De islam, een gevaar?
Japans
worstelen
OPINIE
fttidoaQowuvnt
DINSDAG 30 APRIL 1991 PAGlpl
+-
Japans worstelen. Daar moet ik telkens
weer aan denken als ik de activiteiten
van de regering volg of liever gezegd
de gedragingen van de individuele be
windslieden. Ik geloof dat het sumo-
worstelen heet. Het zijn van die hele
dikke mannen die, glimmend en glibbe
rend van het vet, slechts gekleed gaan in
'over-sized' luiers.
^■Waarom ik voortdurend dit beeld voor ogen
heb, weet ik eigenlijk niet goed. Laat ik eens
proberen het uit te leggen. Voordat er misver
standen over ontstaan of zelfs vergelijkingen
met individuele bewindslieden worden ge
maakt. Lichamelijke gelijkenissen staan hier
immers buiten. Het gaat natuurlijk om het
gevecht. Het gevecht dat CDA en PvdA al van
af het begin van hun huwelijk met elkaar voe
ren. Het CDA, dat in deze coalitie stapte met de
gedachte dat het herstelbeleid van de jaren
tachtig op hoofdlijnen voortgezet moest wor
den. En de PvdA, die de huwelijkse staat ook
wel weer eens wilde beleven, maar wel een to
taal andere opvatting over de echt had. Het be
leid moest anders.
Uit dit verschil is de vaagheid van het regeer
akkoord te verklaren, waarin de talrijke poli
tieke wensen niet van deugdelijke prijskaartjes
werden voorzien. Het resultaat was een begro
ting waarin gevaarlijke kliffen zorgvuldig wer
den omzeild en een tussenbalans die een finan
cieel probleem van 17 miljard gulden op tafel
legde, met lasten die de burgers mochten op
brengen en vage passages over overheidsuitga
ven die teruggeschroefd zouden kunnen wor
den. Deze toch al broze tussenbalans kon addi
tionele financiële problemen in de orde van een
3 miljard gulden niet ook nog eens verdragen
en ze werden dan ook niet in de beschouwin
gen betrokken.
Het parlementaire debat over de tussenbalans
werd daardoor een der merkwaardigste uit de
politieke geschiedenis. Niet eerder stond een zo
omvangrijk financieel probleem op de agenda.
De echtelijke perikelen leidden ertoe dat de
PvdA zich op de vlakte hield, bevreesd voor
een uitkomst die haar niet zou bevallen. De in
middels bijna spreekwoordelijke edelmoedig
heid van het CDA tegenover haar partner be
stond uit het vooruitschuiven van ae beslissin
gen onder het uiten van dreigende taal en het
slaan van piketpalen. Het gevolg is een teleur
gestelde huwelijkspartner die merkt dat het op
huwelijkse voorwaarden met het CDA ge
trouwd zijn magere jaren daarna geeft. D66, be
lust op een 'mariage a trois', vlinderde wat om
het echtpaar heen. Alleen Groen Links en de
VVD verschaften tot nu toe politieke duidelijk
heid, maar dat mocht nog niet baten.
Inmiddels zijn de Statenverkiezingen achter de
rug, zijn de verhoudingen tussen CDA en PvdA
door de dramatische uitslag voor de PvdA ver
der scheefgegroeid en heeft de minister van fi
nanciën zijn heldendaad verricht: de aankondi
ging dat er nog een extra financieel probleem
van 3,5 miljard gulden ligt. Hetgeen nu door
bezuinigingen moet worden opgelost. En zie
daar: de worstelaars betreden de worstelring.
In strijd met de spelregels zijn het er echter
geen twee, maar een stuk of acht. De CDA'ers
herkenbaar aan de groene luiers; de PvdA ge-
Hl.F. Dijkstal. FOTO SP
huid in rode schaamlappen. Heer Alders
(PvdA) krijgt het aan de stok met heer Bukman
(CDA) over de mest. Mevrouw Maij-Weggen
(CDA) levert over de hoogte van de benzine
accijnzen strijd met heer Alders. (Mijn bewon
dering gaat speciaal uit naar deze worstelaar,
die het gevecht met twee tegenstanders tegelijk
levert). Staatssecretaris mevrouw Van Rooyen
(CDA) botst met snipperdagen in het onderwijs
op heer Ritzen (PvdA). Heer Kok (PvdA) be
laagt heer Hirsch Ballin (CDA) met een aange
kondigde verdubbeling van de verkeersboetes
en heer Van Amelsvoort (CDA) zegt op het ter
rein van de lastendruk de minister van finan
ciën, vice-premier en politiek leider van de
PvdA. de wacht aan. Mevrouw D'Ancona
(PvdA) ontbreekt in de ring. Vermoedelijk om
dat zij maar niet kan begrijpen dat zij de cultu
rele manifestatie van Nederland op de Frank
furter Buchmesse zo heeft laten lopen.
In politiek opzicht zou ik natuurlijk blij moeten
zijn. Bij zo'n slagveld kan een oppositie garen
spinnen. Ik ben dat echter niet. De problemen
zijn groot en de welvaart voor de jaren negen
tig staat op het spel. Regeringen moeten rege
ren; dat wil zeggen heldere beslissingen nemen.
Als men dat niet kan, moet men opstappen om
de weg vrij te maken voor bestuurders met een
groter verantwoordelijkheidsgevoel.
Al schrijvende begint het beeld van de Japanse
worstelaars te vervagen. Ik zie de bewindslie
den van CDA en PvdA nog wel dreigend om
elkaar heen lopend, grimmig kijkend, soms on
samenhangende kreten slakend en af en toe
een schijnaanval inzettend. Maar de roemruch
te tradities en de heroïek van het Japanse wor
stelen ontbreken. Nee, het beeld klopt niet. Het
lijkt op iets anders. Misschien op de vos, ge
naamd Tekort, die een kippenhok is binnenge
slopen. De hennen vliegen kakelend alle kan
ten uit, af en toe elkaar hard op de poten trap
pend. En de haan Lubbers zit op de nok van
het kippenhok, turend in de oneindige verten
van Europa.
HANS DIJKSTAL
(H.F. Dijkstal is lid van de Tweede Kamer voor
de VVD).
ISTANBUL Afgezien
van de bevrijding van Ku-
wayt heeft de Golfoorlog
vooral nieuwe problemen
geschapen en oude pro
blemen aangescherpt. Wie
mocht hebben gedacht dat
er na de oorlog een frisse
wind door het Midden-
Oosten zou gaan waaien,
dat nu mensenrechten en
democratie aan bod zou
den komen, is van een
koude kermis thuisgeko
men. De Nederlandse re
gering heeft deze illusies
overigens niet gekoesterd,
ondanks de religieus gela
den uitspraak van premier
Lubbers op 17 januari jl.,
dat de Golfoorlog 'een in
vestering in de toekomst'
is.
In de Defensienota 1991, die
na de Golfoorlog op 7 maart
gepresenteerd werd, wordt
echter broodnuchter geconsta
teerd dat in het Midden-Oos
ten en Noord-Afrika sprake is
van een 'politiek gevaarlijke
combinatie van snelle bevol
kingsgroei, een zwak ontwik
kelde economie, een niet-de-
mocratisch regime, een sterk,
ten dele religieus gemotiveerd
nationalisme en een vaak hoog
niveau van conventionele be
wapening'. Kortom, wie zich
daarmee bemoeit, steekt zich
in een wespennest!
Maar zie, er zijn uitzonderin
gen. Turkije heeft zichzelf na
drukkelijk gepresenteerd als
een positief alternatief. Tur
kije, zo zei de vooraanstaande
ideoloog van de regerende
Moederlandpartij, dr. M. Gtlr-
dere, tegen mij, is een islami
tisch èn een democratisch
land, dat bovendien geen vij
anden heeft in de regio. „An
dere landen kunnen aan Tur
kije een voorbeeld nemen".
Vraagtekens
Nu kun je grote vraagtekens
plaatsen bij het democratisch
gehalte van een land waar in
de jaren tachtig ongeveer
800.000 mensen werden ge
marteld in politiebureaus en
kazernes, maar ik wil mij dit
keer bezighouden met de rol
van de islam. Is de islam echt
een bedreiging (voor ons), als
bestanddeel van wat in de de
fensienota een 'politiek ge
vaarlijke combinatie' genoemd
wordt? Of heeft het 'religieus
gemotiveerd nationalisme' in
Turkije minder kans van sla
gen, nu sinds het begin van
deze eeuw staat en moskee er
officieel gescheiden zijn, zoals
ook bij ons kerk en staat ge
scheiden zijn?
Dat zou waar kunnen zijn. In
elk geval wordt de scheiding
van staat en moskee gezien als
een belangrijke voorwaarde
voor de opbouw van een pluri
forme en tolerante democratie.
Maar een voorwaarde is na
tuurlijk nog geen garantie. Er
zijn voorbeelden van dictatu
ren te over (Irak) die niet ge
stoeld zijn op religieuze dicta
ten van kerk, moskee of syna
goge. Volledigheidshalve moet
zelfs geconstateerd worden dat
er nog maar weinig landen
zijn waar kerk, moskee of sy
nagoge het primaat over de
politiek heeft. Wel komt het
nog veelvuldig voor dat reli
gieuze levensvisies als leidraad
gelden voor het handelen van
staten. Zo spreken we van de
joodse staat Israël, de islamiti
sche staat Saudi-Arabië en er
zijn allerlei variaties van zoge
naamde christelijke staten.
Leidt dat onder omstandighe
den tot 'religieus gemotiveerd
nationalisme'? Ook bij ons in
het Westen?
Atatürk
Kemal Atatürk was de grond
legger van de op het Westen
georiënteerde staat Turkije.
Overal zie je zijn portret en in
vele steden staat 'zijn stand
beeld. Zijn aanhangers noe
men zich Kemalisten en de di
recteur van het lepra-zieken
huis in Istanbul, dr. T. Saylan,
is één van hen. Zij vreest
typisch Kemalistisch
een groeiende invloed van de
islam op de politiek. Volgens
haar is vooral de Moederland-
partij van president özal een
vergaarbak van religieuze, na
tionalistische en fundamenta
listische groeperingen en komt
zij daar ook steeds openlijker
voor uit. Om haar macht te
verstevigen heeft de Moeder
landpartij, na de militaire coup
van 1980, de islamitische reli
gie gepresenteerd als gif tegen
communisme en revolutie. Op
de scholen wordt godsdienst
onderwijs weer populair. Fun
damentalistische groepen,
vaak openlijk gesteund door
een of meer ministers, telen
wierig en krijgen grote som
men geld uit Iran, Irak en
Saudi-Arabië. Ook op de uni
versiteiten neemt de islamiti
sche invloed sterk toe. Vrou
welijke studenten dragen weer
sjaaltjes en studentes in de me
dicijnen weigeren steeds vaker
mannelijke patiënten te be
handelen. Mevrouw Saylan
wil een dam opwerpen tegen
deze ontwikkelingen. Zij heeft
een vereniging opgericht 'ter
bescherming van het moderne
leven'. Want Turkije moet een
'seculiere' staat' blijven. Zij
vindt dat de staat toezicht
moet houden op de religie en
moet zorgen dat haar invloed
niet te groot wordt. De -vereni
ging richt zich vooral op het
onderwijs. Aan studenten wor
den beurzen toegekend en 'de
emancipatie van de vrouw
heeft een hoge prioriteit'! Met
boeken, tijdschriften en lesma
teriaal worden scholen en
leerkrachten benaderd. „Als
de scholen godsdienstlessen
verplicht willen stellen, laten
ze dan ook zelf hun school
maar financieren", zegt me
vrouw Saylan. Mij doet haar
verhaal denken aan de school
strijd die wij, alweer een eeuw
geleden, in Nederland voer
den. Als ik haar informeer
over de uitkomst daarvan: de
emancipatie van de 'kleine
luyden' en de gelijkstelling
van het openbaar en bijzonder
onderwijs, schrikt ze. „Ik ben
een goed moslim", zegt ze. En
dat betekent dat je behulp
zaam en tolerant bent, van een
onberispelijk gedrag dus. Maar
de fundamentalisten „buiten
de armen uit en verleiden hen
met fanatieke religieuze voor
stellingen".
Niet seculier
De fundamentalistische jour
nalist A. Dilipak, die ik een
uur later spreek, beoordeelt de
situatie nogal anders. Ziin kri
tiek op de regering Özal is nu
juist dat deze het geloofsleven
'dicteert' en in die zin dus he
lemaal niet seculier is. „özal
probeert van de moskee een
kerk te maken omdat het
christendom als een meer geci
viliseerde godsdienst wordt ge
zien". Het geloof van de mos
lim moet christelijke vormen
krijgen, want daardoor wordt
Turkije meer acceptabel voor
het Westen. Voor Dilipal bete
kent dit dat de islam langzaam
maar zeker verdwijnt; daar
voor in de plaats komt dan een
'christendommelijke' religie.
Hij beweert dat de Paus steun
geeft aan deze politiek. Ik
vraag wat hij bedoelt met
'christelijke vormen'. Het
christendom is vaak niet meer
dan een handvol abstracte
waarden, zegt hij. Je merkt er
weinig van in de praktijk. De
kern van de islam komt daar
entegen tot uitdrukking in de
sociale relaties, in het sociale
gedrag van mensen. De islam
leert dat het onmogelijk is reli
gieuze zaken te onderscheiden
van zogenaamde seculiere aan
gelegenheden. Het moderne
christendom doet dit evenwel
met groot gemak!
Als ik hem vervolgens vraag
waarom hij een fundamenta
list wordt genoemd, reageert
hij heel fundamenteel: „De ko
ran staat geen fundamentalis
me toe. Moslims horen open te
staan voor andere opvattingen.
Er is geen ruimte voor een
dogmatisch geloof. Je moet het
goede aanvaarden, van waar
het ook komen mag. Dat is
wijsheid". Vervolgens krijg ik
een college over de verhou
ding van de staat tot de mos
kee. Dilipak is voorstander
van een zuiver seculiere staat.
Want: „Religie is een zaak van
de civiele samenleving". De
staat heeft in zijn visie nauwe
lijks macht. Ze zou bijvoor
beeld niemand mogen dwin
gen in het leger te gaan. De
staat moet zich beperken tot
het beschermen van de vijf
fundamenten van de koran
salat, shahada, ramadan,
zakat en hadj. Ook heeft ze de
taak behulpzaam te zijn bij het
tot stand brengen en onder
houden van de talrijke 'con
tracten' die groepen uit de sa
menleving onderling sluiten.
De staat coördineert, dient en
beschermt, niet meer en niet
minder. Toen de profeet Mo
hammed nog leefde, bestond
deze staatsorde in Medina, zegt
Dilipak. Ook gedurende enige
perioden van het Ottomaanse
rijk werd de ideale situatie
dicht benaderd. Maar thans
lijkt het er niet meer op, om
dat de staat zich steeds meer
macht toegeëigend heeft. Dili
pak verfoeit met name imperi
alistische staten, zoals de Vere
nigde Staten. Ook al is hijzelf
een soenni, de anti-Ameri
kaanse revolutie van Khomei
ni had zijn steun.
Hij waarschuwt voor de domi
nante aanwezigheid van de VS
in het Midden-Oosten, als ge
volg van de GolfoorWp
het orthodoxe patriard
Istanbul probeert de
groei van de orthodox» C
Sovjetunie te stimulep
beweert hij. Dilipak no^N'
„religieus imperialisme*61
ind
Van leer am
Een paar dagen later K
ik, tijdens een conff r
naar Ali Bulaq, eveneei_e
nalist. Hij trekt stevig rf®
tegen het Westen. „Der
tische wereld wordt bjj.
digd van fundamental^
fanatisme, maar het 1
zou de hand in eigen L
moeten steken. Het
steeds zijn kaarten ge**
elke dictator die in dez?
de kop opstak. Van en?'
scherming van de echte?
den van de moslimgl
schap is nooit sprake g]
Het Westen is slechts
eigen belangen geïntera
De kenmerken van dei"
se politiek zijn: hype
dubbele standaards, wi
veranties en uitbuitinl
Westen heeft het rect
het Midden-Oosten een
aan democratie te ver
Na deze tirade doet
mijn verrassing, een be
kerken en kerkelijke b
gen om te hulp te
Want de islam aanvaar
competitie tussen de vi
lende religies. De ko
kent ólle profeten. Eer
zijn doel. Er bestaat sle<
God. De islamitische lc
kondigt gelijke rechte
gelovigen en ongelovig
Zelf mag ik ook eei
dracht houden, over
waarop het 'christelijk
ten op de Golfoorlog r
de.
Ik illustreer hoe in Eu
Amerika de naam van
aangeroepen, gebruikt
bruikt. Hoe regerin|
zich opwierpen als ge
leidslieden, door te p;
onpas een beroep te d
religieuze voorstelling
beeldspraak. En hoe de
lijke instituties doorgaa
aan de kant stonden, in
of met hun ziel onder
Kerk en staat mogen d
cieel gescheiden zijn
vyas in een land als Ne<
duidelijk 'te merken -
de (christelijke) religi
overal, in en vooral ook
de kerk. Over de func
religie bij dit soort ingr
gebeurtenissen zoude
eens grondig met elkaar
moeten praten. Na aflcj
men enkele sji'ieten op[
Ze willen afspraken
voor een gesprek overal
religie en democratie.
MIENT JAN
(M.J. Faber is algemeeiL
taris van het In terkf
Vredesberaad.)
BRIEVEN VAN LEZERS
duldeli|k geschreven
i' (i hel recht voor ingezonden stukken in te korten.
Kurden
Met het vestigen van een vrij
plaats voor de Kurden bege
ven de VS zich op een hellend
vlak. Dat Nederland weer
voorop loopt met het sturen
van mariniers zal overigens
niemand verbazen. Staan er
straks ook mariniers klaar
voor zulke beschermde gebie
den voor mensen die gevlucht
zijn en terug willen keren
naar Afghanistan, Nicaragua,
Joegoslavië, Roemenië, Rus
land en nog wat landen?
P. Borsboom,
HONSELERSDIJK.
Honger
Onder druk van de wereldopi
nie komen enkele landen op
het ogenblik in actie om te
voorkomen dat de Kurden nog
meer geweld wordt aange
daan. Een heel goede zaak1.
Maar toch: hoe komt het dat
die wereldopinie zich zo focust
op het onderwerp dat op een
bepaald moment in het nieuws
is? Is het dan bijvoorbeeld
geen nieuws meer dat in de
Derde Wereld elke dag 100.000
mensen sterven door honger
en ondervoeding? De ene
mens is toch niet meer waard
dan de andere?
We moeten eens ophouden
met de verontschuldigingen
waarmee we het niets doen
rechtvaardigen: „Er is toch
niets aan te doen", „Druppels
op een gloeiende plaat", enz.
Mijn suggestie: bel of schrijf de
partij waarop u stemt en laat
weten dat zij alles in het werk
moet stellen om het honger-
probleem te helpen oplossen.
Frits Benschop,
DEN HAAG
Magnetron
In het artikel over magne
trons, in de krant van vorige
week, stond helaas geen woord
over de schadelijke effecten
die elektro-magnetische vel
den op de menselijke gezond
heid kunnen toebrengen. Voor
een goed begrip: alle elektri
sche (huishoudelijke) appara
tuur geeft deze straling af.
De Gezondheidsraad start dit
jaar in samenwerking met de
Technische Universiteit Lim
burg een onderzoek naar deze
effecten. Bij voorbaat hoop ik
dat de uitslag van dit onder
zoek niet op de papierstapel
van de bureaucratie terecht zal
komen.
J. Jansen,
MONSTER.
Schwanebeck (1)
Toch prettig mr. Schwane
beck, dat nog iemand de moei
te neemt koninklijke ver-
keerszondaars aan de kaak te
stellen. Natuurlijk, u hebt ge
lijk, ook zij moeten zich aan de
regels houden. Maar al hebt u
er nog zoveel moeite mee, dan
moet u daar de Koningin toch
Met het vestigen van een vrijplaats voor de Kurden begeven de VS zich op een hellend vlak. FOTO: ap
niet mee opzadelen?
Ik ga het u nog moeilijker ma
ken. Woensdag 9 januari jl, on
geveer 9.30 uur, fietste ik in
het Noordéinde. Op een be
paald punt werd de straat ge
blokkeerd door een hofauto,
terwijl er links ruim gelegen
heid was om te parkeren. En
voor wie moest ik flink in de
remmen knijpen om haar niet
van de pantykousjes te rilden?
Juist, mijnheer Schwanebeck,
voor onze landsvrouwe, met
haar dame. Kennelijk was zij
uit op een koopje. Zij holde
naar een bepaalde zaak waar
zij echter moest constateren
dat niet iedereen zo vroeg uit
de veren is. Bij wie wilt u haar
nu op het matje laten komen?
Of kunt u het door de vingers
zien omdat zij waarschijrilijk
zoveel haast had om aan het
werk te kunnen gaan? Wan
neer ik mag aannemen dat het
wapperen van de koninklijke
standaard haar aanwezigheid
kenbaar maakt, verzet zij daar
dagelijks bergen van. Als ik
een pet zou dragen ging deze
diep voor haar af. Zo'n ding
draag ik echter niet want
mannen met petjes zijn door
gaans zeer eigenwijs, zeker in
het verkeer. U draagt er toch
ook geen?
P.Ch. Bakker,
DEN HAAG
Schwanebeck (2)
Het getuigt mijns inziens van
weinig goede smaak dat een
gestudeerd man, nota bene een
advocaat die van de hoed en
de rand behoort te weten om
trent de constitutie rondom
Hare Majesteit de Koningin op
zo een goedkope
bruikmaakt van het feit zij
zich niet eens kan verdedigen
tegen zijn smakeloze publici
teitsstunt. H.M. kan moeilijk
aansprakelijk worden gesteld
voor het gedrag van haar fa
milie, evenmin als de orde van
advocaten aansprakelijk kan
worden gesteld voor hét ge
drag van de klagende mr.
Schwanebeck.
Ing. H. Hogenkamp,
VOORBURG.
Aanstellers
Zitten er wel of geen aanstel
lers onder de 900.000 wao'ers
in ons land? In elk geval kan
men zich goed indenken, dat,
wanneer iemand bijvoorbeeld
tientallen jaren lang een deel
van zijn loon of inkomsten
heeft moeten afstaan voor een
verzekering, welke hij of zij
misschien wel helemaal niet
zou hebben afgesloten als dat
niet verplicht zou zijn, zo ie
mand op een gegeven moment
wel eens iets terug wil voor al
dat ingehouden geld. Ook al
zou er dan geen aanstellerij
aan te pas komen, de heilige
drang om niet in de wao te
recht te komen ontbreekt op
een gegeven moment volledig
en daarmee de weerstand te
gen aandoeningen van welke
aard dan ook. Dit zou anders
zijn, indien er alleen een vrij
willige particuliere arbeidson
geschiktheidsverzekering
ware. De verzekerden zouden
enerzijds hun eventuele 'no-
claim' niet willen verliezen en
anderzijds streng gecontro
leerd worden door de assura
deur. De niet-verzekerden
zouden er alles aan doen om
ongedeerd te blijven. En de
overheid, de overheid had al
weer een grote kopzorg min
der.
Mr. N. Pleumekers,
DEN HAAG.
Service van de HTM
De tram en bus lijken tegen
woordig alleen eigendom van
de jeugd. Onopgevoed lijkend,
mogen en doen ze blijkbaar al
les wat in hen opkomt, en
gaan en blijven ze zitten en la
ten ze de ouderen 'staan'. Als
de HTM zo groot gaat op servi
ce en kwaliteit, zouden zij in
tram en bus biljetten moeten
aanbrengen „Zitplaatsen voor
ouderen".
C.D. Noorderwier,
DEN HAAG.
Missen door leken
De Nederlandse bisschoppen
zijn tegen Eucharistievierin
gen waarin leken voorgaan. Ze
komen binnenkort met een
'verkondigende publikatie"
hierover. De 'Codex Iuris Ca-
nonici' van 1917 (Canon 802)
sprak van de priester die 'de
macht heeft om het Misoffer
op te dragen'. De CIC van 1983
(Canon 900) spreekt van 'gel
dig de Eucharistie voltrekken'.
De betekenis van beide canons
blijft hetzelfde ondanks de
veranderde terminologie. Le
ken die de liturgische hande
ling van de Eucharistie trach
ten te vieren lopen automa
tisch de straf van interdict op
(CIC 1983, Canon 1378, §2, 1°).
Dat het vieren van de Eucha
ristie met een leek als voor
ganger door Rome als onge
oorloofd is verklaard kunnen
we vinden in de CIC 1983 (zie
boven). Maar dan moet er tus
sen de eerste eeuw en heden
een moment zijn geweest
waarop Rome zich realiseerde
dat de Eucharistieviering met
een leek als voorganger ongel
dig is. In de Primitieve Kerk
van Christus was dit namelijk
de gewone gang van zaken.
Bisschoppen en priesters wa
ren er toen nog niet. De voor
ganger was een leek. Ik ben
benieuwd naar de argumenten
die de Nederlandse bisschop
pen zullen aanvoeren om aan
te tonen dat leken niet geldig
de Eucharistie kunnen vieren
indien niet een gewijde pries
ter als voorganger optreedt
maar een leek. Misschien ko
men er helemaal geen argu
menten. De bisschoppen spre
ken immers van een 'verkon
digende verklaring'. Dat zou
kunnen betekenen: Het mag
niet omdat Rome het verbiedt.
Nou goed, dan weten we dat.
Ik blijf benieuwd.
Johan F.J. Jansen,
LEIDSCHENDAM.
Jonge Democraten
Voor het eerst sinds het be
staan van de Jonge Democra
ten is een lid geroyeerd. Wat
was de aanleiding om zo'n on
herroepelijke stap te nemen?
Je denkt al snel aan een mis
drijf of iets dergelijks. Maar
dat is niet het geval. De be
trokkene heeft openlijk kri
tiek geuit middels een artikel
in het kaderblad (het blad dat
naar alle actieve leden wordt
verstuurd) op het Landelijke
Bestuur (LB). Hij was lid van
de redactie doch had geen
hoofd- of eindredactie in han
den. Het blad was verschenen
zonder afgesproken voorleg
ging aan het LB. De redactie
was van mening dat kritiek
moest kunnen, vooral ook om
dat in het colofon gesproken
wordt over: 'een platform van
discussie over organisatorische
aangelegenheden'.
Het betrokken redactielid
werd vervolgens zonder elke
vorm van overleg, discussie,
waarschuwing of aanwijsbare
réden geschorst, in afwachting
van eventueel royement. Hij
heeft geprobeerd een afspraak
te maken met het LB om over
de zaak te praten, maar het
LB wenste niet te praten. Het
koos de weg van de minste
weerstand en royeerde de be
trokken persoon. Is hij het
voorbeeld geworden voor de
jonge democraten die kritiek
Geen woord over de schadelijke
heid kunnen toebrengen.
zouden kunnen hebben op het
LB?
Een gevormde geschillencom
missie constateerde dat het LB
fouten had gemaakt maar de
betrokkene bleef geroyeerd.
Onze vraag is nu: hadden ze
niet meer karakter getoond,
zeker als politieke jongeren
vereniging die zich erop voor
staat democratisch te zijn en
niet schuwt hierop bij anderen
aan te dringen, de zaak in
goed gesprek en overleg tot
een goede oplossing te bren
gen, waar beide partijen zich
in zouden hebben kunnen vin
den?!!!
Karin Piters en Willard
Vrede,
OEGSTGEEST.
St. Pieterspenning
Vroeger hingen achterin de
kerken collectebussen met als
titels onder meer St. Antonius-
brood en Sint Pieterspenning.
Ze zijn er niet meer, die bus
sen met Sint Pieterspenning.
Waren ze misschien een leuke
prooi voor dieven. Zaten ze
misschien lekker vol? Mis
schien kunnen ze weer geïn
troduceerd worden, die bussen
achterin de kerk. Overigens
prima idee van Drs. Tonnaer,
de bisdommelijke bijdragen te
verdubbelen. Eigenlijk zielig
dat degene die op de stoel van
Sint Petrus zit moet bedelen
opdat zijn stoel niet zal inzak
ken.
J.E. Frequin,
VOORBURG.
Geldzorgen
Op 18 april 1991 stond in onze
krant een goede bijdrage over
de geldzorgen van het Vati-
caan. De inhoud weerspiegelde
typisch kerkelijk denken, om
dat geen der bevraagde geeste
lijken sprak over 'de tering
naar de nering zetten' of over
'bezuinigingen'. Als er geldzor
gen zijn moeten de gelovigen
meer geld geven. Punt uit. De
Vaticaanse Raad voor de geld
zaken denkt er net zo over.
Zijn er geldzorgen dan geld
vragen van de kerkprovincies.
Zo eenvoudig ligt de zaak ech
ter niet. Vooral in een tijd,
waarin onkerkelijkheid een
grote rol speelt en velen
eerder denken aan de geldzor
gen van organisaties die in de
Derde-Wereldlanden hulp wil
len bieden dan aan de kerk.
Een der bevraagde geestelij
ken vond dat de 'efficiency' te
Rome te denken gaf. Zou er
nu te Rome geen enkele pau
selijke raadgever zijn die de H.
Vader wijst op de enorme kos
ten van diens reizen of die er
eens op wijst welke kosten een
vierdaagse vergadering van
kardinalen met zich mee
brengt. Kan op de uitgaven
van de secretariaten, de Raden
en de Congregaties niet wor
den bezuinigd? Wat kosten de
vertegenwoordigingen in het
buitenland?
De RK kerk is geen dePVl
tie, maar een soort paire
van gelovigen om toez?1
houden op het financier3
len en zeilen van de ka c
geen kwaad kunnen. >nÉ
Dr. W.J.A. Visser, F
DEN HAAG. itd
vei
De Acht Mei en C
Apostelen ,E
Geen toeval, maar de
nigheid. De vrouwen drv
aan balsemen en a|
zwaarte van de steen.l
dat de Heer was weggl?®
Maar voor de voorzier 1
de gelegenheid hen tef"
ken naar de apostelen tt
als de consequenties da
ambtsdragers van de kei"
ren. Als de eerste geleg
van een hele reeks. Onfï
zeggen dat de vrouwen!
de rechten hebben als djp
telen, zoals Acht Mei T
(Binnenhof 12 april), bejjn
en dat in Den BoschK
herhalen, steunt nergf
De vrouwen konden h|
geloven omdat zij het er
het graf waren. Daarnl
scheen Jezus aan Petit
apostelen, en aan de EnT
gangers. En nergensL
meer aan de vrouwen,,
niet aan Zijn Moeder, f
priesterschap ontvinge
wie heeft het recht oml
Heer 'ordende, te veraf^
Op wiens gezag? Disr
tie?? Daar staat de plii ut
iedereen om de geboded^
derhouden en de roep| j
pla
Homeopathie il is
Met verbazing heb ik t' f
kei gelezen van dep!
H.A.M. Voorbij (20 aprV
„Homeopathie is bedr,
het zuiverste water".
voor mij onbegrijpelijks"®
meneer dit allemaal f
Hij kraakt echt alles J
met de homeopathie te J;
heeft. Ik zelf heb helrP
resultaten met homer"
zeker nadat artsen F.
verklaard dat er niksf
hand was. Vandaag j
hebben zoveel mensen
taat bij deze geneeskui
ik het een passende kew
vinden als de klassiek^
opathie een artikel i
bevindingen in jullieL
zouden mogen plaatse!
kunnen de mensen zei
ven wat ze willen. De'
re geneeswijze of de
tieve geneeswijze. Het?Aar
zou zijn om samen te fyng
zodat de reguliere gen*K)^
het alternatieve niet zA32
af te kraken. P1(
J. Kouwenhoven, |n
WATERINGEN.
