Minister Frankrijk probeert
woede Nederlanders te sussen
duinrell
Waarom
zou je
thuisblijven?
Rotary zet zich in voor milieu
Prof. Dunning: we gravers
ons graf met mes en vork p
AI
Beloften over aanpak chemisch afval niet nagekomen*
L
- BINNENLAND
foüdóaQowiant
WOENSDAG 8 MEI 1991 PAG^_
Nieuwe loketten in
NS-stations
UTRECHT De Nederlandse Spoorwegen gaan de
komende jaren alle loketten in de stations vervan
gen. Met die operatie is een bedrag van 19 miljoen
gulden gemoeid.
Volgende week zal in het station van Ede-Wage-
ningen het eerste nieuwe loket in gebruik worden
genomen. Kort daarna volgen de stations van
Utrecht en Geldermalsen. Tot eind volgend jaar
worden 500 loketten in het nieuw gestoken. De be
doeling van het project Loket 2000 is dat de reizi
gers beter kunnen worden geïnformeerd over ta
rieven, dienstregelingen en reserveringen. Een
nieuw computersysteem is daarvoor verantwoorde
lijk. Overigens blijft het in de treinen zelf af en toe
behelpen. Zo waarschuwt de NS in het nieuwe
spoorboekje dat de reiziger er rekening mee moet
houden dat hij soms moet staan.
AMSTERDAM „Geld verdienen mag,
maar niet tot elke prijs". Volgens G. Meijer is
dat één van de kortste omschrijvingen van de
organisatie waarvan ook hij een van de ge
lukkige leden is: Rotary International. Zijn
club heeft vorig jaar het milieu ontdekt.
Met het vorige groots opgezette programma van Ro
tary werd 440 miljoen gulden bijeen gebracht om po
lio de wereld uit te helpen. Ditmaal is het oog van de
man en de vrouw met „goede naam en faam" geval
len op de bescherming van de menselijke leefomge
ving. Van morgen tot en met zaterdag organiseert de
Rotary voor haar leden in Amsterdam een interna
tionale conferentie over fauna- en waterbeheer. S.
Woldhek, sinds enige tijd directeur van de Neder
landse afdeling van het Wereld Natuur Fonds, is één
van de sprekers. Rotary-conferenties over luchtver
vuiling en over de flora vonden reeds eerder plaats.
Doel van al deze bijeenkomsten is volgens L. Vianel-
li, de voorzitter van de komende Amsterdamse bij
eenkomst, vooral om een „grote bewustwordings
campagne" op gang te brengen, onder het motto „Be
houd de Planeet Aarde". Over de gehele wereld zijn
er ruim 1,1 miljoen Rotarians. Daaronder zijn slechts
27.000 vrouwen. Een Rotarian, aldus een Nederlands
lid, is een „goed burger" die als lid is voorgedragen
en vervolgens is gescreend. Op mensen die staan te
„dringen" om lid te worden is de club niet bijster ge
steld.
De Rotary-campagne zal zich als een milieu-vriende
lijke vlek over de aardbol verspreiden, daarvan is
voorzitter Vianelli overtuigd. De boodschap zal in
brede kring van goede burgers klinken. Want de Ro
tarians hebben „connecties", zoals zij dat zelf noe
men. Kruiwagens dus, voor een beter milieu.
WASSENAAR Als het
Nederlandse voorzitter
schap van de EG er in het
komende halfjaar niet in
slaagt de twee intergou
vernementele conferen
ties over de Europese Po
litieke Unie en over de
Europese Monetaire Unie
tot een goed einde te
brengen, kunnen we het
federale Europa wel ver
geten.
Deze boodschap bracht de
Franse minister voor Europese
zaken, mevrouw Elisabeth
Guigou, gisteren over op de
jaarvergadering van de Neder
lands-Franse Kamer van
Koophandel in Wassenaar.
Volgens mevrouw Guigou zal
de druk van andere landen om
toe te mogen treden tot de EG
na 1991 niet meer te weerstaan
zijn. Europa zal dan volgens
haar blijven steken in een
soort vergrote vrijhandelszone
waarin men het federale ide
aal heeft laten varen.
De Franse minister wilde op
die manier druk uitoefenen op
Nederland om voortgang te
maken met de uitwerking van
de monetaire en politieke unie
die volgens schema nog voor
het einde van het jaar ter rati
ficatie aan de twaalf EG-lan-
den moet worden voorgelegd.
Over de vorm van die politie
ke unie verschilt Nederland
echter aanzienlijk van mening
met de Fransen omdat de laat-
sten in zo'n unie de regerings
leiders een beslissende stem
willen geven zonder dat daar
op naar het oordeel van Ne
derland voldoende democrati
sche controle mogelijk is.
Guigou gaf toe dat er met Ne
derland „enige verschillen van
De Franse minister voor Europese zaken, mevrouw Elisabeth Guigou. foto: Stephen evenhuis
mening" zijn die in de eerste
plaats de rol van de Europese
raad van regeringsleiders be
treft. In een politieke unie zo
als de Fransen zich die voor
stellen zou de overheersende
rol die de Europese raad nu al
speelt in tal van belangrijke
besluiten bestendigd worden.
De rol van die raad vindt ech
ter geen ondersteuning in het
EG-verdrag en holt naar het
oordeel van Nederland de rol
uit van de Europese Commis
sie en van het Europese parle
ment.
Ter verdediging wees Guigou
er op dat de Europese raad
van regeringsleiders in de af
gelopen jaren alle „grote be
slissingen heeft genomen die
de voortgang in de EG hebben
mogelijk gemaakt". Als voor
beelden noemde ze de oplos
sing van de Britse bijdrage aan
de EG, de instelling van een
interne markt eind '92". Bo
vendien zijn al deze leiders via
algemene verkiezingen aan de
macht gekomen. Op deze wijze
trachtte zij de Nederlandse
kritiek te ontzenuwen dat er
een 'democratisch tekort' in de
EG zou zijn.
„In de overgangsperiode waar
in we ons bevinden" is de raad
het enige orgaan om besluiten
te nemen bijvoorbeeld inzake
de samenwerking tussen de
politie en justitie van de ver
schillende landen wanneer de
binnengrenzen wegvallen.
Guigou: „Als men deze reali
teit ongelukkigerwijs niet wil
accepteren, dan blijven we op
gesloten in een duel waarvan
de inzet de opbouw van Euro
pa is".
Guigou sprak elders in haar
toespraak over versterking
van de bevoegdheden van de
Europese instellingen en het
Europees parlement, maar liet
in het midden op welk mo
ment van het eenwordingspro
ces die zou moeten ingaan, en
op welke terreinen ze zou
moeten gelden.
Over het tweede verschil met
Nederland, over de inrichting
van de Europese defensie, zei
Guigou dat dit voornamelijk
op misverstanden is gebaseerd.
„Nederlanders plaatsen zich
naar mijn mening voor een
vals dilemma: Europa of de
veiligheid gegarandeerd door
de Verenigde Staten. „Wij zul
len nooit de strategische band
met de Verenigde Staten ver
breken. Toch vinden we het
belangrijk dat we verder na
denken over een Europese de
fensie nu de situatie in Europa
zo drastisch is veranderd. Ook
vele Amerikanen zijn daar
voorstander van en het zal de
Atlantische alliantie alleen
maar versterken".
Duidelijkheid
Volgens Guigou zal de komen
de Europese raad in Luxem
burg verder moeten werken
aan het plan voor een eigen
Europese defensie „om onze
Amerikaanse vrienden duide
lijkheid te verschaffen over
onze bedoelingen".
Over de uitwerking van dit
plan repte de minister niet,
maar ook dit strijkt tegen de
wil van Nederland in omdat
het duidelijk is dat de Fransen
die defensie willen regelen in
het kader van de Westeurope-
se Unie, waardoor de NAVO
wordt ontkracht en de invloed
van de Amerikanen wordt
verminderd.
Het bezoek van mevrouw Gui
gou aan Nederland was veel
korter dan voorzien. De minis
ter had onverwachts in de
ochtend een vergadering van
het Franse kabinet moeten bij
wonen die langer duurde dan
was voorzien. Haar boodschap
liet aan duidelijkheid niets te
wensen over. Zij probeerde de
Nederlandse ongerustheid weg
te nemen, maar aan het Fran
se standpunt veranderde niets.
CONSUMENTEN SLAAN VOEDINGSADVIEZEN IN DE WIND fJ'
UTRECHT We graven
ons graf met mes en vork.
Ook al zetten voedings-
voorlichters ons een bordje
rauwkost voor, we blijven
kiezen voor de ongezonde
repen chocolade, de volle
zuivelprodukten en de vet
te snacks. Afschrikwek
kende voorbeelden helpen
niet; voorlichters kunnen
beter zoeken naar de oor
zaken van het eetgedrag.
Hoogleraar cardiologie van het
AMC prof. dr. A.J. Dunning
houdt wel van provoceren. En
dat lukte gisteren ook tijdens
een bijeenkomst van de Stich
ting Voeding Nederland in
Utrecht. Directeur Cees Wage
naar van het Voorlichtingsbu
reau voor de Voeding zat on
middellijk boven op de kast na
het verhaal van Dunning over
voedingstrends. Dunning con
stateerde simpelweg dat dertig
jaar intensieve campagnes om
de Nederlanders gezonder te
leren eten geen zier hebben ge
holpen: in 1960 aten we gemid
deld 140 gram vet per dag en
dat is nu nog steeds zo. Door
Neêrlands bloed stroomt vooral
veel cholesterol: we verslaan
zelfs de 'Amerikanen op dat ge
bied. Het feit dat jaarlijks het
aantal nieuwe jonge hartpa
tiënten afneemt met 1,6 pro
cent heeft volgens Dunning dus
helemaal niets te maken met
de voorlichting over verant
woorde voeding, maar veel
eerder met preventie door bij
voorbeeld lichamelijke bewe
ging en het stoppen met roken.
Wagenaar liet dat niet over zijn
kant gaan. Zijn eeuwige pro
bleem is dat de voedingsvoor-
lichters hun boodschap zo ver
antwoord mogelijk moeten
overbrengen, terwijl reclame
makers steeds agressiever hun
gang kunnen gaan. „Wij kun
nen niet zomaar zeggen 'room
boter eten kost je tien jaar van
je leven', want dan krijgen we
half Nederland over ons heen".
Die gelijkblijvende gemiddelde
vetconsumptie zit Wagenaar
hoog: „Wie zegt dat die vetcon
sumptie niet enorm omhoog
was gegaan, als wij geen voor
lichtingscampagnes hadden ge
houden? De tv-reclame brengt
in vergelijking met dertig jaar
geleden een overvloed aan ver
leiders, terwijl wij ethisch aan
de kant moeten blijven staan".
Leerstoelen
Dunning was samen met prof.
dr. R.J. Vonk, bijzonder hoog
leraar medische voedingsleer
aan de Rijksunivèrsiteit Gro
ningen, uitgenodigd voor de
jaarlijkse lunchbijeenkomst van
de Stichting Voeding Neder
land onder het motto 'Meet
your professors'. In die stich
ting zijn voorlichtingsbureaus,
belangengroeperingen en grote
voedselproducenten vertegen
woordigd. De stichting organi
seert onder meer symposia en
betaalt bijzondere leerstoelen
aan universiteiten. Momenteel
zijn dat er zes (onder wie
Vonk) en de zevende bijzonde
re hoogleraar is in aantocht.
Na de lunch héél gezond...
op die kroket na ging de
Groningse hoogleraar Vonk in
op de totstandkoming van voe
dingsadviezen over bij voor
beeld meervoudig onverzadig
bare vetzuren en calcium in
ons eten. Heel interessant voor
de 'aandeelhouders' van de
stichting, zoals Campina-Melk-
unie, Douwe Egberts en Aviko,
die graag zouden willen antici
peren op te verwachten advie
zen, zodat ze met hun produk-
ten niet achter de trend aanlo-
De berichten uit de medische
wereld spreken elkaar vaak te
gen: zo werd vorige maand nog
in een gezaghebbend Engels
medisch tijdschrift het geval
genoteerd van een uiterst ge
zonde 88-jarige man die dage
lijks 25 eieren eet. Zo'n bericht
is natuurlijk helemaal in tegen
spraak met het bekende voe
dingsadvies van maximaal
twee eieren per week.
Die voedingsadviezen komen
tot stand door onderzoek bij
proefdieren, mensen, in zieken
huizen, biochemische reageer-
buisproeven en door het leggen
van relaties tussen ziekten en
eetpatronen door epidemiolo
gen. Volgens Vonk is eigenlijk
alleen het klinisch onderzoek
betrouwbaar, als dat ten minste
;bruik maakt van nieuwe (pe-
perdure) analysetechniidi
Dan kan precies worden a&u
geven wat nodig is om he\ c
dukt gezonder te maken
de fabrikant daaraan voi,
kan hij met recht een 'gei
heidsclaim' leggen op zijnge
dukt. !lO'
Eetgedrag E.
Die manie voor gezondheii
grijpt professor Dunning
zijn beurt niet. Eén op dr1^
Nederlanders gebruikt 1
dingssupplementen als Is
lookdragees, ginseng en P)
gist, terwijl Nederland éér
de gezondste landen ter wL
is. „We willen gezondheid - i<
overtreffende trap". Als ca^o
loog heeft Dunning dagelijjN
maken met vernauwde vfre
ontstaan door een te hoog|at
lesterolgehalte van het fc^ai
Met een streng dieet karsn
cholesterol met tien tot vijj
procent omlaag. „Maar i»jn
Nederlander bereid zo'n ^i
te houden om later geenrh;
nauwde hart- en bloedvatva
krijgen? Welnee, de meid
slikken liever gevaarlijke^,
len dan dat ze dieet hoi^n
Als vet eten maar rimpi q
gaf, dan was het probleem
opgelost. Maar dreigen metie:
komstige kwaaltjes heeftVe
averechts effect". Va
De conclusie van Dunning]
len voedingsvoorlichters
kelijk effect sorteren,
moeten ze sociaal-psyc!
gisch onderzoek doen
de wijze van eten is afhaniJ
van de heersende cultuur;
voeding, een stukje beschai\/
Wie weet wat de mensen t
om juist naar dat stukje cL^.
lade in plaats van het radijilJ
grijpen, kan voortaan het
bliek op effectieve wijze bf
Extra geld voor 1600
banen gezondheidszorg
UTRECHT De „werkdruk-
gelden" voor de gezondheids
zorg hebben tot nu toe 1600
nieuwe arbeidsplaatsen opge
leverd.
Eerdere kritiek dat de 100 mil
joen gulden die voor 1990 be
schikbaar was aan andere doe
len zou zijn besteed, blijkt on
gefundeerd: gemiddeld is 85,6
procent van het geld besteed
aan het scheppen van blijven
de arbeidsplaatsen. Staatsse
cretaris Simons van volksge
zondheid, die dit heeft meege
deeld aan de Tweede Kamer,
baseert zich op een enquête
van de Nationale Ziekenhuis
raad onder verpleeghuizen,
zwakzinnigeninrichtingen en
psychiatrische ziekenhuizen.
De vakbonden en de VVIO
hebben eerder kritiek en be
zorgdheid geuit over de beste
ding van de werkdrukgelden.
Instellingen zouden het geld
gebruiken om begrotingstekor
ten weg te werken in plaats
van 'meer handen aan het bed'
te krijgen. Voor dit jaar is 150
miljoen gulden uitgetrokken
om de werkdruk in de gezond
heidszorg te verlichten. Over
de besteding van dit bedrag
wordt later dit jaar gerappor
teerd.
(ADVERTENTIE)
Want waar vind je zoveel bruisende attrak-
ties in één park, zoals de spetterende Aqua
Shute en het 3-D filmtheater en nog véél
meer. En... de jarige heeft gratis entree!
(Legitimatie nodig!) Bovendien is er het tro
pische Tikibad met de langste overdekte
waterglijbanen ter wereld.
daar kikker je van op!
Duinrell, 2242 JP Wassenaar
Attraktiepark: 01751 - 14765. NS-dagtocht 31.
Camping: 01751 - 14004.
SUSKEENWISKE
HET WITTE WIEF
(c) Standaard UltgeverlJ/Wavery Productions
STICHTING NATUUR EN MILIEU VERWIJT DEN HAAG ONWIL
UTRECHT De over
heid faalt in haar pogin
gen om de jaarlijkse
stroom van 1,7 miljoen ton
chemisch afval in te dam
men. Van de beloften die
de regering de afgelopen
jaren heeft gedaan over
preventie en hergebruik
komt vrijwel niets terecht.
De afgelopen jaren over
ziend spreekt De Stichting
Natuur en Milieu (SNM)
van een onthutsend resul
taat. De stichting pleit
daarom voor een regeling
die hergebruik van ver
werkt afval verplicht
stelt.
In een uitgebreide inventarisa
tie wrijft Natuur en Milieu mi
nister Hans Alders onder de
neus welke toezeggingen van
hem en zijn voorgangers nog
steeds op uitvoering wachten.
Zo beloofde toenmalige mi
lieuminister Ed Nijpels de Ka
mer in september '89 dat de
export van chemisch afval
eind 1990 met zeventig tot ne
gentig procent zou zijn ver
minderd. Dat is bij lange na
niet gehaald. „Met wat goede
wil kom je niet verder dan
tien tot twintig procent",
meent drs Albert Klingenberg,
medewerker van SNM.
Dezelfde Nijpels meldde in
april '89 dat de export van
chemisch afval naar de DDR
eind '90 tot het verleden zou
behoren. Maar volgens Natuur
en Milieu, die zich zegt te ba
seren op gegevens van het mi
nisterie van VROM, is de uit
voer slechts afgenomen van
85.000 ton naar 70.000 ton. De
verwachting is dat Nederland
se transporteurs dit jaar op
nieuw 70.000 ton chemisch af
val naar het dorpje Schönberg
zullen afvoeren. „Ik heb het
dan alleen over legale afval-
transporten", voegt Klingen-
berg eraan toe.
Zo gaat de opsomming van
Natuur en Milieu verder: nog
steeds worden grote hoeveel
Ondanks beloften van de regering gaan er nog steeds grote hoeveelheden chemisch afval naar de
stortplaats bij Schönberg in de voormalige DDR. foto: anp
heden brandbaar afval geëx
porteerd, met de bouw van
een verwerkingsinstallatie
voor afgewerkte olie moet nog
steeds een begin worden ge
maakt en op plannen voor
preventie en hergebruik van
enkele soorten chemisch afval
wordt nog steeds gestudeerd.
Natuur en Milieu heeft vastge
steld dat de plannen die er al
zijn voor preventie en herge
bruik ernstig tekort schieten.
Er zijn programma's voor af
gewerkte olie (110.000 ton),
batterijen (4000 ton) afval met
halogeenkoolwaterstoffen
(65.000 ton), iarosiet (120.000
ton), oxykalkslik (120.000 ton),
scheepvaartafvalstoffen
(160.000 ton), shredderafval
(100.000 ton), spuitafval en
verf (20.000 ton) en staalgrit
(100.000 ton).
Behalve dat een groot deel van
de plannen nog niet afgerond
is, gaat het in totaal slechts om
800.000 ton chemisch afval. Er
is echter 1,7 miljoen ton. Kort
om, voor meer dan de helft
van de chemische afvalstro
men bestaat nog geen enkel
idee over de aanpak.
Jarosiet
De regering heeft zich in het
Nationaal Milieubeleidsplan
Plus ten doel gesteld om de af
valstroom flink te verminde
ren. Tien procent moet ge
haald worden uit het voorko
men van afval door maatrege
len aan de bron, en zestig pro
cent moet opnieuw gebruikt
worden. Volgens Klingenberg
zijn de overheidsplannen on
toereikend om dit doel te ha
len. „Wat betreft de preventie
zullen slechts enkele procen
ten gehaald worden. Herge
bruik zal op enkele tientallen
procenten uitkomen. Met een
ruime toepassing van het be
grip wordt nu nog maar vijf
tien procent opnieuw gebruikt.
Maar daar zit dan ook de ver
werking van jarosiet-slakken
in de weg- en waterbouw in.
Vanwege de mogelijke uit
spoeling naar het milieu is dit
een zeer twijfelachtige vorm
van hergebruik".
Door het achterwege blijven
van maatregelen komen er
steeds meer stoffen in het mi
lieu die gevaarlijk zijn voor de
mens en zijn natuurlijke om
geving. Het Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieuhy
giëne heeft een schatting ge
maakt van de hoeveelheden
die er jaarlijks van bepaalde
stoffen in het milieu terecht
komen. Een greep uit de lijst:
410 ton arseen, 130 ton cadmi-
el
um, 100 ton chroom, 1300:nM
kopen, 25 ton kwik, 5200le
lood en 6600 ton zink.
Hét grote knelpunt bij het
kleinen van de chemische js
valstromen vormt de inj w
trie, zo stelt Natuur en MiLr
Klingenberg: „Er is geen^
kele ontwikkeling bij be^sl
ven op gebied van prev&ja
en hergebruik. Bij aanvfaj(
van vergunningen moeterimi
opgeven wat ze op dat gefe 7
doen. Het komt voor dal j
dan letterlijk' hetzelfde jnt
woorden als vijf jaar eerdejac
SNM verwijt de overheid kss
ze deze onwil niet aanpakt£m
lage kosten van storten lt
verbranden stimuleert be<orï
ven niet om hun chemisch>r
val opnieuw te gebrui^e
Hetzelfde geldt voor het jjei
portiek'. De overheid staat
drijven nog steeds toe
chemisch afval naar het f h,
tenland te brengen, waari
voor negentig procent wiLj
gestort of verbrand. Ook dl
goedkoper dan recycling. L
Natuur en Milieu doet Alij,
een aantal voorstellen, wian
mee de minister zijn reputi
weer wat kan opvijzelen,
stichting pleit ervoor dat L
drijven die chemisch at
produceren verplicht woit
dit weer terug te nemen. Tj
der moeten bedrijven die i
werkte afval als grond!
kunnen gebruiken, verplu,
worden dit spul af te nemffl
Verder stelt SNM voor def
rieven voor storten en
branden flink te verhol
Ook moet er een heffing 1
men op stoffen die veel in <r
misch afval voorkomen,
beide bronnen van inkon
kunnen fondsen worden j
vormd voor zowel onder
naar als voor daadwerke
preventie en hergebruik.
Op die manier kunnen vol
Klingenberg de overheids
len gemakkelijk worden
haald. Hij wijst op het Pr
Industriële Successen met
valpreventie (PRISMA),
tien bedrijven is gebleken
veel afval voorkomen
worden en dat dat boven
geld oplevert. Hergebru
niet onderzocht, maar ik ga
van uit dat ook daar vee
bereiken valt".
