Dag van de Arbeidsongeschiktheid „PvdA is een partij zonder doel" ELSEVIER WAO VERDEELT PVDA „Vrouwen profiteren niet van arbeidstijdverkorting UIT DE WEEKBLADEN Afscheid van de oorlog d0ENE BINNENLAND £eidóc6ou/umt DONDERDAG 2 MEI 1991 PAGINA ONTEVREDEN PARTIJLEDEN KOMEN MET EIGEN BLAD: DEN HAAG Een groep van Pvda'ers die ontevreden zijn met de huidige partijkoers heeft gisteren, op de dag van de ar beid, een eigen blad uitgebracht met de naam 'Stuitende tafere len'. De uitgevers van het blad, de werkgroep 'socialisten in de PvdA' (SIP), wil hiermee de „algehele malaise in de PvdA bestrijden". De werkgroep is nu nog klein, maar denkt wel de meerderheid van de PvdA-achterban te vertegenwoordi gen „Heel veel mensen in Nederland zitten immers tot hun nek in de pro blemen en verwachten dat de PvdA iets voor hen doet", zegt Sander Hup- kes van de SIP. „Zij verwachten dus niet dat een regering met de PvdA de uitkeringen verlaagt, over afschaf fing van de wao praat en weinig doet aan werkgelegenheid. Zo jaagt de PvdA de kiezers weg". De PvdA-ministers en -kamerleden kunnen weinig goeds doen in de ogen van de SIP. Het blad spreekt van „vergrijsde heren (en ook enkele da mes) die zich erop beroepen ooit wil de haren te hebben gehad, maar on dertussen burgerlijke regenten zijn geworden: saai, degelijk, conservatief en hooguit nog creatief in het boek houden. Onder hun beziel,ende in vloed lopen de leden bij bosjes bij de PvdA weg en blijven de kiezers jan kend thuis". Vooral de verrechtsing van de PvdA stuit de SIP'ers tegen de borst. „Het verschil tussen Sint (voorzitster van de PvdA) en Bolkestein (VVD-frac- tievoorzitter) is wel erg klein gewor den", zegt Sander Hupkes. In het blad 'Stuitende taferelen' wordt ge sproken over „het automatisme om op het verkeerde moment met recht se uitspraken in het defensief te gaan, in plaats van met fatsoenlijke linkse standpunten in de aanval te gaan. Of het nu over arbeidsplicht of over wegenbelasting gaat, telkens weer moet het linkse sentiment wor den gekrenkt door een uitgesproken rechts standpunt". Ook het gebrek aan idealistische be vlogenheid van de PvdA is de werk groep een doorn in het oog. „De PvdA is groot geworden met het na streven van idealen. Nu is het een partij zonder politiek geworden, een slachtoffer van de gedachte dat idea len nutteloos zijn. De PvdA lijkt een partij zonder doel geworden. Wat de PvdA nodig heeft zijn idealisten die de realiteit niet uit het oog verliezen, geen technocraten die al zwalkend de PvdA tot een non-partij degraderen". Overigens zijn de werkgroep-leden niet van plan over te lopen naar een andere partij. „Wij blijven loyale PvdA-leden", zegt Sander Hupkes. „Alle andere partijen zijn nog slech ter dan onze PvdA. Ook Groen Links is dat". DEN HAAG De Dag van de Arbeid was eigen lijk meer de Dag van de Arbeidsongeschiktheid. Vooraanstaande PvdA'ers voerden gisteren her en der in het land het woord en hadden het daarbij steevast over de wao en de dreigende afbraak van deze sociale regeling, zoals CD A-minister De Vries die onlangs in het geheim had voorgesteld. Vanaf 1992 zou voor nieuwe gevallen geen wao meer moge lijk zijn. De minister nam daarvan gisteren in de Tweede Kamer overigens weer af stand; het is niet meer dan een mogelijkheid en allesbehalve een besluit. Bij de PvdA weten ze wel beter. Voor de partii is het onderwerp inmiddels be spreekbaar, maar voor de één (Kok) een beetje meer dan voor de ander (Sint, Ter Veld). Partijleider (en minister) Kok herhaalde in Almere zijn voor stellen van vorige week. Een werkgever van wie veel werk nemers worden afgekeurd zou meer premie moeten betalen dan een collega met gezonder personeel. Ook zou die werk gever de kosten van de ar beidsongeschiktheid, die nu geheel gedragen worden door de werknemers, „een tijd voor eigen rekening kunnen ne men". De PvdA-leider meent dat het bij uitstek „het recht en de plicht" is van zijn partij om de herziening van het soci ale stelsel ter hand te nemen. „Ons récht omdat het goed deels onze erfenis betreft: de uitkomst van de strijd en inzet van onze voorgangers. Onze plicht omdat de kiezers het ons in 1989 hebben mogelijk gemaakt de jaren negentig in te gaan als regeringspartij. Om te herstellen en te vernieuwen van wat ons zo na aan het hart ligt". I FOTO: DIJKSTRA Thijs Wöltgens Elske ter Veld. Miljoenen mensen hebben dank zij de sociale zekerheid een bescherming tegen de lot gevallen van het bestaan. Maar deze medaille heeft ook een keerzijde, meent Kok. „Dat schild wordt ook door ondernemers en instellingen gebruikt om er werknemers achter te parkeren die ogen schijnlijk minder bruikbaar zijn geworden maar die wel degelijk zinnige arbeid zouden kunnen verrichten als ze daar voor maar de kans kregen". Kok is niet te vinden voor een forse algemene verlaging van de wao-uitkering. Het gevolg daarvan zou zijn dat ook „bo nafide mensen die volledig op de wao zijn aangewezen en geen enkele uitweg hebben" gedupeerd worden. Sint Partijvoorzitter Marianne Sint vertelde in Zoetermeer een heel ander verhaal. Een beetje onverwacht was dat wel, want eerder had ze nog laten weten dat ze wel iets voelde voor het voorstel van Qe Vries. Dit keer sprak ze zich echter on dubbelzinnig uit voor handha ving van de wao. „Arbeidson geschikten moeten een uitke ring op redelijk niveau behou den", zei Sint, die haar erger nis uitsprak ov^r de opmer king van CDA-fractievoorzit- ter Brinkman dat veel arbeids ongeschikten zich aanstellen. „Zo praat je niet over men sen", aldus Sint. „De hele dis cussie rond de wao staat in een verkeerd licht. Er wordt ge spraat vanuit het perspectief dat er geldgebrek is en de wao maar lastig en duur is. Voor mij gaat het om de vraag hoe de wao'ers weer terug in het arbeidsproces gebracht kun nen worden". Overigens sloot Sint niet uit dat er maatregelen genomen worden om de aanwas van nieuwe wao'ers te remmen. „De PvdA mag niet accepte ren dat mensen te gemakkelijk FOTO: DIJKSTRA in de wao terecht komen; maar mensen die terecht een wao-uitkering hebben, dienen beschermd te worden". Sint erkende dat de PvdA moeilijke tijden beleeft. „Sinds we in de regering zijn gestapt is onze positie bij de kiezers weggegleden. Misschien komt dat omdat we steeds te kam pen hebben gehad met finan ciële tegenvallers. Het regeren heeft tot nu toe in het teken gestaan van geldgebrek en dus bezuinigingen. Als men het heeft over bezuinigingen kijkt men al snel naar de mensen die afhankelijk zijn van over heidsgeld. Maar de discussie gaat veel te weinig over de vraag hoe het komt dat de mensen met hoge inkomens zoveel aftrekposten vinden, zodat de belastingopbrengsten tegenvallen. Ook de vraag waarom de hoge inkomens zo veel hebben geprofiteerd van de Oort-belastinghervorming wordt te weinig gesteld. Wat mij betreft mag die discussie FOTO: ANP nog wel eens opnieuw gevoerd worden". Staatssecretaris Ter Veld had vorige week gezegd dat als het kabinet de wao wil afschaffen, ze eerst haar moeten afschaf fen. Dat was niet zo'n verstan dige uitspraak, zei ze later vol berouw tegen premier Lub bers. Ook gisteren werd ze er in de Tweede Kamer door de VVD op aangevallen en op nieuw boog zij het hoofd. Gis teravond tijdens haar bezoe ken aan bijeenkomsten in Amersfoort en Rhenen sprak ze er met geen woord over. Wel zei ze dat de wao geen af koopsom mag zijn om mensen op een makkelijke manier aan de kant te zetten en dat een sociale zekerheid mensen een financiële zekerheid hoort te bieden. Maar veel belangrijker is dat alle moeite wordt ge daan om mensen aan het werk te houden of weer aan het werk te krijgen, eventueel in part-time banen. „Dat is een kwestie van solidariteit", aldus Ter Veld, die nog maar eens herinnerde aan waar het alle maal om gaat op 1 mei: ,,'t te ken dat ons schraagt, dat ar beid heel de wereld draagt". Fractievoorzitter Wöltgens zei in Amsterdam dat het kabinet komst van de wao. De wao'ers die geen uitzicht hebben op een baan, moeten garanties krijgen voor het behoud van hun inkomen. In het dr. Wil lem Drees Verzorgingstehuis vertelde Wöltgens de proble men rond wao niet te willen oplossen door de uitkeringen te verlagen. „De fóut uit de ja ren tachtig om het wao-pro- bleem te zien als een finan cieel probleem moet niet op nieuw gemaakt worden". Hij wil bedrijven die minder met arbeidsongeschikte werkne mers te kampen hebben belo nen, terwijl werkgevers die te gemakkelijk medewerkers met een handicap laten vertrekken een extra premie moeten beta len. Fractievoorzitter Ria Beckers van Groen Links verweet in Zwolle het kabinet de wao'ers als boosdoeners te beschouwen zodra er financiële problemen zijn. „Zo wordt het verschil tussen het kabinet Lubbers 1 met de VVD en Lubbers 3 met de PvdA steeds kleiner", zei ze. „De PvdA moet onderhand niet langer afwachten waar het CDA nu weer mee aan komt; de PvdA moet weigeren zich nog als speelbal te laten gebruiken. Als ik de PvdA was, zou ik alles doen om de werkgelegenheid te verbete ren. Mensen moeten ook veel meer gestimuleerd worden korter te werken, bijvoorbeeld 24 a 30 uur. Daardoor neemt niet alleen de werkloosheid af, maar ook de kans op arbeids ongeschiktheid omdat het werk minder stress en ziekte verzuim veroorzaakt". (Met medewerking van: HIL- DEBRAND BIJLEVELD STAN VAN HAASTEREN RIK IN T HOUT) "I1"' an l|s ,K l0t •c uu nu cn n d.> dan n< De Burcht Koningin Beatrix in gesprek met conservator W. van Achtmaal (rechts) en directeur W. van der Stokker van het Nationaal Vakbondsmuseum in Amsterdam. De koningin opende het museum, dat is gevestigd in 'de Burcht' van de Algemene Nederlandse Diamantwerkersbond aan de Henri Po laklaan FOTO: ANP STAATSSECRETARIS TER VELD: SUSKEENWISKE HET WITTE WIEF (c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Productions DEN HAAG Hebben de vakbonden, de politiek en de emancipatiebewe ging het toch jarenlang bij het verkeerde eind gehad? Arbeidstijdverkorting heeft namelijk niet geleid' tot een eerlijker verdeling van werk en verzorgende taken over vrouwen en mannen. Integendeel, ar beidsplaatsen die er al voor vrouwen waren wor den nu door méér vrou wen gedeeld. Intussen ge bruikten de mannen de extra vrije tijd om hun po sitie op de arbeidsmarkt en in de samenleving ver der te verstevigen. Tot deze wrange conclusie kwamen voorvechtsters van vrouwenemancipatie staatssecretaris Elske ter Veld van sociale zaken incluis gisteren bij de presentatie van het Handboek Herverdeling in Den Haag, een uitgave van 22 vrouwenorganisaties die zich verenigd hebben in de Associ atie Herverdeling. In het Handboek wordt het op verscheidene plaatsen uiteen gezet: het bevorderen van de arbeidsparticipatie van vrou wen is maar zeer ten dele ge lukt. Bovendien wordt het on betaalde werk (het huishou den, verzorgende taken, vrij willigerswerk) nog steeds voor het overgrote deel door vrou wen verricht. Staatssecretaris Elske ter Veld wond er geen doekjes om: „De arbeidstijdverkorting heeft vrouwen meer kwaad dan goed gedaan. De meeste man nen werden óf maatschappe lijk actiever óf gingen stude ren. Met andere woorden: ze werkten aan hun carrière of grepen de kans om de samen leving meer invulling te ge ven. Vrouwen konden hun po sitie op de arbeidsmarkt niet verstevigen en nemen nog steeds het overgrote deel van de onbetaalde arbeid voor hun rekening. Herverdeling van deze onbetaalde arbeid zou daarom eigenlijk prioriteit moeten krijgen. Maar ik geef toe: dat is voor het grootste deel zaak van onderhandelin gen aan de keukentafel". Uit arbeidsmarktstudies blijkt dat de deelneming van vrou wen aan betaald werk is ver dubbeld van ruwweg 25 naar 50 procent. Maar omdat zeer veel vrouwen deeltijdbanen bezetten van minder dan 25 uur, is het totale aandeel van vrouwen op de arbeidsmarkt min of meer gelijk gebleven. Voorzitter Loes Steensma van de Associatie Herverdeling: „De koek wordt nu eenvou digweg over meer vrouwen verdeeld. Gezamenlijk gingen vrouwen er dan ook financieel niet op vooruit". Ziektewet Tot teleurstelling van de Asso ciatie is de belangstelling voor verdergaande arbeidstijdver korting de laatste twee jaar aanzienlijk verflauwd. In de arbeidsconflicten van dit voor jaar speelt atv bijvoorbeeld nauwelijks een rol. De Associ atie heeft niettemin het geloof in het nut van arbeidstijdver korting niet verloren. In het handboek wordt voorgerekend dat het halen van een 25-urige werkweek binnen tien jaar nog steeds financieel en prak- werkweek i bovendien lei- den tot een kleiner beroep op de ziektewet en wao. De overheid moet, zo stelt de Associatie verder, terugkeren van haar pleidooi voor een 'verantwoordelijke samenle ving'. Vooral vrouwen zouden gevoelig zijn voor zo'n morele oproep, waardoor nóg meer zorgarbeid door vrouwen on betaald verricht wordt. De lee- souders op school, de hulp krachten in de gezondheids zorg, de vrijwilligers in de wijkverpleging en de oppasou ders voor de kinderen van de buren: het betreft hier vrijwel altijd vrouwen. Schone droom Een grotere deelneming van mannen in het huishouden blijkt in de praktijk een scho ne droom, zo wordt in het handboek tot slot geconsta teerd. Ook in de Scandinavi sche landen is het aandeel van mannen in huishoudelijke en verzorgende taken niet over tuigend toegenomen. En de traditionele rolverdeling zit er al vroeg in. Uit tijdbestedings- onderzoek in Nederland blijkt dat meisjes van 12 jaar al twee keer zoveel huishoudelijke ar beid verrichten als jongens van die leeftijd. Vrouwen die het geluk hebben een volledi ge baan op de arbeidsmarkt te veroveren mogen het huishou den er meestal gewoon bij blij ven doen. Het handboek: „Doorbreking van dit patroon is een zaak van lange adem". Ter Veld was het daar van harte mee eens. Toch zag zij ook positieve kanten aan de combinatie van carrière en huishouden. „De keukenvloer boenend ben ik op mijn beste ideeën gekomen". Met die we tenschap zouden, aldus Ter Veld, ook mannen nog wel eens hun voordeel kunnen doen. Idoor CLARISSE BUMA „Genoeg!", schreeuwt de cover van Elsevier deze week in blauwe kapitalen. Voor de jonge generatie hoeft het niet meer. De Tweede Wereldoorlog is niet langer de lakmoes proef voor goed of fout, al dus drie verslaggevers (eind twintig/begin dertig) die op zoek gaan naar het oorlogsgevoel onder leef tijdgenoten. Maar is de be langstelling voor de oorlog dan werkelijk voorbij? Niet voor iedereen, moeten toch ook de auteurs hier en daar constateren. ,,Ik voorspel zelfs een De Jong-revival", aldus de 34-jarige histori cus Johannes Hou wink ten Cate. En kennelijk is er ook voor Elsevier zélf nog reden genoeg om in deze meidagen aandacht aan WO II te besteden. Zoals overigens ook De Groene doet en HP/De Tijd, die de crash bij Oudekerk recon strueert van een in 1944 neergeschoten Britse bom menwerper. Vrij Nederland, dat nota bene zijn ontstaansgeschie denis aan de oorlog ontleent, besteedt geen letter aan de vierde en de vijfde mei. Het is vooral 'lifestyle' dat deze week de aandacht opëist. Zo als: de grand cafés, die met hun lichte, ruim bemeten en open interieurs een heel be paald publiek trekken. De gens VN gaat het om „de nieuwe drenkplaatsen voor de generatie van de jaren negentig". Zou dat soms die generatie zijn voor wie de oorlog nu definitief voorbij is? Aan filmverhalen geen ge brek deze week. Elma Ver- hey bekeek 'In naam der wet' over kraker Hans Kok, die vijf jaar geleden in een Amsterdamse politiecel overleed. Maakster is de ci- neaste Barbara den Uyl ('de dochter van'), met wie HP/ De Tijd overigens deze week een interview publiceert. De legendarische Doors-zan- ger Jim Morrison (de Lizard King), die twintig jaar gele den overleed onder onduide lijke omstandigheden, her leeft in de film 'The Doors' van regisseur Oliver Stone. Stone over zijn idool Morri son: „Hij was nooit ergens tevreden mee. Niet met suc ces, niet met alleen maar één vrouw". Voetreiziger Gerard van Westerloo brengt deze week verslag uit van zijn 'etappe' van Dokkum naar Gronin gen via de Waddeneilan den. Heengaand steekt hij overigens per veerboot over, maar terug naar het vaste land kiest hii voor de benen wagen. Onderweg ontmoet Van Westerloo onder meer de vuurtorenwachter van Ameland en een bakkers echtpaar in ruste (zij 72 en hij 76) op Schiermonnikoog. HI>DETIJD Onder de kop 'Fraude bewe zen' gaat HP/De Tijd met een sociaal rechercheur op onderzoek uit. Want sinds de Nieuwe Flinksheid mag uit keringsfraude weer bestre den worden, aldus het week blad. Voor hun controle werkzaamheden zijn de soci aal rechercheurs onder an dere afhankelijk van tips, 'kliks' in het jargon. De Ne derlander blijkt niet te be roerd om via een anoniem telefoontje zijn buurman of buurvrouw te verlinken. Maar veel mensen weigeren hun medewerking aan ver der onderzoek als ze ontdek ken dat ze met naam en toe naam in de processtukken terechtkomen. „Klikken hoort nu eenmaal niet in Nederland", verzucht een medewerker van de afdeling Bijzondere Controle van de sociale dienst in Amsterdam. „Als ik getuigen hoor, moet ik ze vaak duidelijk maken dat zij ook de sociale premies opbrengen waarmee de ver dachte fraudeert. Dat helpt ze dan over het dode punt heen. Soms". PvdA-voorzitter Marjanne Sint richt zich naar aanlei ding van de malaise in haar partij tot vice-premier Wim Kok. „Wim moet tijd steken in het opnieuw inspireren van zijn partij. Het is nodig dat hij daar tijd voor vrij maakt. Onze mensen hebben enorme behoefte aan een verhaal, aan uitleg van de partijleider". Zelf zegt ze „niks" verkeerds te doen. „Fundamenteel althans niet. Ik ben in ieder geval strijd lustiger dan ooit' Henri de By schetst de min der aantrekkelijke kanten van vuilnisbakkensnuffe- laarster Kitty Kelly, die on langs heel Amerika in rep: en roer bracht met een spraakmakende biografie' van Nancy Reagan mrs. President. Het wachten is nu nog op een biografie over Kitty Kelly zelf. Een uitge ver is er al en aan vijanden- met andere woorden zegslieden evenals een getroubleerd verleden geen gebrek. Zanger Jim Morrison staal centraal in een film over de legendarische Doors. FOTO: ANP; Voor zijn markant verdedi gen van de waardigheid van het individu krijgt beeldend kunstenaar Constant Nieu- wenhuys zaterdag de Ver- zetsprijs 1991. Elsevier ont moet de kunstenaar in zijn atelier in Amsterdam. Con stant, die ooit als Cobra-1 schilder de kunstwereldi schokte en daarna met zijn[ utopische stad New Babyion het idool werd van de Pro vo's, „ligt nog steeds dwars. Maar de felheid van toen is verdwenen", typeert het weekblad. Voor Constant le ven we nu in een tijd van grote volgzaamheid. Ook in de kunst. Zijn ogen lichten op en hij zegt: „Eigenlijk zou er weer iets als Cobra moeten komen. Kunstenaars die iets teweegbrengen, die aan het denken zetten". Verslaggever Arendo Jou- stra en fotograaf Roel Ro zenburg gingen als eerste westerse journalisten op zoek naar het oude Pruisen in de Russische stad Kali ningrad het voormalige Königsberg, de hoofdstad van Oost-Pruisen. Vijf en veertig jaar lang was Kali ningrad een verboden stad. Nu is de deur weer op een kiertje gezet. Veel blijkt er helaas niet meer van de oude Hanzestad over. Alleen de ruïne van de Dom staat nog overeind. Dat Nederlanders waar schijnlijk wel van harte be reid zijn voor geld tips over criminelen te verschaffen, bleek onlangs nog toen Ahold een miljoen gulden uitloofde voor inlichtingen die tot de oplossing van de overval op het Oosterbeekse AH-filiaal kunnen leiden. Informanten worden steeds vaker voor hun diensten be taald, zo blijkt. Dit tot grote ergernis van advocaten, al dus Elsevier, die menen dat tipgeld juist de harde crimi naliteit in de hand werkt. Als er trouwens ergens geld valt te verdienen, dan is dat wel op de Paravisiemanifes- tatie die afgelopen zaterdag al weer zijn 27e editie be leefde sinds 1986. Deze keer streek de kermis in de Am sterdamse RAI neer. Vol gens redacteur René Zwaap, die ter plekke een kijkje ging nemen, is het paranor male hard op weg 's lands belangrijkste religie te wor den. Maar of dat terecht is betwijfelt hij ten zeerste. Want waarom krijgt hij op de happening wel de stem men uit het hiernamaals te horen van Willem Ruis en paragnost Gerard Croiset en niet van Joop den Uyl? Ook de 'show' van Anton Pauwe en André Groote („Je straalt veel energie uit" beiden van Veronica's Zwarte Gat neemt hij met een korreltje zout. Volgens De Groene zijn de beschouwingen in het Ame rikaanse tijdschrift Collier's (27 oktober 1951) over een eventuele Derde Wereldoor log nog altijd verrassend ac tueel. In dit blad wierpen 34 auteurs destijds een blik vooruit op de oorlog die we niet willen. „The war we do nog want", aldus de cover Het zou allemaal beginnen met een mislukte aan slag op de Joegoslavische president Tito en niet lang daarna vlogen de bommen heen en weer over de oceaan. Althans in de ver beelding van de schrijvers. Want het liep heel anders WO III kwam er niet. Wat wel uitkwam was de door slaggevende rol van de VS bij internationale conflicten, terwijl voor de Sovjetunie een veel bescheidener rol is weggelegd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 4