Toderne communieviering legt nadruk op het wij-gevoel
■Ceidóc (Sowuvnt
1
O
c
Ie
iTTERDAM - Vier moeders
iben de leiding. In de Open-
fkerk in de wijk Ommoord in
Rotterdamse Alexanderpolder
eiden zij op een zaterdagmorgen
entwintig kinderen voor op de
ste heilige communie, de tradi-
in de RK kerk die kinderen tot
waardige deelnemers maakt aan
misviering.
il en mei zijn gewoontegetrouw de
inden waarin deze inwijding in de
Iteries van de rooms-katholieke litur-
plaats heeft. Een gebeurtenis die
ïger zorgde voor pompeuze feesten,
ral in het zuiden van het land, met
lende bruidjes en jongetjes in matro-
pakjes die zich die dag, vaak alleen al
r de cadeaus, blijven herinneren als
hoogtepunt uit hun kinderjaren,
'bijeenkomst op de zaterdag in de
:n-Hofkerk is een generale repetitie.
rijwilligers
afgelopen maanden hebben de kinde-
'samen met hun ouders vanaf Kerst
i in een tiental bijeenkomsten voor
lid. Nu nemen ze voor het laatst de
jes door die ze op zondag zullen zin-
en ze oefenen onder leiding van de
f moeders 'droog' met brood én wijn.
zullen zoals dat heet op de plechtig-
1 zelf communiceren in twee gedaan-
samen met hun ouders. Als de ou-
s niet willen meedoen, kan hun kind
1 geen eerste communie doen, zegt
Vila Emmen, een van de vier moeders
f 'veel werk maakt van deze godsdien-
f e voorbereiding.
Zij is in de werkgroep terechtgekomen
toen zij ^elf een kind had dat de eerste
communie zou doen. Dat geldt ook voor
de andere moeders die het altaar op en
af lopen. De katholieke school, zegt de
Rotterdamse districtskatechete mevrouw
Nolet-Thierry, speelt in die communie
voorbereiding haast geen rol meer. De
katholieke scholen worden zeker in de
steden bevolkt door kinderen van wie de
ouders los zijn komen te staan van de
kerk of zelfs van huis uit helemaal niet
meer katholiek zijn. Bovendien is het
onderwijzend personeel op de katholieke
scholen vaak randkerkelijk.
De communievoorbereiding is daarom
weer helemaal een zaak van de paro
chies geworden, maar de pastoors ont
breekt het aan tijd om die voorbereiding
zelf voor hun rekening te nemen. Zij
vallen terug op vrijwilligers, meestal
vrouwen, katecheten-in-de-dop bij wie
men niet moet aankomen met de ortho
doxe leer over de transsubstantiatie, de
opvatting dat brood en wijn tijdens de
mis in het lichaam en bloed van Chris
tus worden veranderd en vervolgens ge
nuttigd.
„Dat eten van dat lichaam en bloed",
zegt een van de moeders, doet je inder
daad wel eens denken aan een vorm van
kannibalisme. Wij zitten daar ook wel
eens mee. Ik begrijp dat zelf ook niet
goed. Ik denk dat je het zo moet zien,
dat brood en die wijn zijn een symbool
van Christus". Ze laat me een vertelling
lezen van Dries van den Akker waarvan
de titel luidt: 'Hij heeft zichzelf weggege
ven'. Daarin wordt uitgelegd dat Jezus,
die tijdens het Laatste Avondmaal op
het punt staat verraden te worden, als
het ware in ons voortbestaat doordat we
het brood en de wijn drinken, het eten
en de drank waar hij op dat moment
over beschikte en waarin hij zich heeft
weggegeven.
Begrijpelijk
Veel parochies in Nederland, en ook die
in Ommoord, maken al jaren gebruik
van een cursus die in het dekenaat Delft
onder leiding van de katecheet Paul Ga
briel #is ontwikkeld. Over die oude trans
substantiatieleer lees je daarin geen
woord. Op veel plaatsen zijn overigens
pogingen gedaan om kinderen op een ei
gentijdse, lees: begrijpelijke wijze in te
leiden in de taal en de symbolen van het
communiefeest.
De cursus 'Woord en Gebaar', die in
Delft is gemaakt, is in feite een poging
om ouders opnieuw te laten kennisma
ken met de kerkgemeenschap en haar re
den van bestaan. Omdat het geen zin
heeft kinderen aan de communie te laten
deelnemen als de ouders zelf de zin
daarvan niet inzien - elke poging om
van deze kinderen christenen te maken
zal dan immers schipbreuk lijden
wordt in de eerste fase van het project
de 'bezinning op het eigen lidmaatschap
van de geloofsgemeenschap' centraal ge
steld.
Waarom laat je bijvoorbeeld je kind do
pen, zo wordt gevraagd. En wat wil je
met dé doop eigenlijk uitdrukken? In die
eerste fase moeten kinderen een wij-ge
voel ontwikkelen als inleiding op de
kerkgemeenschap waarin ze nu actief
zullen gaan worden. Het is logisch dat je
eerst aan jezelf denkt, zo wordt opge
merkt, maar je leeft, aldus de cursus, pas
goed als je je leven deelt met anderen.
De kinderen krijgen de gelegenheid die
gedachten in een eigen communievoor-
bereidingsboek nader uit te werken.
In de tweede fase gaat het om de beant
woording van de vraag (door ouders én
kinderen) waarom mensen samen ko
men. Daar heb je je eigen redenen voor,
maar je kunt je ook laten inspireren
door verhalen, bijvoorbeeld die uit de
bijbel, want dan 'ontmoeten we een
Volk dat zoekt en vertelt over zijn bele
venissen met God en elkaar'. Daar is
sprake van een zeer hoge vorm van sa
menzijn. In de derde fase tenslotte gaat
het er om de herinnering aan die (bijbel-
overhalen levend te houden. Daarvoor is
het nodig dat je je op gezette tijden be
zint en die herinnering viert. Dat is nou
wat precies tijdens ae eucharistie ge
beurt.
Breken en delen
Gabriel wijst er op dat zijn cursus een
sterk associërend karakter heeft.
Woorden en gebaren hangen ten nauw
ste met elkaar samen, de ervaringen van
het eigen leven moeten gekoppeld wor
den aan dë ervaringen die in de bijbel
verhalen centraal staan. Je eigen ervarin
gen kun je toetsen aan die ervaringen in
de bijbelverhalen, ze hebben een voor
beeldwerking.
Maar iemand die deze eigentijdse uitleg
nog te ver vindt gaan, kan uit de eucha
ristieviering in elk geval een simpele,
aanschouwelijke les trekken. Paula Em
men: „Het brood wordt gebroken zoals
dat tijdens het Laatste Avondmaal ge
beurde en dat wil zeggen dat je zelf ook
moet leren breken en delen. Zo zie ik.
het en het is de bedoeling dat je dat
doorgeeft aan je kinderen". Zij geeft
daarmee ook haar eigen religieuze moti
vatie weer om dit werk nu al weer vier
jaar lang te doen.
Kinderen die vandaag de dag communie
doen, doen dat op een wat latere leeftijd
dan die van pakweg twintig jaar geleden.
Zij behoren meestal tot groep vier (de
vroegere tweede klas). Een van de moe
ders: „Het gaat er om dat de kinderen
kunnen begrijpen wat ze zingen en dan
is het nodig dat ze al wat kunnen lezen".
Dat wil niet zeggen dat iedere ouder van
deze 'inhoudelijke' benadering zo ge
charmeerd is. Paula Emmen: „Vooral de
mensen die weinig met de kerk te maken
hebben, willen van zo'n eerste commu
nie een poppenkastbedoening maken.
De buitenlanders, Italianen, Spanjaarden
of Surinamers, willen iets plechtigs waar
ze tegen op kunnen zien. We hebben
hier ook wel eens Polen gehad en die
vonden wat wij deden helemaal niet ka
tholiek".
Teruggelopen
De deelname aan de eerste-communie-
viering is sterk teruggelopen. Volgens
een KASKI-onderzoek bedroeg het ge
middeld aantal communicantjes per pa
rochie 46 in 1978; in 1985 waren dat er
nog 29. In dat laatste jaar waren er vol
gens het KASKI over heel Nederland
zo'n 52.000 communicantjes. Twee op
de drie uit katholieke ouders geboren
kinderen deden in 1985 nog eerste com
munie. Het aantal communicantjes in de
Open-Hofkerk in Ommoord-Zevenkamp
bedroeg dit jaar 27. De kerk in deze gro-
te-stadswijk (die ook gebruikt wordt
door de protestanten) beschikt niettemin
over een groot aantal parochianen, meer
dan elfduizend. De meeste parochies
hebben de helft of nog minder parochia
nen.
Toen de uiterst orthodoxe paus Pius X
- de paus die voor priesters de anti-mo-
dernisteneed verplicht stelde - in 1910
na vele eeuwen de kindercommunie
weer invoerde, deed hij dat met de be
doeling kinderen een medicijn te geven
tegen een goddeloze omgeving. Deelna
me aan de eucharistie was volgens hem
een tegengif tegen de verleidingen van
het ongeloof, tegen dagelijkse fouten en
bood bescherming tegen de doodzonde.
Maar wie de tafel des Heren niet nuchter
naderde, liep kans een doodzonde te be
gaan. Na twaalven was het absoluut ver
boden ook nog maar iets te eten als je de
volgende dag ter communie ging. Geluk
kig waren er toen al genoeg pastoors die
over een kruimel of een hapje niet wak
ker lagen. Als je maar biechtte, een vaste
eis voor de eerste communie in die da
gen, dan kwam alles weer in orde. In de
moderne vorm van communiceren zoals
die in Ommmoord in praktijk wordt ge
bracht is biechten er niet meer bij. Er
wordt vergeving van zonden in dezelfde
dienst gevraagd voordat de kinderen ter
communie gaan.
Gezaaid
Cor, een oudere vrijwilliger die als kos
ter werkt aan de Open-Hofkerk in Om
moord: „Je zou willen dat er na die eer
ste communie een vervolg kwam, dat
het doorgaat". Zelf betreurt hij het dat
zijn dochter die hij een goede katholieke
opvoeding heeft gegeven niets meer met
de kerk te maken wil hebben. „Je hoopt
iets gezaaid te hebben. Dat geeft dan
voldoening. Gelukkig zie je dat er na
zo'n eerste-communieviering altijd ou
ders blijven hangen. Die zie je vaker in
de kerk of ze treden toe als vrijwilliger".
met een gemiddelde prijs van 7,50 gul
den per kilogram in het hoogseizoen aan
de veiling, dus zo'n twee keer zoveel in
de winkel. Die hoge prijzen zijn vooral
te verklaren uit het feit dat het telen van
asperges nu eenmaal een werk is van
lange adem. Drie jaar oogst je nauwe
lijks iets uit een bed. Dan begint het, en
tien jaar daarna is het voorgoed afgelo
pen en moet er op andere grond weer
verder worden geteeld. In een korte tijd
moet een aspergekweker zijn boterham
verdienen.
En dan hebben we het nog niet over de
asperges die 's winters in Limburg on
der glas worden geteeld. Die worden van
januari tot april geoogst - toch altijd
nog duizend tot tweeduizend kilogram
per dag - en halen een prijs van twintig
gulden per kilogram aan de veiling. Het
is duidelijk, dat deze asperges voorna
melijk in de horeca hun eindbestem
ming vinden.
Groene asperges
Betrekkelijk nieuw in ons land - in En
geland zie je niet anders - zijn de groe
ne asperges, die de laatste tijd vooral in
Oost-Brabant, maar ook in de kop van
Noord-Holland (8 ha), de Flevopolders,
Zeeuws-Vlaanderen en rond Breda en
Barendrecht het levenslicht zien. De
aanvoer daarvan vertoont een stijgende
lijn. Voor de teler zit hier een voordeel
aan, want de arbeidskosten zijn lager,
maar ook de consument vaart er wel bij.
Groene asperges behoeven niet of nau
welijks te worden geschild en hebben
een duidelijk andere smaak dan de witte.
Voor het aspergemenu in een restaurant
is het ook nog een aanwinst: groen als
voorgerecht en wit als hoofdgerecht.
En dat alles overspoeld met Alsace- of
andere wijnen naar eigen keuze, waar
van steeds meer hectoliters ons land bin
nenstromen. Geen wonder, want in 1990
produceerde men daar voor het eerst de
magische hoeveelheid van een miljoen
hectoliter. Het meeste daarvan wordt
door de Fransen zelf opgedronken, maar
van de in omvang toegenomen hoeveel
heid geëxporteerde wijn is ook naar Ne
derland - 43.000 hectoliter, dat zijn 5,7
miljoen flessen - uitgevoerd. Na Duits
land is Nederland de tweede afnemer
van de Alsacewijn.
En wie de komende tien weken naar de
radio luistert, weet in elk geval nu waar
om hij in de reclameblokjes van de
STER straks regelmatig iemand hoort
zeggen: „Mmm, verse asperges. Daar
gaan we wat moois bij drinken".
AAD VAN HOLSTEIN
ZATERDAG 27 APRIL 1991 PAGINA
Oefenen voor de eerste communie in de Open-Hofkerk in Rotterdam. fOTQ STEPHEN EVENHUIS
aireMSTERDAM - De asperges zijn
weer. Ze waren er al - de eerste
-enlfs in december - maar dat wa
ll de peperdure kasasperges. ïn de
ille grond komen ze nu, voorna-
elijk in Limburg en Brabant, tot
die wasdom en proberen - en als
't goed is tevergeefs - hun kopjes
t0t»or de keurig opgemaakte sprei
n hun warme zandbed uit te ste-
vfY,jn. Want nog voor het zover is,
bben de telers hen met een geoe-
AKpd oog allang ontdekt en tijdig
et hun speciale messen 'gesto-
n'.
iwassen en gekoeld gaan ze vervolgens
ar de veiling en gesierd als ze zijn met
t bekende Holland Meisje van het
Jitraal Bureau voor Tuinbouwveilim
a in Nederland reizen ze naar alle
windstreken in binnen- en buitenland.
Om daarna hun weg naar de consument
te vinden in restaurant of groente(speci
aalzaak. De opening van zo'n nieuw
oogstseizoen, dat ongeveer tien weken
duurt, gaat altijd gepaard met iets offi
cieels. Nu eens niet in het zuiden, maar
in Amsterdam, waar restaurant Halve
maan in Buitenveldert het trefpunt is
van de echte liefhebbers, daar bijeenge
roepen vanuit het hele land.
Niet alleen asperges weten ze te waarde
ren, maar ook het daarmee onlosmake
lijk verbonden glas wijn. Dat blijkt wel
als ze aan de slag gaan, uitgenodigd als
ze zijn om nu eens duidelijk uit te ma
ken welke Vin d'Alsace het beste ge
schonken kan worden bij een aspergedi
ner. Daarvoor nemen ze gewichtig plaats
achter de vier glazen met evenzoveel
witte, licht in kleur verschillende wijnen
en een zwaar verzilverde kwispedoor.
Om vervolgens na stilzwijgend proeven
en rijp beraad vast te stellen dat de Syl-
vaner 1989, Dirler, - weliswaar perfect
in balans met de smaak van de asperges
die erbij worden opgediend - het toch
moet afleggen tegen de Riesling 1987,
Leon Beyer. Deze toch wel weer wat te
brutaal geachte wijn weet toch nog de
tweede plaats te bereiken.
Immers, volgens de meeste wijnproevers
gaat er niets boven de combinatie van
asperges met de Pinot Blanc 1989, Mai-
son Ehrart. Heus niet alleen omdat dit
de wijn is die altijd al uitstekend bij as
perges kan worden gedronken, zo wordt
geconstateerd, maar ook omdat hij er nu
eenmaal met kop en schouders bovenuit
steekt. De poging van Sopexa, het pro
motiecentrum voor Franse landbouw-
produkten en levensmiddelen, om de
Muscat d'Alsace 1989, Wolfberger - een
kruidige en daardoor veel te veel de bo
ventoon voerende wijn - bij asperges te
schenken loopt op niets uit. De Muscat
komt zo op de vierde en laatste plaats
terecht.
Liesbeth Boekestein van het Centraal
Bureau voor Tuinbouwveilingen, vertelt
- optredend als gastvrouw voor de vele
genodigden - dat het tijd wordt het as
pergeseizoen aanmerkelijk te verlengen.
„Tien weken is wel erg kort en de tuin
ders hebben daarna eigenlijk een heel
jaar niet zo veel meer aan die asperges te
doen. Daar moet wat op gevonden wor
den", vindt ze. Dat kan ook, en wel
door middel van nieuwe teeltsystemen,
waarbij de bedden waarin de asperges
tot volle wasdom komen beter kunnen
worden verwarmd.
„Teelttechnisch is het zelfs mogelijk het
seizoen tot oktober, november in de vol
le grond te verlengen. Per hectare staan
er nu ongeveer achttien- tot negentien
duizend planten in die bedden, dat
wordt in de toekomst zeventig- tot ne
gentigduizend. De bedden worden ge
woon een beetje dichter bij elkaar gezet.
De produktie kan zo stijgen tot twintig
ton per hectare. Dat is een verdubbeling
van wat nu wordt geproduceerd".
Wie denkt dat de Nederlanders - na al
die propaganda voor de asperge de laat
ste jaren - zodra het seizoen aanbreekt
een run op de restaurants maken om as
perges te eten of de groentewinkels be
stormen om ze zelf te gaan koken, ver
gist zich nog wel een beetje.
Exclusief
„In de jaren zeventig werd per inwoner
van ons land, per jaar zegge en schrijve
één asperge gegeten. Dat zijn er nu
drie", zegt Liesbeth Boekestein, waar
mee ze weliswaar een stijging van de
consumptie maar ook de exclusiviteit
van dit tuinbouwprodukt illustreert. Het
gaat dan ook om een vrij dure groente
communieviering vroeger. Kinderen gaan in optocht door de kerk naar het altaar.
FIJNPROEVERS
OPENEN
NIEUW SEIZOEN:
...-.(Vin d'Alsace
)- of
gabl Pinot Blanc
