ogelijk wisseling
an de wacht Irak
(EED
4itenland
'Vijfhonderd rupees voor elk opgevist lijk'
Meer bloedvergieten dreigt
in Armenië en Azerba jdzjan
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
i
Vijandige
stemming
in Kroatië
naar
hoogtepunt
Israël eist goede besluitvorming EG
StaidóaOouAord
DINSDAG 7 MEI 1991 PAGINA 5
j oud geroofd in
liform politie
i stfRENCE Vier overvallers die
wajhadden verkleed als politieagenten
eelfen gisteren op een autoweg in de
det van Florence 250 kilo goud gesto-
iet t Het goud vertegenwoordigt een
ienfde van vier miljard lire (5,8 miljoen
lersen).
>vervallers hielden op de weg een
nscfdetransport aan. Op het moment
ehtjzij identiteitspasjes wilden tonen
vei een geopend raampje schoten ze
datewaker in de hand. Daarna dwon-
ze de andere bewaker de wagen te
ellten, laadden het goud over en gin-
s ggan de haal. De vluchtauto werd la-
kilometer verderop in Modena
teniten en uitgebrand teruggevonden.
'M
VS vernietigen
laatste Pershing II
KARNACK Onder toeziend oog van
militaire Sovjetfunctionarissen hebben
de Verenigde Staten gisteren hun laat
ste Pershing II-raket vernietigd. Daar
mee zijn alle 846 Amerikaanse nucleai
re raketten voor de middellange af
stand vernietigd die onder het INF-
wapenakkoord uit 1987 vielen. Ronald
Lehman, de directeur van het Ameri
kaanse agentschap voor wapenbeheer
sing en ontwapening, vertelde dat vol-
tende week de Sovjetunie haar laatste
S-20-raket zal vernietigen. De Sovjet-
luitenant-generaal Medvedev verklaar
de dat nu de weg is geopend naar de
destructie van de intercontinentale bal
listische lange-afstandsraketten.
Doden bij aanval op
bussen in Zuid-Afrika
JOHANNESBURG Onbekenden
hebben gisteren in Zuid-Afrika bij
aanvallen op twee bussen met zwarte
arbeiders negen inzittenden gedood.
Met deze twee incidenten is het aan
tal doden als gevolg van geweld in de
zwarte woonoorden sinds 1 mei ge
stegen tot 108. Zes zwarten vonden
de dood toen hun bus in het woon
oord Tembisa (ten noordoosten van
Johannesburg) vanuit een hinderlaag
onder vuur werd genomen. De da
ders waren volgens de politie bewa
pend met machinegeweren en pisto
len. Drie zwarten kwamen om het le
ven bij Pietermaritzburg (Natal) toen
hun bus werd beschoten. Daarbij vie
len tevens 35 gewonden.
Nederland onderscheiden
door Joods Wereldcongres
JERUZALEM Minister Van den Broek van buiten
landse zaken heeft gisteravond in Jeruzalem een onder
scheiding ontvangen van het Joodse Wereldcongres. De
onderscheiding werd uitgereikt door voorzitter Edgar
Bronfman om Nederland te bedanken voor de beharti
ging van Israels belangen in de Sovjetunie in de periode
dat diplomatieke betrekkingen tussen die twee landen
verbroken waren. In 1967, na de Zesdaagse Oorlog,
stuurde Moskou alle Israëlische diplomaten naar hun
land terug. In de 23 jaar die volgden kregen ongeveer
400.000 Sovjet-joden een uitreisvisum via bemiddeling
van de Nederlandse ambassade. Vorig jaar oktober wer
den de betrekkingen tussen Israël en de Sovjetunie her
vat op het niveau van een consulaat-generaal. Minister
Van den Broek kreeg een ovationeel applaus toen hij bij
wijze van dankwoord zei: „Als u ons weer nodig heeft,
kunt u weer een beroep op ons doen".
VN -missie ziet toe op
bestand Kampuchea
NEW YORK Een speciale missie van de
Verenigde Naties vertrekt deze week naar
Kampuchea om te controleren of de strijdende
partijen zich houden aan het staakt-het-vuren
dat op 1 mei is ingegaan. Dat hebben VN-se-
cretaris-generaal Javier Perez de Cuellar,
Frankrijk en Indonesië gisteren bekendge
maakt. Volgens VN-functionarissen komt de
missie eind deze week in Kampuchea aan. De
missie bestaat uit Timony Dibauma, militair
adviseur van Perez de Cuellar, en een Franse
en Indonesische kolonel. Phnom Penh had om
de komst van de missie verzocht. De Kampu-
cheaanse regering wil dat de drie officieren
voorts bemiddelen in de totstandkoming van
een formeel bestand tussen de drie verzetsbe
wegingen en het regeringsleger.
AATSSECRETARIS VAN VOORST TOT VOORST:
HELDER ZAKHO
'mdat de situatie in
met de dag veran-
W kan het nodig zijn
r te gaan tot een wisse-
j van de wacht bij de
ferlandse militairen in
jgebied. Het is niet de
teling dat de Neder-
jse marechaussee zich
te vervelen. „Men is
om de Kurden te
0:4en, dat moet dan ook
veeuren", aldus staatsse-
;n kris Van Voorst tot
11 Vst van Defensie,
m i
30fèwindsman reageerde gis-
na afloop van een CDA-
nkomst in Den Helder op
van Nederlandse mi-
in Irak dat zij weinig
hebben en „achter
aanlopen".
°J?ëvraagd benadrukte Van
Bt tot Voorst dat de 'ledig-
wellicht veroorzaakt
door het feit dat veel
r ^en niet hun toevlucht
En in de kampen te
'd-Irak maar er de voor
baan geven door te reizen
£5' hun eigenlijke woon-
sen. „Dat is een goede
maar het vraagt wel een
?zinning op de taken van
Jïederlanders daar". Jay
lller, de commandant van
imerikaanse militairen in
peratie Provide Comfort
OVstreepte dat gisteren. Hij
e rat ongeveer 200.000 Kur-
ulfuit Noord-Irak in de ko-
e de dagen naar hun ge-
t iesteden en -dorpen wor-
»rg teruggebracht. Dat ge
en. op basis van vrijwillig-
1 1
week besloot het Ne-
exindse kabinet enkele heli-
en mijnopruimings-ex-
naar Irak te zenden om
in de grens-
icok onschadelijk te maken.
jVoorst tot Voorst zei zich
,jk nnen voorstellen dat bin-
jatprt meer specifieke een-
wch naar Irak afreizen,
or]
Van Voorst tot Voorst.
„Dan zullen anderen wat
eerder naar Nederland terug
kunnen keren. Er komen er
dan nieuwe bij en er gaan
weer anderen vanaf". De
staatssecretaris bestreed dat
Nederland te veel militairen
naar Irak heeft gezonden.
Lovenswaardig
Het Nederlandse materiaal dat
bestemd is voor de opbouw
van een vluchtelingenkamp in
Irak zit al sinds zaterdag vast
op de militaire luchthaven van
de Oostturkse stad Diyarbakir.
Onder de goederen die nog op
het vliegveld liggen, bevinden
zich stretchers en tenten die
bestemd zijn voor het elfde ge
niebataljon bij de Noordiraak-
se stad Zakho. De goederen
voor de vluchtelingenkampen
en het militaire materiaal zijn
volgens de NAVO-procedures
ingeklaard. Zaterdagochtend
kwam opeens een in het Turks
opgestelde verordening. Vol
gens de autoriteiten in Ankara
moet de inklaring nu geschie
den volgens de gebruikelijke
Turkse douaneregels. Dat be
tekent dat de inklaring van de
hulpgoederen via de Neder
landse ambassade in Ankara
moet verlopen en zeker enkele
dagen in beslag zal nemen.
Hoe lang dit zal duren was gis
teren nog niet bekend. Onder
de Nederlandse militairen be
staat veel onvrede over de
Turkse tegenwerking van een
„lovenswaardige zaak".
Nog deze week zetten de
Iraakse autoriteiten het over
leg met de Kurden over auto
nomie voort, zo heeft de rege
ring in Baghdad meegedeeld.
Iraakse Kurdische leiders zijn
gisteren weggebleven van een
oppositiebijeenkomst in Parijs
waar tot de omverwerping van
Saddam Husayn werd opge
roepen. De absentie was op
nieuw een teken dat de Iraak
se leider zijn tegenstanders
verdeeld heeft. Islamitische
fundamentalisten, communis
ten en dissidenten uit de
Baath-partij eisten gisteren in
Parijs gezamenlijk ook berech
ting van Saddam wegens oor
logsmisdaden. De Iraakse op
positie die in Parijs was, verte
genwoordigt een overkoepe
lende organisatie van 23 fac
ties die twee maanden geleden
in Bayrut de handen ineen
sloegen toen de opstand in
Irak op zijn hoogtepunt was.
Iraakse troepen zijn gisteren
begonnen zich terug te trek
ken uit de noordelijke stad Da-
huk. De westerse troepen heb
ben aangekondigd dat met de
uitbreiding van de veiligheids
zone voor Kurdische vluchte
lingen ook deze provincie
hoofdstad is inbegrepen.
De Iraakse regering heeft gis
teren de censuur op de buiten
landse pers opgeheven. Bui
tenlandse journalisten mogen
echter nog niet zonder escorte
van regeringsfunctionarissen
door Irak reizen en hoge rege-
-ingsmedewerkers blijven
noeilijk toegankelijk.
eau
^ster-overleg
d "geschort
P i
JjïDEN Een week na
So begin van historisch
infiek overleg over de
leiomst van Brits Noord-
nênd is een kink in de
^yl gekomen.
pl'vergadering die vandaag
gilden zou worden, is op
plaatste moment afgelast.
3raak is onenigheid over de
s waar een volgende ge-
pronde moet plaats heb-
^aaraan de Ierse regering
.jet.
partijen in Ul-
illen die ronde in Lon-
aar de sociaal-democra-
en labourpartij (SDLP)
eraan vast dat het op
[rondgebied gebeurt. De
minister voor Noord-
id, Peter Brooke, praat in
jp van de week apart met
Partijen in het overleg in de
alsnog om de tafel te
van het overleg is te ko-
Jot een vorm van lokaal
tr voor het gebied dat
L969 onder direct bestuur
Londen valt.
K.H.3: UWVITALITEITTERUC.
Voelt u zich vaak minder energiek en vitaal?
Sneller vermoeid? Last van concentratieproble
men? Bij het ouder worden in een jachtige wereld
kent iedereen die gevoelens wel Wat u nodig hebt
is K H.3. beschreven als oplossing voor deze pro
blemen De speciale samenstelling geeft u dat extra
steuntje in de rug waarnaar u zoekt.
Eén capsule per dag en u voelt zich snel weer fit en
vitaal. K H 3 verkrijgbaar bij apotheek en vakbe
kwame drogist
MET DE DAC FITTER EN VITALER.
De uitgehongerde slachtoffers van de orkaanramp in Bangladesh kunnen slechts hoopvol hun hand ophouden als er hulpverleners
met voedsel langskomen. foto: ap
DHAKA De onzeker
heid over de slachtoffers
in Bangladesh is groot.
Wie op de winderige
luchthaven van Dhaka
het land binnenkomt,
wordt omringd door fami
lieleden van slachtoffers
van de orkaanramp in de
zuidelijke rivierdelta.
Een magere man houdt een
beduimeld fotootje omhoog en
informeert bedeesd of er ook
mensen naar Noakhali gaan.
Hij zou graag weten of de af-
gebeelden op het familieport
retje nog in leven zijn. „We
horen niets. Waar blijft nou
eindelijk die hulp?", moppert
hij.
Anderen dringen zich naar vo
ren en roepen dat ze meer be
hoefte hebben aan hulp en
voedsel dan aan pottekijkers.
In de stad gaat het leven ge
woon door. „Dit land is zo arm
dat de mensen die geen fami
lie hebben in het zuiden, zich
geen rouw over hun arme
landgenoten kunnen veroorlo
ven", schimpt een voorbijgan
ger.
Doden
Regeringswoordvoerders hou
den hardnekkig vol dat er
125.782 doden zijn gevallen en
geen half miljoen zoals talrijke
hulpverleners schatten. De
woordvoerders worden bedol
ven onder kritiek: de hulp is
te laat op gang gekomen en
verloopt in complete chaos.
„Helikopters droppen voedsel
pakketten van zo'n grote
hoogte dat de meeste in het
water vallen. Toch weten som
mige overlevenden dat voedsel
op het droge te trekken tussen
drijvende lijken en kadavers
door. „Geen wonder dat er
cholera is uitgebroken", zegt
een Bengaalse vrouwelijke
arts.
„We doen wat we kunnen",
zeggen de autoriteiten, maar
daarmee stellen ze weinigen
tevreden. „Er zijn al 200 doden
gemeld van een diarree-epide-
mie die net als cholera de kop
opsteekt", zegt de arts.
De circa 10 miljoen overleven
den, van wie er zeker 7 mil
joen dakloos zijn geworden,
vechten intussen tegen nieuwe
rampen als gevolg van steeds
terugkerend slecht weer.
Daardoor strandden gisteren
ook hulpploegen die op weg
waren naar het rampgebied en
gevreesd wordt dat overleven
den die opeengepakt zitten op
heuveltjes en op daken van
huizen, ook deze laatste droge
plekjes aan het water zullen
moeten prijsgeven.
Fonds
De regering staat intussen on
der grote druk. Kranten heb
ben onthuld dat de zes weken
oude regering van premier
Khaleda Zia het aan de stok
heeft met waarnemend presi
dent Shahabuddin Ahmed.
Deze weigert 60 miljoen dollar
te geven uit een fonds dat in
dertijd werd binnengehaald
door ex-president Ershad, te
gen wie nu een groot aantal
strafzaken wegens fraude
loopt. Ahmed wil het geld niet
aan premier Zia geven zolang
die strafzaken nog niet zijn af
gehandeld. De premier is daar,
naar velen menen terecht,
woedend over.
„Het lijkt wel een complot",
meldt een lid van de Bangla
desh Nationale Partij. „Het le
ger is ontevreden over de
hulpacties van de regering en
laat al doorschemeren dat het
opnieuw de macht wil grijpen.
Dat is wel het laatste dat we
kunnen gebruiken. Dit is zon
der twijfel de grootste ramp
uit de geschiedenis van ons
land. Geen enkele regering,
ook niet die van de militairen,
zou een ramp als deze snel
kunnen aanpakken. Dit is
eerder een mondiale kwestie",
zegt hij.
„We hadden de hulp na deze
ramp veel efficiënter aange
pakt als wij het voor het zeg
gen zouden hebben. We heb
ben ervaring met dit soort din
gen, maar burgers wantrou
wen soldaten helaas", bromt
een legerofficier die net terug
is van een van de laatste heli-
koptervluchten.
Intussen gaat er een sterk ge
rucht dat de stad Thaka 500
rupees heeft uitgeloofd voor
iedereen die een dode bergt,
om zodoende de lijken uit het
water te krijgen en de besmet
ting van het drinkwater in te
dammen. „Of het gerucht nu
waar is of niet, het zegt iets
over de onmacht van de rege
ring", meent een diplomaat.
MOSKOU Etnische on
lusten in Armenië en
Azerbajdzjan dreigen op
nog meer bloedvergieten
uit te lopen als de ver
schillende strijdgroepen in
de twee Sovjetdeelrepu
blieken niet worden ont
wapend.
Sovjetpresident Michail Gor-
batsjov stelde gisteren, dat tus
sen de twee republieken zo
spoedig mogelijk de rust her
steld dient te worden. „De si
tuatie is ernstig, een menselij
ke tragedie. Het Jont moet uit
het kruitvat worden gehaald,
anders ontstaan er omstandig
heden die tot meer bloedver
gieten zullen leiden", aldus
Gorbatsjov. De Sovjetpresident
voegde eraan toe dat de ge
vechten van vorige week het
gevolg waren van een presi
dentieel decreet waarin de
ontwapening van de strijd
groepen in beide republieken
werd gelast. Volgens de autori
teiten in Armenië zijn bij de
gevechten aan Armeense zijde
37 doden gevallen. De Ar
meense president Levon Ter-
Petrosjan stelde gisteren dat
Sovjetmilitairen met tanks, he
likopters en artillerie aanval
len hebben uitgeoefend op Ar
meense nederzettingen. Daar
bij zouden tientallen doden
zijn gevallen. Volgens de Ar
meense president had Moskou
„feitelijk de oorlog verklaard
aan Armenië".
m
HET LEVENDE EILAND
Het „levende eiland", zo legt Prudon Rob uit, is eigen
en enorme ronde bol, die in een reusachtige trog ligt en
'an slechts een klein gedeelte boven de zee uitsteekt. Met
beweegt het enige decimeters heen en weer, wat
mfkeurig werkende seismografen hebben geregistreerd. De
w^tuur van het eiland is geheel anders dan die van de rest der
9.6- Het heeft een eigen magnetisch veld, dat tegengesteld
i:/ft aan het magnetisme der aarde. Daarom is het gewicht van
de bol ook betrekkelijk gering. Prudon heeft de magnetische
krachtlijnen precies vastgesteld en hij wil nu proberen deze ver
der te beïnvloeden. Daarvoor heeft hij een krachtstation laten
bouwen, waar de nodige energie moet worden opgewekt om het
plan van Prudon te laten slagen. Maar wat behelst het plan? Pru
don laat zich er voorlopig nog niet over uit. Hij laat Rob het
krachtstation zien en stelt hem voor aan de bedrijfsleider ir. But
cher.
(Vervolg
van de voorpagina)
SPLIT De eenheden in
Kroatië zijn gevechtsklaar
en hebben bevel terug te
schieten als ze door bur
gers worden aangevallen,
aldus de Joegoslavische
legerleiding.
Volgens deze heeft de vijandi
ge stemming tegenover het le
ger in Kroatië een hoogtepunt
bereikt. Het leger beschuldigt
president Franjo Tudjman er
van het geweld te hebben aan
gemoedigd.
De Kroaten zijn al lang onte
vreden over de rol die het le
ger speelt in de hoog opgelaai
de onlusten tussen Serven en
Kroaten, waarbij de afgelopen
weken rond de twintig men
sen het leven verloren. Zij be
schuldigen de militairen ervan
partij te hebben gekozen voor
de Serven die zich van de
deelrepubliek willen afschei
den om zich aan te sluiten bij
hun moederland Servië.
Tudjman riep zondagavond op
tot een demonstratie voor de
poorten van de marinebasis in
Split, om „de wereld te laten
zien dat het een strijd is van
het hele volk". Rond de 50.000
Kroaten blokkeerden vervol
gens de toegangspoorten tot
het marinehoofdkwartier in
de stad. Een 19-jarige militair
werd gedood toen zijn pantser
wagen door de menigte werd
bestormd. Gisteravond zag
Tudjman zich gedwongen de
menigte tot kalmte te manen
en het geweld te veroordelen.
Voor zover bekend heeft het
leger niet gericht geschoten,
wel gebruikte het traangas te
gen burgers die barricaden op
wierpen. Ook werden salvo's
in de lucht afgevuurd. Het was
de eerste keer dat het leger di
rect als partij betrokken raak
te bij de etnische onlusten die
de Joegoslavische deelrepu
bliek Kroatië nu al maanden
teisteren.
De demonstranten in Split
protesteerden tegen de militai
re blokkade van het Kroati
sche dorpje Kijevo op 70 kilo
meter afstand van de kust.
Kijevo ligt in de hoofdzakelijk
door Serven bewoonde streek
Karjina, die zich in april onaf
hankelijk van Kroatië heeft
verklaard. De 1500 inwoners
van het dorp zijn echter van
Kroatische afkomst en bang
voor hun Servische streekge
noten. Volgens de demon
stranten hield het leger voed
sel en medicijntransporten
naar het dorp tegen.
De gewelddadigheden in Split
volgden op een roerige week
in de hele door Serven be
woonde gordel van de kust
dwars door Kroatië naar de
Hongaarse grens. De streek
wordt dagelijks opgeschrikt
door explosies en schietpartij
en. Ten minste twaalf Kroati
sche politieagenten en een ge
ringer aantal Servische bur
gers werd gedood. De marine
basis in Split was al eerder
doelwit van bomaanslagen en
andere acties. De militairen
hebben altijd verklaard te zul
len terugschieten als ze zouden
worden aangevallen, maar gis
teren onthielden de bewakers
zich van buitensporig geweld.
Relschoppers
Politie-agenten
in Washinton
staan met de wa
penstok klaar
terwijl een auto
uitbrandt. De
Amerikaanse
hoofdstad was
gisteren het to
neel van rellen.
Ongeveer hon
derd jongeren
trokken gisteren
gooiend met fles
sen en brand
stichtend door
de wijk Mount
Pleasant. Etala
geruiten werden
ingegooid en een
„fast-food" res
taurant werd ge
plunderd. Aanlei
ding voor de rel
len was het neer
schieten zondag
van een inwoner
bij zijn arrestatie.
De politie zette
traangasgrana
ten in tegen de
relschoppers.
foto: afp
JERUZALEM De Europese
Gemeenschap zal unaniem be
sluiten moeten nemen waar
van iedereen weet dat ze ge
respecteerd worden. De Israë
lische minister van buiten
landse zaken, David Levy, zei
gisteravond in Jeruzalem na
een onderhoud met zijn Ne
derlandse collega Hans van
den Broek: „We willen zeker
tot een goede verstandhouding
mpt heel Europa komen maar
we moeten er zeker van zijn
dat wat we samen beslissen
ook uitgevoerd wordt".
De EG wil graag meedoen aan
een regionale vredesconferen
tie in het Midden-Oosten naast
de Verenigde Staten en de
Sovjetunie. Israël voelt er ech
ter weinig voor, en uit de
woorden van minister Levy
valt op te maken dat dat veel
te maken heeft met het niet
altijd eensgezinde politieke op
treden in het buitenlands be
leid van de lidstaten. Van den
Broek noemde het openhartige
onderhoud met Levy vrucht
baar en nuttig. De voormalige
Sovietminister van buiten
landse zaken Edoeard Sjevard-
nadze stelde gisteren in Was
hington, waar hij de VS om
meer hulp voor zijn land
vroeg, voor om werelwijde
saiïcties in te stellen tegen lan
den in het Midden-Oosten die
weigeren mee te doen aan di
recte vredesbesprekingen. Mi
nister van buitenlandse zaken
James Baker van de Verenig
de Staten onderneemt een
nieuwe vredesmissie naar het
Midden-Oosten. Volgens het
Egyptische persbureau MENA
zal Baker waarschijnlijk zater
dag in Cairo met zijn Sovjet
collega Bessmertnych praten.
