ge
publiceerd.
In de bijdrage van prof. dr.
J.A.Righart aan 'Een arbeider
is zijn loon waardig' wordt
duidelijk dat Rerum Novarum
in schrale Nederlandse aarde
viel. Het streven naar wel
vaart voor de arbeiders kwam
dan ook niet veel verder dan
de liefdadigheid (caritas) die
direct werd gekoppeld aan ge-
loofsverdediging. Priesters die
zich het zware arbeidersbe
staan sterk aantrokken, heb
ben de eerste decennia dan
ook moeizaam gelaveerd tus
sen de obstakels in de hiërar
chische kerkstructuur en de
noden van de katholieke ar
beider.
In elk geval heeft de bemoeie
nis van de geestelijkheid er
voor gezorgd dat het_ondanks
pogingen van protestantse zij
de nooit tot een samenwerking
kon komen tussen de beide
zuilen. Vandaar dat er in 1909
een katholieke vakcentrale
kwam naast het Christelijk
Nationaal Vakverbond, dat
geen specifieke protestantse
grondslag had maar in de
praktijk wel die signatuur
kreeg. Zo had Nederland als
enige land in het moderne
West-Europa naast een om
vangrijke katholieke vakbe
weging ook een krachtige
protestantse sociale organisa
tie.
Rood en links
Volgens Kuyper moest een
anti-revolutionair links ('gau-
che') zijn. Talma, de ideologi
sche grondlegger van de chris
telijke vakbeweging, werd ook
al rood en links genoemd en in
het parlement meenden de ka
tholieken dat de anti-revolu
tionairen veel te hard van sta
pel liepen. Toch zochten de
protestantse arbeiders geen
aansluiting bij de socialisten of
progressieve liberalen. Zij be
keken de zaak vanuit een vol
komen andere hoek.
Er was voor hen geen sprake
van kapitaal en arbeid als con
currerende eenheden, maar
het ging om de gelijkwaardig
heid van patroons en arbei
ders. Het was immers niet een
machtskwestie, maar het be
trof een roeping achter de
werkbank, op kantoor of waar
het dan ook mocht zijn. Van
daar dat de strijd zich ook niet
richtte op een vast uurloon -
zoals de socialisten voorston
den - want dat zou het 'mam-
monisme' en 'materialisme'
vergroten. Het roepingsbesef
betrof naast het verdienen van
een loon om het gezin te on
derhouden evenzeer de dienst
baarheid aan het bedrijf en de
maatschappij.
Deze ideologische'basis kristal
liseerde zich in protestants Ne
derland uit. De katholieke
fundamenten voor de christe
lijk-sociale beweging lagen
vooral in de kerkelijke struc
tuur. Toen die band steeds los
ser werd was het dan ook niet
zo verwonderlijk dat de katho
lieke vakorganisatie NKV op
ging in een algemene federa
tie.
De titel van het boek die geci
teerd is uit de bijbel (Luc. 10:7
en lTim. 5:18) is overigens wat
ongelukkig gekozen, omdat
met arbeider in de titel (werk
man) iets anders wordt be
doeld dan de arbeider in de
bijbeltekst (discipelen en oud
sten).
N.a.v. Een arbeider is zijn loon
waardig. Honderd jaar na Re
rum Novarum en Christelijk-
Sociaal Congres. Onder redac
tie van dr. G.J. Schutte 334
blz. ui tg. Meinema 's-Graven-
BEROEPINGEN
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Utrecht-Oost(part-time)
W.J. Bouw, eervol ontheven predikant
(algemeen secretaris Bijbelse en Me
dische Zendingsgemeenschap te
Zeist), wonende te Ede;
te Ophemert L.F. de Graaft te Nieuw-
veen.
Gereformeerde Kerken
Aangenomen naar Raalte drs. H U. de
Vries, geestelijk verzorger verpleeg
huis Mariaoord en verzorgingshuis
Vinkenoord te Vinkeveen, wonende te
Amsterdam Zuidoost.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Vlaardingen J. Holtland
te Steenwijk.
ROTTERDAM Mgr. R. Ph. Bar van Rotterdam zal
komende zaterdag drie diakens van het bisdom tot
priester wijden. Het zijn Michael Hagen (38), Jo van
Dommelen (48) en Arno Kocx (42).
Michel Hagen, afkomstig uit Rotterdam, ging op latere leeftijd
theologie studeren aan het seminarie Rolduc te Kerkrade. Hij
was in de techniek werkzaam en als arbeidsbemiddelaar. Eind
1989 werd hij gewijd tot diaken waarna hij achtereenvolgens sta
giair was in de parochies van het Allerheiligst Sacrament en O.
L. Vrouw Hemelvaart in Den Haag.
Jo van Dommelen is afkomstig uit Waalwijk. Hij was een aantal
jaren werkzaam in de verpleging en studeerde theologie in Til
burg en Heerlen. In 1989 volgde zijn benoeming als pastoraal
werker en in mei van dat jaar werd hij aangesteld in de paro
chie De Menswording te Leiden waar hij tot diaken werd ge
wijd.
Arno Kocx is afkomstig uit Amsterdam, was ook werkzaam in
de verpleging en ging eveneens op latere leeftijd theologie stu
deren aan de KTUA. In 1988 volgde zijn aanstelling tot pastoraal
werker in de parochies H.H. Engelbewaarders en de H. Theresia
van het Kind Jezus in Den Haag. Sinds zijn diakenwijding in
1989 is hij in deze parochies werkzaam.
Bisschop R. Bër hoopt later dit jaar nog drie leden van orden of
congregaties te kunnen wijden. Op 30 juni is de priesterwijding
van de Passionist Martin de Korte in de kloosterkerk te Haas
trecht, op zaterdag 6 juli de wijding van de Mill Hiller Nico
Schipper in de parochiekerk te Vianen en op 23 november in de
Michael en Bernarduskerk in Hazerswoude Rijndijk de wijding
van de karmeliet Frans Tervooren.
Argentijnse bisschoppen
contra campagne tegen aids
BUENOS AIRES
Rooms-katholieke bis-
schopen en priesters in
Argentinië hebben het
gratis verstrekken van on
geveer een miljoen con
dooms door het ministerie
van gezondheid veroor
deeld. De massale ver
strekking van condooms
in een campagne tegen
aids is alleen goed voor de
fabrikanten. Dergelijke
acties hebben in andere
landen geen enkel succes
gehad, aldus de tegenstan
ders.
De campagne tegen aids „zou
gericht moeten zijn op de mo
rele verantwoordelijkheid van
de mensen en niet op commer
ciële belangen", zei de pro
gressieve bisschop Jorge No-
vak voor de radio. „We
moeten deze uit de moderne
westerse wereld geïmporteer
de campagne verwerpen."
Andere bisschoppen en pries
ters hebben een verklaring te
gen de campagne uitgegeven,
waarin onder meer staat dat
zij „morele principes schendt".
Zij leggen de nadruk op de
deugd van de kuisheid en
schrijven dat .jongeren
moeten worden onderwezen in
overeenstemming met de be
ginselen van het natuurrecht
en het christendom."
Het dagelijks bestuur van de
bisschoppenconferentie heeft
het afgelopen weekeinde be
sloten op korte termijn te ko
men met een nota over het
voorkomen van aids en het ge
bruik van condooms. Een aan
tal deskundigen uit diverse
vakgebieden buigt zich op dit
moment samen met de bis-
schopen over de inhoud van
deze nota.
De Argentijnse regering is een
beetje verrast door de reactie
van de Rooms-Katholieke
Kerk. De regering heeft ver
klaard bereid te zijn tot ge
sprekken over de campagne.
Het ministerie van volksge
zondheid begon de campagne,
nadat uit een onderzoek was
gebleken, dat 1 op de 122 man
nen van 18 jaar die waren op
geroepen voor de keuring voor
de militaire dienst, besmet was
met het aids-virus.
Hoop voor Etiopië
De machthebbers in Afrika zijn in hoge mate mede-'
woordelijk voor de rampspoed die het continent trej
heeft de Nigeriaanse diplomaat Adedeji Adebayon, tod
tionaris bij de Verenigde Naties, deze week op een conl
tie over veiligheid en samenwerking in Afrika gezegd
man op wie de uitspraken van Adebayon in hoge mau
toepassing zijn, is de Etiopische ex-president Mengistu
Mariam, die eergisteren uit zijn land is gevlucht en
Zimbabwe verblijft. In 1974 maakte hij deel uit vd
groep legerofficieren, die de als een feodale vorst le
keizer Haile Selassie afzette. Drie jaar later had hij zijnj
len uit de weg geruimd en werd hij zelf president. In dj
terse wereld is de naam Etiopië sindsdien synoniem
den voor droogte, onderdrukking, hongersnood en g<
Een deel van de problemen waarmee Etiopië te k?
heeft, is terug te voeren op natuurlijke oorzaken en
niet fair Mengistu ook daar verantwoordelijk voor te s)
Waar Mengistu echter wèl direct verantwoordelijkheid
draagt, is dat hij niets heeft gedaan om de inwoners vaj
land het steeds terugkerende leed te besparen en de ef
alleen maar erger heeft laten worden. Toen Mengistu ij
eenmaal de macht in handen had, bleek er geen a
ruimte voor politieke oppositie of het streven naar redj
autonomie. Naar schatting zijn in de voorbije veertia
zeker twee miljoen mensen omgekomen door hongel
geroorlog en politieke zuiveringen. I
ONDER Mengistu deden Marx en Lenin hun intredej
straten van de hoofdstad Addis Abeba. Met steun
Sovjetunie, en later ook van Cuba dat tienduizenden so?
naar Etiopië stuurde, werd het land een regionale ml
supermacht. Het leger groeide van zestigduizend soldaj
'74 tot vierhonderdduizend halverwege de jaren tachL
1984/1985 was meer dan de helft van de begroting bq
voor de defensie; in diezelfde periode stierven naar scq
een miljoen mensen van de honger. Er is nog een cij|
de absurditeit van het bewind-Mengistu illustreert. Ne(
procent van de bevolking van Etiopië (circa vijftig
mensen) is boer. Volgens de Wereldbank heeft het 1^
mogelijkheden om meer dan driehonderd miljoen mei)
voeden. Maar Etiopië is al jaren afhankelijk van buit©
se voedselhulp, mede als gevolg van een volledig
landbouwbeleid naar Russisch model. j
MET het einde van de Koude Oorlog en het econl
failliet van de Sovjetunie en de Oosteuropese landen
Etiopië zijn verre vrienden. Zonder die steun van bd
het bewind-Mengistu, dat al maanden wankelde, dezd
definitief in elkaar gestort. Een nieuwe hongersn»
steeds verder oprukkende verzet en groeiende intern;
druk om een einde te maken aan de burgeroorlog, hel
positie van Mengistu onmogelijk gemaakt. Nu hij w»
Etiopië in feite terug in een situatie als in 1974, met al:
ste verschil dat de verzetsbewegingen de hoofdstad
dels tot op enkele tientallen kilomters zijn genaderd,
te vraag is wat zij zullen doen.
VOOR volgende week staan in Londen vredesbesprë
op de agenda tussen de regering en het verzet onder
van de Verenigde Staten. Het is twijfelachtig of het vel
het zicht van de overwinning, alsnog bereid zal zijn)
tafel te gaan zitten en te onderhandelen met wie
lijk? De verleiding van een stormloop op het vrijwel
dedigde Addis Abeba is groot, maar even groot is he
van een bloedbad en verdere rampspoed. Het is daai
plicht van de internationale gemeenschap zoveel drul
oefenen op regering en het verzet, dat zij serieus gaan
handelen. Om te beginnen over een staakt-het-vurer
zodra de wapens na tientallen jaren burgeroorlog zwi
er eindelijk een sprankje hoop voor het zo geteisterd
Telefoon: 071 - 122 244.
Telefax: 071 - 134 941
Postadres: Postbus 11, 2300 AA Lelden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Telefax: 070 - 3906 717.
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune.
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.
Chef-redacteur: G.- J. Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koot.
n Herpen (chef), F. Buurman
Sport Leiden e.o. (tel. 071 - 144 049): K. van Kesteren.
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815):
A. van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A. van H
E. Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Koolstra, drs. P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvallnka (chef), S. Evenhuis, S. Pletersi
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreldlngsge
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers
redactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in
en België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs. K. Sw
M. van de Ven. De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't Hout (ch
leveld, D. Hofland, P. Koopman en D. van Rietschoten.
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus
- de volgende correspondenten in het buitenland: S. Akkerman (Praa
drs. D. J. van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant
R. Hasselerharm (Johannesburg), T. Heard (Kaapstad), drs. A. Heerir
B. van Huët (Parijs), M. de Koninck (Washington), H. Kultert (Nieuw t
F. Llndenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs. R. Vunderlnk
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona). G. van Wljland (Bf
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusie
en publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London
ster: M. de Cocq.
r. van 08.30 tot 17-.00 uur.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248 op ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 uur, op za.
tot 15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand 25,70
per kwartaal 76,60
per jaar 294,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
