finale
Nr. 16
Cryptogram
ZATERDAG 27 APRIL 1991 PAGlfl
Oplossing vorige puzzel
0
L
S
T
P
L
E
K
C
IJ
W
s
K
E
E
L
N
A
1
E
0
E
s
E
P
A
S
A
K
N
0
0
S
E
E
A
T
G
IJ
G
R
0
K
T
N
P
L
1
W
E
D
0
K
K
D
E
R
T
L
R
N
H
L
U
A
R
E
A
A
E
E
B
T
S
M
P
E
K
N
C
S
K
R
U
L
■U
E
C
D
H
E
E
S
R
P
E
E
L
H
T
E
G
E
L
E
N
E
P
L
T
S
L
E
ir
S
E
N
M
E
E
De winnaars van puzzel nr. 15 zijn:
A. v.d. Westen, Griegstraat 10, 2324 BA
Leiden.
Mevr. C. de Vos-Schuijt, Korenbloem
laan 37, 2343 VB Oegstgeest.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 16 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
HORIZONTAAL:
1. Als de aarde vlak is, wijst het de
weg vanzelf (11).
3. Deel van de week met vleugels is
snel voorbij (12).
7. De strijkplank is van binnenuit geld
waard (3).
9. Vreemd telwoord lost veel op (3).
11Aanbod is wat ontbreekt als roet in
het water wordt gegooid (2).
13. Bijbelse plaats wordt vrij als er
onderwijs bij komt (5).
15. Heel lang geleden was daar hier toen
het zo begon (2).
16. Klinkers laten meer meedoen (2).
17. Hoefdier heeft een titel nodig om
over zee te sturen (5).
19. Kort Grieks voor gebundelde arbeid
(2).
20. Belangrijke paal zonder dit hout
schept afstand die weer kleeft (3).
21Duw verward om voor te komen
(3).
23. Edele achter de kerk van Jeruzalem
(12).
25. Opnieuw sneuvelen wordt dalen
(11).
VERTICAAL:
1. Kalkmengsel op de wonde (8).
2. Houd de dief bij z'n staart en de rest
wijst 'm aan (3).
4. Het wiel verdraait zich spoedig nog
een keer en vliegt weg (3).
5. Die bloem loopt in het oog (4).
6. Zonder plank zijn de werktuigen
klaar (6).
Naam
Adres
Postcode Woonplaats
8. Koude lekkernij zonder beperking
(5).
10. Hoge bij om op te sporen (5).
12. De zon loopt rood aan als ze hierin
staat (6).
14. Dat wegschieten doet hem in zwang
komen (8).
18. Profeet aan de meter geeft rust (4).
22. Veel van dagen (3).
24. Verdraaid keurig op die boom (3).
Van der Zee
Vorige week hebt u uit het
landskampioenschap enkele partijen ge
zien van de 'nieuwe' titelhouder Clerc.
Vandaag aandacht voor Van der Zee, de
Friese grootmeester voor wie de uit
komst van de titelstrijd enigszins teleur
stellend moet zijn geweest. Hoewel hij
op een met G. Jansen en Meijer gedeel
de tweede plaats eindigde, leek er name
lijk lange tijd meer in te zitten.
Na zeer sterk te zijn gestart met over
winningen op Scholma en Van der Wal -
deze tweede partij hebt u enkele weken
geleden gezien -, had Van der Zee van
meet aan de leiding genomen. Pas op de
achtste ronde kreeg hij gezelschap van
Clerc, die twee ronden later zelfs alleen
het veld aanvoerde. In de twaalfde ron
de kwam Van der Zee door een bijzon
der stijlvolle zege op Van der Tak even
wel weer langszij, zodat de slotronde de
beslissing moest brengen. Daarbij had
Clerc het belangrijke voordeel dat hij,
als zittend kampioen, bij gelijk eindigen
zijn titel zou behouden. In die laatste
ronde bereikte de Haagsche grootmees
ter totaal niets tegen Van der Pal. Van
der Zee wist daar evenwel niet van te
profiteren, integendeel: hij verloor, ver
moedelijk omdat hij te fel op winst uit
was, van de zeer sterk spelende Meijer.
Hier die twee laatste duels van de Friese
grootmeester.
1.32-38 17-22; 2.28x17 11x22; 3.37-32
12-17; 4.41-37 6-11; 5.46-41 8-12; 6.35-
Deze zet, die naar het schijnt van Dib-
man afkomstig is, wordt niet zo vaak ge
speeld. Meestal doet men 6.34-29 of
6.32-38.
20-25; 7.32-28 18-23. Minder interes
sant, maar ook wel gespeeld, is 7...2-8,
waarmee de ruil 8.30-24 19x30; 9.28-23
18x29; 10.33x35 wordt toegelaten.
8.40-35 23x32; 9.38x18 13x22; 10.45-40
14-20; 11.43-38 20-24; 12.33-29 24x33;
13.38x29.
50
Tot zover is het verloop identiek aan dat
van de belangrijke tiende matchpartij
Gantwarg-Clerc 1985. Daarin ging het
spel verder met 16-21; 14.31-26 21-27;
15.37-32! (was op dat moment nieuw; in
de tweede matchpartij Wimi-Wiersma
1984 werd 15.42-38 gedaan, waarop
zwart met 19-23; 16.29x18 22x13 ge
makkelijker spel verkreeg). 27x38;
16.42x33 10-14; 17.41-37 14-20; 18.30-
24 19x30; 19.35x24.
In het verdere vervolg probeerde zwart
zich kansen te verschaften in de omsin
geling, maar dat mislukte volkomen. De
winst die deze partij hem zou opleveren
bracht Gantwarg opnieuw op voor
sprong in de match, en ditmaal zou hij
die niet meer uit handel geven: slotstand
21-19.
13...9-13.
Stelt het opkomen met 16 nog even uit.
Dit idee, dat overigens niet echt nieuw
is, lijkt helemaal niet gek: omdat de na
tuurlijke zet 37-32 steeds niet mag, heeft
wit moeite om tot een harmonische een
heid in zijn stand te komen en dat ter
wijl zwart in het vervolg juist al zijn
stukken mooi in de strijd brengt.
14.48-43 10-14; 15.43-38. Is 42-38 mis
schien beter? 4-9; 16.38-33 14-20; 17.30-
24 19x30; 18.35x24 5-10; 19.42-38 16-
21! Nu wel! 20.31-26 21-27! Dreigt met
21...27-32; 22.38x18 12x23 enz. terwijl
21.37-32 niet gaat vanwege 9-14;
22.32x21 22-27; 23.21x32 13-19 enz. met
dam op 46.21.38-32 27x38; 22.33x42 22-
28! Accentueert het gebrek aan eenheid
in de witte stand. 23.42-38 12-18; 24.37-
31 7-12; 25.41-37 10-14; 26.37-32. Hier
na concretiseert zwart zijn voordeel,
maar wit had het al heel zwaar. 28x37;
27.31x42 14-19! Het begin van een ge
forceerde spelgang waardoor zwart een
zeer kansrijk eindspel op het bord
brengt.
28.40-35 19x30; 29.35x24 9-14; 30.44-40
14-19; 31.40-35 19x30; 32.35x24 3-9;
33.50-45 9-14; 34.45-40 14-19; 35.40-35
19x30; 36.35x24 18-23!; 37.29x16 20x40;
38.39-34 40x29; 39.38-33 29x38;
40.42x33 25-30; 41.49-44 30-34; 42.33-
28 15-20; 43.36-31 20-24; 44.31-27.
Hierna wint zwart, maar het is zeer de
vraag of er ook met 44. 47-42 nog wel
remise te bereiken zou zijn geweest.
13-18; 45.47-42 2-7; 46.26-21 17x26;
47.28-22 18-23; 48.22-17 24-30; 49.17-11
7-12; 50.11-7 34-39; 51.7x29 39x50;
52.29-23 50-45 en wit gaf op: 53.23-19 is
na 45-18 kansloos.
I.33-29 17-22; 2.39-33 11-17; 3.44-39 6-
11; 4.50-44 1-6; 5.31-26 16-21; 6.32-28
19-23; 7.28x19 14x23; 8.29-24.
Een van de ondervarianten van de Kei
ler-opening. Ook nu dus weer, evenals in
de vorige partij, Van der Zee in de om
singeling: kennelijk geniet die partijopzet
zijn voorkeur.
20x29; 9.33x24 9-14; 10.34-30 14-19;
II.30-25 19x30; 12.25x34 10-14; 13.35-
30 14-19; 14.30-25 5-10; 15.37-32 11-16;
16.41-37 10-14; 17.34-29 23x34;
18.40x29 7-11; 19.44-40 19-23; 20.38-33.
Gebruikelijker is in dit nog steeds theo
retische verloop bij mijn weten 20.39-34.
23x34; 21.40x29 21-27; 22.32x21 16x27;
23.37-31 13-19; 24.42-38 8-13; 25.46-41
19-23; 26.41-37 23x34; 27.39x30 18-23;
28.33-29 23x34; 29.30x39 14-19; 30.45-
40 13-18; 31.40-35 18-23; 32.38-33 4-9;
33.33-29 23x34; 34.39x30 9-14; 35.30-24
19x30; 36.35x24 3-8; 37.47-42 14-19;
38.24x13 8x19; 39.42-38 19-23; 40.43-39
2-8; 41.39-34 8-13; 42.34-30 13-19;
43.48-43 15-20; 44.25x14 19x10.
1
iü iü Ui
5
6
m m ut ut
10
11
m M m m~ m
15
16
ÈH IH
20
21
H H H
25
26
S s
30
31
HÈ HÈ HÈ HÈ
35
36
Ot O c 1
40
41
45
46
HÈ 1 HÈ HÈ HÈ
50
Het principiële gevecht nadert de ont
knoping. 45.37-32. Mijns inziens hoort
deze zet niet in het witte speelplan thuis.
Onderzocht zou dus moeten worden of
er met 45.30-24 of 43-39 meer te berei
ken valt. 11-16; 46.32x21 16x27; 47.30-
24 10-15; 48.49-44. Kennelijk is Van der
Zee fel op winst uit, want met de ge
speelde zet verbrandt hij alle schepen
achter zich: de ruil 48.38-32 27x38;
48.43x32 is remise.
12-18; 49.44-40 23-28.
Heeft wit misschien te laat gezien dat
50.24-19 faalt op 27-32; 51.38x27 28-32;
42.27x28 18-23 enz.? In elk geval loopt
zijn omsingeling nu ineens op een mis
lukking uit.
50.43-39 18-23; 51.40-34 28-32!; 52.38-
33 6-11; 53.34-30 23-29; 54.24-19 29x38;
55.39-33 38x29; 56.19-13 29-33; 57.13-9
33-39; 58.30-24 39-43; 59.9-4 43-48 en
wit gaf op: spelen met de dam kan niet
vanwege 17-21 enz., en na 60.24-19 32-
37 enz. is het eveneens uit.
Luchtvaart-historie op
Canadese munten
De Royal Canadian Mint heeft een serie
munten uitgebracht die in het teken
staat van 50 jaar luchtvaart-historie. De
serie bestaat uit tien Canadese 20 dollar
stukken van puur zilver. De uitgifte van
de munten loopt over een periode van
vijf jaar.
Op de eerste munt uit de serie staat de
Anson en het Harvard vliegtuig afge
beeld en op de tweede munt de Lancas
ter. Het bijzondere aan de munten is dat
naast de afbeeldingen van de vliegtuigen
op de muntzijde een belegde ovaal is ge
graveerd van 24 karaats goud met af
beeldingen van piloten. Op de beeldzijde
staat het portret van Elisabeth II.
BIJDRAGE
De Royal Canadian Air Force leverde
met haar geavanceerde opleidingspro
gramma een belangrijke bijdrage aan het
succes van de operaties van de geallieer
de luchtstrijdkrachten. Twee vliegtuigen
de Harvard en de Anson werden ge
bruikt om toekomstige piloten op te lei
den.
Toen na 1940 de gebeurtenissen in Euro
pa elkaar hoe langer hoe sneller opvolg
den, werd de bouw van het Anson vlieg
tuig van Engeland overgeplaatst naar
Canada. Na de tweede wereldoorlog
werd het Anson vliegtuig, dankzij zijn
houten kern, nog jaren gebruikt om er
magnetisch onderzoek mee uit te voe
ren.
De Harvard, van origine een Ameri
kaans vliegtuig, werd na 1941 ook in Ca
nada gebouwd en dit bleef zo tot het be
gin van de vijftiger jaren. Nadat er een
aantal wijzigingen werd aangebracht,
werd dit toestel het meest geproduceerde
vliegtuig op Canadees grondgebied.
In 1942 werd de vraag naar Lancaster
vliegtuigen steeds groter. De Canadese
maatschappij Victory Aircraft bouwde
430 extra toestellen. Een van de meest
onderscheiden Canadese officieren, Fau
quier, afgebeeld op de tweede munt, be
haalde met de Lancaster diverse over
winningen.
Tot 23 jaar na de oorlog was de Lancas
ter nog operationeel. Het vliegtuig
bracht talrijke reddingsacties op zee ten
uitvoer. Omdat het echt een vliegend la
boratorium was, zorgde de Lancaster
voor heel wat opsporings operaties en
andere soorten speurwerk voordat het in
musea over de hele wereld belandde.
OPLAGE
De oplage van elke munt is beperkt tot
50.000 exemplaren. De munten bevatten
92,5 procent zilver, 7,5 procent koper en
camee belegd met 24 karaats goud. Hij
heeft een diameter van 38 milimeter,
een dikte van 3,40 milimeter en weegt
31,103 gram (1 troy ounce).
200 DOLLAR
Ter ere van het 25-jarig bestaan van de
Canadese vlag heeft de Royal Canadian
Mint een 200 gouden dollar uitgegeven
van 22 karaats. Op de muntzijde staat
een aantal jongeren met de Canadese
vlag afgebeeld en op de beeldzijde het
portret van Elisabeth II. Het muntstuk,
met een beperkte oplaag van 25.000
stuks, heeft een diameter van 29 milime
ter, een dikte vam 2 milimeter en een
totaal gewicht van 17,135 gram (91,67
procent goud en 8,33 procent zilver).
Zowel de nieuwe serie zilveren munten
en het gouden 200 dollarstuk ziin wettig
betaalmiddel in Canada. Voor bestellin
gen en informatie over de prijs van de
munten kan men terecht bij de grote
banken en munthandelaren, alsmede
rechtstreeks bij de distributeur E.D.J.
van Roekei BV in Bussum, telefoon
02159- 48684.
Het 200 dollarstuk van 22 karaats goud
die in het teken staat van 25-jarig be
staan van de Canadese vlag.
De eerste twee exemplaren uit de serie
luchtvaart-historie op Canadese munten.
Cover cards
Met het systeem van de cover cards heb
ben we een neventerrein van de Losing
Trick Count betreden, waar geen correc-
tieregels worden toegepast. Dit systeem
werkt het beste bij speciale handen:
zwakke twee, sterke twee, Ghestem enz.,
waarbij een van beiden in één klap zijn
minimale kracht kan aangeven. Vorige
week hebben we een Ghestem-voorbeeld
gezien. Thans wat voorbeelden van een
sterke en een zwakke twee, openingen
die qua verliezers enigszins gedefinieerd
moeten worden, b.v. 2+ met 3 verlie
zers, 24 met 4 5 verliezers en een
zwakke twee (of multi) met ca. 8 verlie
zers.
Zodra die afspraak is gemaakt, kan de
partner zijn cover cards gaan tellen en
een gezonde prognose maken over het
eindcontract.
Partner opent 24 (semi-forcing) en wij
hebben:
V 9 3
V A 10 8
4 3
4 V 8 4
Wat antwoord je hiermee?
Niet 44, want daarmee gooi je de deur
dicht. Met de juiste kaarten aan de over
kant kan het makkelijk 64 zijn, want we
hebben 2 3 cover cards (4V, 4 A en
mogelijk een ruitenintroever). We begin
nen dus met 34 en daarna zal er bij
partner wel 44 komen (klavercontrole).
Met 44 kunnen we dan meecuen en
daarna is het partners verantwoording of
we hoog genoeg of niet te hoog eindigen.
Dit spel lag zo:
NOORD
4 AHB8642
4 H 4
A B 5
4 A
WEST
OOST
4
10 7
4 5
4
V 7
4 B 9 6 3
V 10 8 2
H 9 7 6
4
B 7 6 3 2
4 H 10 9 5
ZUID
4 V 9 3
4 A 10 8 5 2
4 3
4 V 8 4
en het was eigenlijk alleen maar zaak om
niet in 74 te eindigen.
Noord heeft een stevige semi-forcing (4
verliezers) en zuid blijkt inderdaad dne
cover cards te hebben. Wanneer de har
tens 3-3 hadden gezeten was 74 ge
maakt, omdat noords ruitens dan op
zuids hartens weg kunnen.
Het bieden zou zo kunnen gaan:
NOORD
24
44 (cue)
4SA
54
64
ZUID
8 Soe)
5SA
54 vraagt naar troefvrouw en naai
tuele heren in de bijkleuren. 5$A
4V aan (anders was er 54 gekom
tevens dat er geen heer in een b.
aanwezig is. Op dat moment weet
Dit spel eindigde in een parents
redelijk vaak onder het slemnivt
dat betekent dat er NZ-paren aai
waren die dit openingscomplex no^ECU
moeten doorpraten. een r
Nog een voorbeeld, uit de Mem
Spijkdrive (Spijkenisse). Partner Jj
(allen kwetsbaar) met 34 en na OIT
rechts zijn wij aan de beurt met: te rle
-choo!
Ie jaa
^eek
poetst
de ir
4 H v 8
4 H 6 2
H 8 6 2
4 H V 9
Pas, 3SA of 44?lie G
Je moet dit spel op twee manierenj
ken: jaar
a). Hoe zou het bieden zijn gegar mee
wij met ISA hadden geopena?;endie
b). Hoeveel slagen verliezen wen likk
bijkleuren? ertelt
Het antwoord op de laatste vraag ïermai
pel: 3 of meer. Als partner 4A-z«lle el
heeft, missen we in 44 3, 4 of miaen gi
wel 5 slagen, terwijl 3SA dan bogen
heeft. Twee azen mag de partntzes o
een 34-opening nl. nooit hebbedende
probleem voor 44 is duidelijk: waar h
ben veel te weinig cover cards.den",
azen, alleen dubieuze heren en vraatere
die in sans-atout meer waarde bj zo'n
dan in een schoppencontract. e oorl
3SA ging evengoed 1 down, majrsval
zou in ieder geval 2 down zijn gegaals k
in een parenwedstrijd scheelt daiuitze
Een bijkomend probleem was dat dij ee
eigenlijk helemaal geen kwetsbaiuit In
opening had: Iriciêr
N/NZ
WEST
4 9
4 A 8 7 4
A V 9 7
4 B 10 3 2
loogs
NOORD 'E
B 10 7 5 4 3 2 Va
fc'
7 was
OOST 1".
4 A 6
10 9
4 3 VfT
4 A 8 65
ZUID Toeg
H V 8 O
4 H 6 2
H 8 6 2
4 H V 9
ran
ken
ideer
_jncti<
Een 34-opening geeft kwetsbaar aa°kek
er 6 7 slagen in huis zijn. Dat wa'- Hi
maar vier, vandaar. r ve€
De theorie en praktijktoepassing \Ête 1
LTC en van Cover Cards zijn web' van
nauwe verwanten, maar ze moet»6 w
door elkaar worden gehaald. Der m
werkt bij 'normale' troefFits, die tjgpP
het biedverloop geconstateerd wqa's^
De cover cards werken het beste bf
ciale openingen, maar ook tijdens |ber
re biedseries is het goed af en
schatten wat we partner op dat ten! De
bieden hebben. F'
Correspondentie: p/a Leharstraal
2162 AC Lisse. >e\°
cclas
Dameszonetoemooi
De Nederlandse damestop heeft het
goed gedaan in het zonetoemooi te Ois-
terwijk. Annemarie Benschop plaatste
zich, door het toernooi ongedeeld te
winnen, voor de vervolgronde van het
wereldkampioenschap. Sylvia de Vries
was voor haar een uitstekende hulp,
want zij versloeg de favorieten Christine
Flear (Frankrijk) en Jessica Harmsen.
Puntenverlies tegen de zwakkere deelne
mers deden haar op een tweede plaats
belanden, maar als pleister op de wonde
kreeg zij de meestertitel. In onderstaan
de stelling kreeg zij van haar Belgische
tegenstandster de gelegenheid haar slag
vaardigheid te tonen:
S. DE VRIES-A. MAECKELBERG
Stelling na de 16e zet van zwart.
Zwart heeft de verdediging van haar ko
ningsvleugel behoorlijk verwaarloosd en
wordt daar als volgt voor gestraft:
17.Lxg6! hxg6 l8.Dxg6+ Tg7 l9.Dh5
Ld 7.
Een direct beslissende klap is niet te vin
den, maar de zwarte stukken staan zo
ongelukkig, dat niet op tijd de goede po
sities kunnen worden ingenomen.
20.e4! Tf8 22.Dh8+ K17 22.Pg5+ Txg5
23.Th7+ Ke8 24.Txe7+ Kxe7 25.Lxg5+.
Zwart gaf het op.
Ook tegen de winnares liet de Belgische
de aanval te gemakkelijk komen.
A. BENSCHOP-A. MAECKELBEgoe
Stelling na de 11e zet van wit. laar
Wit staat klaar de koningsvleugel ttzem
stormen en zwart heeft dezelfde plae w
op de damevleugel. In dit type Stella jaa
is tempo belangrijk. Na bijvoorlr ir
1 l...b5 12.Pdl b4 13.c3 bxc3 14r de
Pb5 heeft zwart voldoende tegenkaa vc
Zwart meent echter alle tijd te heen
om dit rustig voor te bereiden. ghi<
ll...Ld7? 12.Pdl b5?! epei
Eerst 12...Dc7 was nu nodig om ded oi
gende opstoot te verhinderen. iek<
13.c3 Pdc6 14.f5! exf5 15.exf5 LfóKatl
Na 15...Pxf5 16.Pxf5 gxf5 17.Lxc6INe
18.Txf5 f6 heeft zwart meer kansel na
redding, dan na de gespeelde kroj
zet. M
16.LH6 Te8 17.fxg6 Pxg6 18.PI5
19.Ld5! Te6 20.Lg5 f6 21.Le3. 'Al
Zwart gaf het op. J
De miniatuur van Sylvia de Vries t
Jessica Harmsen was voor laatsteent
de een harde klap, die ze in dit toer^
niet meer te boven kwam. Voor hel A
bliek echter een leuk schouwspel, w
S. DE VRIES-J. HARMSEN
Hollands.
I.d4 f5 2.Pf3 g6?! JH
Geeft wit de kans tot een gevaarlijk?
steem, dat met een normale ontwijd
lingszet als 2...Pf6 niet mogelijk waLu
3.h4!? Pf6 4.h5! Pxh5? nD
Leidt tot een onverdedigbare stellingf01"'
ter was 4...Lg7. tee
5.Txh5 gxh5 6.e4! 1
Ik heb hier geen verdediging meer fen
nen vinden. De enige mogelijkheid^
een koningsvlucht naar de damevler
maar dat wordt in de partij keurig fcc
gepakt. fer
6...d6 7.Pg5 c6 8.Dxb5+ Kd7 9.Peföer
Een leuke beslissingszet. 9...Kxe6
natuurlijk op 10.Dxf5 mat en de z«a 1
koning wordt voorlopig in het centfa'
vastgehouden.
9...Db6 10.Pd2 Da5 11x3! dl'
Nog steeds is Pe6 taboe: ll...Kxe6 l?te
en de zwarte dame kan f5 niet blij s
dekken. Zwart had hier op kunnen**1
ven, want er zijn geen fatsoenlijke m.
meer te bedenken. 3a'
Correspondentie-adres: Leo Hoftf31"
C.Fockstraat 113, 2613 De Delft. lnl
■foidóc SouAcmt'
