bnt voor Dieren wil
Irbod op pelsfokkerij
(MK"
Training moet angsthazen
naar de tandarts helpen
■kman: kabinet moet
Bn passen en meten
,Twee keer zoveel natuurgebied in 2005'
Hele spoorbomen
mogelijk weer terug
Jidementsplannen
llage financiëel
«jt onderbouwd
Onpartijdig advies
waardevol
Vermogen gehandicapten
steeds beter beschermd
>AG|NLAND
QeidóeQowuvnt
WOENSDAG 17 APRIL 1991 PAGINA 5
!N Het kabinet moet af van het passen en meten.
3oopt zij nu van de ene bezuiniging tegen de andere
>te projecten die op de rails zijn gezet moeten worden
De coalitie is opgezet juist met het doel die grote ver-
n tot stand te brengen. Met deze woorden maande
jevoorzitter Brinkman gisteravond in Nijmegen het
Inieuw tot spoed aan met het nemen van ingrijpende
i. Brinkman zei een „broedende kip" niet te willen
het afroepen van de revolutie. Het kabinet is nu aan
ga ik voorzichtig met de Paaseieren „van minister
een financiën om". Maar, zo voegde hij daar nog aan toe,
n paar weken verwacht ik wel conclusies". Met zijn
lde Brinkman andermaal duidelijk maken dat de be-
van de Tussenbalans in protemonnee zullen worden
eerste levensbehoeften, zoals wonen, vervoer en mi-
van de CDA-fractie wel wat duurder worden.
NEELTJE JANS Voorzitter dr. P. Winsemi-
us van Natuurmonumenten verwacht dat de
oppervlakte aan natuurgebieden in Nederland
over 14 jaar bij het 100-jarig bestaan van de
vereniging zal zijn verdubbeld. Hij zei dit gis
teren bij de presentatie van het nieuwe hand
boek „Natuurmonumenten" op het voormalig
werkeiland Neeltje Jans in de Oosterschelde.
Het aantal terreinen in het nieuwe handboek is
sinds de vorige uitgave vijf jaar geleden gegroeid,
maar in de toekomst moet dat sneller gaan, zei
Winsemius. Natuurmonumenten wil uitbreiding
van aantal en grootte van terreinen, maar ook
nieuw aangelegde natuur. „We stellen ons niet al
leen meer tevreden met het behoud van wat er nog
is. De natuur gaat tenslotte nog steeds in kwaliteit
achteruit", aldus de voorzitter van Natuurmonu
menten.
Staatssecretaris J. Gabor, die het eerste exemplaar
van het nieuwe handboek in ontvangst nam, on
derschreef deze mening. Zijn departement stelde
vorige week tachtig miljoen gulden ter beschikking
aan de provincies voor beheer en onderhoud, maar
met name voor aankoop en aanleg van landschaps-
gebieden.
Het initiatief voor natuurbouw op het voormalig
werkeiland Neeltje Jans noemde Gabor „zeer uit
zonderlijk" „Hier willen wij natuur winnen uit
zee. We denken daarbij aan aanleg van nieuwe dui
nen en een slufter, waarbij eb en vloed vrij spel
hebben. Dat is een bijzondere situatie met hoge na
tuur- en landschapswaarde".
UTRECHT Een interne werkgroep van de Ne
derlandse Spoorwegen onderzoekt de mogelijkhe
den om spoorwegovergangen weer te voorzien
van hele in plaats van de tegenwoordig veel gang
baarder halve overwegbomen. „We bekijken of
daar mogelijk een procentje meer veiligheid uit te
halen is", aldus een NS-woordvoerder. Volgens de
zegsman maken steeds meer mensen 'oneigenlijk
gebruik' van de overwegen met automatische hal
ve overwegbomen (ahob's). Ze glippen er tussen
door als ze lang moeten wachten, wat tot levens
gevaarlijke situaties leidt. Overwegbomen die de
gehele breedte van de weg beslaan maken het on
mogelijk nog over te steken als er een trein aan
komt. Nadeel is wel dat weggebruikers klem kun
nen komen te zitten als de bomen dicht gaan.
del 1,
■ld c
te liAAG Erwin
irin4delheid Roosen,
n buisman en ande-
"JSmakende Neder-
irin)ebben hun 'poot'
erin| de ruim 108.000
diiningen waarmee
iiddjpor Dieren de
Warner vraagt om
lerfokkerij in Ne-
merfe verbieden,
ngsgekeningen zijn van-
rs. ingeboden vlak voor
•behandeling van de
achtids- en Welzijnswet
run. In die zogenaam-
AAIwet worden indus-
Cindkte pelsdieren tot de
iW^uisdieren gerekend,
laathuwelijke misstand,
;n ben en vossen horen
ïrzoje natuur en niet in
ïspetn kooitjes die niet
Vet dan een gemiddelde
zegt ir. Marlou van
van Bont voor Die-
ndaar ons pleidooi
algeheel verbod",
i de Wijs' populaire
Ije 'De tweedehands
bont vrijwel uit ons
d verdwenen. Maar
landse fokkerij van
i bloeit. De produktie
iehonderd betrokken
aat voor het gros de
»r: 1,9 miljoen velle-
iertsen en 30.000 van
len verdubbeling in
tijd. Daarmee is Ne-
le grootste producent
teur van West-Euro-
'd 0 procent van de we-
icarpl is in vaderlandse
da<Sn lichte daling in die
als gevolg van te-
t'9°e prijzen op de we-
ïr v«, maar dat lijkt niet
een ineenstorting
ur Rector", zegt Marlou
(Drompen. „Weliswaar
internationale actie
dragen en produce-
Dassen mogelijk
slachtoffer van
hondenvechtsport
BEEK/UBBERGEN De
Vereniging Das en Boom is
bang dat sinds enkele we
ken in Nederland dassen
gebruikt worden bij een
honden vechtsport. Volgens
J. Dirkmaat, woordvoerder
van de vereniging, zijn in
enkele weken tijd een klei
ne tien vernielde dassen-
burchten gevonden, terwijl
dat normaal zelden voor
komt. In Engeland worden
al enkele jaren illegaal
wedstrijden tussen dassen
en honden gehouden. De
dassen, die veel sterker zijn
dan vechthonden, worden
voor de wedstrijd verzwakt
door de kaken te ontwrich
ten, ogen te doorboren en
nagels uit te trekken. Ver
volgens mogen de honden
de das aanvallen totdat hij
bezwijkt. De vernielde das-
senburchten zijn gevonden
in een gebied tussen Zuid-
Limburg en Nijmegen.
ren van bont toe, maar een to
taal fokverbod is natuurlijk de
oplossing. Kappen ermee".
Volgens Bont voor Dieren
een samenwerkingsclub
van Dierenbescherming, Lek
ker Dier en Kritisch Faunabe
heer vertonen gekooide
nertsen en vossen allerlei ge
dragsafwijkingen. Marlou van
Campen: „Nertsen zijn vaak
ziek en vossen angstig en apa
thisch. Hun welzijn wordt ern
stig geschaad. En dat voor een
overbodig luxeprodukt".
Haaks op haar mening staat
die van secretaris W. Verha
gen van de Nederlandse Vere
niging van Fokkers van Edel-
pelsdieren (NFE). „Die nertsen
en vossen voelen zich uitste
kend thuis in hun kooitjes. Dat
blijkt ook uit ethologisch on
derzoek op Het Spelderholt in
Beekbergen. Op een enkele
uitzondering na vreten ze lek
ker, groeien ze goed, vertonen
ze geen angst en geen stress,
jongen ze goed en doen ze niet
aan zelfbeschadiging. Anders
gezegd, die dieren worden zo
danig gehuisvest dat ze nog
zichzelf zijn".
Met ethische bezwaren moet je
bij Verhagen niet aankomen.
„Nee, dat spreekt me niet aan.
Het gaat ook niet aan om ze
met wilde dieren te vergelij
ken. Als je ze los zou laten in
de vrije natuur zouden ze om
komen. Kortom, er is geen en
kele reden of aanleiding voor
een verbod. Ze worden al hon
derd jaar gefokt en ze maken
gewoon deel uit van een agra
rische bedrijfstak die prima
functioneert".
Verhagen ziet 'absoluut geen
reden' om nu als een haas in
het geweer te komen tegen de
actie van Bont voor Dieren.
„Wij hebben onze mensen in
de politiek goed geïnformeerd.
En tot op heden hebben we
daar alle vertrouwen in".
Bij Bont voor Dieren hoopt
Marlou van Campen op de
voltallige PvdA-fractie. „We
hebben aanwijzingen dat de
fractie zich sterk wil maken
voor een verbod. D66 en
Groen Links hebben zich er al
voor uitgesproken. Misschien
dat we met wat VVD-stem-
men de meerderheid halen.
Op het CDA mogen we niet
rekenen."
Gedrag
Rest nog de stem van de etho
logie. „Er is maar een handje
vol onderzoekers in de wereld
die zich bezig houden met het
gedrag van gefokte nertsen en
vossen", zegt etholoog Gerrit
de Jonge van onderzoekinsti
tuut Het Spelderholt in Beek
bergen. „Om te beginnen is er
geen sluitende welzijnsdefini-
tie. Want hoe meet je welzijn
bij dieren? Over het algemeen
zijn die dieren gezond. Er ko
men zeker gedragsafwijkingen
voor. Stereotiep gedrag is er
een van, als gevolg van wat je
verveling zou kunnen noe
men. Bij nertsen vertoont drie
tot vijf procent stereotiep ge
drag, bij vossen zo'n dertig
procent. Dat percentage kun je
terugbrengen door fokselectie,
dat lukt erg goed, al is nader
onderzoek nodig".
Stress bij nertsen, meetbaar
aan bepaalde stoffen in het
bloed, komt niet veel voor, bij
vossen weer veel meer, vertelt
hij. „Maar de mate van aan
vaardbaarheid is nog door nie
mand bepaald. Er zijn vossen
die angstig zijn, maar dat kun
je niet toeschrijven aan hun
huisvesting, maar veel meer
aan de wijze van omgang met
die dieren. Dat ligt dus ook
aan de fokker".
Nee, De Jonge kent 'toevallig'
geen fokker die zijn pelsdieren
een nachtkusje geeft. Maar,
zegt hij, er kan in de omgang
een zekere vertrouwdheid
groeien. „Je kunt bijvoorbeeld
beginnen de jongen in open
kisten te huisvesten. Nee, niet
in hun eentje, want dat is het
ergste wat je een vos kunt
aandoen".
Zelf is hij bezig met onderzoek
naar 'betere' huisvesting van
blauwvossen. „Ik meet de ge
volgen van groepshuisvesting.
Normaal is twee vossen per
vierkante meter. Ik onderzoek
bijvoorbeeld de effecten van
acht vossen op vier vierkante
meter. Dat pakt heel goed uit.
Ze hebben alleen een vuilere
pels, maar dat is goeddeels te
verhelpen. Ik vind persoonlijk
dat we dat relatieve ongemak
moeten aanvaarden ter wille
van het welzijn van deze die
ren". HOMME KROL
De tandarts komt aan huis. Uit onderzoek blijkt dat tien procent van de bevolking uit angst niet naar de tandarts gaat.
Een psychologengroep wil nu de mensen helpen hun angst te hanteren. foto-, milan konvalinka
;veli
in
rachAG De plan-
het rendement in
iav<ède fase van het
tet onderwijs te
—ren hebben geen
financiële onder-
g. Dit gaf staatse-
Wallage (onder-
steren toe bij de
mitie van zijn nota
e9M van de tweede
'oortgezet onder-
llendste maatregelen
la, bijvoorbeeld de be-
-van de vrijheid van
piuze voor havo- en
lingen, lekten enkele
deden al uit.
Is' ''[Kitzen kondigde in de
voor 1991 aan dat hij
iment in het onder-
'u3verhogen. Door om-
leerlingen te voor
komen en de verblijfsduur van
leerlingen en studenten terug
te brengen tot de cursusduur
zou een bedrag van 300 mil
joen gulden in 1995 moeten
worden opgebracht.
De plannen die Wallage heeft
met de tweede fase van het
voortgezet onderwijs zouden
een deel van deze bezuiniging
moeten realiseren. Hij deelt in
zijn nota de tweede fase van
het voortgezet onderwijs op in
twee „hoofdroutes": havo/vwo
en leerlingwezen en mbo. De
eerste route moet voorberei
den op het hoger onderwijs
(hbo en universiteiten), de
tweede op de arbeidsmarkt.
Om dit te bereiken wil Walla
ge onder meer de vrijheid van
de pakketkeuze .van havo- en
vwo-leerlingen beperken.
Leerlingen worden verplicht
'doorstroomprofielen' te kie
zen die als het ware voorsorte
ren voor de vervolgopleiding.
ADVERTENTIE
Waar vindt u vandaag de
dag een onpartijdig adviseur
die u helpt bij belangrijke
beslissingen in uw leven?
Iemand die tijdig een
praktische regeling op papier
weet te zetten.
Een juridisch adviseur die
dankzij zijn ervaring en
deskundigheid evenwichtige
oplossingen kan bieden voor
alle direct betrokkenen.
Daardoor kan onenigheid
achteraf zoveel mogelijk
worden voorkomen.
U vindt hem (of haar
natuurlijk) op een van de
circa 800 notariskantoren,
verspreid over het hele land.
De notaris wijst u niet
alleen de weg, maar biedt
met zijn akten zekerheid op
elk gebied dat voor u van
belang kan zijn, zoals samen
wonen, huwelijk, voogdij, de
verdeling van uw erfenis, de
koop en verkoop van een
huis, de keuze van een onder
nemingsvorm, het oprichten
van een stichtingofvereniging
Een kort oriënterend
gesprek met de notaris kost u
trouwens niets.
Maak dus gerust een
afspraak.
Hij kan u precies
vertellen hoe u
uw zaakjes het
best kunt rege
len.
REGEL JE ZAAKJES MET DE NOTARIS
I EN WISKE
DE MYSTERIEUZE MIJN
\utl illt nmptn I Urn Unhs, <k uiu mrftnri M Jh ul in it te-
tidrn mar m I «Hinhn Uijt Mn/1 jt ham- Ca kimt it mijnutrktrs j
Diy h tr urtdh tn Ifarn tt btltrrn htlptn imh Jkbt-
d Ultgeverl|/Wavery Pi
GRONINGEN Bijna
niemand gaat helemaal
ontspannen naar de tand
arts. De gedachte aan
snerpende en gillende bo
ren, akelig krassende
haakjes en machteloos
achteroverliggen in de
tandartsstoel, doet menig
een huiveren voor de
halfjaarlijkse controle van
het gebit. Voor sommige
mensen vormt de tandarts
zelfs een dusdanige nacht
merrie dat ze maar hele
maal van het bezoekje af
zien. Dat zou gelden voor
maar liefst tien procent
van de bevolking. Ver
waarloosde gebitten zijn
het resultaat.
De Psychologengroep, geves
tigd aan het Zuiderpark in
Groningen, wil uitkomst bren
gen voor deze angsthazen. Een
speciale zogenoemde tandarts-
angstgroep moet mensen ertoe
brengen dat ze hun angst voor
de tandarts opzij zetten. „Weg
nemen kun je die angst nooit
helemaal", aldus Wendela
Zwennes. een van de initia
tiefnemers van de tandart-
sangstgroep. „We kunnen
mensen wel leren hun angst te
hanteren".
De Psychologengroep is een
samenwerkingsverband van
een vijftal afgestudeerde psy
chologen. De groep biedt psy
chologische hulp op uiteenlo
pend gebied. Zo kunnen men
sen met angsten en spannin
gen, depressies en een tekort
aan sociale vaardigheden er
terecht. En nu dus ook mensen
met een onoverkomelijke
angst voor de tandarts.
Tot voor kort was alleen de af
deling bijzondere tandheel
kunde van het academisch zie
kenhuis in Groningen het
adres waar mensen met grote
angst voor de tandarts konden
aankloppen Deze vakgroep
houdt zich echter voorname
lijk bezig met de behandeling
van geestelijk gehandicapten.
„De vakgroep bijzondere tand
heelkunde juicht het initiatief
van de tandartsen toe", aldus
een woordvoerster van het
academisch ziekenhuis. „Het is
belangrijk dat deze groep
mensen erkenning krijgt en
dat psychologen zich met dit
probleem gaan bezig houden".
Fobieën
„Uit onderzoeken van onder
meer Vlaamse tandartsen is
gebleken dat tien procent van
de bevolking uit angst niet
naar de tandarts gaat", aldus
Jan Philip Wieringa, eveneens
verbonden aan de Psycholo
gengroep. „Uit diverse kana
len kregen we signalen dat het
nuttig zou zijn een speciale
training voor deze mensen te
beginnen. Voor zover wij we
ten zijn wij de buiten het AZG
de eersten die zich in het
noorden hiermee bezighou
den".
Aan de angst voor de tandarts
kunnen volgens de psycholo
gen zeer uiteenlopende oorza
ken ten grondslag liggen.
Daarop is de training ook af
gestemd. Bijvoorbeeld fobieën
en trauma's kunnen de boos
doeners zijn. „Iemand kan in
zijn of haar jeugd mishandeld
zijn en daaraan dat trauma
hebben overgehouden", legt
Wendela Zwennes uit. „Vaak
blijken dat soort angsten zich
ook op andere momenten te
manifesteren, bijvoorbeeld als
ze iemand op straat zien lopen.
De situatie in de tandartsstoel
is natuurlijk typisch iets dat
angsten oproept en versterkt.
Je ligt achterover, je geeft je
over. Het probleem met deze
angst is dat je een bezoek aan
de tandarts gemakkelijk kunt
vermijden; dat is bijvoorbeeld
niet het geval als je bang bent
om de straat op te gaan. Daar
door gaan mensen hun gebit
verwaarlozen in plaats van
hun angst zien te overwin
nen".
Rollenspelen
Wie zich aanmeldt voor de
tandartsangstgroep krijgt eerst
een individueel ïntroductiege-
sprek, gevolgd door een ge
sprek waarin wat exacter op
de problemen wordt ingegaan.
Hierbij willen de psychologen
blootleggen hoe extreem de
angst is en uitvinden of de
persoon in kwestie gebaat is
bij de groepstraining. In som
mige gevallen zou een indivi
duele therapie beter kunnen
zijn. De training zelf bestaat
uit zes wekelijkse bijeenkom
sten, in een groep zitten zo'n
zes tot tien deelnemers.
„De cursus zelf bestaat uit on
derdelen als ontspanningsoefe
ningen, rollenspelen enzo
voorts", vertelt Wendela
Zwennes. „We verwachten dat
de groep tamelijk gevarieerd
zal zijn. Iedereen kan uit de
training dan een methode of
een oefening kiezen die voor
hem of haar het beste werkt".
Uiteraard hoort ook bij de trai
ning dat alle deelnemers een
keer daadwerkelijk een af
spraakje maken met de tand
arts en hun gebit laten nakij
ken.
Volgens Wendela Zwennes is
het niet mogelijk om de cliën
ten voor de volle honderd pro
cent van hun angst af te hel
pen. „De bedoeling is dat men
sen weer zo ver komen dat ze
naar de tandarts gaan. waarbij
ze ongetwijfeld nog wel knik
kende knieën zullen houden.
In veel gevallen is een zekere
mate van angst ook nodig om
goed te kunnen functioneren.
Denk maar aan een toneelspe
ler. voor hem is een zekere
mate van angst ook een voor
waarde om op het toneel een
voorstelling te kunnen geven"
Deelname aan de tandart
sangstgroep kost, afhankelijk
van inkomen, tussen de drie
honderd en zeshonderd gul
den. Deze kosten worden in de
regel niet vergoed door het
ziekenfonds of de ziektekos
tenverzekering.
HILBRAND POLMAN
Bejaarde man lag 36 uur in sloot
TEN BOER De 81-jarige K. Brontsema heeft ongeveer 36 uur
in een sloot bij Ten Boer gelegen en dat overleefd. De man
woont in een bejaardenhuis in dit dorp en werd gisteravond ge
vonden door een voorbijganger. Hij werd sinds de dag ervoor
vermist. Brontsema maakt het naar omstandigheden goed. De
man is waarschijnlijk in het water gegleden en heeft half tegen
de kant gelegen. De sloot zat volgens de politie vol modder en
dat is waarschijnlijk zijn redding geweest. De modder heeft iso
lerend gewerkt waardoor hij niet onderkoeld is geraakt.
APELDOORN Uit
angst dat mensen in
AWBZ-instellingen
(zwakzinnigeninrichtin
gen bij voorbeeld) hun
vermogen moeten gaan
„opmaken", zoeken veel
ouders en patiënten naar
mogelijkheden om het
rendement van het ver
mogen aan de patiënt ten
goede te laten komen zon
der dat er verhaal ontstaat
op het vermogen zelf.
Notaris mr. E.B. Blankhart zei
dit vandaag in Apeldoorn op
het congres „Veranderende
rechten en plichten" van de
stichting J.J. Dondorpfonds.
Volgens hem wordt vaak ge
kozen voor het vormen van
een fonds. Dat wordt dan als
een afgescheidend vermogen
onder bewind gesteld en de
patiënt krijgt er het vruchtge
bruik van.
Het zoeken naar dit soort con
structies is volgens Blankhart
actueel, nu het kabinet in de
Tussenbalans heeft laten we
ten dat het de vermogenstoets
ook in de Algemene Wet Bij
zondere Ziektekosten wil in
troduceren.
De hoogte van de eigen bijdra
gen van patiënten en bewo
ners van AWBZ-ihstellingen
hangt nu alleen af van hun in
komen, maar in de Tussenba
lans is voorgesteld er (net als
in de bejaardenhuizen) ook het
eigen vermogen bij te betrek
ken.
Voorzitter W.M. de Grefte van
de Stichting TV-Gazet kondig
de op het congres aan dat deze
stichting het regelmatig uit
zenden van televisieprogram
ma's voor en door mensen met
een verstandelijke handicap
gaat bevorderen. Deze pro
gramma's zouden vanaf
1992 moeten worden ver
zorgd door de omroepen.
Burgemeester
Groningen legt
functie neer
GRONINGEN Burgemees
ter mr A.A.M.F. Staatsen van
Groningen heeft gisteren be
kend gemaakt na zes jaar zijn
functie neer te willen leggen.
Hij begint waarschijnlijk al in
juni aan een nieuwe baan als
directeur van BCG Interim-
management BV in Amster
dam. Staatsen beschouwt de
nieuwe functie als een verrij
king van zijn carrière en ont
kent dat zijn vertrek iets te
maken zou hebben met slechte
verhoudingen binnen het Gro
ningse college van B en W. „Ik
heb besloten de nieuwe baan
aan te nemen omdat hét niet
goed is om zo lang in een en
dezelfde leidinggevende posi
tie te verkeren. En zeker niet
voor mij: als ik langere tijd de
zelfde baan heb begin ik onge
durig te worden. Daarom am
bieer ik geen tweede periode
van zes jaar. Twaalf jaar bur
gemeester zijn is niets voor
mij".
Meldkamer in theater
Blik op de nieuwe meldkamer van de Algemene Verkeersdienst
Rijkspolitie (AVD), van waaruit het verkeer in Nederland onder
andere over files en spookrijders wordt geïnformeerd. Ook de
verkeerspost van de Koninklijke Marechaussee, de parketpolitie,
de Rijkspolitie te water en de dienst luchtvaart vinden er onder
dak. De meldkamer heeft de vorm van een amfitheater en is van
daag geopend door minister Hirsch Ballin (justitie). De AVD
hoopt op korte termijn toestemming te krijgen om de behuizing
verder uit te breiden, zodat ook het commando van de Rijkspoli
tie te water en de Politieverbindingsdienst onder één dak met de
AVD komen.
foto: anp
