Jraditie wint op Songfestival met Carola Ook oorlog kan de jeugd niet stoppen Waardering is groot voor ïïeids herdenkingsconcert lodder in Amerika UN Een intensieve manier om schilderijen te bekijken boeiende documentaire: 'swing tegen de nazi's' ™[uNST/RTV CcidaeSomotit MAANDAG 6 MEI 1991 PAGINA 9 Jiurosport gestopt an het uitzenden UOfge' ENEVE Het televiestation Euro- I iort, een consortium van Europese proepbedrijven en Rupert Mur- :hs Sky-News International, heeft ingang van gisteren zijn uitzen- jen gestaakt. Het besluit is een ge- 24>lg van een uitspraak van de Euro- e Commissie, het uitvoerend or- in van de Europese gemeenschap, het contract tussen de zeventien de European Broadcasting ion en Murdoch Sky-News Inter actional afwees. De EBU liet weten amP|t niet op tijd andere aandeelhou- gevonden konden worden. De Ha$U zei te hopen dat het staken van uitzendingen van de sportzender loorlopig" is. eur— Kunstroof Van Gogh-museum in Opsporing Verzocht AMSTERDAM In het AVRO-programma Opsporing Ver zocht wordt vanavond de kunstroof van 14 april in het Rijksmu seum Vincent van Gogh in Amsterdam behandeld. Volgens een woordvoerder van de Amsterdamse politie is er „behoefte aan nieuwe tips" in deze kwestie. „De tips die we tot nu toe binnen hebben gekregen, hebben ons niet op het juiste spoor gebracht van de daders. We hopen op nieuwe aanwijzingen", aldus de woordvoerder. Volgens hem is het onderzoek nog steeds open. De resultaten van het onderzoek naar de gang van zaken rond de beveiliging van het museum door het bedrijf VNV zijn intus sen besproken met het Van Goghmuseum en het beveiligingsbe drijf. Uit het onderzoek zijn naar zijn zeggen „geen strafrechte lijke feiten" naar boven gekomen. „Voor ons was de vraag be langrijk of er strafrechtelijke feiten waren gepleegd, omdat het toch vreemd was dat de daders over veel informatie beschikten over de beveiliging". Directeur Van Dijk van VNV zei dat in middels met het museum „besproken is dat dingen die niet goed zijn gegaan worden hersteld". Op de vraag of het museum de relatie met zijn bedrijf voortzet zei hij: „We verrichten nog steeds diensten voor het Van Gogh en gaan er vanuit dat dit wordt voortgezet". JR op het toppunt van zijn populariteit gefotografeerd tijdens een bezoek aan Des Indes in Den Haag. foto: milan konvalinka Dallas eindigt met zelfmoord van J.R. NEW YORK De Amerikaanse tv-serie Dallas is vrijdagavond geëindigd met de zelfmoord van J.R. Ewing, de gewetenloze aarts booswicht, van wie miljoenen mensen hielden, uit haat. Dertien jaar wisten de Ewings talloze fans in de VS en rond 90 andere lan den in hun ban te houden. De kijkcijfers liepen echter toch terug, zodat de Amerikaanse omroepmaatschappij na honderden afleve ringen verlies begon te lijden op de serie en besloot deze stop te zetten. In de laatste, dubbele aflevering passeren via een van het toneel afgekeken dramaturgische kunstgreep alle personen vanaf het be gin van de serie nog eens de revue: een figuur, die zich eerst als een soort beschermengel voordoet, maar zich aan het eind in een vuurrood pak ontpopt als afgezant van de gevallen engel Lucifer, houdt J.R. voor wat er van zijn familieleden, vijanden en maitres- ses zou zijn geworden als hij, gewetenloze schurk, er niet zou zijn geweest. Na dit bedroevende relaas laat J.R. zich er door zijn valse beschermengel snel toe overreden de revolver, waarmee hij vanaf het begin van de uitzending speelde, nu werkelijk tegen de slaap te zetten. Broer Bobby komt seconden te laat en kan alleen maar ont zet toekijken naar het einde van een mens, die een journalist eens als een „menselijke oliepest" kenschetste. The Scene en P.I. Man naar popmuziekbeurs AMSTERDAM De Nederlandse popgroe pen The Scene en P.I. Man Membre Buku zullen dit jaar optreden op het New Music Seminar, dat van 13 tot en met 17 juli plaats heeft in New York. Het is de grootste mu- ziekbeurs in zijn soort ter wereld. De stich ting Popmuziek Nederland (SPN) zal voor de vierde keer met een delegatie aanwezig zijn. Onder het motto „Holland Rocks" zal de Nederlandse popmuziek onder de aan dacht worden gebracht van de internationa le muziekindustrie en -pers. De deelname van de Nederlandse groepen werd mogelijk gemaakt door onder meer financiële steun van de ministeries van WVC en economi sche zaken. Vorig jaar werd Nederland ver tegenwoordigd door Sjako!, de Dijk en Tony Scott. ".-Kleurstelling over zestiende plaats clouseau AART HEERING 14t)ME „Bij de punten- lling was ik zo zenuw- Ttig dat ik hoognodig ir de wc moest. En toen terugkwam, stond ik raanvenaan", zegt de 24-ja- s£e Zweedse Carola kort 5, adat ze het Eurovisie heeft gewon- ,i|n met het weinig op- tnbarende, maar met en verve gebrachte i a angad av en stormvind" de greep van een iojrm van liefde). 2 odliar optreden tijdens de pers- poliferentie na afloop is een- jidig en ontwapenend. Caro- die getrouwd is met een ttherse dominee, is blij voor en voor zichzelf, komt met een nieuwe l'jJ gaat op toernee in Europa, jikt dat een herhaling van o| succes van ABBA mogelijk %n heeft verder niet zo veel lt „|t Carola heeft de traditie na n spannende stemming een ite overwinning behaald op 'originaliteit van de Frans- Amina. De Ara- Brach geinspireerde melodie en wat filosofische tekst van pst le dernier qui a parle qui |k|jaison' (Wie het laatst praat Ogt gelijk) kreeg evenveel nten als de Zweedse bijdra- n r( 146), maar werd door het felsysteem als tweede ge- i verrassende derde, voor de CEipogende Spanjaard Sergio enjlma, eindigde het Israeli te duo Datz, met het muzi- S^1 sterke 'Khan' (Hier). De 'c:st van dit lied, een verdedi- 0 ig van het recht om in het -zi.d der vaderen te wonen, is .zal propagandistisch en ein- met de helaas nog erg ver eifi de werkelijkheid staande orden: „Ik heb mijn deur voor mijn buren en die komt, heet ik wel jan". Dat zou nog hoger te- teiht zijn gekomen, als het lant van Oostenrijk, Duitsland nul punten had ont- ligen. De aanwezige Israe- a(fs waren daarover bijzonder lOlbolgen, vooral omdat het Carola toont zich verheugd over gehouden in Rome. landen met een rijke antisemi tische traditie betrof. De zesde plaats voor de Malte se bard Paul Giordimaina en zijn volslanke muze Georgina (na de Zwitserse Sandra Simo) was eveneens een verrassing, niet in het minst voor het duo zelf. „Heel Malta viert morgen feest. Ik zal worden ingehaald als een koningin en kan van nu af aan elke plaat maken die ik wil", zei een stralende Gior- gina tijdens het koude buffet, waar zaterdagnacht het spek takel mee besloten werd. Mal ta kan tevreden zijn. Dit Medi terrane eiland wil een belang rijk toeristisch centrum wor den, maar beschikt niet over de fondsen om een wereldwij de reclamecampagne te finan cieren. In plaats daarvan is de deelname aan het Songfestival voor het staatje een niet on aanzienlijke investering ge de eerste plaats die ze behaalde tijdens het Eurovisie Songfestival, dat afgelopen zaterdag werd foto: afp weest, die zeker de gewenste naambekendheid heeft opgele verd. Het resultaat van de Napoli- taanse oudgediende Peppino di Capri, die zevende werd met een uiterst traditionele ballade over zon, zee en liefde, was boven verwachting goed. Over Peppino deed namelijk het kwaadaardige gerucht de ron de, dat Italië hem als verte genwoordiger had gekozen om er zeker van te zijn, dat het festival volgend jaar niet weer in dit land zou worden gehou den. In Italië, waar eigenlijk alleen het liedjesfestival van Sanremo telt, is het 'Eurofesti- val' nooit bijster populair ge weest. Italië heeft verscheide ne keren verstek laten gaan en vorig jaar zond de RAI het festival, dat toen in Zagreb werd gehouden, zelfs niet eens uit. De overwinning van Toto Cotugno, met de verenigd Eu ropa-hit 'Insieme' kwam toen eigenlijk als een onaangename verrassing, omdat de RAI daardoor nog geen twee maan den na het Sanremo-circus met de organisatie van een tweede festival werd opgeza deld. Gemopperd Op die organisatie is dan ook fiks gemopperd door de circa vijfhonderd buitenlandse jour nalisten, die werden gecon fronteerd met een onaf pers centrum, urenlange vertragin gen, defecte telefoons en beeldschermen die om de ha verklap zwart vielen „omdat het regent", zoals de officiële verklaring luidde. Maar na af loop was vrijwel iedereen het erover eens dat de Italianen met hun door haastwerk en improvisatie gekenmerkte werkwijze er toch in zijn ge slaagd om een alleszins aan vaardbaar spektakel te bren gen. Dat is niet in de laatste plaats te danken aan presenta trice Gigliola Cinquetti, die door haar innemendheid een waardig tegenwicht vormde voor de zouteloze babbels van patjepeeër Cotugno. Gigliola's vertolking 'hors concours' van het brave 'Non ho l'eta', waar mee zij het festival van 1964 won, maakte bovendien duide lijk dat ditzelfde lied ook nu weer tot de kanshebbers zou hebben behoord. Het was een bewijs voor de tijdloosheid van het Eurovisie Songfestival die overigens ook bleek uit stan daardelementen als de truttige kleding van de Ierse Kim Jackson, het hoogopgestoken helblonde haar van de Joego slavische Baby Doll en de Oos tenrijkse Süssigkeit van Tho mas Forstner, wiens 'Venedig im Regen' door de jury terecht geen punt waardig werd ge keurd. Teleurstelling Grote teleurstelling heerste er in het Belgische kamp, waar de zestiende plaats van Clou seau zelfs de meest pessimisti sche verwachtingen overtrof. Zanger Koen Wauters, die na de uitslag even een traantje moest wegpinken, weet niet waar het debacle van 'Geef het op' aan te wijten is: „Na tuurlijk zijn wij ontgoocheld. We weten dat die puntenuit- deling een soort loterij is, maar we hadden toch gehoopt dat die voor ons wat gunstiger uit zou vallen". Koen verwacht niet dat de uitslag invloed zal hebben op de populariteit van de groep in België en Neder land, maar denkt wel dat het nu beter is om nog even te wachten met het uitbrengen van hun al opgenomen Engels talige cd: „Als we bij de eerste zes waren geëindigd, was dat een mooie promotie geweest, maar een zestiende plaats is dat zeker niet", zegt hij realis tisch. Teleurgesteld waren ook de Belgische premier Wilfried Martens en de Vlaamse Cul tuurminister Patrick Dewael, die voor het festival naar Rome waren gereisd om zich zo een populair imago te ver werven met het oog op de ko mende Belgische parlements verkiezingen. Volgens Martens was het nummer van Clouseau 'zeer origineel', maar „valt het op dat vooral traditionele nummers veel punten krij gen". En Dewael voegde er aan toe, dat de manier waarop de punten worden toegekend 'vele vragen oproept'. Willem van Beusekom tenslot te, die als leider van een niet bestaande Nederlandse delega tie zaterdagnacht wat verloren langs het immense buffet dool de, verwacht niet dat Neder land er weer niet bij zal zijn, wanneer het festival ander maal op 4 mei gehouden gaat worden: „Maar dat is pas over vijf jaar het geval en dat zien we dan wel weer. We moeten eerst maar eens afwachten of het festival dan nog bestaat". eert om vrede' door het Rand- 2' elijk Begeleidingsorkest en 0Öerdtwintig koorzangers, met "'•werking van Lisette Emmink raan), Peter Dijkstra (jongens in), Marten Smeding (tenor) uub Claessens (bas), onder lei- Wim de Ru. Andrew Lloyd bar: Requiem, Ralph Vaughan ims: Dona nobis pacem. Ge el in de Hooglandse Kerk in Lei- op 4 mei. IM STRENGERS 7 het kader van Dodenher- king 1991, afgelopen zater- vond 's avonds in een uit- D cochte Hooglandse Kerk 'Concert om vrede' plaats, prganiseerd door de Stich- I Concerten Schola Canto- 5 i. De massale opkomst en van het publiek op gebodene maakten duideT dat er aan een dergelijk Bdenkingsconcert behoefte en dat het publiek de roering zeer wist te waar in. kinig was dan ook aan het 'al overgelaten. Uitsteken- waren aangetrok- het enorme koor, net als orkest, kende zijn partijen i in de puntjes en kon daar- r aan de uitgevoerde wer- die diepte geven waar ze vragen. Met het groot be- e orkest, dat door voortref- i k samenspel de spanning ds vasthield, werd een goe- balans bewaard. Dit en de ire ernst waarmee werd etreden, verleenden de nd een waardigheid die ge- I en al recht deden aan het 1: herdenken en bezinning, zover dus niets dan lof. muziekkeuze, wat het 'k van Webber betreft, lijkt evenwel minder Smaken verschillen, maar het requiem van deze componist schijnt door zijn weinig sa menhangende vorm toch niet de geschiktste muziek voor zo'n concert. Het werk kent mooie solo's, met name die voor sopraan en die voor jon genssopraan, en fraaie koor- en orkestpassages, maar blijft fragmentarisch en vertoont ook teveel slecht geïntegreerde invloeden (Honegger, Stravin sky, Orff) om iets oorspronke lijks uit te stralen. Alleen in het hosanna klinkt iets eigens door, iets dat herinnert aan Webbers vroegere- scheppin gen. Het valt dan ook onmid dellijk uit de toon. Onbegrijpe lijk dat zo iemand er niet iets boeienders van heeft kunnen maken. Zeker werkte de ruim te van de overakoestische Hooglandse Kerk in het na deel van het werk. De cantate van Ralph Vaug han Williams 'Dona Nobis Pa cem' had echter met dit zelfde euvel te kampen, maar had er veel minder van te lijden. Het werk bleef overal overeind en waar sommige details door de nagalm verloren gingen, daar bleven de oerdegelijke en har monisch geschreven orkest- en koorpartijen van deze bijzon der geïnspireerde toondichter altijd nog voldoende lijn verto nen. Het bezwaar aangaande de repertoirekeuze geldt ech ter niet, zoals gezegd, de uit voering, die beslist in orde was, en evenmin de intentie waarmee het concert werd uit gevoerd. Daarop viel niets aan te merken en maakte een inte gere indruk. STERDAM De succesvolle film 'Flodder' van regisseur k Maas krijgt een vervolg. Maas begint in september met de amen van Flodder in Amerika' in zijn onlangs geopende istudio de 'First Floor Film Factory' in Almere, waarvan ducent Laurens Geels mede-eigenaar is. Er worden ook op- ïen op lokatie in New York gemaakt. Dick Maas werkt met elfde acteurs, die ook in zijn eerste 'Flodder' optraden, onder Huub Stapel, Nelly Frijda, Tatjana Simic en Rene van 't Jarreau en Collins Al Jarreau doet alsof hij zijn baret in het publiek gooit tijdens een plechtige ceremonie in Boston, waar zowel hij als Phil Collins (rechts) een ere-docotoraat kregen uitgereikt aan het Berkley College of Music. De uitreiking was zaterdag. Beide musici kun nen hun ere-doctoraat toevoegen aan een lange reeks van on derscheidingen, waaronder Grammy Awards en Edisons. foto: ap Eccentric Steady Stand met Galerie Atelier II. Schilderijen: Astrid Vlas man. Muziek: Ellen Sandberg en Frank Berbée. Gezien in de Kaas- marktschool in Leiden op 4 mei. In het witte Kaasmarktschool lokaal hangen tien schilderijen aan de muur en liggen drie vrouwen in Islamitische ge bedshouding te kreunen. Ze komen langzaam overeind en bewegen zich naar de schilde rijen toe. Het ziet er tamelijk gekweld uit. Na een tijdje constateer ie dat je aandacht vooral worat ge trokken naar de 'agressievere' fragmenten van de doeken, zoals rode scherpe punten. 'Zachtere' schilderijen krijgen door de context van verwron gen bewegingen van mensen met wie het niet goed lijkt te gaan minder aandacht. De be wegingen en de gerichtheid van het kijken hebben dus in vloed op elkaar, en daar gaat het ook om. Midden in de voorstelling springt een man met een kof fertje van bovenaf op de speel- vloer. Met een verwilderde blik en holle ogen schopt hij wild om zich heen. Hij schijnt niets met de schilderijen van doen te hebben. Dat leidt de blik weer af van de beeldende kunst. Galerie Atelier is de manier waarop Eccentric Steady Stand performance, schildprii- en en muziek combineert. De schilderijen waren dit keer van Astrid Vlasman. Zij maak te abstracte en over het alge meen heel boeiende doeken. Eerder werd werk van Frank Berbée zo behandeld, en in mei en juni volgen nog twee Leidse kunstenaars, Revallier en Feng. De bijdrage aan Galerie Ate lier van Ellen Sandberg op fluit, de saxofoon van Frank Berbée en misschien nog wel iemand achter percussie en knoppen was uitgesproken sterk. Sandberg en Berbée rea geerden in hun geïmproviseer de muziek uitstekend op el kaar en schetsten een mooi klankdecor met hier en daar Japanse invloeden. Het casset tebandje van de muziek bij de voorstelling valt misschien nog wel te krijgen; het is de moeite waard. De bewegingen waren over het algemeen van een zware ernst, zonder relativering. Bij mij riepen de schilderijen meer op dan de kennelijke ge- tergdheid en verwarring van de dansers. Humor bijvoor beeld ontbrak bijna helemaal in de voorstelling, maar niet in Vlasmans werk. Ook had er meer interactie kunnen zijn van bewegers en schilderijen Toch bleef de voorstelling kernachtig en interessant, het beste wat ik van Eccentric Steady Stand heb gezien. Er is duidelijk hoop voor het Leidse experimentele theater. Swing tegen de Nazi's. Docu mentaire. NOS-televi8ie. Ne derland 3 om 21.04 uur. Dins dag. HILVERSUM Eigenlijk heeft de documentaire 'Swing tegen de Nazi's' een heel verkeerde titel meegekregen. Hij had be ter 'Nazi's tegen swingers' kunnen heten. Hoewel dat niet zo lekker bekt, geeft het wel precies aan waar het in dit vijftig mi nuten durende werkstuk om gaat. De film van Kees Wouters en Arnold Vogel is namelijk een boeiend relaas over de invloed van de (verboden) Ameri kaanse en Engelse muziek op de Duitse jeugd in de oorlogsjaren en de moge lijke gevolgen als je er naar luisterde. Het is aardig te kunnen vast stellen dat die Tweede We reldoorlog-kinderen, muzikaal gezien, op bijna eenzelfde wij ze rebelleerden als de jeugd die na hen kwam. Ook uit deze documentaire blijkt dat iedere jeugdgeneratie zijn ei gen muziek heeft. Hun motto is: gisteren is oud. Dat is ook de reden waarom platenmaat schappijen nog altijd een dikke boterham kunnen verdienen en waarom trends zoals bij voorbeeld de opkomst van de popmuziek, de punk en de rap voor die industrie-tak van le vensbelang zijn. In dat opzicht is 'Swing tegen de Nazi's' ook een prachtige kapstok voor de jeugd om thuis eens flink te discussiëren: de ouders met 'Swingboys', in hun karakteristieke kleding gefotografeerd in Hamburg, in 1938. foto: nos hun billen bloot over hun es capades op de dansvloer bij voorbeeld. Jazz-artiesten In de periode 1938-1945 waren het vooral Engelse en Ameri kaanse jazz-artiesten, die de jeugd boeiden. De trendsetters waren Benny Goodman, Duke Ellington, Fats Waller, Artie Shaw en Louis Armstrong, wiens platen logischerwijs in Hamburg 'aanspoelden'. De havenstad telde dan ook enke le duizenden swingers, van wie er nu nog een groot aantal over is. De artiesten bepaalden niet alleen het levensritme van de jeugd, ze hadden ook invloed op de levensstijl. In de documentaire zitten prachtige verhalen over lange colbertjas jes, het hebben van lang haar, de betekenis van het dragen van een hoed en een paraplu en de keuze van schoenen met dikke crepe-zolen. „Hoe ab- normaler, hoe interessanter. Voor ons kon het niet excen triek genoeg", laat een van de ondervraagden weten. Nu had de Duitse jeugd het wel wat moeilijker dan de jon geren van tegenwoordig. Be halve het verplichte lidmaat schap van de Hitler-Jugend, waar iedereen op disciplinaire wijze werd gevormd voor het leven, was de muziek en het daarbij behorende Anglofiele gedrag verboden. En dat be paalden niet de ouders, maar Hitier. Je kon ervoor worden gearresteerd. Klaus Krebs, een van de geïnterviewden, ver telt: „Ik werd op school opge pakt omdat de Gestapo had vernomen dat ik van die ver boden grammofoonplaten had. Het hele huis werd doorzocht, maar er werd niets gevonden. De enige plaats waar ze name lijk niet hadden gekeken, was achter de schilderijen en daar had ik ze met plakband beves tigd". Verhelderend 'Swing tegen de Nazi's' is een verhelderende documentaire waarin de interviews worden geïllustreerd met vaak interes sant archiefmateriaal. Wat dat betreft mag de kijker Hitier dankbaar zijn. Hij liet immers bijna alles op film vastleggen. Voor de rest is het natuurlijk een, zoals de ondervraagde kunstenaar Kurt Sonderborg hem omschrijft, „belachelijk postbode pet en zijn van lie Chaplin gestolen snorretje". De rode draad door de docu mentaire is een briefwisseling tussen Arthur Axman eji Himmler over de verderfelijke invloed van de swing op de jeugd. Wie werd opgepakt en later door gebrek aan bewijs weer werd vrijgelaten, moest een papier ondertekenen waarin stond, dat niets over de behandeling naar buiten mocht worden gebracht. De ongeveer vierhonderd man die wel schuldig werden bevon den, gingen naar de gevange nis. Erger was het concentra tiekamp. waar tussen de veer tig en vijftig jongens en een zelfde aantal meisjes terecht is gekomen. In de gevangenis kregen de 'schuldigen' lichte straffen opgelegd. Ze moesten bijvoorbeeld gebouwen schoon maken. Maar wat de documentaire vooral laat zien, is dat er voor de jeugd nog enige speelruimte bestond in de ogenschijnlijk totalitaire dominantie van de Hitler-Jugend en het natio- naal-socialisme in het alle daagse leven van Nazi-Duits- land. Sommigen hadden zelfs een redelijk onbezorgde jeugd. Het is overigens raadzaam niet alle uitspraken van de onder vraagden even serieus te ne men. Met de jaren komen ook de sentimenten en die sijpelen wel eens ongestraft door in dit document, waarvoor Kees Wouters de basis leverde. Hij studeerde in 1987 af aan de universiteit van Amsterdam als historicus. Het onderwerp van zijn scriptie was 'jeugdbe wegingen 1919-1946'. Kees: ..Tijdens mijn onderzoek voor die scriptie kwam ik twee compilaties van verslagen te gen over jeugdcriminaliteit tij dens de oorlogsjaren. Die ver handelingen speelden in Frankfurt en in Hamburg. Zo kwam ik op het spoor van de swingers. Ik dacht: dat is wat. Daarna heb ik wel heel erg moeten spitten voor ik wat (oude) swingers bij elkaar had. Uiteindelijk ben ik via via met ze in contact gekomen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 9