inecitta waardig toneel songfestival
tv
Gloria Estefans
>de aan de liefde
Songfestival niet op
Nederlandse televisie
u
Wat krijgen we nou?
NCRV maakt zich sterk
voor zomer en winter
Beeldende kunst in bewegende beelden
il «f
JNST/RTV
QeidóeQowuvnt
ZATERDAG 4 MEI 1991 PAGINA 11
?rzy Kosinski kon niet in zijn moedertaal schrijven
Ié ansems
•volg van de voorpagina)
IV YORK De in 1933 in
'Poolse Lodz geboren Jerzy
Snski begon zijn literaire
tière in de Verenigde Sta-
waar hij in 1957 aankwam
twee dollar en 80 cent op
i Hij schreef uitsluitend in
Engels, een taal die hij zich
jvolwassene eigen had ge-
Ikt. „Ik zou nooit in het
Is fictie kunnen schrijven,
jat ik door de taalkundige
litie belemmerd zou wor-
zei hij eens.
inski schreef in totaal
hts negen romans in dertig
jaar. Zijn eersteling 'De ge
verfde vogel' was de beste die
hij ooit schreef. Het is hem la
ter nooit meer gelukt deze ro
man, die vele herdrukken be
leefde, ook in Nederland, te
evenaren. Hij beschrijft hierin
zijn lotgevallen als jongen op
het Poolse platteland tijdens
de oorlog, waar hij door zijn
ouders heen was gestuurd om
aan de jodenvervolging te ont
komen. Hij vertelt het gruwe
lijke relaas in een sobere rea-
listisch-symbolistische stijl,
vanuit de belevingswereld van
een kind. Ooit zei hij hierover:
„Ik heb aansluiting gevonden
bij de oude joodse traditie van
de verhalenvertellers". Omdat
hij in 'De Geverfde Vogel' de
slechte mishandeling van jo
den door Polen aan de kaak
had gesteld werd Kosinski
aanvankelijk in eigen land
voor een verrader uitgemaakt.
In 1987 echter besloot een van
de grootste officiële Poolse uit
geverijen, Czytelnik, het boek
toch te publiceren. Toen Ko
sinski in 1988 voor het eerst
sinds 31 jaar in zijn land terug
keerde om met de uitgeverij te
praten, werd hij met lof over
laden. In zijn tweede roman
'Stappen' uit 1968, waarvoor
hij werd onderscheiden met de
National Book Award, be
schrijft hij de gruwelijkheden
van een op geweld gestoelde
samenleving. Zijn roman
'Being there' uit 1970 werd la
ter verfilmd met Peter Sellers
in de rol van een aan televisie
verslaafde, ongeletterde tuin
man die het tot president van
de Verenigde Staten schopt. In
1982 werd Kosinski het mik
punt van een literaire rel toen
een Newyorks weekblad hem
ervan beschuldigde zijn boe
ken door anderen te laten
schrijven. De storm luwde
toen enkele grote Amerikaan
se kranten het voor hem opna
men. Kosinski verwerkte deze
ervaring in zijn laatste boek,
'De kluizenaar van 69th
street', dat het afgelopen na
jaar verscheen.
De Timdelerclub speelt Een moor
denaar in de groep van Philip King
en John Boland. Vertaling: Thies
Steensma. Regie: Riet Krispijn-de
Wolt. Gezien op 3 mei in de Leidse
Schouwburg.
Timdelerclub komischmaar een beetje traag
Aan het begin lijkt de experi
menteerdrift vaardig te zijn
geworden over de Timdeler
club. In plaats van het Britse
landhuisinterieur zien we van
die onverwoestbaar saaie
buurtgebouwstoelen en een ta
fel van twee kratten en een
ouwe deur. Een passende om
geving voor de repetitie van
een toneelstuk, want daar gaat
het om in Een moordenaar in
de groep. Alleen komt er niet
veel van repeteren: Dorrie
komt namelijk verfomfaaid en
binnen. Later
wordt de gluiperige conciërge
vermoord. Uiteraard wordt al
les na veel insinuaties en theo
rieën opgelost.
Het stuk liep gisteren een
beetje stroef. Tekst en timing
zaten nog niet zo lekker. Dat
ligt ook aan het stuk, dat hier
en daar wat statisch is en wat
veel woorden nodig heeft. De
plot is mager, maar het idee
van de repetitie is weer goed:
eindelijk mogen acteurs expres
slecht spelen.
Wat regisseuze Riet Krispijn-
de Wolf uitstekend deed, was
de gespannen, geïrriteerde
sfeer neerzetten en het komi
sche in het stuk naar voren
halen. Nico van Leeuwen
speelde een humoristische
glansrol als de droge, gemanië
reerde inspeciënt. Zinnen als
..Waar is ons driftkopje nu ge
bleven kun je wel aan hem
overlaten, en ook zijn dronken
opkomst van achter uit de zaal
met „Moeder, onze kraai is
dood" was om van te smullen.
Van de zaal werd trouwens
toch goed gebruik gemaakt:
ook de kleffe conciërge (goede
rol van Henk van der Reijden)
scharrelde daarvandaan vaak
het podium op.
Veel lastiger was de psycholo
gische invulling van zijn rol.
Hij moest eerst de pias spelen
waar iedereen om lacht maar
niemand naar luistert, en zich
aan het eind ontpoppen als
vrouwenmartelaar uit wraak,
omdat de vrouwen hem niet
serieus nemen. Met de emotio
nele bekentenis en de trieste
afgang aan het slot. De zware
emoties gingen hem minder af
dan de humor, maar zijn rol
bleef sterk.
Auke Krispijn als zijn slacht
offer was ook al zo leuk dron-,
ken. Zouden ze daar speciaal..'
op oefenen bij de Timdeler-'-"
club? Robert Emmen was in- -
derdaad irritant als arrogante
regisseur, en Agnes Ouwer-
kerk-van der Blij had het na
tuurlijke overwicht dat je van
een gelouterde actrice mag
verwachten. Vooral het en-
semblespel, de timing met
name liet wat te wensen over
in het lastige stuk.
ART HEERING
[ME Cinecitta is een
ardige lokatie voor het
Eurovisie Songfesti-
j dat vanavond wordt
louden. Dit vlak buiten
me gelegen filmpro-
ctiecentrum, waarmee
psolini in 1937 het
nopolie van de Ameri-
|nse film wilde door
ken, ademt een sfeer
van glitter en bordkar-
die zich goed laat
übineren met het fes
van het populaire lied.
grote tijden die het 'Holly-
n |d aan de Tiber' met De
L Visconti en Fellini heeft
end, zijn voorbij maar er
- dt nog aan herinnerd door
ntegenwoordige immense
j>rs van papier maché.
weg naar studio 15, waar
festival wordt gehouden, is
fdoor geflankeerd met an-
e tempels, Florentijnse pa
en een natuurgetrouwe
botsing van het oude cen-
n van Rome. Ook het festi-
oneel is geheel in die stijl
puden. Zangers en zange
en treden op in een surrea-
sche cocktail van Babylo-
|he leeuwen, een klein mo-
Colosseum, futuristische
kenkrabbers en twee enor-
langharige Assyrische krij-
cht i met videoschermen op
borst. Het vervreemdings-
ict wordt nog versterkt,
er_ rdat amper is begonnen
de aankleding van de zaal,
r ït het toneel voorlopig nog
idt omgeven door een
wput als een zwart gat en
esten en journalisten ver-
lasd ronddolen temidden
hamergekletter, experi-
ïtele verlichting en de ge
en van langzaam opeen-
jende repetities.
Toto Cotugno
Aan het festival wordt dit jaar
deelgenomen door 22 landen:
Joegoslavië, IJsland, Malta,
Griekenland, Zwitserland,
Oostenrijk, Luxemburg, Zwe
den, Frankrijk, Turkije, Ier
land, Portugal, Denemarken,
Noorwegen, Israel, Finland,
Duitsland, België, Spanje,
Groot-Brittannië, Cyprus en
Italië. Nederland laat zoals be
kend verstek gaan om de Do
denherdenking niet te com
promitteren. De plaats van ons
land is ingenomen door Malta.
In de deelnemende landen
wordt de show rechtstreeks
uitgezonden, terwijl de Sovjet
unie, vijf andere Oosteuropese
landen, Australië, Zuid-Afrika
en zelfs Zuid-Korea op een la
ter tijdstip volgen. Naar ver
wachting zullen circa 800 mil
joen kijkers het spektakel vol
gen.
Presentatoren
De presentatoren zijn de beide
Italiaanse festivalwinnaars Gi-
gliola Cinquetti en Toto Cotug
no. Cinquetti, de Italiaanse
Dusty Springfield, won in 1964
als 18-jarige in Kopenhagen
met het tedere 'Non ho l'eta'
(Ik ben niet oud genoeg voor
de liefde waarmee, zoals
zijzelf zonder valse beschei
denheid opmerkte, de basis
werd gelegd voor de moderne
Italiaanse platenindustrie. In
de jaren '70 ontworstelde Gi-
gliola zich aan haarbaby-doll
imago, waarna het volkomen
stil werd rond haar, totdat zij
FOTO'S: Persunie
twee jaar geleden een come
back maakte als chansonnière
naar Frans model. De zanger
en tv-presentator Cotugno, die
vorig jaar in Zagreb won met
'Insieme' (Samen), sloot acht
jaar geleden de natie in zijn
hart door het festival van San-
remo te winnen met de balla
de 'L'Italiano'. („Sono un itali-
ano, con la ghitarra in mano":
„Ik ben een Italiaan met een
de gitaar in de hand".)
Dit jaar heeft Italië, omdat het
vorige keer al heeft gewonnen
en de kans dus gering is dat
het nu weer gebeurt, in de
persoon van Peppino Di Capri
een van zijn meest belegen
zangers afgevaardigd. Peppino
heeft aangekondigd dat hij, in
het Napolitaanse dialect zin-
HILVERSUM Nederland doet in verband met de Dodenher
denking niet mee aan het Eurovisie Songfestival. Het festijn
wordt daarom ook niet door de Nederlandse televisie uitgezon
den. Maar wie toch wel kijken kan terecht bij ettelijke buiten
landen: BBC 1, BRT 1 en 2, Duitsland 1 en Rai Uno. Het eigen
lijke programma begint om 21.00 uur, maar de Italiaanse om
roep begint al twintig minuten eerder met sfeerbeelden uit
Rome. De deelnemende landen in volgorde van opkomst:
De deelnemende landen in volgorde van opkomst:
1. Joegoslavië: Bebi Dol met 'Brazil'
2. IJsland: Eyjolfur Kristjansson Stefan Hilmarsson met 'Draumur um
3. Malta: Giorgina Paul Giordmaina met 'Could it be'
4. Griekenland: Sofia Vossou met 'Amixi'
5. Zwitserland: Sandra Simo met 'Canzone per te'
6. Oostenrijk: Thomas Forstner met 'Venedig im Regen'
7. Luxemburg: Sarah Bray met 'Un baiser volé'
8. Zweden: Carola met 'Fangad av en stormwind'
9. Frankrijk: Amina met 'C'est Ie dernier qui a parté, qui a raison'
10. Turkije: Izel Celikoz, Reyhan Karacha Can Ugurlver met 'Iki dakika'
11. Ierland: Kim Jackson met 'Could it be that I'm in love'
12. Portugal: Dulce met 'Lusitana paixao'
13. Denemarken: Anders Frandsen met 'Lige der hvor hjertet slor'
14. Noorwegen: Just 4 Fun met 'Mrs. Thompson'
15. Israël: Orna Moshe Datz met 'Kan'
16. Finland: Kaija Karkinen met 'Hullu yö'
17. Duitsland: Atlantis 2000 met 'Dieser Traum darf niemals sterben'
18. België: Clouseau met 'Geef het op'
19. Spanje: Sergio Dalma met 'Bailar pegados'
20. Groot-Brittannië: Samantha Janus met 'A message to your heart'
21. Cyprus: Elena Patroklou met 'S.O.S.'
22. Italië: Peppino di Capri met 'Come doce o mare'
gend, de meest eerlijke traditie
van het Italiaanse canzone ge
trouw zal blijven. Het lied dat
hij zal voordragen 'Comme
doce 'o mare (Hoe zoet is de
zee)' handelt dan ook over
liefde, zon, zee en sterren.
Kanshebbers
Wie gaat er winnen? De ver
blindend mooie Arabische
Frangaise Amina Annabi, be
kend door haar rol als prosti-
tuée in Bertolucci's film 'Tea
in the desert' wordt getipt,
maar het schijnt dat haar vo-
kale attracties wat achterblij
ven bij de fysieke. Bij de repe
tities werd vooral waarderend
gesproken over de Spanjaard
Sergio Dalma en zijn lied 'Bai
lar pegados' (Samen dansen)
en de Noorse formatie 'Just for
Fun' met Mrs. Thompson.
Maar ook de groep Clouseau,
die met 'Geef het op' dit jaar
België (of althans het Vlaamse
volksdeel) vertegenwoordigt,
lijkt tot de kanshebbers te be
horen. Daarbij is het overigens
een geluk, dat de buitenlandse
jury's de tekst niet kunnen
verstaan, want de woorden
van 'Geef het op' lijken nu
niet 'bepaald ontsproten aan
het brein van een poëtische
krachtpatser: „Ik geef je meer
dan iemand ooit gegeven heeft
Ik ben altijd met jou begaan
Als je denkt aan de tijden die
je met mij hebt beleefd Zou
je me nooit meer laten staan
Geef het op (3x) meisje Geef
het op (3x) meisje."
-leert Gloria Esfefan The Miami
ndmachine met Gloria Estefan
ig), Robert Rodriguez (drums),
n de Faria (gitaar), Jorge Casas
I), Clay Ostwald (toetsen), Ra-
Padilla (percussie), Randy Bar-
(trompet), Mike Scaglione
lofoon), Teddy Mulet (trombo-
Ahoy', Rotterdam. Gisteravond.
Morgen, 6, 7, 10 en 11 mei.
)ria Estefan verdient niets
i bewondering. Het is im-
rs net een jaar geleden dat
(r carrière aan een zijden
ladje hing. Op 20 maart 1990
de Amerikaanse
Igeres maar net een auto-
-ongeluk. Ze hield er een
a in haar rug aan over,
jar gisteren stond ze. alweer
Ihet podium van een uitver-
tht Ahoy' in Rotterdam,
iziek is het beste medicijn,
Jen we maar zeggen.
veijh is ze nog niet geheel her-
id van haar gebroken rug.
jkomt weliswaar verrassend
jdoor gemaskerd met haar
erf dansers over het podium
te schuiven, maar al snel moet
ze behoorlijk wat gas terugne
men om het bijna twee uur
durende concert niet vroegtij
dig te laten eindigen. Dat bete
kende dat mensen die met hun
dansschoenen aan waren ge
komen, een behoorlijke teleur
stelling te verwerken kregen.
Hoewel Gloria Estefan over
donderend begon en voor het
grote effect koos in een prach
tig uitgelichte, moderne staal
constructie, waren het na
twintig minuten vooral de bal
lades die het concert droegen.
De 33-jarige zangeres bedank
te aan het begin het publiek
voor alle- brieven, die haar
veel goed hadden gedaan, en
kietelde de ego's van haar toe
hoorders door ze toe te fluiste
ren dat ze het beste publiek
van de wereld waren. Daarna
was het tijd voor een oorstre-
lende ode aan de liefde in een
serie ballades zoals alleen Glo
ria Estefan ze kan zingen. Het
dansen werd teruggeschroefd
tot een minimum. Alleen ach
tergrondzanger Jon Secade,
van wie binnenkort een solo
elpee verschijnt, kreeg de
ruimte om zijn krachtige voca
len overtuigend neer te zetten.
Gloria verkoos vooral de kruk
en (later) de vloer van het po
dium om haar hart uit te stor
ten in melancholiek werk,
waarbij ze zelfs teruggreep
naar 1975 en haar Miami
Soundmachine-jaren.
Aan beide kanten van het po
dium stond een videowal op
gesteld, waarvan op handige
manier gebruik werd gemaakt.
Het leidde op geraffineerde
wijze de aandacht af van Glo
ria Estefan en bood tegelijker
tijd de mogelijkheid in een
nummer als 'Sex in the 90's'
met projecties als 'Choose life'
wat aandacht te vestigen op
safe sex. Voor Gloria was het,
ondanks het rustige middenge
deelte, een energie-verslinden
de show. Ze verkleedde zich
een aantal keren en maakte op
handige manier gebruik van
de balustrade boven het podi
um. Hoewel het concert min
der dynamisch was dan vorig
jaar, zorgde Gloria voor een
spetterend einde waarin haar
Gloria Estefan
...minder
dynamisch dan
vorig jaar...
verfijnde latin-temperament
tot volle bloei kwam in bij
voorbeeld 'Dr. Beat' Ook op
het podium werd duidelijk dat
het materiaal van haar nieuwe
elpee 'Into the light' minder
sterk uit de luidsprekers spat,
maar ingeplet tussen klassiek
songmateriaal is dat niet zo
erg.
Onwetendheid over epilepsie heefl zeer vervelende gevolgen
Steil u zich eens voor. daar ligt u dan.
Overgeleverd aan het oordeel van anderen.
Epilepsiebestrijding:
stoot of volt met uw steun!
GIRO 34781
Violet Falkenburg ...'Rondom Joël Batenburg ...talkshow met
Tien'... Karin de Groot...
FOTO: ANP FOTO: DIJKSTRA
JOËL BATENBURG PRESENTEERT "SPIEGELS"
L
HILVERSUM Om de
concurrentie-positie te
verstevigen, krijgen nieu
we ideeën meer dan ooit
een kans bij de NCRV. De
omroep wil vanaf oktober,
wanneer zij samen met
KRO en AVRO de bespe
ler van Nederland 1
wordt, stevig in het zadel
zitten. Om dit doel te be
reiken is de zomer deels
tot proefterrein gemaakt.
Een van de programma's
die zich mag bewijzen, is
het licht-informatieve
praatprogramma 'Spie-
Joël Batenburg en Karin de
Groot zijn verantwoordelijk
voor dit semi-live-programma,
dat wordt gepresenteerd van
uit het actualiteitencentrum
van de NOB. De show, waarin
een aantal vaste rubrieken is
ondergebracht, zal voorlopig
dertien afleveringen tellen. De
eerste bulk wekelijks terugke
rende shows worden uitgezon
den van vrijdag 7 juni tot en
met 5 juli, daarna staat het
programma in het zendschema
vermeld van 9 augustus tot
met 27 september. Dat de talk
show 'Spiegels' is genoemd,
heeft te maken met een van
de vaste onderdelen, waarin
de hoofdgast, tussen spiegels
geplaatst, op allerlei manieren
met zichzelf wordt geconfron
teerd. Dat gebeurt onder meer
door middel van videobeelden.
Andere vaste onderdelen zijn:
een persoonlijk verhaal dat
aansluit bij de actualiteit, het
antwoord op brandende kwes
ties (een soort televisie-versie
van 'Wie weet waar Willem
Wever woont'), opmerkelijke
televisiebeelden uit het buiten
land waarover wordt gespro
ken en een gesprek met men
sen die niet natuurlijk zijn in
gesteld en dus jaarlijks bijvoor
beeld dezelfde vakantiebe
stemming bezoeken. Eindre
dactie van 'Spiegels is in han
den van Henk Mochel.
'Spiegels' is niet het enige pro
gramma waarmee Karin de
Groot en Joël Batenburg zich
binnen de NCRV binnenhou
den. Zo blijft Karin bijvoor
beeld als journaliste verbon
den aan 'Passage' en is Joël in
het winterseizoen ook te zien i
als presentator van het uiterst
succesvol gebleken religieuzë
liederenprogramma 'Mede
klinker'. Bovendien gaat hij
achter de schermen meewer
ken aan het programma
'Rondom Tien', dat zich, vanaf
het winterseizoen verzekerd
weet van een nieuwe presen
tatrice. Violet Falkenburg te
kende hiervoor gisteren een
contract met de omroep.
Hoewel het er even op leek
dat met het verdwijnen van
zijn talkshow de televisie-carT
rière van Ursul de Geer
slechts van korte duur zou
zijn, komt hij in het wintersei--f'
zoen terug op het scherm. Mo-'!
menteel wordt binnen de bu-
reien van de omroep een aan
tal ideeën bekeken. Eén ervan
is een reeks over de adel in
Nederland, maar volgens de
NCRV-persdienst is het nog te
vroeg om daar iets zinnigs
over te zeggen. „Er wordt mo
menteel hard gewerkt aan de
formule en invulling. De kans
bestaat dat De Geer het gaat
presenteren, maar niets is nog
Hessel maakt tournee langs
acht bevrijdingsfestivals
DEN HAAG Hessel,
die in maart van dit jaar
garant stond voor twee le
gendarische Ahoy'-con-
certen, maakt zondag een
tournee langs acht bevrij
dingsfestivals.
Reden voor deze steunt is zijn
nieuwe single 'Somebody told
me', een nummer dat hij in op
dracht van het Nationaal Co
mité 4 en 5 mei schreef. Het
thema van de compositie is
vrijheid. Om de zanger, gita
rist telkens op tijd te laten op
treden, is een helicopter inge
huurd die hem vanaf 's och-
tends twaalf uur tot 's avonds!
negen uur naar de verschillen
de festivalterreinen vliegt.
Silex. Vierdelige drama-sc
VPRO-televisie. Nederland 2
22.07 uur. Zondag.
Is
HILVERSUM Televisie
groeit zo langzamerhand uit
tot een vuilnisbak van ideeën
of, en dat is veel vriendelijker,
televisie exploiteert de onge
schreven wetten van het be
wegende beeld. Kijk maar
naar wat de VPRO haar kij
kers zondagavond aandoet met
'Silex'. Het tien minuten du
rende programmaatje wordt
omschreven als een drama-
produktie, maar hoeveel dra
ma is het eigenlijk?
De eerste aflevering draait om
drie mijnwerkers die opgeslo
ten raken in een ingestorte
mijngang en dat is het eigen
lijk. Doordat alleen gebruik
wordt gemaakt van bijgelui
den (de mijnwerkers praten
niet) worden de beelden dwin
gender, dat wel, maar wat
moet de kijker nu precies met
deze pastiche van het leven?'
„We hebben nogal wat proble
men gehad om de produkties
te slijten. Zo werden onze eer
ste twee proefprogramma's in
eerste instantie door de VPRO
geweigerd. En ik begrijp dat
wel, want de een vindt het
heel erg leuk en de ander
vindt er echt niets aan. Ik be
doel: als je in een voorbij rij
dende metro niks meer wil
zien dan een van karton ge
maakte trein, dan kun je beter
niet kijken", zegt Réne Reitze-
ma, met Wim Liebrand en
Rob Dielman, de maker van
'Silex'. „We zijn een collectief
en 'Silex', een naam die we
kozen omdat hij heerlijk in
dustrieel klinkt, markeert
De samenwerking begon in
Enschede, waar het drietal el
kaar trof op de kunstacademie
en vanuit de optiek van een
beeldend kunstenaar ontstond
deze reeks. „We hebben ge
werkt met de cliché-beelden
die je ook in bijvoorbeeld
stripboeken tegenkomt. We
vertellen door middel van de
corstukken een verhaal en
vragen ondertussen van de
kijker dat hij zijn fantasie ge
bruikt. In de vorm hebben we
geprobeerd tijdloos te zijn.
Daarom gebruiken we voor
werpen uit verschillende tij
den. Van de tweede afleve
ring, 'Het kantoor', zou je kun
nen zeggen dat het zich af
speelt in een moderne stad in
Amerika, maar het uitgangs
punt bij alle afleveringen is
het creëren van een nieuwe
wereld waarin de verhalen
zich zouden kunnen afspelen.
We willen onbegrijpelijke'
kunst begrijpelijk maken. Dat
is het doel van dit collectief,
dat overigens alleen een sa
menwerkingsverband is aan
gegaan voor 'Silex'. Verder
gaat ieder zijn eigen weg. Dat
we gebruik maken van televi
sie leek ons niet meer dan lo
gisch. Natuurlijk hadden we
een galerie kunnen benaderen,
maar voor ons is televisie een
nieuwe manier om je werk te
tonen. 'Silex' is eigenlijk ge
woon beeldende kunst op tele
visie. We hebben naar een
structuur gezocht om beelden
kwijt te kunnen en in dit ge
val lag de keuze voor de ver
haalvorm voor de hand".
Drie mijnwerkers zitten ingesloten in een ingestorte mijngang.
