fleert wonder kan issie Baker redden uit de weekbladen Avonturen d0ENE HN van kapitein rob „Paus, Europa, help!" pa(ENLAND/BUITENLAND CeidóaQowuwt DONDERDAG 25 APRIL 1991 PAGINA 5 d Vredesmacht naar rd elijke Sahara Costo)RK De VN-Veiligheidsraad wil de ujlesmacht van zo'n 1700 man naar esprojlijke Sahara sturen om sneller een noord? einde te maken aan de strijd tus- Dat Marokkaanse regering en de ver- kendging Polisario. De Veiligheidsraad loor jandag over de resolutie die de vre- 11 tot mogelijk maakt. VN-Secretaris- r vanJavier Perez de Cuellar wil naast latsvïesmacht ook waarnemers sturen londsten toezien op een bestand en op praafrendum, waarbij de bevolking van eel olijke Sahara moet beslissen voor nder^elijkheid of een unie met Marok- iringj marxistische Polisario voert al re v?7 een gewapende strijd voor de on- nna lijkheid van de Westelijke Sahara. Azië beeft voor 'atoombom' Noord-Korea PYONGYANG Noord-Ko rea, de in toenemende mate geïsoleerde en nog steeds fana tiek communistische staat met een nare geschiedenis wat be treft het helpen en oplfeiden van terroristische groeperin gen, is nog slechts drie jaar verwijderd van zijn eerste atoombom. Amerikaanse en Japanse experts zeggen dat de faciliteiten in Noord-Korea voor geheim nucleair onder zoek, die het land weigert open te stellen voor internatio nale inspectie, zijn uitgebreid; Noord-Korea is nu zo ver dat het in 1994 genoeg plutonium zal kunnen produceren om twee tot zeven nucleaire wa pens per jaar te maken. Heel Azië beeft op zijn grondvesten in het sombere besef dat dit potentieel onstabiele en gemi litariseerde land mogelijk op het punt staat zich aan te slui ten bij de 'nucleaire club'. De bezorgdheid werd door verte genwoordiger van de Ameri kaanse regering Richard Solo mon als volgt verwoord: „Wij zien nucleaire proliferatie op het Koreaanse schiereiland als de grootste bedreiging van de stabiliteit in Oost-Azié". De Sovjetunie zegt dat zij de nu cleaire bevoorrading en tech nische steun zal stopzetten in dien Noord-Korea zich niet neerlegt bij de verdragsmatige verplichtingen. Noord-Korea lijkt echter niet gevoelig voor de druk. Het gebrek aan me dewerking van het land had vorige week een opmerkelijke uitbarsting tot gevolg van Lee Jong-ku, minister van defen sie van Zuid-Korea. Hij waar schuwde dat het Zuidkoreaan- se leger een rampenbestrij dingsplan aan het ontwikkelen is om de faciliteiten in de stijl van Israël „onschadelijk te maken" als Noord-Korea het atoombom-programma zou voortzetten. Vulkanische uitbarsting bedreigt Galapagos QUITO De zeldzame flora en fauna van de Ga lapagos eilanden ten westen van Ecuador worden bedreigd door activiteit van de vulkaan El Cum- bre. De 1463 meter hoge vulkaan op het eiland Fernandina is begonnen lava te spuwen. Het eiland is onbewoond door mensen, maar herbergt vele zeldzame soorten aalscholvers, kolibri's en zeeleguanen, die door een uitbarsting van de El Cumbre kunnen worden vernietigd, zo waar schuwt de deskundige Gonzalo Ceron. De vulka nische activiteit werd een week geleden ingeluid met gerommel van de vulkaan Alcedo op het buureiland Isabela. De Galapagos-eilanden, be staande uit honderden kleine en dertien grote ei landen waarvan er vijf zijn bewoond, zijn van vulkanische oorsprong. Zij zijn beroemd om hun vele inheemse soorten flora en fauna. jbnze correspondente villy Werkman) LEM James eeft het moeilijk, de geruchten die m bereiken, zou •p het punt staan van vredesengel Midden-Oosten op Alleen een won- lijkt het, kan Ba- issie nog redden, uitini wonder zou in Je- F<h moeten plaatsvin- tfa de 'aat juitkomst van de moei- 1 ^a sprekken die Baker j e weer zal voeren met n' remier Yitschak Sha- fe,n tijn minister van bui- j. e zaken David Levy ^felleen nog maar gegist ve Maar het ziet er niet •t dat de leiders in Je- de concessies op tafel leggen die Baker zo tm cfbg heeft. In dat geval, et dreigende vooruit- É»n Baker een enkele ug naar Washington en de schuld van zijn de eerste plaats bij Is- jen. .t om het oude knel- Iet 'land in ruil voor irincipe, waarop de aanse president Geor- a met zoveel fanfare puwe orde' voor het ïOosten had aangekon- makjrael heeft Baker niet meójuidelijk gemaakt, dat beelépgeven van de bezette rs jee Jordaanoever en de m p/ook beslist geen spra- edkqijn, maar daar nog een ekkebovenop gedaan door nidd» afgelopen tien dagen lat tofst twee nieuwe joodse en gtingen te bouwen, i na^rmaal proces", lieten kan Israëlische regeringswoord voerders weten, maar wel een ontwikkeling die het voor de Arabieren des te moeilijker maakt met de Israëli's aan één tafel te gaan zitten. Frustratie Hoewel Baker had gehoopt met veel diplomatiek gema noeuvreer het al 23 jaar du rende probleem van de Israëli sche bezetting en het daarmee samenhangende Palestijnse vraagstuk te kunnen omzeilen, schopte deze week Israëls pre mier Shamir de toch al wan kele bodem onder het Ameri kaanse vredes-initiatief weg door pathetisch te verklaren: „Ik wil niet de geschiedenis ingaan als de man die delen van Eretz Israël, het Land van Israël, afstaat". Grote frustratie dus voor de Amerikaanse vredesbemidde- laar, die nog maar zes weken geleden zijn missie begon met het enthousiasme dat nu een maal hoort bij de naoorlogse stemming van de grote over winnaar. Als een geslepen ad vocaat begon hij de „nee's" en de „ja's" van zijn cliënten te gen elkaar weg te strepen om zo de toverformule te vinden voor een vredesconferentie voor het Midden-Oosten. Hij liet zijn partners weten drie maanden voor zijn missie te hebben uitgetrokken. Daarna moeten we ons bezighouden met andere wereldproblemen, was zijn zakelijke boodschap. Maar in de haast waarmee hij van hoofdstad naar hoofdstad reisde, scheen hij een paar we zenlijke argumenten van het Midden-Oosten over het hoofd te zien: de angst en het wan trouwen. De haat en het ver driet, die de trauma's zijn van dood en verwoesting. Met deze diep in het geheugen gegrifte gevoelens steunen Israëli's en Arabieren liever op de kracht van het wapen en het gebied dan op de risico's van het vreedzaam samenleven. Zowel in Jeruzalem als in de Arabische hoofdsteden werd Baker, toen hij met zijn missie begon, de vredeshand toege stoken. Het was veel meer de opluchting na de maandenlan ge angst rondom de Golfcrisis dan het inzicht dat praten be ter is dan vechten. Israël leef de even in de illusie, dat de Arabische landen, onder druk van de Amerikanen, nu het bestaansrecht van de joodse staat in het Midden-Oosten zouden erkennen. Vanuit die erkenning, zo was de gedach te, zouden alle andere proble men kunnen worden aange pakt. Maar de feiten die Baker in Jeruzalem op tafel legde, hiel den een andere boodschap in. De Arabische wereld wil in de eerste plaats een oplossing van het Palestijnse probleem. En voor die oplossing zal Israël de prijs moeten betalen. Liever vandaag dan morgen. Is er toch nog een doorbraak mogelijk? Zal premier Shamir erin slagen een bijna onver mijdelijke confrontatie met de Verenigde Staten te vermij den? Om daarop te hopen is veel optimisme nodig. Voor de Israëli's is Baker in ieder geval al niet meer de vredesengel waaraan zij hun toekomstdro men willen ophangen. En mis schien was het Yitschak, die boekhouder, wel die de ware gevoelens van zijn landgeno ten weergaf, toen ik hem vroeg wat hij van de Ameri kaanse vredesbemiddelaar dacht. „Baker?", riep hij. „Die man, die onze veiligheid aan de Arabieren wil verkopen? Baker, Smaker!" Duidelijker kon het haast niet. ïdkoiinister verwijt n'ljaams 'gulle' spilzucht ren c ts te^ARIBO In Surina- ;ld i^et financieringstekort einde van dit jaar on- ipai£65 miljoen gulden be- Het huidige tekort zal 1 it .gulle' beleid van het n'Jjtbinet met ruim 320 I J stijgen. De inflatie die jar achttien procent be- 'kerlal Jaar met vijftig !_e5g procent de lucht in- Jo heeft de monetaire n h Soebhaas Mungra in het kabinet Shankar- 1 n dat in december door an rleiding naar huis werd ekje 3moet nucleair l alMriaal aanwijzen sciaa J 3™jfORK Het Interna- Atoomenergie Bureau uj-j heeft de druk op Irak *»rd en het land tot de tijd gegeven om të waar materiaal ligt op dat gebruikt kan voor de aanmaak van Het VN-agent- sen brief aan de minister van buiten- bifrlzaken dat de verzeke- werjan Baghdad dat Irak ,s 01ernwapens bezit onvol- antwoord geeft. De igQjjeidsraad wil een inven- e van al het materiaal >r de aanmaak gebruikt nnen worden. v*pens. •an pgtin i;minis Steunbetuiging Zeker 50.000 mensen hebben gisteren een betoging gehouden in het centrum van Bratislava, de hoofdstad van Slowakije. Zij gaven blijk van hun steun aan de afgezette premier Vladimir Meciar en eisten nieuwe regionale verkiezingen. Krater Een kind in het kustplaatsje Sjoo in Costa Rica springt over een krater in het wegdek, die is ont staan door de aardbeving van afgelopen maandag. Meer dan tachtig doden zijn inmiddels gebor- qen. Gevreesd wordt dat het aantal slachtoffers nog drastisch zal toenemen. FOTO: EPA HET MEXICAANSE AFGODSBEELD KURDEN WILLEN NIET TERUG NAAR IRAK (Van onze verslaggever Hugo Merckx) ANKARA Pas terug uit de Kurdische vluchtelingenkam pen aan de Turks-Iraakse grens met hun afgrijselijke menselijke ellende, hebben we nog tientallen briefjes met na men en telefoonnummers op zak, ons door vluchtelingen in de hand gedrukt. De bood schappen zijn erop gekrabbeld in rudimentair Engels, en de telefoonnummers zijn die van verwanten in Nederland, Duitsland, Engeland. Zonder uitzondering zijn alle boodschappen een door merg en been dringende smeekbede om hulp. Broer, zus, oom, kom alsjeblieft naar Turkije, haal ons van deze bergflanken, neem ons mee naar Europa. In ons binnenste bliiven de onthutsende taferelen branden van huilende volwassenen, die zich radeloos op de knieën in <4e modder wierpen, onze han den vastgrepen en slechts dat ene woord herhaalden dat ze in het Engels machtig waren: 'Help!' Help. Het woord weerklinkt nog steeds, iedere dag op nieuw, langs heel de Turks- Iraakse grens, van Silopi tot Semdinli. Help. Ook al rea geert nu het wereldgeweten, en wordt van overal hulp ge stuurd. Hulp, ja, maar hulp voor hoelang? Nooit terug „Waar blijft de paus, waar blij ven de bisschoppen? Wij zijn christenen, het Vaticaan kan ons hier toch zo maar niet als beesten laten creperen? Nooit gaan wij terug naar Irak en Saddam Husayn, nooit! Alsje blieft, zorg ervoor dat onze stem in Europa gehoord wordt!" Zo luidde de noodkreet van de leiders van 650 Iraaks-Kurdi- sche christenen op de berg flanken van Ortabag. Al da genlang hadden ze geen hap Pronk: vier miljoen extra voor Kurden DEN HAAG Minister Pronk (ontwikkelingssamen werking) heeft besloten vier miljoen gulden extra uit te ge ven voor de hulpverlening aan de Kurden, zo heeft de minis ter gisteren in een brief aan de Tweede Kamer meegedeeld. Het geld komt ten goede aan de Kurdische vluchtelingen in Iran en wordt beschikbaar ge steld aan de VN-organisatie UNHCR. Met de extra bijdrage komt de totale directe Neder landse hulpverlening uit op 14,2 miljoen gulden. Daarnaast draagt Nederland via de Euro pese Gemeenschap bij. Een be drag van 10 miljoen is hier voor inmiddels door Pronk toegezegd. meer gegeten, maar toch ble ven ze al wegterend verder le ven, omdat ze iedere dag het besmette water konden drin ken van een bergriviertje, dat beneden aan hun helling voor- bijstroomde. „Bush heeft ons verraden. Waarom heeft hij eerst duizen den van onze vrouwen en kin deren van honger, dorst en ziekte laten omkomen, voordat hij hulp stuurde? Terug in Irak gaan de Amerikanen ons beschermen, zeggen ze. Hoe lang? En wij weten maar al te best wat er met ons zal gebeu ren, als de Amerikanen terug naar huis gaan, en wij weer zijn overgeleverd aan de gif- bommen van Saddam Husayn. Zolang hij leeft terug naar Irak? Nooit! Please, sir, vertel het overal ter wereld". Zo luidde de noodkreet van een groep vluchtelingen op de bergflanken van Isikveren, waar pas het zoveelste dode kind was begraven. Diaz neemt een groot aantal arbeiders in dienst en htig worden de ruïnes van de tempel verder blootgelegd, 'e reusachtige voorraden goud en zilver die de Indianen uwen geleden hier moeten hebben verborgen, worden ig nog niet gevonden. En dan stuit men op moeilijkheden. Ide tempel bevinden zich kelders en deze zijn geheel over- ftd door een onderaardse vertakking van het meer in de Bid van de tempel. Pompen helpt niets en het meer afdam men is een te kostbaar werk. „Dan ga ik duikenl" zegt Rob. „Kun je dat dan?" vraagt Diaz verbaasd. Rob antwoordt dat hij dat wel eens meer heeft gedaan... Op Terschelling heeft hij onder heel wat moeilijker omstandigheden de bodem van de zee opge zocht! Een duikerpak bezit hij weliswaar niet, maar het Mexi caanse ministerie van Marine stelt er één beschikbaar. En in dit wonderlijke costuum gestoken begint Rob de afdeling door een nauwe put. Cambodja akkoord met staakt-het-vuren PHNOM PENH De Cambodjaanse regering heeft gisteren in gestemd met een staakt-het-vuren ter bevordering van overleg over beëindiging van de twaalf jaar oude burgeroorlog in het land. Een dag eerder was het leger van prins Norodom Siha nouk, die aan het hoofd staat van een coalitie van drie verzets groepen, al akkoord gegaan. De oproep voor een staakt-het-vu ren werd maandag gedaan door Frankrijk, Indonesië en de Ver enigde Naties, de partijen die bemiddelen in het Cambodjaanse conflict. Volgens de oproep moet het bestand ingaan op 1 mei en duren tot vredesbesprekingen in de Indonesische hoofdstad Ja karta zijn voltooid. Het kabinet is van niemand De Kurden hun ellende, hoe heeft het zover kunnen komen, wat doen we nu en hoe moet het straks met ze vormen een kleumende, ellendige rode draad in de weekbladen. Goede 'tweede' is het kabinet/de PvdA. Tien pagina's lang laten zwaargewichten uit de Nederlandse samenleving in VN hun licht schijnen over de ministersploeg. Verder een nieuwe serie: Heelmeesters. In De Groene wordt uitgelegd dat de PvdA conservatief is. Elsevier „nu slechts 2,50" bibbert via een Nederlandse Kurd mee op de berghellingen in Iran en herbeleeft de jaren zestig. De oprichters van D66 melden in HP/De Tijd dat ze zó D66 niet hadden bedoeld. HN laat auteur en gevoelssocioloog Willem Wilmink aan het woord. Hij wil de literatuur populair maken. Machiavelli wist het al: „De beste methode om in overwonnen gebied de baas te blijven is het te vernieti gen". Losse flodders. De Neder landers dreigen in de toe komst de koelies te worden van Europa. De grootste in ternationale goederenstro men gaan door Nederland, maar de marges van de transporteurs zijn te klein. Voorlopig regeren ruimere marges, die van de jaren zes tig. De geur van die jaren is op te snuiven via clips op MTV, films, exposities en een flower power-trend bij C&A. Komt het nou ook goed komen met de almaar uitblijvende vrede? Lubbers III: Het kabinet dat van niemand is. Het is de conclusie van een (lange) ronde langs onder meer Weitenberg (NCW), Van Mierlo (D66), Rutten (WRR), Quené (SER), De Vries (VNG), Den Ouden-Dekkers (Emancipatieraad), Steke lenburg (FNV) en Van Dam (VARA). „Er is waarschijn lijk zelden een kabinet ge weest dat zo weinig los maakte, waar zo weinig van uitging als Lubbers III. Lubbers III is vreugdeloos, het gaat niet -voor, noch in gebed noch in strijdliederen, noch in ideeën. Het wordt door niemand opgeëist, als een zielige gerafelde paraplu bij Gevonden Voorwerpen", menen Leonard Ornstein en Max van Weezei na hun 'rondje Nederland. De eerste aflevering van de serie Heelmeesters levert een leuk portret op van prof. dr. Tontin van Leeuwen, 34 jaar als internist verbonden aan de universiteitskliniek voor inwendige ziekten in Amsterdam. Hij vindt zich een geneesheer. „De inter nist is een afstammeling van de oude geneesheren. Het waren de mensen die nooit hun handen gebruikten. De chirurgijns sneden, de ge neesheren dachten". Van Leeuwen raakt gefascineerd door ademhaling en is een beetje God: „Wie zegt: de dokter moet onder geen voorwaarde de rol van god spelen, ontneemt de patiënt een mogelijkheid tot gene zing". Ga niet wandelen tussen Stavoren en Dokkum. Tenzij je duidelijkheid wilt en geen gezeur. Gerard van Wester- loo maakt een voetreis door Nederland. „Ze kennen ja. Ze kennen nee. Daartussen kennen ze niks". Ontdekte hij. En waar sliep De Cocq dit keer? In Enkhuizen en Edam. Het was twee keer te duur, maar in Enkhuizen toch uniek. „Welk manke ment heeft uw voorkeur? We kunnen kiezen uit een kamer waarvan de televisie het niet doet of een kamer met een kapotte telefoon. Voor het eerst worden we van tevoren op de hoogte ge bracht van ae mankemen ten". Voor De Groene heeft de PvdA afgedaan. „Exit PvdA" staat er op de voor pagina. Twee blaadjes ver der constateert Lolle Nauta dat „Wim Kok rijp is voor de Beeklaan". Dat is geen compliment. „Ooit werd Ne derland geregeerd vanuit de Haagse Beeklaan, het domi cilie van Willem Drees. Het waren tijden waarin sociaal- democratie en radicale poli tiek eikaars absolute tegen polen waren. Die tijden ke ren terug". Vervolgens wordt het conservatisme van de PvdA geschilderd. Foute boel, vindt Nauta, in 1977 mede-opsteller van het PvdA-beginselprogramma. Indruk maakt winnaar van de Geertjan Lubberhuizen- prijs Marcel Möring. „Einde lijk weer eens een schrijver die grote thema's durft aan te pakken", meldt De Groe ne blij. Möring loopt met een bevriende pastoor door een kerk. Voor in de kerk hangt een Christusbeeld. Tegen de vriend: „Het is echt een schlemielige jid die daar hangt, mager en zielig, pre cies zoals jullie christenen de joden altijd hebben gezien. Hij had zich dat nooit zo gerealiseerd en dacht op dat moment: verrek daar hangt een jood aan twee stukken hout". Tegenstanders van de pe dante Boudewijn Büch kun nen gniffelen. Herman Ste vens geeft 'm een draai om zijn 'rock-'n-roll-oren'. De Kurden worden van twee kanten bekeken in El sevier: door de ogen van de Nederlandse militair en die van Emad Salh, een in Ne derland studerende Kurd. Generaal-majoor Van Breu- kelen vindt het jammer dat er maar 400 mariniers naar Irak gaan en niet een com plete gevechtsgroep van 680 man. „Het zou een mooie er varing zijn geweest". Het verhaal van Emad Salh is schokkend, zoals alle ver halen over de kou, de hon ger en de dood die regeren in Noord-Irak. Salh studeer de politicologie in Amster dam, maar „kon de pijn van de beelden op televisie niet meer verdragen". Hij besloot de ellende op te zoeken, zich bij zijn volk te voegen. Oor spronkelijk om zijn familie te zoeken tussen de vluchte lingen. Dat doel veranderde tijdens de tocht vol hinder nissen, kou en ellende. „Een jongen van dertig, hunke rend naar een kalashnikov en een dolk tussen de gor del", constateert Hugo Camps. Salh geeft hem een boodschap: „Neem afscheid van mijn docenten, medestu denten en vrienden in Ne derland. Ik had hen plechtig beloofd dat ik zou terugko men. Maar ik kan niet meer terug". De Nieuwe Wereldorde, we ten we het nog? George Bush lanceerde de orde tij dens de schermutselingen in en rond Irak. Na het ver slaan van Saddam moest het allemaal anders in de we reld. Maar waar is die orde nu? Weg, zo leek het. Else vier weet hoe het de nieuwe orde is vergaan: gesmoord in de modder. Bush heeft zijn karwei domweg niet afge maakt en 'dus' de lessen van de oudere geschiedenis niet betracht, concludeert Else- Willem Wilmink is taaiar beider. Hij schreef en schrijft fraaie liedteksten en in een collectief teksten voor kwaliteits-kinderprogram- ma's als De Film van Ome Willem en J.J. de Bom. En boeken voor kinderen. Let wel, het betreft hier een summiere opsomming. Wil mink is een gevoelsmens met een duidelijke mening. Met hem maakte Wiggele Wouda een 'praatje'. Als er op een schooltas staat 'Latn staan bij brand', vindt Wil mink dat „literatuur zonder omslag, zonder titel, prach tig". Hij vindt dat literatuur te ewng wordt geformu leerd. Voorbeeld: Eddie ChriStiani had geen fiets bij zich toen hij zijn lieve pop opriep maar bij hem achter op te springen, ondanks de wel wat zachte band. „Dus is het fictie", meent Wilmink. „En dus literatuur". Wacht de PvdA weer op een bekering bij het CDA? Het zit HN dwars dat de PvdA wel overloopt van de theolo gen. maar dat er vanuit de socialistische zuil geen weg loopt naar begrip voor ker kelijke partijgenoten. We kunnen wat leren van Uganda over aids en van de jodenvervolging zo'n vijftig jaar geleden. In Uganda krijgt iedere geïnfecteerde een persoonlijke hulpverle ner, vaak zelf iemand met het virus. Hi v-positie ven hebben een leven te leiden", is de simpele, humane ver klaring. Jodenvervolging leert volgens Ido Abram, hoogleraar holocaust-educa tie in Amsterdam, dat zelfs in extreme omstandigheden de laatste sporen van mense lijkheid niet zijn uit te wis sen. Mensen dat te lateh in zien is een van de doelstel lingen van het lespakket dat hij maakte voor leerlingen van de middelbare schoof ERIK HUISMAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 5