Positie van bedrijfspastoraat verslechtert kerk wereld Kwetsbaar DISK ergert zich aan proefballonnen van politici Carlos Mesters: ons project wordt nog steeds gesteund Stichting Vrouw, kerk wordt opgeheven beroepingen fieidócSoota' ii De woonwagenbew(g CcidócGomont K GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CcidócSowuvnt ZATERDAG 27 APRIL 1991 PaE Poolse bisschoppen willen meer invloed krijgen WARSCHAU De Poolse rooms-katholieke bisschoppen wil len dat de scheiding van kerk en staat uit de grondwet wordt geschrapt. Dit blijkt uit een verklaring die zij gisteren hebben gepubliceerd. De eis maakt deel uit van de campagne van de bisschoppen om de rol van de RK Kerk te vergroten in Polen, waar volgens een recente opiniepeiling 97 procent van de be volking zich katholiek noemt. Een parlementaire commissie bereidt op dit moment een herziening van de door het commu nistische regime opgestelde grondwet voor. De bisschoppen willen niet alleen dat volgens de grondwet het rooms-katholi- cisme de staatsgodsdienst in Polen is, maar ook dat „het recht op leven vanaf de conceptie wordt gegarandeerd". Al eerder spraken zij zich uit voor het wetsontwerp dat elke abortus in Polen verbiedt. Dit wordt volgende maand in het parlement behandeld. De RK Kerk, in vroegere dagen de krachtigste bondgenoot van de vakbond Solidariteit, heeft sinds de val van het communistische bewind in 1989 haar politieke invloed stel selmatig proberen te vergroten. Een commissie van de Kerk en de regering besloot vorig jaar met voorbijgaan aan het parle ment het godsdienstonderwijs op openbare scholen opnieuw in te voeren ondanks het verzet van de andere kerken. Een re cent opinie-onderzoek toonde aan dat 59 procent van de Polen voorstander is van legalisering van abortus of abortus onder zekere voorwaarden wil toestaan. Slechts 12 procent van de be volking vindt dat abortus nooit is toegestaan. De menselijke geest gelooft het liefst onbegrijpelijke dingen. Blaise Pascal door Marinus van der Berg Sommige mensen maken een bijzondere indruk op je. Niet omdat ze rap van de tong zijn. Niet omdat ze je het gevoel geven alles in handen te hebben en alles te overzien." Niet omdat ze de indruk wekken alles aan te kunnen. Ze maken indruk op je vanwege de wijze waarop ze kwetsbaar zijn. Je eerste indruk is er die van iemand die zich haast stuntelig presenteert. De zinnen komen niet vlot uit zijn mond. Bij sollicitaties waar er meerdere kandidaten zijn, loopt zo iemand al gauw de kans af te vallen. Maar bij nader luisteren en toezien, voel je een kwetsbaarheid waarvan een genezende werking uitgaat. Je wordt niet overweldigd. Je voelt dat je niet wordt opgedrongen. De ander laat je jezelf zijn. Het is alsof zijn woorden en heel zijn gestalte je thuis brengt bij jezelf. Zijn woorden en vooral wat hij niet zegt, maar uitstraalt, zijn warme betrokkenheid, ontroeren je. Zo iemand mocht ik onlangs ontmoeten. Hij erkende dat hij geen groot spreker was. Niet iemand voor grote groepen in grote kerken. Hij was zich heel bewust van zijn grenzen. Hij had er voor gekozen om predikant, pastor te zijn in een verpleeghuis. Ergens in het midden van het land. In zijn wijze van zijn en spreken die middag liet hij mij iets zien van een verlangen dat zo groot is in onze tijd. Het verlangen naar mensen en naar plaatsen waar je je ziel kunt openen, het kwetsbare van jezelf, het intieme van jezelf, zonder dat je je overweldigd voelt. Hij inspireerde me tot deze woorden over roeping kort voor roepingenzondag. Hij bracht me dichter bij de Gestalte van die Ene Pastor. Roeping Iemand die hart voor jou heeft. Iemand die je niet overweldigt. Iemand die jou eerbiedigt. Iemand die zich niet opdringt. Iemand die jou een warm hart toedraagt. Iemand die jou aanvaardt. Iemand die weet heeft van vergeven. Iemand die je nieuwe kansen geeft. Iemand die een mild hart heeft. Iemand die niet lichtzinnig oordeelt. Iemand die je thuisbrengt bij jezelf. Iemand die het vertrouwen niet snel opgeeft. Iemand die een ruim hart heeft. Iemand die plaats heeft voor velen. Iemand die de vreemdeling ontvangt. Iemand die jou erbij laat horen. Die geneest de wonden in je hart Die geeft je nieuwe moed en kracht Die schept hoop en verbondenheid Die bindt bijéén en sticht gemeenschap. Die bouwt op Die zoekt op wie verloren loopt Die wordt bemind en gekend Die behoedt en beschermt. Die heeft om zorg om jou Die heeft zorg om elke mens Die tilt je op Die ziet naar jou om. Die roept ons op eikaars hoeder te zijn eikaars zusters en broeders opdat niemand meer verloren loopt. AMSTERDAM „Het is voor DISK heel erg moei lijk om aan te geven welk economisch nut het be drijfspastoraat heeft voor een bedrijf. Terwijl de bedrijfsleiding juist daar in geïnteresseerd is," ver zucht de Beverwijkse be- drijfspastor S. Zuidema. Steeds meer bedrijven sluiten de poorten voor het DISK of houden de deur slechts op een kier tje open. Voorzitter ir. W.E.R. van Her wijnen van het CIBB gaf on langs bij het 25-jarig bestaan van deze protestantse poot van DISK (Dienst in de In dustriële Samenleving van wege de Kerken) aan somber gestemd te zijn over de be reidheid van bedrijven om het bedrijfspastoraat toe te la ten. „Ik constateer dat steeds minder bedrijven de nood zaak van ons werk inzien. Dat blijkt uit het feit dat bedrijven hun subsidie aan ons werk te rugdraaien tot een symbolisch bedragje of helemaal tot nul. Daarnaast komt het ook steeds vaker voor dat we al leen toegang kunnen krijgen op basis van een uitnodiging of via allerlei pasjes. Het vrij in en uit lopen van bedrijven is er meestal niet meer bij." Zuidema kan slechts gedeelte lijk met Herwijnen instem men. Het bedrijfspastoraat IJ- mond, gevormd door een protestantse en twee rooms- katholieke bedrijfspastores, is momenteel werkzaam bij Hoogovens (16.000 werkne mers) en Crown Van Gelder (300 werknemers). „Met deze bedrijven hebben we vrij goe de contacten, hoewel deze bij Hoogovens enige tijd door we derzijds onbegrip wat koeler Bedrijfspastores krijgen steeds minder toegang tot idustriële bedrijven. FOTO: SP zijn geweest. Het is inderdaad wel moeilijk om bij nieuwe bedrijven binnen te komen", weet hij uit ervaring. Zuidema heeft lijdelijk moeten toezien hoe Hoogo vens een subsidie van „enkele tienduizenden guldens" in vier jaar terugbracht tot niets, als onderdeel van een bezui niging op alle subsidies van Hoogovens in de IJmond. Tot voor enkele jaren financierde Hoogovens de totale organisa tiekosten van het bedrijfspas toraat. De kerken betaalden hier enkel de salarissen van de pastores. Volgens Zuidema is het eco nomisch belang van DISK voor Hoogovens verdwenen. „Het bedrijfsleven vraagt al lereerst: Wat kopen we er voor? Voor het bedrijfspasto raat is dat moeilijk aan te ge ven. Wij zijn niet vanuit een economische achtergrond be zig, maar stellen vanuit theo- logisch-ethische hoek vragen bij ontwikkelingen in het bedrijfsleven. Vakbonden let ten bijvoorbeeld bij een over name altijd op arbeidsvoor waarden en dergelijke. Wij hebben oog voor de emotione le kant van de zaak: Wat be tekent het voor mensen? De vraag is alleen: Hoe vertaal je zoiets in economisch nut?" Wat DISK in de IJmond tot nu toe heeft bereikt, kan Zuidema moeilijk aangeven. „Je probeert mensen na te la ten denken over de dingen. Maar waar en hoe... nee, dat kun je zo niet zeggen. Wij hebben niet een spectaculaire succes-story." Vanuit Gelderland komen wat minder negatieve gelui den. Een team van zes be- drijfspastorale werkers - de helft protestant en de helft rooms-katholiek - onderhoudt met zo'n vijftien bedrijven meer of minder intensieve contacten. Woordvoerder dr. J. Plasman geeft eveneens aan dat het moeilijk is om bij nieuwe be drijven binnen te komen. Bij bedrijven waar zij al enige ja ren komen, ondervindt hij echter „geen belemmerin gen". Sommige bezoekt hij wekelijks, andere incidente- ler. DISK-directeur dr. H. Koet sier is van mening dat het be drijfspastoraat moet proberen via ondernemingsraden be drijven binnen te komen, als het management niet bereid is om DISK toe te laten. Hij is overigens van mening dat het werk van DISK juist de afge lopen tijd binnen de kerken meer goodwill heeft ge kweekt. CIBB-voorzitter Herwijnen ziet als een van de oorzaken van de afnemende bereidheid bij bedrijven om het bedrijfs pastoraat toe te laten, de toe nemende kritiek van DISK op het economische systeem, waarbij „de beteren het steeds beter krijgen". Herwijnen is van mening dat er iets „fun damenteels en structureels" gedaan moet worden aan de economische structuur. Volgens Zuidema moet bij vragen rond het economisch systeem wel in het oog wor den gehouden dat een bedrijf in dat systeem moet functio neren. „Je kunt natuurlijk niet één bedrijf aanspreken op het hele systeem. Doe je dat wel, dan kun je het wel vergeten." Belangstelling De Nederlandse Christelijke Werkgeversorganisatie (NCW) zegt „nauwelijks iets te vernemen" van bedrijfspas toraat. Hoewel het NCW slechts eens in de twee jaar contact heeft met DISK, heeft het werk, aldus NCW-mede- werker Klep, „onze warme belangstelling". Hij onthoudt zich van een oordeel over het werk van DISK, omdat het NCW zich hierover momen teel intern aan het beraden is. Het VNO heeft geen contact met DISK. AMSTERDAM DISK (Dienst in de Industriële Samenleving vanwege de Kerken) ergert zich aan de stortvloed van ideeën van politici om het finan cieringstekort terug te dringen. Die ideeën hebben „helaas" bijna altijd betrekking op mensen die van een uitkering of een minimaal inkomen af hankelijk zijn, zoals arbeids ongeschikten, minimumlo ners, werklozen, bejaarden en vrouwen, constateert het in dustriepastoraat. Deze mensen zijn „volledig afhankelijk van overheidsmaatregelen en re delijk weerloos". Niet hun so ciale problemen zijn uitgangs punt, maar het bedrag dat bij hen kan worden bespaard. Een voorbeeld daarvan was volgens DISK het interview met CDA-fractievoorzïtter Brinkman in de Volkskrant. Hij stelde invoering van maatregelen die de beter gesi tueerden treffen (de verho ging van het huurwaardefor fait en de benzine-accijns) af hankelijk van een ingreep in de WAO. Van christelijke politici mag toch worden verwacht dat bij hen de zorg om de mensen en dan vooral de kwetsbaarste mensen voorop staat, meent DISK. Maar zelden wordt be seft dat niet alleen de proef ballonnen, maar ook de ge- dachtenwereld erachter veel betrokkenen slapeloze nach ten en gevoelens van diepe vernederingen bezorgen. UTRECHT „Natuurlijk verandert die bevrij dingstheologie. Als jon gen van vijf was u toch ook anders dan toen u achttien jaar was? En dat is ook begrijpelijk, want die theologie komt voort uit de werkelijkheid". De Nederlandse bevrijdings theoloog, de karmeliet Carlos Mesters (59) is de voornaam ste bezieler van het bijbelpro- S'ect Palabra y Vida (woord en even) waarin de bijbel met de ogen van de arme gelezen wordt, een typisch staaltje van bevrijdingstheologie. Na dat het eerste deel was uitge komen, kwam er forse kritiek van het Vaticaan dat de op stellers ervan marxistische sympathieën toedichtte. Mesters lijkt op het eerste ge zicht aangeslagen door die kritiek, maar er niet door van zijn stuk gebracht. „Onze ide alen worden kapot geslagen, maar er komen steeds nieuwe op", zegt hij, Nederlands spre kend met een Portugees ac cent. Uit zijn ogen spreekt een geweldige Ausdauer, hij is niet kapot te krijgen, ook al oogt hij heel fragiel. Mesters ziet zich als een van de velen die aan dit project deelnemen dat is voorbereid met het oog op 1992 wanneer herdacht wordt dat Latijns Ammerika vijfhonderd jaar geleden werd gekerstend. Met name de indianen en andere inheemse volken van Latijns Amerika werden daarvan slachtoffer. In het project worden hun belangen vanuit een evangelische inspiratie verdedigd. Onder druk van het Vaticaan werd het project in 1989 stopgezet. Mesters: „We zijn een verdieping lager gaan zitten. Eerst werd het project ondersteund door de Latijnsamerikaanse bisschop penconferentie, nu zoeken we (en krijgen we ook) de steun van de nationale bisschoppen conferenties. En op dat ni veau gaat ons project door. Van de zeven geplande delen zijn er nu twee verschenen. Elk jaar zal er een nieuw deel verschijnen". „Er werd van ons project ge zegd dat het te modernistisch was, te maatschappijkritisch, maar de kritici hebben onze tekst niet goed gelezen. Wij hebben dat ook duidelijk naar voren gebracht, maar dat lost de zaak niet echt op. Iemand die een stok zoekt om een hond te slaan kan er gauw een vinden. Het heeft dan ook geen zin iedere keer op die kritiek te reageren". Veel meer wil hij er niet over zeggen. Theologen als hij •staan bij de officiële kerkelij ke overheid onder verden king en als ze zich te veel in de openbaarheid mengen, dreigt hun speelruimte alleen maar kleiner te worden. De Braziliaanse kerk waar voor deze oorspronkelijk uit Limburg afkomstige Neder lander al bijna veertig jaar werkt is volgens hem aan het verhollandsen: de tegenstel lingen tussen progressieve en behoudende bisschoppen zijn enorm toegenomen door de benoeming door het Vaticaan van orthodoxe bisschoppen. Door die groeiende tegenstel lingen kan de Braziliaanse rooms-katholieke kerk niet langer slagvaardig reageren en verlaten vele armen de kerk om hun heil te zoeken bij de vele sekten die ook in Brazilië explosief groeien. Toch kunnen Mesters en zijn medestanders hoop putten uit het standpunt van de Brazili aanse bisschoppenconferentie. Na langdurige discussies be vestigde zij deze week in een concept-slotdocument haar keuze voor de armen. Letter lijk staat er dat de kerk „het evangelie met nieuwe missio naire ijver onder het evange lisch licht van de keuze voor de armen" móet verkondigen. PAUL VAN VELTHOVEN Rabbijn L. van de Kamp Rabbijn hekelt Zandvoort over dodenherdenking AMSTERDAM Als er op 4 mei een diepe stilte over Ne derland daalt, wordt op de terrasjes in Zandvoort het glas geheven. Dit schrijft rabbijn L.B. van de Kamp van de Joodse Gemeente in Amster dam in een open brief aan burgemeester M.R. van der Heijden van Zandvoort. Van de Kamp is verontwaardigd over het besluit van de ge meente Zandvoort om de Stil le Tocht ter herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog niet door te la ten gaan wegens opmerkin gen van terrasbezoekers tij dens de Stille Tocht van vorig jaar. Zandvoort heeft volgens de rabbijn weinig reden om trots te zijn op haar verleden. Zij was op 16 mei 1941 een van de eerste gemeenten in ons land die „de moed konden op brengen" zich 'vrij van joden' te verklaren. „Niet lang na de oorlog heeft ze ook de moed op kunnen brengen om het de Duitsers, nu als toeristen, op nieuw naar de zin te maken". Terwijl veel plaatsen in ons land moeite deden om de vijf jaar oorlog te verwerken, tooide de badplaats zich op nieuw met de bordjes 'Zim- mer Frei'. Van de Kamp vindt het diep te betreuren dat een nationale badplaats niet in staat is even haar commerciële belangen opzij te zetten om stil te staan bij het verleden. Al was het alleen maar om gedurende de Stille Tocht na te denken over de vraag waar al die joodse vaders, moeders en kindertjes zijn gebleven, die voor 16 mei 1941 op het strand te vinden waren. UTRECHT De Stich ting Vrouw, Kerk, 2/3 Wereld (VKW) wordt per 31 december 1991 opge heven. Het kantoor in Utrecht, waar vier betaal de part-time krachten werken, gaat al vier maanden eerder dicht, heeft het algemeen be stuur besloten. De stichting werd in 1976 op gericht door vrouwen uit christelijke vrouwenorganisa ties en kerken om voorlich ting te geven over de rol en positie van vrouwen in ont wikkelingslanden en om de samenwerking met vrouwen groepen in deze landen ('tweederde van de wereld') te bevorderen. De stichting be steedde veel aandacht aan Zpid-Afrika, Latijns-Amerika en de Filipijnen. Ze werd on der meer bekend door de 'stil le tochten' in Den Haag als te ken van solidariteit met de Dwaze Moeders op het Plaza de Mayo in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires. Het bestuur constateert dat VKW een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan een brede belangstelling voor het thema 'vrouwen en ontwikkeling' in christelijke vrouwenorganisa ties. Andere organisaties heb ben anno 1991 echter een deel van het werk van VKW over genomen. Het bestuur meent dat VKW onder de huidige omstandigheden alleen le vensvatbaar is, als de organi satie drastisch zou veranderen en er een duidelijke koers voor de toekomst zou worden bepaald. Dit zou echter een krachtsinspanning vragen waaraan met de beschikbare menskracht en financiën niet kan worden voldaan. Gedelegeerde Mgr. R. Bër van Rotterdam heeft per 1 september pater C.J.J. Hillenaar s.j. benoemd tot bisschoppelijk gedelegeerde voor de religieuzen en leden van de reli gieuze instituten In het bisdom Rot terdam. Pater Hillenaar die daarvoor komende maand zijn functie van de ken van Delft na twaalf jaar zal neer leggen, is de opvolger van pater drs. B. G. Kroese o.c.d. Deze werd eind vorig jaar gekozen tot provinciaal overste van de Orde der Onge schoeide Karmelieten. Ruim 21 jaar behartigde hij als bisschoppelijk ge delegeerde de belangen van de (op dit ogenblik) ruim 1000) leden - zus ters, broeders en fraters - van orden, congregaties en seculiere instituten in het bisdom Rotterdam. i h ij* De Nederlandse wet maakt geen onderscheid naie i ming. Iemand kan uit een geslacht van predikaif'i men of uit een notoire boevenfamilie, iemand kan vor of van katholieke afkomst zijn voor de wet maalË! uit. Uitzondering op deze regel vormen edellieden ;n' woners van woonwagens. Alleen Nederlanders vaizie de ouders tot deze groepen behoorden, zo staat in dgta gen zich tot de adel dan wel tot 'het kamp' rekeiar' gewone mensen die zich de adellijke waardigheid t? verwerven of in een woonwagen willen wonen, bilr^, het huwelijk een begaanbare weg. ki De uitzonderingspositie die de adel in dezen innee nig omstreden. Of we het afstammingsbeginsel t woonwagenbewoners in stand moeten houden, br1 punt van discussie te worden. Op een studiedag ovt wagenbeleid en Discriminatie' afgelopen week in stadhuis stelde bijvoorbeeld de christen-democral houder N. Dijkhuizen van volkshuisvesting dat de om door het begrip 'woonwagenbewoner' als juridi gorie een streep te halen. „Iedereen mag in een molen, in een villa (Jar woonschip gaan wonen", constateerde de Haagse „maar een woonwagen reserveren we exclusief vo: landers van wie ook de ouders woonwagenbewoi^n waren. Hier zit de wortel van de discriminatie woonwagenbewoners ontegenzeggenlijk te lijden h:er] De rijksoverheid handhaaft de uitzonderingspositi v beroep op het beperkte aantal standplaatsen. heeft, aldus het officiële standpunt, te weinig f woonwagens en daarom is het rechtvaardig het sch; bod te reserveren voor wie traditioneel in deze j^. zijn grootgebracht. te DiT is allicht een praatje voor de vaak. Ons land'ie* overvloed aan terreinen voor 'burgers' die hun wf^ en vakanties doorbrengen in hetzelfde soort stacareei waarin de woonwagenbewoners permanent leveiitgi voor de laatsten te weinig voorzieningen zijn, vloeiter een bewuste keuze. hu ACHTERGROND van deze keuze, en de werkel^f van het tekort aan standplaatsen, is dat onze saqdb woonwagenwbewoners sinds het begin van dezepl 1918 werden de eerste wettelijke beperkingen van ls 'probleem' heeft gedefinieerd. Beperking van de yj gen, met de hieruit voortvloeiende stimulans om ik i huizen te gaan wonen, moest en moet dit probleenf baar houden. Het is deze houding die in de loop dei een specifieke woonwagen-wetgeving heeft geleid het afstammingsbeginsel als criterium voor de to&|- woonwagencentra. GEVOLG hiervan is geweest dat de woonwagen zich hebben ontwikkeld tot een kaste-achtige mir. groep. Een onbedoeld en inmiddels betreurd gevolt. lement waarin woonwagenbewoners zich bevind^, daarmee verband houdende discriminatie die zij j den, wordt algemeen als onwenselijk ervaren. De remedie die Dijkhuizen en anderen nu voorst^ v woonwagenbewoners hun exclusieve juridische stat; nemen. Door het afstammingsbeginsel te schrappen^/ tingseis voor de bewoning van woonwagens, keert|n vorm terug in de rijen van andere afwijkende wo&E als de eerder genoemde molen, het woonschip of hit Een voldoende voorwaarde voor het voorkomen vbr minatie van woonwagenbewoners biedt deze ingri 5 aard niet. Maar een noodzakelijke voorwaarde is he1"1 zeker biedt deze principiële breuk een beter persj^ het doorbreken van het isolement van de 22.000 fg* ders over wie we het hebben, dan de hun than£n rijksoverheid opgelegde spreiding over kleinere kanc (ADVERTENTIE) Mededeling voor niJ lezers en adverteerders aoi Onze vestiging in Den Haag, Spuistraat 71/hoek S|ee op Koninginnedag van 12.00 tot 17.00 uur geopenPbl Ons Bespreekbureau is gesloten. Onze kantoren in Rijswijk, Koopmansstraat 9 dl Delft, Verwersdijk 6-8 |ahi Zoetermeer, le Stationsstraat 148 Gouda, Markt 26 ^e\ Leiden, Apothekersdijk 34 de zijn de gehele dag gesloten. ent Advertenties: ,"d Het advertentie-materiaal voor de dagkrant van h woensdag 1 mei, dient door een wijziging in het ofd productie-proces uiterlijk maandag 29 april 1991 oaa' 16.00 uur ingeleverd te zijn op een van onze vestitde Bezorging: u Wanneer u onverhoopt de krant niet mocht hebberigt ontvangen, dan kunt u hiervoor op het gebruikelijï tijdstip kontakt opnemen. anc lev DIRECTIE lz° HAAGSCHE COURANT dagblad HET BINNENHr v GOUDSCHE COURANT LEIDSE COURANT Uitgave. Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers) Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden Telefoon: 071 - 122 244 Postadres: Postbus 11, 2300 AA Leiden ,nd vijl ger Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 uu( Nabezorging Telefoon: 071 -122 248. van ma. t/m vr. van 18 00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15' Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) Bij automatische betaling: per maand f. 25,70 per kwartaal f. 76,60 per jaar f 294,30 Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel.: 071 - 122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rij 070 - 3902 702 Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 2