Éaker krijgt steun
loskou en Damascus
Stenland
Alleen in dromen komt hulp uit Dhaka"
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Toverformule tegen etnische onlusten
CeidócSowumt
VRIJDAG 10 MEI 1991 PAGINA 5
fokkend rapport
ij er aborigines
BERRA De aborigines, de
(ronkelijke bewoners van Au-
e vormen 1,6 procent van de
de ge bevolking maar ruim 30'
Dlifit van de gevangenisbevol-
i JHun maatschappelijke achter-
)oJ valt niet hen zelf te verwijten
mei is het directe gevolg van
yinsporige overheersing" door
.esteuwere Australiërs, aldus een
enpigsrapport. Van bijna de
L-van de 99 aborigines die in
n pcellen en gevangenissen
ko'^n- was de gezondheidstoe-
al zo slecht dat zij opsluiting
agpverleefden, ondanks een ge-
>ldplde jonge leeftijd van rond de
T-
Terrorist ontsnapt uit Zweedse cel
KUMLA Uit de zwaar beveiligde gevangenis in
het Zweedse Kumla is gisteren een Palestijnse ter
rorist ontsnapt. De Palestijn, de 37-jarige Marten
Imandi, slaagde erin om met een Roemeense me
degevangene tijdens het luchten met behulp van
een laken over de 7 meter hoge gevangenismuur
te klimmen.
Buiten de gevangenis lag een vuurwapen voor
hen klaar, waarmee zij een passerende automobi
list dwongen diens voertuig af te staan. Imandi
werd in mei 1989 met drie andere Palestijnen in
Zweden aangehouden en tot een levenslange ge
vangenisstraf veroordeeld wegens aanslagen in
1985 op een synagoge en een kantoor van een
Amerikaanse luchtvaartmaatschappij in Kopenha
gen, waarbij één dode en 30 gewonden vielen. Hij
wordt ook verdacht van een aanslag in 1986 op
het kantoor van de Israëlische luchtvaartmaat
schappij El Al in Amsterdam.
Bush verbiedt goedkope
vliegreis jes stafchef
WASHINGTON De stafchef van het Witte
Huis, John Sununu, mag van de Amerikaanse
president George Bush geen gebruik meer ma
ken van militaire vliegtuigen voor het maken
van trips ten bate van de Republikeinse partij.
Bush wil voorkomen dat belastinggeld wordt ge
bruikt voor het maken van reizen voor partijpo
litieke doelen. Sununu mag in de toekomst al
leen nog van toestellen van de Amerikaanse
luchtmacht gebruik maken als hij kan aantonen
dat er in verband met zijn functie in het Witte
Huis „een onmiddellijke en dringende noodzaak"
voor een dergelijke vliegreis is. Sununu raakte
enkele weken geleden in opspraak toen bekend
werd dat hij militaire toestellen tegen zeer gerin
ge kosten op elk moment dat hem dat uitkwam
voor privè-doeleinden gebruikte.
Bush: nieuwe
medicijnen
WASHINGTON Nadat
woensdag opnieuw een onre
gelmatige hartslag werd ge
constateerd, heeft de Ameri
kaanse president George Bush
een nieuw medicijn (Couma
din) te slikken gekregen dat
klontering van het bloed moet
voorkomen. Voordat de presi
dent het afgelopen weekeinde
in het ziekenhuis werd opge
nomen, nam hij al digoxin en
procainamide voor zijn hart
problemen. Volgens Bush's
artsen is een overactieve
schildklier de oorzaak van de
hartklachten.
Amerikaanse bands in Moskou
MOSKOU Sovjetburgers en militairen hebben gis
teren de 46e overwinningsparade gehouden om de
nederlaag van nazi-Duitsland te herdenken. In te
genstelling tot andere jaren lag de nadruk niet op het
vertoon van militaire macht op het Rode Plein in
Moskou, maar op een optocht elders in de stad, waar
in ook Amerikaanse bands en delegaties meeliepen.
Hoewel minister van defensie Dimitri Jazov gisteren
in de Pravda schreef dat de Sovjetunie de militaire
pariteit met het Westen moet handhaven, werd in
Moskou volop aandacht besteed aan het aandeel dat
de Amerikanen hebben geleverd aan de bevrijding
van Europa. Vlak achter de kapel van het Sovjetle-
ger liep dan ook de band van de Nicolet high-school
uit Milwaukee, gevolgd door andere Amerikaanse
muziekgezelschappen. Oorlogsveteraan Nikolai De-
zajoeba zei verheugd te zijn dat de Amerikanen 46
jaar na de historische ontmoeting aan de Elbe nu
naar Moskou gekomen waren om de Sovjetburgers
daar te begroeten.
velEUWE POGING VREDESCONFERENTIE
m|
racl
hetfASCUS/AMMAN-
iaatSHINGTON Syrië
in Ie Sovjetunie trachten
|r jeg vrij te maken voor
^vierde missie die de
,t |rikaanse minister van
enïnlandse zaken James
der vandaag in het
^en-Oosten is begon-
j Baker zal opnieuw
dingen doen een regio-
T(j, vredesconferentie
li het Midden-Oosten
ciajtand te brengen. Na
je5 zal hij Egypte, Jor-
en Israël aandoen.
minister Aleksandr
ertnych, die sinds
dag ook op rondreis
.et Midden-Oosten is, on-
•eepte gisteren samen
ln zijn Syrische ambtgenoot
ierjk al-Chareh de nood-
oo'van de deelname van de
"iebigde Naties en van de
m^)ese Gemeenschap aan
;en vredesconferentie. De
ste noemden geen tijdstip
neen conferentie.
telree ministers zijn het ero-
1 ens dat de Palestijnen bij
"Vredesconferentie moeten
Efen vertegenwoordigd
ooi vertegenwoordigers van
ilestijnse Bevrijdingsorga-
JZï'e PLO, of door bewoners
zifie door Israël bezette ge-
;'ejjn gekozen onder interna-
kl toezicht. De conferen-
?riu moeten uitmonden in
^Jjhandelingen tussen Is-
d4n de Palestijnse leiders
lt Sjds, en de joodse staat en
1 \rabische buurlanden an-
ziSds.
al weigert categorich met
-nLO, die het beschouwt als
terroristische organisatie,
'en3fel te gaan zitten. Waan-
ierXessmertnych vandaag de
ieV staat bezoekt - het eer-
neezoek van een Sovjetmi-
Mjn van buitenlandse zaken
czede Zesdaagse Oorlog van
»ai
ml
1967 - zal de Israëlische rege
ring waarschijnlijk opnieuw
proberen Moskou ervan te
overtuigen de eis voor deelna
me van de PLO aan het vre
desproces van tafel te halen.
Maar Bessmertnych heeft in
Damascus garanties gegeven
dat de Sovjets hun steun aan
de Arabische opvatting over
het vredesproces zullen hand
haven Deze houdt in dat Is
raël de bezette gebieden moet
opgeven in ruil voor vrede.
Nederzettingen
Bessmertnych, die gisteren
vanuit Damascus naar Jorda
nië doorreisde, viel in Amman
fel uit tegen de bouw van
joodse nederzettingen in de be
zette gebieden, die het vredes
proces belemmert. „Een situa
tie waarin een vredesconfe
rentie aan de gang is terwijl
tegelijkertijd nederzettingen
worden gebouwd, kan ik me
niet voorstellen en kan ik niet
aanvaarden", zei de Sovjetbe
windsman na besprekingen
met de Jordaanse koning Hu-
sayn.
Ook zei hij de Israëlische
voorwaarden voor een rol van
de Sovjetunie in het vredes
proces in het Midden-Oosten
te verwerpen. Israël heeft ge
zegd dat Moskou zijn diploma
tieke banden met de joodse
staat moet herstellen om zich
te kwalificeren voor een part
nerschap in Arabisch-Israëli-
sche besprekingen.
De Israëli's hadden gehoopt
dat Bessmertnych tijdens zijn
bezoek van vandaag - dat ove
rigens slechts enkele uren zal
duren - het volledig herstel
van de betrekkingen zou aan
kondigen omdat de relatie tus
sen beide landen sterk is ver
beterd sinds Moskou heeft in
gestemd met het vertrek van
tienduizenden Sovjetjoden.
Maar Bessmertnych zei dat
Moskou zijn banden met de
joodse staat pas verder zal aan
halen „als de situatie in orde
is" en niet als een voorwaarde
vooraf voor deelname aan de
vredesbesprekingen tussen Is
raël en de Arabische staten.
„We aanvaarden geen enkele
voorwaarde voor onze eigen
deelname in het vredesproces
in het Midden-Oosten omdat
onze rol in dat proces vanzelf
sprekend is", zei hij. „Een goe
de relatie met Israël ontstaat
vanzélf als de situatie goed is".
Hij zei dat zijn plan om PLO-
leider Arafat tijdens zijn rond
reis door het Midden-Oosten te
ontmoeten, was mislukt. Pale
stijnse en Sovjetbronnen had
den gezegd dat Arafat de Sov
jetbewindsman mogelijk in
Amman zou ontmoeten. „Ik
was bereid enige tijd met hem
te praten, maar op een of an
dere manier kon dit vanwege
fysieke problemen, niet zozeer
vanwege politieke problemen,
niet doorgaan", vertelde Bess
mertnych.
De PLO hoopt dat Moskou zijn
intensiever wordende banden
met Israël gebruikt om het
bouwen van nieuwe nederzet
tingen in de bezette gebieden
te verhinderen en Israël het
beginsel te doen aanvaarden
dat het land kan ruilen tegen
vrede. Maar een hoge verte
genwoordiger van de PLO is
niet erg optimistisch over de
rol van de Sovjetunie als be
middelaar in het Midden-Oos-
t.en. „Ik verwacht niet veel
van hen omdat hun beslissing
in hoge mate afhangt van die
van Washington", meent Mo
hammed Milhem die lid is van
het uitvoerend comité van de
PLO.
Behalve naar Israël gaat de
Sovjetminister nog naar Liba
non en Egypte, waar hij zon
dag minister Baker zal ont
moeten. Volgens Sovjetdiplo
maten zal hij ook nog een be
zoek brengen aan Saudi-Ara-
bië.
Kurden terug
Vandaag zou de operatie Gallant Provider
beginnen, een grootscheeps project waar
bij de geallieerden over land en door de
lucht 200.000 Kurden vanuit de vluchtelin
genkampen in het noorden van Irak en op
Turks grondgebied terug willen brengen
naar hun eigen woonomgeving. Tiendui
zenden Kurden zijn al teruggekeerd. Geal
lieerde commandanten lijken van hun re
geringen echter nog steeds geen toestem
ming te hebben gekregen om de provin
ciehoofdstad Dohuk in te nemen. De be
zetting van Dohuk zou nodig zijn voor het
welslagen van Gallant Provider, maar ook
een escalatie betekenen van de geallieer
de inspanningen in Noord-lrak. Irak heeft
intussen bekendgemaakt dat zich in
grensgebieden bij Iran en Turkije 52 geval
len van cholera hebben voorgedaan.
FOTO: AP
Weer aanval op Armeens dorp
JEREVAN Sovjettroepen hebben vandaag het Armeense
dorpje Tarvarkar aangevallen aan de grens tussen Armenië en
de naburige Sovjetrepubliek Azerbajdzjan. Twee helikopters die
boven Tarvarkar cirkelden beschoten het dorp een half uur
lang. Vervolgens werd het dorp omsingeld door troepen die in
elf pantserwagens de grens met Azerbajdzjan overstaken.
Tarvarkar is de zevende grensplaats die de afgelopen tien dagen
door Azerbajdzjaanse en Sovjettroepen wordt aangevallen. Het
Sovjetleger blijft erbij dat het slechts gehoor geeft aan de orders
van president Michail Gorbatsjov om de illegale Armeense mili
ties te ontwapenen die aanzetten tot tegen Azerbajdzjan gerichte
etnische onlusten.
Dertien doden bij vliegramp Indonesië
JAKARTA Een Fokker-27 van de Indonesische binnen
landse luchtvaartmaatschappij Merpati Nusantara, dat sinds
gisteren .vermist werd, is bij de landing op het eiland Sulawe
si verongelukt. Alle dertien inzittenden zijn daarbij om het
leven gekomen. Het vliegtuig was met acht passagiers en vijf
bemanningsleden op weg van Ternate naar Manado, in het
noorden van Sulawesi. De luchtverkeersleiding van het
vliegveld bij Manado verloor vlak voor de landing het radio
contact met de Fokker-27. Het vliegtuig was tegen een berg
aangevlogen. Reddingswerkers vonden de wrakstukken van
daag pas.
Triëst dreigt
'een tweede
Brindisi'
te worden
Idoor
AART HEERING
TRIËST Triëst dreigt een
tweede Brindisi te worden, als
de ongeregeldheden in Joego
slavië tot een massale uittocht
zouden leiden. Dat is de vrees
die momenteel heerst in de
aan de grens met Joegoslavië
gelegen Italiaanse havenstad.
In Triëst, dat grenst aan Slo
venië, werken naar schatting
8000 Serven en Kroaten, die in
de afgelopen jaren de grens
zijn overgestoken. De ver
wachting is dat tienduizenden
anderen hun voorbeeld zullen
volgen, zodra de situatie in de
twistende republieken ver
slechtert. Adriano Biasutti, de
voorzitter van het regionaal
bestuur, heeft daarom bij de
regering aangedrongen op
concrete maatregelen om een
eventuele schare vluchtelin
gen te kunnen opvangen
De regering, die een dergelijke
immigratie beslist niet wil sti
muleren, heeft echter laten
weten, dat daarvoor nog geen
plan is ontwikkeld. Officieus
wordt desondanks wel gespro
ken over de inzet van militai
ren, het ter beschikking stel
len van het buiten de stad ge
legen jaarbeursterrein en de
reservering van 11.000 warme
maaltijden. De autoriteiten in
Triëst willen een herhaling
voorkomen van het drama
van 150 Albanezen, die enkele
weken geleden na een lange
tocht over zee in de haven van
Triëst aankwamen om vervol
gens 48 uur zonder voedsel en
slaapplaats in de stad rond te
dolen, omdat niemand ze wist
onder te brengen.
De ministeries van buitenland
se zaken van Italië en Oosten
rijk, de beide landen die wor
den bedreigd met een invasie
van vluchtelingen, hebben bij
de Joegoslavische regering op
matiging aangedrongen. Ver
der heeft Oostenrijk, met
steun van Italië, aangeboden
tussen de strijdende partijen te
bemiddelen.Op het schierei
land Istrië, waarvan een noor
delijke strook bij Slovenië
hoort en de rest bij Kroatië,
maakt vooral de Italiaanstalige
minderheid zich zorgen. De
Italiaanse Joegoslaven, offi
cieel zo'n 20.000 maar waar
schijnlijk veel meer, leken net
hun jarenlange strijd voor het
behoud van hun culturele
identiteit met succes bekroond
te gaan zien. Maar nu vrezen
ze. dat zij als etnische minder
heidsgroep in de twisten tus
sen verschillende groepen Sla
ven vermangeld zullen wor
den. In Pula, de grootste stad
van Istrië, is het al tot gevech
ten gekomen tussen Kroaten
en leden van de Servische
minderheid. Claudio Geissa,
de secretaris van de Italiaan
stalige vereniging in Koper,
verwacht dan ook, dat in geval
van burgeroorlog „iedereen
die weg kan, zal vluchten".
"nVOLKING BANGLADESH BERUST IN LOT
ait
ikj 1
[IlKA De internatio-
hulp voor de slacht-
icjfs van de cycloon in
vegladesh is onvoldoen-
i. De hoogste man van
iar rampenfonds van de
S *nigde Naties heeft
Y®j dringende boodschap
gr1ren de wereld in ge-
anrd. De Bengalezen
11: lijken intussen te be
nnen in hun lot.
;rs|mmed Essaafi, directeur
fe pet VN-rampenfonds UN-
odj vreest dat na de massale
pieties voor Iraakse Kur-
n(pn hongerende Afrikanen
■Idor-moeheid" zal ontstaan.
eiJN-functionaris zei dat de
clem van de eerste hulpver-
iallg zeker 1,4 miljard dollar
;eroegen, terwijl tot nu toe
;ts ongeveer 200 miljoen is
?n£ngekomen. De helft van
dat bedrag is door Saudi-Ara-
bië gefourneerd.
Over het zuiden van Bangla
desh hangt, boven het zich te
rugtrekkende water, het
wurgkoord der berusting. Het
anders groene land is nu
grauw van de modder, en lijkt
weg te slippen, willoos haast,
de zee in. Het zijn niet de ge
knakte dikke betonnen palen,
de ontwortelde omvangrijke,
bomen, de weggeblazen huisjes
die het rampenland Bangla
desh zo naargeestig lijken te
maken, maar de gezichten van
de mensen, waarop zich een
eeuw van berusting heeft
genesteld. In de duizenden
ogen van de vaak vergeefs op
hulp wachtende Bengaalse
pachtboeren, gewend te zuch
ten onder het juk van feodale
landheren, weerkaatst de aan
vaarding van het lot.
Het is niet de repeterende
plaag van natuurrampen die
de broodarme Bengalen zo
moedeloos heeft gemaakt,
maar de onmacht van de
machthebbers in de andere
wereld, in het verre Dhaka,
hen betere levensomstandig
heden te bezorgen. Het is of de
bewoners in de schamele res
ten van hun vissersdorpen en
boerengehuchten in een ande
re eeuw bivakkeren, als dren
kelingen in een zee van ar
moede. „We tellen de rampen
niet meer, noch de doden",
zegt visserszoon Mansur in zijn
kustdorp Patenga, waar reuze-
golven onbarmhartig over
heen spoelden in de orkaan-
nacht van 30 april. „Als van
ouds tellen we alleen de dagen
waarop we te eten hebben".
In Patenga, ten zuiden van de
zwaargehavende havenstad
Chittagong, is niets overeind
gebleven, maar de bewoners
van dit stranddorp zijn alweer
met de wederopbouw begon
nen. „Alleen in je mooiste dro
men komt er hulp uit Dhaka",
mompelt Anaijatullah, een
rijstboer die in de orkaan twee
kinderen verloor. Hij wijst
naar het land dat nog steeds
onder water staat en vervol
gens naar de zee. „Het komen
de jaar kunnen we de rijst wel
vergeten met al dat zout op
het land. Maar we hebben al
eerder met een lege maag
overleefd", zegt hij toonloos.
Het drama dat Bangladesh
heet, heeft van de inwoners
van dit Aziatische moslimland
fatalisten gemaakt, die nog
maar één doel in dit leven lij
ken te hebben: de dag van
vandaag doorstaan. „De pre
mier heeft de wereld gevraagd
Bangladesh te helpen met de
wederopbouw, met het treffen
van voorzieningen aan de
kust, om beter beschermd te
zijn tegen orkanen en over
stromingen. Maar in een land
waar mensen onder normale
omstandigheden al nauwelijks
te eten hebben, klinken derge
lijke oproepen, zelfs van een
nieuwe burgerregering, wel
erg wrang. Lijdzaam heeft de
bevolking dan ook de medede
ling van metereologen aange
hoord dat weer een depressie
wordt verwacht, waaruit nog
voor het eind van de maand
opnieuw een cycloon zou kun
nen ontstaan.
deren worden
zo goed en zo
kwaad als het
gaat verzorgd
in een opvang
centrum. Art
sen vrezen
door gebrek
aan voedsel en
vers water
voor het uit
breken van
epidemieën.
FOTO: AFP
HET LEVENDE EILAND
84 - Drukke weken volgen, Rob wordt geinstrueerd en raakt
Dael vertrouwd met de instrumenten, die hij moet bedienen.
'Oteeft meermalen een vliegtuig bestuurd, maar dit is toch wel
binders. Vooral de fantastisch grote snelheden waar hij reke-
t mee moet houden, stellen hem en Prudon voor de grootste
valemen. Dan breekt de dag aan van de eerste proefvlucht,
een razende snelheid schiet Rob weg over de oceaan. In een
fenk heeft hij enkele honderden mijlen afgelegd. Het landen
is moeilijker en er worden proeven genomen met een sleepanker,
dat kan worden uitgeworpen en de snelheid direct afremt. De ra
ket daalt dan op het water, maar blijft drijven. Het „levende
eiland" wordt af en toe in zware electronennevels gehuld, die tot
ver in de omtrek stormen veroorzaken. Gelukkig ligt het eiland
op zo'n afgelegen plek in de oceaan, dat de scheepvaart pr wei
nig hinder van ondervindt.
(Vervolg
van de voorpagina)
BELGRADO Geheel
tegen de verwachtingen
in lijkt hiermee de tover
formule gevonden waar
mee de etnische onlusten
bezworen kunnen wor
den. Het leger kreeg wel
iswaar niet de noodtoe
stand waar het om ge
vraagd had, maar kan te
vreden zijn met de ver
worven volmachten om
het geweld te stoppen.
Samen met de federale politie
zal het verhinderen dat gewa
pende extremisten nog langer
vrij over straat van Servische
naar Kroatische dorpen of
vice versa kunnen trekken
en het zal moeten toezien op
de ontwapening van burgers
en de demobilisatie van Kroa
tische reservepolitie. Onder
handelingen moeten de pro
blemen tussen de bevolkings
groepen op langere termijn op
lossen.
Probleem bij de bereikte resul
taten is dat al snel niet meer
duidelijk was of de politici wel
namens hun respectieve ach
terban spraken. Geheel naar
Joegoslavische traditie kwam
president Tudjman van Kroa
tië binnen enkele uren al met
een ontkrachtig van de hoofd
punten van het akkoord. „We
zullen nooit praten met de ex
tremistische Serven uit Knin,
we zullen nooit onze reserve
politie ontwapenen", verklaar
de hij op een persconferentie
Zelf was Tudjman niet op de
bijeenkomst in Belgrado aan
wezig. Hij zal binnenkort een
open hartoperatie moeten on
dergaan.
Volgens hem hadden de Kroa
ten hun democratie nooit kun
nen verdedigen als ze geen
wapens hadden gehad. Waar
nemers in Belgrado wisten
moeilijk in te schatten of hij
zijn betoog hield om de ex
treem-nationalisten binnen
zijn republiek te lijmen, of dat
hij het bereikte akkoord daad
werkelijk afwijst.
„We willen praten met de Ser
vische afgevaardigden in het
parlement. We hebben de au
toriteit van de republiek zeker
niet aan het leger afgestaan,
maar soms is het noodzakelijk
concessies te doen", aldus
Tudjman in een meer verzoe
nend gedeelte van zijn toe
spraak. Milosevic stemde in
met de resultaten, maar waar
nemers vragen zich af of hij
zijn stromannen in Kroatië
nog wel voldoende in de hand
heeft om de uitvoering ervan
te kunnen garanderen.
Terwijl heel politiek
vië zich het hoofd brak over
de interpretatie van akkoord
en reacties, hield de oppositie
in Servië gisteren een anti-
oorlogsdemonstratie. Ruim
5000 mensen kwamen in Bel
grado luisteren naar de ex
treem-nationalist Vuk Drasko
vic. Ondanks het vredeskarak-
ter van de demonstratie
schroomde deze niet om het
leger op te roepen burgers in
Bosnië, die al dagenlang een
militair konvooi tegenhouden,
eenvoudig weg neer te schie-
