Leidse Courant | 1991 | 18 april 1991 | pagina 4

Das dreigt uit te sterven

hu

Gemenebest-plan maakt
weinig kans in Suriname

uit de weekblad

d0ENE

ELSEVIER

Kommer en k wet

BINNENLAND

Qeidt&Qowuvnt

DONDERDAG 18 APRIL 1991 PAG£N

Nieuwe campagne wijst
op mogelijkheid aids-test

DEN HAAG De nieuwe publiekscampagne
rond aids wijst nadrukkelijker dan in eerdere
voorlichting op de mogelijkheid van een aids-
test Het accent daarbij ligt evenwel nog
steeds op de eigen vrije keuze om zo'n test te
laten uitvoeren. Dat zei voorzitter prof.drs. E.
Roscam Abbing van de Nationale Commissie
Aids-Bestrijding (NCAB) gisteren bij de pre
sentatie van de nieuwe overheidscampagne.
Roscam Abbing ontkende geruchten als zou
de aids-epidemie in Nederland alweer afne
men. Er is wel sprake van een zekere stabili
satie. In 1989 zijn 387 nieuwe aids-patiënten
geregistreerd en vorig jaar 386, maar die cij
fers zijn nog niet definitief. Bovendien blijkt
uit allerlei onderzoeken dat het 'vrij-veilig'-
gedrag afneemt.

Mocktails om verkeer alcoholvrij te maken

RIJSSEN Met een paar Chinese Honeymoon
op achter het stuur zitten, kan geen kwaad. Het is
een mocktail, een cocktail zonder alcohol Het re
cept: roer drie deciliter gembersiroop en het sap
van anderhalve citroen door elkaar. Schenk hier
mee longdrink glazen voor een kwart vol en vul
de glazen verder met tonic. Succes verzekerd en
u hoeft zich als gastheer/-vrouw geen zorgen te
maken wanneer uw gasten nog moeten rijden.
Gistermiddag werd in Rijssen een reeks van der
gelijke mocktails gepresenteerd door het Regio
naal Orgaan voor de Verkeersveiligheid in Over
ijssel (Rovo). Doel: het aantal ongevallen, waarbij
sprake is van rijden-onder-invloed te verlagen.
Want. zo zei Rovo-voorzitter Lanning, zo'n 30
procent van de Nederlandse verkeersongevallen
is te wijten aan het rijden onder invloed. Bij het
ministerie van justitie wordt er vanuit gegaan dat
daardoor jaarlijks in Nederland 500 doden en

15 000 gewonden zijn te betreuren. Dat is meer
dan eenderde van het totaal aantal verkeers
slachtoffers in ons land. Lanning: „Alcohol en
verkeer kunnen niet samen, is abnormaal en a-
sociaal". Probleem is echter iedereen daarvan te
overtuigen. In Overijssel loopt de actie 'Nul Pro-
miel'. Op dit ogenblik zijn 33.000 beloftebonnen
ingeleverd door mensen, die beloofd hebben ze
ker een jaar lang niet te zullen drinken wanneer
ze nog moeten rijden. Gisteren werd in de strijd
tegen alcohol-in-het-verkeer de mocktail daaraan
toegevoegd. Geïnteresseerden zoals ouder- en
personeelsverenigingen, die een feestje graag zon
der nare nasleep willen afsluiten, kunnen contact
met het Rovo opnemen: tel [phone] Niet al
leen krijgen zij een reeks alcoholvrije suggesties
voorgeschoteld, over de gevaren van het rijden-
onder-invloed worden ze eveneens voorgelicht.

Ruim 37 miljoen voor
renovatie Lunetten

RIJSWIJK Het kabinet heeft 37,1 miljoen
gulden uitgetrokken voor de renovatie van
het Molukse woonoord Lunetten in Vught.
Het bedrag zal opgebracht moeten worden uit
de bestaande middelen van vier ministeries:
WVC, VROM, Defensie en Justitie. T. Latu-
hihin, voorzitter van de kampraad van Lu
netten, zegt heel blij te zijn met het kabinets
besluit. „Ik ben blij omdat met dit kabinets
besluit allerlei onzekerheden worden wegge
nomen Dat kan de renovatie versnellen", al
dus Latuhihin. Door het lange uitblijven van
een beslissing begonnen veel bewoners van
Lunetten het geloof in de renovatie te verlie
zen, meent hij. „De mensen werden erg scep
tisch Dat is over nu de kogel echt door de
kerk is".

ROOFDIER INGEZET IN GEVECHTEN TEGEN HONDEN

ZWOLLE De Vereni
ging Das en Boom maakt
zich grote zorgen, nu de
das ontdekt is als deelne
mer aan een macaber tijd
verdrijf zoals het honden
gevecht. Het dier lijkt na
melijk te zijn ontdekt door
stropers die zwaar mis
handelde dassen inzetten
bij hondengevechten.Op
verschillende plaatsen in
ons land zijn uitgegraven
dassenburchten ontdekt.

De dassenpopulatie in ons land
telt momenteel nog zo'n 1.500
dieren, die leven in naar
schatting vijfhonderd dassen-
burchten. Het marter-achtige
roofdier komt vooral voor in
Zuid-Limburg, de Veluwe en
Oostelijk Gelderland en had
tot voor kort maar één echte
vijand: de auto. Jaarlijks ster
ven tweehonderd tot driehon
derd dassen onder de wielen
van het snelverkeer.

Jaap Dirkmaat van Das en
Boom vreest Engelse toestan
den in ons land Hij spreekt
men van een naderende Britse
Ziekte. Daar is het een ware
sport om met afgerichte hon
den dassenburchten uit te gra
ven. De dassen worden uit
hun holen gejaagd en gevan
gen, waarna ze aan hondege
vechten moeten meedoen.
Deze bloedige gevechten tus
sen das en hond zijn strikt ille
gaal, waarbij voor grof geld
wordt gewed.

De 'sportieve' Engelsen sluiten
weliswaar weddenschappen af,
maar zorgen er wel voor dat

A

sss.-a&s»'

1

Dassen worden verminkt om ze tegen honden te laten vechten.

de uitslag van de strijd al van
tevoren vaststaat. Onder nor
male omstandigheden heeft
een hond namelijk geen schijn
van kans tegen een das. De
dassen worden verzwakt en
het gaat er bij het wedden om
hoelang de das het toch nog
volhoudt. Dirkmaat rekent
voor dat op deze manier al ne
genduizend van de 47.000 das
senburchten in Ehgeland zijn
vernield en duizenden dassen
zijn gedood Vooral in het En
gelse graafschap Yorkshire

liep het echt uit de hand en

zijn bijna alle dassen uitge
roeid

Sadistisch

Dirkmaat heeft sterke aanwij
zingen dat de das ook in Ne
derland voor deze sadistische
hobby misbruikt gaat worden:
„Als het uitgraven en vangen
echt een algemene hobby zou
worden, zal het dassenbestand
in ons land snel halveren". Hij

FOTO: ANP

maakt zich met name zorgen
over de kundigheid van de da
ders, die zeer goed weten hoe
ze de goed verstopte burchten
moeten vinden en uitgraven.
Een andere zorg is de enorme
moeite die de stropers doen
om de dassen uit hun burcht te
jagen. De ingangen van de
burcht worden dichtgestopt
met plastic, zodat de dassen er
niet meer uit kunnen. Honden,
met een zendertje uitgerust,
worden naar binnen gestuurd
om de das op te sporen.

Dirkmaat: „Als de moeite
neemt om een das levend te
pakken te krijgen moet je wel
weten wat je met de dieren
wilt. Dierentuinen nemen ze
niet. Ik kan slechts de conclu
sie trekken, dat ze worden ge
vangen om honden te trainen
in het opsporen van dassen of
om ze te laten vechten tegen
honden".

In Nederland hebben over
heid, instanties voor natuurbe
heer en Das en Boom grote in
spanningen geleverd om het
teruglopen van het dassenbe
stand een halt toe te roepen
Dat leidde in Noord-Brabant
zelfs al tot een toename van
het aantal dassen.
De verontrustende berichten
van de afgelopen weken bete
kenen een lelijke streep door
de rekening. Das en Boom
hoopt nu door een scherpere
controle van de dassenburch
ten erger te voorkomen. Daar
toe worden afspraken gemaakt
met instanties als Natuurmo
numenten, Staatsbosbeheer,
Gelders Landschap en Lim
burgs Landschap, die de gebie
den beheren waar dassen zich
ophouden. Ook is er overleg
met jagers, politiekorpsen en
boswachters.

Wie betrapt wordt bij het stro
fen van dassen of het uitgra
ven van een burcht kan in Ne
derland een fikse straf tege
moet zien. In 1981 kregen drie
stropers drie maanden onvoor
waardelijk. Bovendien werden
hun auto's en zelfs hun diep
vriezers in beslag genomen.

ROTTERDAM Een Ge
menebest-plan, waarbij
Nederland Suriname op
monetair, militair en justi
tieel terrein te hulp zou
komen, heeft weinig kans
van slagen. Dat is de me
ning van prof.dr. W. For-
tuyn, organisatiedeskundi
ge en hoogleraar arbeids
voorwaardenbeleid bij de
overheid.

Hij zei dit gisteren op een sym
posium in Rotterdam, dat was
georganiseerd door de Suri
naamse studentenvereniging-
Studiename. Volgens Fortuyn

is het beeld van de Surinaam
se overheid weinig verhef
fend. „Het is integer, effectief,
noch democratisch", aldus
Fortuyn. Dat het land echter
dringend orde op zaken moet
stellen, lijkt de organisatiedes
kundige gewenst. „Na lezing
van officiële rapporten van
het ministerie van financiën,
de rekenkamer en het planbu
reau werd het me droef te
moede. Het ontbreekt niet aan
goede regelgeving, maar de re
gels worden stelselmatig over
treden".

Het Militair Gezag in Surina
me kan niet worden gezien als
oorzaak van alle problemen in
dat land. „Met de soldaten te

rug in de kazerne is slechts
één voorwaarde voor verbete
ring bereikt". Vervanging van
de oude politieke garde en de
stringente naleving van de
principes van een rechtsstaat
nu lappen zelfs ministeries
wetten aan hun laars zijn
even belangrijk.

Volgens Fortuyn houdt het pa
tronagesysteem Suriname in
een wurggreep. De afhanke
lijkheidsrelaties op politiek, fa
miliair en economisch gebied
houden alle veranderingen te
gen. Alleen als tegen de
cultuur in dit doorbroken
wordt, zijn wezenlijke veran
deringen in Suriname moge
lijk.

Werkloosheid stabiel

VOORBURG Het gemid
delde aantal werklozen over
de afgelopen drie maanden, ja
nuari tot en met maart, was
346.000. Vorige maand was dit
driemaandsgemiddelde, over
'e periode van december tot
n met februari, 345.000, zo
maakte het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS) giste
ren bekend. Het aantal werk
loze mannen nam toe met
3.000 tot 207.000, terwijl het
aantal werkloze vrouwen met
ongeveer hetzelfde aantal
daalde tot 139.000.

Nog geen oplossing scholier uit Pekela

NIEUWE PEKELA Er is nog geen oplossing in de kwestie
van de zesjarige scholier Hendrik Norder uit Boven-Pekela. De
jongen is afgewezen voor de Meidoornschool in Stadskanaal, een
school voor zeer moeilijk lerende kinderen. Dit besluit werd gis
teren door de school aan de ouders Norder meegedeeld. Na een
gesprek met b en w van de gemeente Pekela, is besloten op
nieuw een aanvraag tot toelating voor de Theo Thijssenschool te
doen. Een jaar geleden werd Hendrik van deze school gestuurd,
omdat hij niet mee kon komen. Begin deze week hadden fami
lieleden van de jongen en enkele sympathisanten de school be
zet om toelating van Hendrik af te dwingen. Op last van b en w
greep de politie in. In afwachting van de toelatingsprocedure
hebben de familie Norder en hun veertien medestrijders met de
gemeente Pekela afgesproken zich van verdere acties te onthou
den.

SUSKEENWISKE

DE MYSTERIEUZE MIJN

Uitgeverij/Wavery Productions

Horecaf in
actie tegen
feesten in
buurthuizen

DEN HAAG Het be
drijfschap Horeca, waarin
werkgevers en werkne
mers vertegenwoordigd
zijn, gaat actie voeren te
gen de zogenoemde para-
commercie, zo heeft voor
zitter G. van der Veen
van de Horecaf (Horeca
Federatie) gisteren mee
gedeeld.

Werkgevers en werknemers
in de bedrijfstak willen de ko
mende maanden controles uit
voeren om te zien of club- en
buurthuizen, voetbalkantines
en kerken nog steeds op grote
schaal bruiloften en partijen
organiseren. Volgens Van der
Veen ziet de horeca-branche
daardoor jaarlijks tien procent
van de totale omzet naar de
para-commercie verdwijnen,
meer dan een miljard gulden.

De belangenorganisaties stel
len dit verschijnsel al vijftien
jaar aan de kaak, maar hopen
dat de vernieuwde drank- en
horecawet, die per 1 juni in
gaat, paal en perk stelt aan de
commerciële activiteiten van
buurthuizen en kantines.

Gemeenten krijgen per 1 juni
de bevoegdheid op te treden
tegen kantines en andere niet-
horeca-gelegenheden die al te
veel wijn en bier schenken
Door druk op de gemeentebe
sturen uit te oefenen, willen
de horeca-organisaties berei
ken dat de plaatselijke overhe
den ook daadwerkelijk van
hun bevoegdheden gebruik
gaan maken.

Poldergemaal in juni officieel wereldwonder

HOOFDDORP De pre
sident van de Amerikaan
se vereniging van werk
tuigbouwkundige inge
nieurs (ASME), Nathan H.
Hurt, komt 19 juni naar
Nederland om het oude
poldergemaal de Cruquius
in de Haarlemmermeer
tijdens een officiële cere
monie aan te merken als
„een belangrijke stap in
de ontwikkeling van de
techniek".

Gisteren werd bekend dat
Amerikaanse organisatie het
bijna 150 jaar oude polderge
maal heeft aangewezen als in
ternationaal historisch tech
nisch monument.

Hurt zal op zijn trip worden

vergezeld van voorzitter Euan
F C. Somerscales van de Com
missie Historisch Erfgoed van
de ASME. Deze Amerikaanse
organisatie begon in 1971 ster
ke staaltjes van werktuig
bouwkunde uit het verleden
voor het nageslacht te benoe
men. Sindsdien heeft de
ASME in de Verenigde Staten
24 monumenten van interna
tionaal belang, 98 van natio
naal belang en twaalf van re
gionaal belang benoemd. Bui
ten de Verenigde Staten ko
men nog weinig van deze zo
genoemde landmarks voor.
Enkele Europese technische
monumenten die door de
ASME als zodanig zijn erkend,
zijn het stoomschip „Great
Britain" in het Engelse Bristol,
de waterraderen van de zil
vermijn „Grube Samson" in
Sankt Andreasberg (Duits

land), een grote stoomhamer
in Le Creusot (Frankrijk) en
een gasturbine in Neuchatel
(Zwitserland).

De Cruquius werd in 1848 ge
bouwd en een jaar later in ge
bruik genomen voor de droog
making van het Haarlemmer
meer. Drie jaar later deed het
gemaal dienst ten behoeve van
de normale polderbemaling. In
1932 werd de Cruquius defini
tief buiten gebruik gesteld.
Sinds 1933 is het een technisch
monument.

Volgens de stichting De Cru
quius die het gemaal als mu
seum beheert, is het polderge
maal noch de grootste, noch de
oudste ter wereld. Toch is de
stoommachine van de Cru
quius wereldrecordhouder: het
heeft de grootste cilinder die
ooit is gebouwd.

Het kabinet is er al een tijdje geleden van w
maar de weekbladen lijken met z'n allen nog midden Is n"
paasvakantie te zitten De Groene probeert tenminstê1S.e'
origineel uit de hoek te komen. De rest doet zelfs geelelle
ging. De redacteuren van Vrij Nederland kondigen wF
vast aan dat het een mooie zomer wordt Verzoek a#aT
lezer: ..Schrijf het vóór 1992 nog één keer van u p1?6
hemel het nog één keer op!". Straks vallen de grenzen^"
De abonnees krijgen binnenkort in de traditionele 7eze?ma'
lage de kans hun woede te luchten of mooie herinnerr
te noteren over de aardige en minder aardige kanten vi Vc
Europese volken. Afgesproken, maar alleen als VN zeltns
weer z'n best gaat doen

Nederland is braver clan
ooit. Dat er sprake zou zijn
van normvervaging is klink
klare onzin. De Groene
wijdt een 'special' aan het
sprookje van de teloorgang
van de burgerzin. „De
Nieuw-Flinksheid van de
PvdA en het socio-morele
opvoedingspakket van Ernst
Hirsch Ballin komen op een
merkwaardig moment. Sinds
1985 is de stijgende crimina-
liteitscurve omgebogen. In
Amsterdam is het aantal
vermogensdelicten na een
betere organisatie van de po
litie zelfs fors gedaald. Alle
deskundigen op dit terrein
geven toe dat het probleem
.van de rechtshandhaving
voor een groot deel te wijten
is aan de administratieve
chaos op het openbaar mi
nisterie". De Groene vindt
dat de solidariteit in de sa
menleving nog het meest
wordt ondermijnd door de
prestatiedwang. „In de inter
nationale concurrentiestrijd
zijn de eisen die aan werk
nemers worden gesteld vaak
zo hoog dat het uitblijven
van een opstand een wonder
mag heten". In de special
verder nog een stuk of wat
verhalen die alleen met de
nodige fantasie in het raam
werk van 'de special' ge
plaatst kunnen worden.

Pieter Lakeman krijgt de
kans al op de derde pagina
nogmaals te zeggen wat hij
dagen geleden al in duizend
en één kranten heeft be
weerd: „Philips gaat nog
hoogstens vijf jaar meé".

Maar het is „bijna grappig
hoe de kleine minister-presi
dent van Israël, Shamir, die
lange James Baker, minister
van buitenlandse zaken van
het machtigste land ter we
reld, in z'n broekzak stopt".

Veel diepgravende kwesties
had Vrij Nederland niet en
dus werd het omslagartikel
gewijd aan de dichter Jan
Eijkelboom. De man uit Dor
drecht heeft van zijn hart
nooit een moordkuil ge
maakt. Tijdens de 'politione
le acties' in Indonesië werk
te hij bij de inlichtingen
dienst en bracht naar buiten
dat tijdens ondervragingen
Indonesiërs werden gemar
teld. „Dat is me ontzettend
kwalijk genomen. Ik werd
direct overgeplaatst naar een
andere post. Als melaats be
schouwd". Nog steeds kan
Eijkelboom geen bloed zien.
„In een kroeg in Rotterdam
zei ik tegen een man die een
vrouw sloeg: 'Dat moet je
verdomme mij doen'. Ik
kwam bij in het ziekenhuis".
De dichter was daarentegen
dol op alcohol. „Mijn thera
peut is na mijn drankverha-
len opgehouden met drin
ken". En nu kampt Eijkel
boom met belastingproble
men. Onredelijk eigenlijk.
„Ik heb aan accijnzen meer
dan het dubbele betaald van
m'n belastingschuld".
En verder in VN? Eh... o ja,
chemische wapens. De re
dactie heeft een zielig kopje
boven het stuk gezet: 'Che
mische wapens, geen leuk
onderwerp'. Het is maar dat
de lezer het weet. De hou
ding van de Verenigde Sta
ten tijdens ontwapenings
conferenties over het onder
werp in Genève is niet al te
fraai. De delegatie van de
VS is „absoluut niet geïnte
resseerd, de meerderheid
weet zelfs niet wat er be
sproken wordt". Amerika
wil de wapens houden als
stok achter de deur. Pas als
alle landen hun voorraden
hebben vernietigd, zijn de
VS bereid hetzelfde te doen.
Een onwijze politiek, vinden
veel diplomaten. Die strate
gie zou nogal wat naties de
indruk kunnen geven dat
chemische wapens lonen.
Waarom zou de grootmacht
anders zo moeilijk doen? Bij
komend probleem is dat het
vernietigen van het wapen
tuig vijf keer zoveel kost als
het maken ervan.

Gerard van Westerloo zal
het allemaal een zorg zijn,
want hij zette zijn voetreis
door Nederland voort. De
verslaggever beleefde mooie
dagen. Zelfs een automobi
list die hem van een dijk
toeterde kon de flierefluiter
niet uit zijn humeur bren-

'De waarheid over Tsjerno-
byl'. Elsevier heeft het om
slagartikel gewijd aan een
alweer wat ouder boek. De

schrijver is nucleair Ku

nieur Grigori Medvede

werkte in Tsjernoby
kende de hoofdpersoneyai
het drama. Als desku
van het energieminltSJ
sprak hij met bijna alle
getuigen. Kort na de i
viel hij van de ene ver!Pv 1
in de andere. Soldaten?" z
te bruinen in de zon ]®k°:
stukken hoogactief fj.£er
die uit de reactor wareie6
slingerd. Een meisjewee
vrolijk met een bos n0S
bloemen over straat. *^aF
daar is toch niets mee c£en
hand", zei ze lachend. j^aë
vedev tastte de bloemf50^.
met zijn apparatuur: tv"®1
röntgen per uur, drifn'
derdduizend maal de zai
De door Elsevier ge!1?1?1
viewde schrijver hadSlUlt
een ramp gewaarsdj|teL
maar niemand luisterdrov
vraagt de kernfysicus zj
of hij niet harder
moeten schreeuwen. ÏS V
verhaal gaat over
als bazen en geintimif
gehorigen die tegen
weten in fatale besliss^T
namen. En natuurlijkresi'
het voorliegen van de"da;
jetburgers. Officieel ziet 0
dens en kort na de exe,ni
31 mensen omgekomeÊ" 1
het schoonmaken van P°™
actor werden zeshoifta^
duizend mensen irt§e(L
„Uit de duizenden br te
die ik heb gekregen Iant;
dat ze nu aan de lofarv
band sterven", zegt M. re
dev. jn

Daarbij valt de kritiePrs
dr. W. Duisenberg, dirf©^
van de Nederlandsche 'd®11

in het niet. Volgende

verschijnt zijn verslag
veel boze woorden ove
kabinetsbeleid. Nu de
tussen de bankpresidel^
de minister van fina
verbeterd is, worde(
stokslagen van Duise;
blijmoedig afgewacht, WIY
Elsevier. Met Kok,n d
schoonzoon lijkt het i
van Duisenberg zich i
Haag te herst
Niettemin is hij uitgf
ken somber over de 111
heersbaarheid van de get
heidsfinanciën en het tyl,
dringen van het fin£me
ringstekort. Is dat erg™.
Kok? Welnee, het jaa
slag van de bank kanDee
helpen de ministeries t?n
berheid te dwingen.

tv

Over financiën gespi
zijn de minst bedeeld
derlanders nou eigenlij
of slecht bij kas9 HN-
zine ging op zoek nai
antwoord, maar kwam
stap verder. Een werk
van de kerken spree
een rapport van 8
huishoudens die ks
met armoede-probl
„Je kunt tot geen a
conclusie komen dan
uitkeringen or
moeten", meent H«
Noordegraaf, lid va
werkgroep. Het Nat
Instituut voor Budge
lichting meent dat eei
van 'slechts' 200.000
houdens het „uitë
krap" heeft. Maar v^
moede kan niet gesp
worden. Het Nibud vin
rapport van de kerke'
bijster sterk. Het zal de
heid niet in beweging
nen krijgen. „En iede
met vakantie gaan, 1
nou wel nodig?", vraa)
woordvoerster van hl
bud zich af. „Veertig je
leden vonden mijn
ieder jaar op vakantie
maar raar".
Ook Suriname tobt y
In een wat wazig arti
probeert Hervormd pten
land het mislukken \Prm
dekolonisatie te verlÓen
Het ergste is wel dat (foor
nomische banden
moederland verloren"!!©"
gen. De koloniën konc
jaren van overheersini
welijks zwemmen,
werden door de wittiV/l
meesters wel meteen r^p
diepe gesmeten. „EuK^.t*
nen hebben in hun arl^i
tie wel eens de neigk
zeggen dat de vroeger»
niën de opgebouwda
vaart hebben
maar zij vergeten dat i
economisch op de vi
reldmarkt voor de
hebben gegooid". De
hebben er nog iets aafjÊ
beren te doen met ed»
menebest-constructie. ;-
bers schijnt nu ook
zijn hoofd te hebbenMJi
wel niemand preciesfj&
wat de premier hee*Sl
doeld, vindt HN het Doi
nebest-opzetje lang 5n v
slecht idee. Dat er daiuit h
structurele hulp get dc
wordt, staat volgens reet
vast als een huis. b he
WIM BUNSCHEn d
zier