„Per dag kunnen slechts
duizend Kurden terug"
1-Mei-vieringen Sovjetunie
nog slechts eet- en drinkfeest
Taiwan kondigt eind
burgeroorlog Peking af
Dhaka stelt dodencijfer elk uur bij
Verkiezingen Britse
gemeenteraad test
voor conservatieven
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
BUITENLAND
Qeidó&Qowumt
WOENSDAG 1 MEI 1991 PAGINA 1
Dodental aardbeving
Georgië loopt op
MOSKOU Na de aardbeving van maandag in
de Sovjetrepubliek Georgië zijn zeker honderd
doden te betreuren. De autoriteiten hebben de zes
districten die het meest te lijden hebben gehad
van de aardbeving inmiddelstot rampgebied ver
klaard. In het getroffen gebied leven rond 100.000
mensen, van wie duizenden dakloos zijn gewor
den. Vijfentachtig procent van de gebouwen is in
gestort. Bij de aardbeving zijn ongeveer 300 men
sen gewond geraakt. Gevreesd wordt dat het aan
tal doden en gewonden nog zal oplopen naarmate
de reddingswerkers verder in de afgelegen gebie
den doordringen. Met name Zuid-Ossetië in het
noorden van Georgië is er slecht aan toe. De be
volking is er afgesloten van elektriciteit en water.
Inmiddels zijn in Georgië tenten en hulpgoederen
van het Rode Kruis aangekomen.
TAIPEH „De Periode van de Nationale Mobilistaite ter onder
drukking van de Communistische Rebellie is voorbij". Met deze ver
klaring heeft president Lee Teng-hui van nationalistisch China in
Taiwan gisteren een eerste stap gedaan naar de erkenning van de
rivaliserende regering in Peking. Hiermee kwam officieel een einde
aan 43 jaar vijandschap tussen nationalistische en communistische
Chinezen President Lee zei dat van nu af aan moet worden geac
cepteerd dat het Chinese communistische regime het land bestuurt.
De Nationalisten (Kwomintang) zetten in 1949 onder leiding van
Tsjang-Kai-Tsjek een regering in ballingschap in Taiwan op, enkele
maanden nadat het nationalistische leger het onderspit had gedolven
tegen de medestanders van Mao Zedong.
Dit nieuwste Tiawanese gebaar naar China ten spijt, is er nog een
lange moeilijke weg te gaan voordat de politieke betrekkingen tus
sen de gebieden aan weerszijden van de Straat van Taiwan zullen
verbeteren. Taipeh en Peking weigeren eikaars regering te erken
nen, waardoor officieel contact uitblijft.
Joden Etiopië willen
vluchten naar Israël
JERUZALEM Israël houdt rekening met de
komst van duizenden Etiopische joden die voor de
opmars van rebellen naar de Etiopische hoofdstad
Addis Abeba op de vlucht zijn.
De immigratie-afdeling van het Joods Agentschap
heeft met de regering een gezamenlijke werkgroep
opgezet om de nodige voorbereidingen te treffen.
Regeringsfunctionarissen zeggen dat duizenden
hotelkamers en appartementen voor de vluchtelin
gen zijn geserveerd. In Addis Abeba bevinden zich
volgens de Etiopische gemeenschap ongeveer
18.000 joden die naar Israel zouden willen. De Etio-
piers hebben er bij de regering op aangedrongen
vliegtuigen gereed te houden om hen te evacueren
voordat de hoofdstad in handen van de rebellen
valt en in chaos zal verkeren. De opstandelingen
in Etiopie zouden Addis Abeba al tot op 100 kilo
meter zijn genaderd.
Wapens neer
in Cambodja
BANGKOK De strijdende
partijen in Cambodja nemen
met ingang van vandaag een
wapenstilstand in acht. De
verzetsgroep van prins Noro
dom Sihanouk heeft gisteren
bekend gemaakt de gewapen
de strijd te staken, nadat de
twee andere groepen in de
verzetscoalitie de Rode
Khmer en de nationalistische
Volkskhmer dat al eerder
hadden aangekondigd. Ook de
regering heeft haar leger geïn
strueerd de wapens neer te
leggen. Het is voor het eerst in
twaalf jaar dat er een bestand
wordt afgekondigd in de Cam
bodjaanse burgeroorlog.
Franse toeriste in
Bethlehem vermoord
BETHLEHEM In een restaurant in Bethlehem
de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever is gi
teren een Franse toeriste doodgestoken. De dader
ontkomen en men tast in het duister over het motie
De 63-jarige vrouw was naar het toilet gegaan, wai
zij later met enkele steekwonden badend in h>
bloed werd aangetroffen. In het ziekenhuis bleek d
zij was overleden. De dader zou één van de obe
van het restaurant, een 24-jarige man, zijn. Het
voor het eerst sinds veertig maanden geleden c
Palestijnse Opstand uitbrak dat op de Westelijke Jo
daanoever een toerist is vermoord. Vanwege de oj
stand blijven de meeste toeristen weg uit Bethlehen
wat voor de plaatselijke horeca fataal is geweest. Va
de 84 restaurants zijn er nog maar vier open. Van c
zes hotels één. Bassam Abou Charif, een naaste adv
seur van PLO-leider Arafat, veroordeelde de moort
ZAKHO/KASRUK
Meer dan 150 militaire
trucks en andere voertui
gen zijn gisteren begon
nen aan het overbrengen
van voormalige inwoners
van Zakho en andere
Kurdische vluchtelingen
vanuit Uludere in Turkije
en Bilah in Irak. Deze
operatie is voornamelijk
in handen van Amerika
nen en Fransen.
Britse, Nederlandse en Ameri
kaanse mariniers begonnen op
ongeveer 90 km van Zakho
vanuit het dorp Kani Masi aan
het beveiligen van bergwegen
en bruggen. Vandaag zouden
zij nog verder naar het oosten
taan, tot zij onder de rook van
arsank komen, 120 km ten
oosten van Zakho. In Sarsank
is een grote maar beschadigde
landingsbaan. Om het gebied
veilig te maken voor terugke
rende vluchtelingen wordt sa
menwerking gezocht met Kur
dische guerrillastrijders die
zich in het gebied bevinden.
Omdat het Amerikaanse ten
tenkamp bij Zakho nog niet
meer dan ruim 1000 gezinnen
kan herbergen, zeiden Franse
militairen die betrokken wa
ren bij het vluchtelingentran-
sport, dat er naast inwoners
van Zakho voorlopig niet
meer dan 1000 dakloze Kur-
den per dag naar het kamp ge
bracht zullen worden. Ondui
delijk is nog hoeveel mensen
zonder hulp van de geallieer
den de terugtocht zullen aan
vaarden. Gistermiddag, enkele
uren nadat het eerste contin
gent VN-functionarissen in de
stad was gearriveerd, waren
ongeveer 3000 mensen een ge
allieerde controlepost bij Zak
ho gepasseerd. Het kamp zal
uiteindelijk berekend zijn op
21.000 mensen. De door Ame
rikaanse troepen te bouwen
kampen moeten straks onder
dak bieden aan 200.000 men-
Op de weg van Uludere en Bi
lah naar Zakho passeerde het
konvooi Kurdische check
points bij Kasruk waar ook
Franse militairen gestatio
neerd zijn. Sinds de Kurdische
commandant 'generaal Ali'
heeft onderhandeld met de ge
allieerden over garanties voor
de veiligheid van terugkeren
de Kurden, worden de vluch
telingen die terugwillen of te
ruggestuurd worden door de
Turkse militairen, niet meer
door de peshmerga's tegenge
houden.
Hulpverleners van de Vere
nigde Naties hebben terugke
rende inwoners van Zakho
verteld dat zij voedsel en an
dere benodigdheden kunnen
ophalen bij het Amerikaanse
tentenkamp waarboven sinds
gisteren de VN-vlag wappert.
Bij Zakho kwamen gisteren
tientallen trucks met voedsel
en medicamenten aan. Win
kels in Zakho begonnen weer
open te gaan.
Kasruk ligt op 40 km ten
noordoosten van Zakho, in de
vallei bij de Turks-I raakse
grens. Pas wanneer de Fran
sen een tweede verbindings-
post in de vallei op zo'n 30 km
ten oosten van Kasruk hebben
ingericht, kan het aantal
vluchtelingen worden opge
voerd, zeiden de militairen.
Lachende vluchtelingen worden op een vrachtwagen
vluchtelingenkamp bij Zakho gebracht.
vanuit de bergen in Noord-lrak naar het
FOTO: AP
Irak sceptisch over
politiemacht van VN
(Vervolg van de voorpagina)
NEW YORK Irak heeft te
rughoudend gereageerd op he
voorstel om een VN-politie
macht te creëren ter bescher
ming van de Kurden in he
noorden van Irak. De Iraaks
VN-gezant Abdul Amir al-An
bari zei gisteren dat hij de pc
litiemacht een „bijzonde
vreemd" idee vindt en dat zij:
land daar sceptisch tegenove
staat. Hij meent dat het or
een doodgeboren plan gaat. D
regering in Baghdad ziet ee:
VN-politiemacht als een in
breuk op haar soevereinitei
Er zijn nog geen uitgewerkt
voorstellen aangaande de om
vang, samenstelling of bewa
pening van de politiemach
Aangenomen wordt dat de V:
en hun bondgenoten er nie
aan deelnemen.
Britse diplomaten hebben gis
teren gezegd dat de Britse re
gering een onderzoek aan he
instellen is naar het gedra.
van Turkse militairen in he
grensgebied met Irak. De Brit
se krant The Independen
maakte melding van een plun
dertocht onder het oog vai
Britse en Amerikaanse militai
De vliegtuigen op de luchthaven van Chittagong staan na de wervelstorm schots en scheef en tot
hun romp in het water.
FOTO: AP
Idoor
HANS KUITERT
NEW DELHI „We heb
ben radiocontact gehad
met het zuiden. Het lijkt
allemaal mee te vallen,
omdat ze daar al twee da
gen wisten dat er een or
kaan zou komen". Opti
misme via een krakerige
telefoonverbinding met
Dhaka, de hoofdstad van
Bangladesh, gistermiddag.
De orkaan die 's nachts met
snelheden tot 235 kilometer
per uur golven had opge
zweept tot zes meter hoogte,
was uitgeraasd op weg naar de
Indiase deelstaat Tripura, om
daar nog even een staartje na
tuurgeweld af te leveren.
„Honderd doden, dan hebben
we het wel gehad", meldde de
autoriteit aan de telefoon.
Maar zijn woorden zouden lut
tele uren later al zijn achter
haald, toen de schattingen
werden bijgesteld op basis van
verkenningsvluchten met he
likopters, die overigens ner
gens konden landen omdat
wegen, landerijen, vliegvelden
en havenkades totaal onder
water stonden. Op de luchtha
ven van Chittagong, een van
de zwaarst getroffen steden,
stonden vliegtuigen tot aan de
cockpit onder water.
En vanaf dat moment temper
de men in Dhaka het optimis
me, dat gebaseerd was op de
moderne technologie waardoor
men orkanen 24 tot 48 uur
vooruit kan voorspellen, zodat
er nog maatregelen genomen
kunnen worden. De zeven
miljoen bewoners van de kust
streek in Zuid-Bangladesh,
vaak broodarme vissers en
pachtboeren die nog in het fe
odale tijdperk leven, waren
dan misschien gewaarschuwd,
velen hadden het toch ^niet
aangedurfd hun schamele be
zit aan de natuur prijs te ge
ven om zelf het vege lijf te
redden.
Intussen is duidelijk dat de
meesten van hen dakloos zijn
geworden, omdat hun huisjes
zijn weggeblazen of wegge
spoeld. Er zijn zeker 2000 dor
pen onder water gezet in de
negen uur dat de orkaan van
uit de Golf van Bengalen over
de kuststreek in het zuiden
van Bangladesh raasde.
„Alles staat blank in Noakhali
en Chittagong, en van de ei
landen Chor Aleqander, Chor
Clerk, Sonaipur en Sandip is
op wat hoger gelegen delen na
niets te bekennen. Ik heb geen
teken van menselijk leven
kunnen bespeuren. De duizen--
den modderhutten op de eilan
den en de bomen staan hele
maal onder water. Ik snap dat
optimisme in Dhaka niet",
meldt een Indiase journalist
die vanuit Calcutta meevloog
in een helikopter om de scha
de op te nemen. Op de getrof
fen eilanden woonden zeker
60.000 mensen, en het lijkt
twijfelachtig of ze nog in leven
zijn. Dhaka stelt nu elk uur de
dodencijfers bij.
„Het is de ergste orkaan uit
onze geschiedenis van natuur
rampen", zegt in hulpverlener
in Dhaka. In 1970 werd het
zelfde gebied door een cycloon
getroffen, en dat natuurge
weld kwam zo onverwacht dat
daarbij volgens nooit helemaal
bevestigde cijfers een half mil
joen mensen omkwamen. Hoe
wel het nog dagen zal duren
voor de werkelijke omvang
van de huidige ramp bekend
is, verwacht de regering van
premier Khaleda Zia dat het
aantal slachtoffers daar nu ver
onder zal blijven, maar de ma
teriële schade treft wel nage
noeg alle zeven miljoen bewo
ners van de kuststreken".
Voor premier Khaleda Zia,
nog maar net aangetreden in
een herstelde democratie,
wordt de aanpak van de ramp
een belangrijke test.
3 VUNDERINK
MOSKOU Vandaag
vierde Moskou de dag van
de internationale arbei-
derssolidariteit, beter be
kend als de 1 Mei-viering.
Het centrum van de Rus
sische hoofdstad vormde
een bont gekleurd geheel,
met gele en blauwe vanen
die neerhangen van lanta
renpalen. Ook de kleur
rood was hier natuurlijk
ruim vertegenwoordigd.
Moskovieten flaneerden langs
de gesloten en overwegend
lege winkels in de oude Arbat-
straat in het kloppende hart
van de stad. „Spradznikom",
zeggen de mensen tegen el
kaar: „(Gefeliciteerd) met het
feest". De traditionele mani
festatie op het Rode Plein is
altijd een voorgekookt evene
ment geweest, waarbij demon
stranten spandoeken meedroe
gen met door de communisti
sche partij voorgekauwde leu
zen als 'Proletariërs aller lan
den, verenigt u!' en 'Hulde aan
moeder de vrouw!'
Weggejouwd
De zotte gewoonte om leuzen
voor te kauwen is nog niet he
lemaal verdwenen. Toch be
dacht de partijtop voor dit jaar
nog maar veertien leuzen,
waarvan het merendeel in het
licht staat van de crisisbestrij-
ding. Zo moeten de boeren
voor eten zorgen, de vrouwen
voor een gezellig huis en
moeten kinderen studeren
voor de toekomst van hun
vernieuwde vaderland.
Vorig jaar stond het Kremlin
op 1 mei plotseling vrije de
monstraties toe, wat prompt
leidde tot een anti-Gorbatsjov-
demonstratie. Voor het eerst
i*i de geschiedenis van de toen
72-jarige Sovjetstaat werd een
leider weggejouwd van het
Mausoleum.
Die demonstranten uit het
kamp van Democratisch Rus
land, de overkoepelende orga
nisatie van radicale politieke
bewegingen, hadden dit jaar te
kennen gegeven thuis te zul
len blijven. Dit betekende al
lerminst dat de radicalen hun
neus inderdaad niet zouden la
ten zien want toezeggingen,
door wie ook gedaan, zijn in
de Sovjetunie helaas veelal
van nul en generlei waarde.
De radicalen, die twee dagen
geleden op het Manegeplein
vlak buiten het Kremlin bij
wijze van tegenactie een grote
pro-Jeltsindemonstratie had
den gehouden, zouden van
daag wegblijven uit protest te
gen het feit dat de vakbonden
die het evenement organiseren
naast hun eigen vlaggen en
spandoeken geen borden dul
den waarop Gorbatsjovs ver
trek wordt geëist. „Trouwens,
wij weten best wat voor feest
de 1-Mei-viering in feite is",
zeggen de radicalen nu plotse
ling met een duidelijke sneer
naar het communistische ka
rakter van het evenement.
Het uitvoerend comité van de
hervormingsgezinde Moskouse
gemeenteraad mengde zich
vorige week zaterdag in de
strijd tussen links en rechts
door de 1-Mei-demonstratie op
het Rode Plein botweg te ver
bieden. Pas deze week werd
duidelijk dat de manifestatie
zou doorgaan in de vorm van
een niet door de overheid ge
regisseerde demonstratie van
bij de officiële en onafhanke
lijke vakbonden aangesloten
arbeiders.
Eten en drinken
Het ministerie van buitenland
se zaken in Moskou is er ove
rigens steeds van uitgegaan
dat de 1-Mei-viering op het
Rode Plein hoe dan ook zou
plaatsvinden, want de uitnodi
gingen voor buitenlandse di
plomaten en andere gasten
werden gewoon gedrukt en
uitgereikt. De vakbonden had
den president Gorbatsjov, de
Russische leider Jeltsin, parle
mentsvoorzitter Loekjanov en
de Moskouse burgemeester Po
pov uitgenodigd om de demon
stratie gade te slaan vanaf het
Mausoleum, waarin het gebal
semde lijk van Lenin ligt, de
stichter van de Sovjetunie.
Jeltsin schitterde door afwe
zigheid, want de witte reus uit
Siberië bevindt zich momen
teel in zijn geboortestreek.
Ook ontbrak het enorme por
tret van Lenin. De inwoners
van Leningrad mogen zich op
12 juni in een referendum uit
spreken over de terugkeer van
de naam St. Petersburg, zo
heeft het bestuur van de Rus
sische stad gisteren besloten.
Moskou en de rest van de Sov
jetunie vieren feest, maar de
1-Mei-viering betekent voor
de meeste mensen hier nauwe
lijks meer dan een paar vrije
dagen en lekker eten en drin
ken. Zij denken nauwelijks
aan de oorspronkelijke beteke
nis van deze dag van interna
tionale arbeiderssolidariteit.
Het 1-Meifeest is voor de Sov
jetburgers tegenwoordig net zo
min een socialistisch feest als
Kerstmis voor Nederlands een
religieus gebeuren is.
„Gorbatsjov
akkoord met
directe
verkiezingen"
MOSKOU De Russische
leider Boris Jeltsin heeft
gezegd dat hij en Sovjet
president Michail Gorbats
jov vorige week overeen
stemming hebben bereikt
over rechtstreekse verkie
zingen voor het Sovjetpre
sidentschap, aldus Radio
Rossija. Met de overeen
stemming is een belangrij
ke stap gezet naar de
daadwerkelijke uitvoering
ervan. Gorbatsjov werd in
1989 tot president gekozen
door het Congres van
Volksafgevaardigden. Van
Jeltsin wordt verwacht dat
hij met grote meerderheid
de verkiezingen op 12 juni
zal winnen voor het ambt
van president van de Rus
sische Federatie. Jeltsin
heeft tot nu toe altijd be-
weerd geen belangstelling
te hebben voor het Sovjet-
presidentschap.
De voormalige Sovjet-pre- t
mier Nikolai Ryzjkov is
bereid het op te nemen te-
fen de populaire Boris
eltsin bij de verkiezingen
voor het Russische presi- i
dentschap. Dit heeft radio
Moskou vandaag gemeld.
Idoor
ROGER SIMONS
LONDEN - Morgen is het in
Engeland (op Londen na) en
Wales generale repetitie voor
parlementsverkiezingen. De
datum van deze laatste, die
moet worden vastgesteld door
de conservatieve premier John
Major, zal allicht afhangen van
de uitslag van de gemeente
raadsverkiezingen van over
morgen.
Blijken de resultaten gunstig
voor de regeringspartij, dan
zouden de Britten al in juni
naar de stembus kunnen wor
den geroepen voor algemene
verkiezingen. Is het conserva
tieve zetelverlies aan de ern
stige kant wat algemeen
wordt verwacht dan zal
premier Major wijselijk de
noodzakelijke parlementsver
kiezingen verdagen tot in ok
tober of november. Hij heeft
tot begin juni 1992 de tijd om
het voortbestaan van het con
servatieve bewind opnieuw op
het spel te zetten.
HET LEVENDE EILAND
j QN887 - Het weer wordt voortdurend slechter en Rob betreurt
J het, dat hij niet een paar dagen in Panama is gebleven. Maar nu
j zit hij in moeilijkheden. „De Vrijheid" kan wel tegen een stootje,
maar de storm houdt dagenland aan en de lucht is dag en nacht
I zo donker, dat Rob er niet in slaagt zijn juiste positie te bepalen.
Hij probeert een weerkaartje te tekenen om de troglijn van de
1 depressie, waarin hij is terecht gekomen, vast te stellen. Tenslot
te tracht hij radiotelegrafisch verbinding te krijgen met andere
schepen, maar hij is blijkbaar op een eenzaam punt in de
Oceaan verzeild geraakt, want hij krijgt geen antwood. Urenlang
probeert hij het, telkens de golflengte wijzigend. Skip kijkt
nieuwsgierig' toe, terwijl de baas maar aan de knopjes zit te
draaien. En eindelijk, eindelijk krijgt Rob antwoord. Heel in de
verte klinkt een stem....
Roet in lucht
verdubbeld door
oliebranden
AMSTERDAM De hoeveel
heid roet in de atmosfeer als
gevolg van de oliebranden in
Kuwayt, zal in het meest on
gunstige geval over een jaar
zijn verdubbeld. De roetont-
wikkeling van de vijfhonderd
brandende oliebronnen is ge
lijk aan wat er uit de uitlaten
van alle auto's ter wereld
komt, zo luidde een van de
conclusies van een conferentie
van meteorologen in Genève
over de gevolgen van de bran
den. Deze werd gisteren afge
sloten. Het effect dat de drasti
sche toename van de roetdeel
tjes zal hebben op op het we
reldklimaat is niet duidelijk;
op basis van de nu bekende in
formatie denkt de conferentie
dat invloed op temperatuur en
neerslag op wereldschaal te
verwaarlozen zal zijn.
Gaatje
i'
Een pakhuis
balanceert 0(
de rand van
een enorm gt
Het ontstond
gisteren in de
buurt van hel
Japanse
Utsunomiya.
Een
steengroeve
stortte in ove
een lengte va
130 bij 70
meter en
sleurde daart
de erboven
liggende
rijstvelden
mee.
Gewonden
zouden niet
zijn gevallen.
FOTO:/
