£cidóc6ou/taii
Paus benoemt
weer bisschop
van Moskou
Met Lustiger geen
gesprek mogelijk
si
Krant helpt ouders bij beoordelen van kinderbijbels
kerk
wereld
Weer geen
vrouw als
luthers
bisschop
gekozen
Tachtig vrijgemaakten in geweer tegen 'deformatie'
„Gereformeerde synode moet bescheidener worden"
Aanstellers
£eidae©0ma/fti
1
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CcidaeSowiant
MAANDAG 15 APRIL 1991 PA("
VOORBURG Tien jaar na
verschijning van de eerste, is
nu de derde Kinderbijbel
krant verschenen. De krant
wil ouders en opvoeders hel
pen uit de vele kinderbijbels
die bijbel te kiezen die het
best bij hen en hun kinderen
past.
Posthumus, medewerksters
van het Documentatiecen
trum van het Bijbels Museum
in Amsterdam.
De criteria waarop de kinder
bijbels worden beoordeeld,
zijn onder meer de verhalen
uit de bijbel die de auteur
kiest, en de manier waarop
die verhalen worden weege
geven. In dit verband komt
de vraag aan de orde, of er al
leen wordt gewerkt met gege
vens uit de bijbel of dat er an
dere zaken worden toege
voegd.
Verder proberen de samen
stelsters aan te geven, hoe de
auteur over de bijbel denkt.
Schetst de auteur God als de
grote regelaar dié alles kan en
alles ziet of is Hij te vinden in
en tussen mensen, die hun ei
gen verantwoordelijkheid
dragen? Ook is bij de beoorde
ling van de boeken erop gelet,
of de auteur aandacht heeft
besteed aan het joodse karak
ter van zowel het Oude als
het Nieuwe Testament.
Tenslotte is gelet op het taal
gebruik en de stijl van de au
teur, de functie van de illus
traties en de leeftijdsgroep(en)
waarvoor het boek bestemd is.
Te ver doorgedreven
recht wordt onrecht
LUBECK De theologe
Kate Mahn had zaterdag
de eerste vrouwelijke lu
therse bisschop ter we
reld kunnen worden, ,aar
voor de tweede keer in
korte tijd gaf de synode
in het Duitse district
Noord-Elbe de voorkeur
aan een man.
Met 81 tegen 47 stemmen koos
de synode de 58-jarige Karl
Ludwig Kohlwage als nieuwe
bisschop van Lübeck. Vorig
jaar passeerde de vergadering
Rut Rohrandt, die zich als
eerste vrouw kandidaat had
gesteld voör het bisschop
sambt in Schleswig.
Kate Mahn (48) ziet haar ver
kiezingsnederlaag niet als ne
derlaag voor de vrouwen in
het algemeen. Aan de andere
kant zou de verkiezing van de
eerste vrouwelijke bisschop
wel een „belangrijk teken"
voor de vrouwen in de luther
se kerken zijn
(Van onze correspondent
Aart Heering)
VATICAANSTAD Na
meer dan een halve eeuw
heeft Moskou weer een
rooms-katholieke bis
schop. De paus heeft za
terdag de 49-jarige Ta-
deusz Kondrusiewisz, tot
nu toe aartsbisschop van
Minsk in Wit-Rusland, tot
bisschop van de Russische
hoofdstad benoemd.
Het bisdom Moskou heeft in
de praktijk maar tien jaar be
staan. In de chaos van na de
revolutie van 1917 bleek het
onmogelijk de gelovigen in de
hoofdstad vanuit het traditio
nele aartsbisdom van Mohilev
te bedienen. In 1926 werd
daarom een aparte diocees
voor Moskou gecreëerd, maar
door de stalinistische terreur
werd er in 1936 geen opvolger
gezonden voor bisschop Ne-
veu die in 1936 ziek naar
Rome vertrok. Pas na het be
zoek van Michail Gorbatsjov
aan het Vaticaan, in decem
ber 1989, vier maanden later
gevolgd door het herstel van
de diplomatieke betrekkingen
tussen Sovjetunie en Heilige
Stoel, werd de weg geëffend
voor een volledig herstel van
de bisschoppelijke hiërarchie
in de Sovjetunie, die in totaal
zeseneenhalf miljoen rooms-
katholieken telt. Dat laatste
was door de paus ook als
voorwaarde gesteld om ge
hoor te geven aan Gorbatsjovs
uitnodiging voor een bezoek
aan Moskou. Daarvoor lijken
nu dus alle belemmeringen
uit de weg geruimd.
Verder heeft de paus nog vijf
bisschoppen in de Sovjetunie
benoemd. Daarbij zijn nieuwe
bisdommen gecreëerd in de
Siberische stad Novosibirsk,
voor de duizenden Polen en
Balten, die onder Stalin naar
Siberië zijn gedeporteerd, en
in Karaganda in de republiek
Kazachstan, waar zich de af
stammelingen bevinden van
de eveneens gedeporteerde
Wolga-Duitsers. Tenslotte is
in Wit-Rusland in het dicht
bij de grens met Litouwen ge
legen Grodno een vierde
nieuwe diocees geschapen.
Kerken genoeg aan de skyline van Moskou, maar de rooms-
katholieke ontbrak tot nu toe.
FOTO: AP
ZWOLLE Ongeveer 80
verontruste leden van de
vrijgemaakt Gerefor
meerde Kerken hebben
zaterdag in Zwolle de
vereniging Reformanda
opgericht.
De kern van de vereniging
wordt gevormd door de 'groep
van vijftig', een in 1985 ont
stane groep die zich zorgen
maakt over de toenemende
openheid binnen de vrijge
maakte kerken. Totnutoe
wordt het vrijgemaakte leven
gekenmerkt door een hechte
organisatie, waarvan alleen
leden van 'de ware kerk' deel
kunnen uitmaken. Er komen
echter scheuren in het vrijge
maakte front: kortgeleden
heeft de afdeling Harderwijk
van het GPV de deuren open
gezet voor niet vrijgemaakten
en het Gereformeerd Sociaal-
Economisch Verband wil het
lidmaatschap ook niet langer
beperken tot kerkleden. De
pas opgerichte vereniging ziet
deze ontwikkelingen als sig
nalen van 'deformatie'.
In het bestuur van Reforman
da heeft onder anderen mr.
P.A.C. Schilder uit Assen zit
ting. Schilder is familie van
prof.dr. K. Schilder, de man
die aan de wieg heeft gestaan
van de Gereformeerde Ker
ken (vrijgemaakt). Zijn schor
sing en afzetting leidden in
1944 tot een scheuring in de
Gereformeerde Kerken.
Daaruit ontstonden de vrijge
maakte kerken, die nu onge
veer 115.000 leden tellen.
PARIJS/LYON „Weet
wel, de priesters van Pa
rijs zijn volstrekte nullen.
Wordt vooral niet zo on
benullig als zij zijn! Wat
wil je dat ik met dergelij
ke kinkels doe?"
Deze woorden heeft het drie
maandelijkse progressief-ka-
tholieke Franse tijdschrift
Golias opgetekend uit de
mond van de aartsbisschop
van Parijs, kardinaal Jean-
Marie Lustiger, toen die zich
richtte tot zijn priesterstuden
ten. Tien jaar geleden liet de
kardinaal zich volgens het
blad in dezelfde termen uit bij
een bijeenkomst met de pries
ters uit zijn bisdom.
Lustiger was in februari tien
jaar aartsbisschop van Parijs.
Voor Golias was dat een re
den om een balans op te ma
ken van zijn beleid. Dat pakt
bepaald niet gunstig uit voor
de kardinaal: Lustiger komt
in het grondige, bijna honderd
pagina's dikke rapport naar
voren als een man die nooit
luistert, overtuigd is van zijn
eigen gelijk, zich niets aan
trekt van bestaande overleg
structuren en omgaat met zijn
priesters en medewerkers op
een manier, waar een negen-
tiende-eeuwse werkgever een
voorbeeld aan had kunnen
Ook zijn collega-bisschoppen
moeten het af en toe ontgel
den. Lustiger heeft de kriti
sche bisschop van Evreux,
Jacques Gaillot, eens uitge
maakt voor een geesteszieke.
Het is dan ook niet verwon
derlijk dat hij niet bij iedere
collega geliefd is. Dat bleek
nog bij de stemming over een
nieuwe voorzitter van de bis-
schopppenconferentie. Deze
stemming is geheim, maar
Golias heeft in gesprekken
met kerkelijke hoogwaardig
heidsbekleders vernomen, dat
slechts 34 van de ongeveer
200 bisschoppen hem als voor
zitter wilden.
Een gesprek met de aartsbis
schop is volgens vele onder
vraagde priesters niet moge
lijk. Diocesane bijeenkomsten
draaien erop uit, dat de pries
ters op mogen schrijven wat
de kardinaal zegt. Voorstellen
van hun kant vat hij al snel
op als een aanval op zijn per
soon: hij kan het niet hebben
niet zelf aan de basis van een
plan te staan.
In zo'n geval, schrijft Golias,
gedraagt hij zich over het al
gemeen volgens een van de
volgende patronen: hij wijst
het voorstel keihard af, hij
zegt dat hij ertegen is of hij
komt met iets heel anders en
iets veel sensationelers, waar
door het eerste voorstel van
de baan is.
Lustiger geldt voor velen als
een goede manager. Hij houdt
van de contacten met onder
nemers en politici en deelt
graag de lakens uit, schrijft
Golias. „Wat het ergste is met
Lustiger, is dat een dialoog
feitelijk onmogelijk is", ver
telt een (anonieme) vicaris.
„Geloof en rede zijn voor hem
een. Er is geen ruimte voor
het stellen van vragen. Ook
structureel is een dialoog on
mogelijk. Want op het ogen
blik dat je het niet helemaal
met hem eens bent, en nog er
ger: als je hem tegenspreekt,
vat hij dat op als het bewijs
dat hij gelijk heeft", aldus de
vicaris.
Golias zoekt een verklaring
voor Lustigers optreden in de
verre van gemakkelijk le
vensweg van de kardinaal.
Hij is de zoon van Poolse jo
den en werd in de oorlog voor
de nazi's verborgen gehouden
door katholieken in de Elzas.
Zijn moeder werd vermoord
in Auschwitz. Op 14-jarige
leeftijd werd hij rooms-katho-
liek. Golias gaat ook uitge
breid in op de invloed die
Lustiger heeft ondergaan van
drie behoudende Belgische je
zuïeten en van Andre Leo
nard, de behoudende theoloog
die onlangs werd benoemd tot
bisschop van Namen.
Het christendom en de mo
derne wereld gaan voor Lus-
Mgr. Jean-Marie Lustiger
tiger niet samen, schrijft Goli
as. Het christendom staat bo
ven de maatschappij en is
daar uiteindelijk de rechter
van. Er kan dus geen sprake
zijn van een dialoog of ter dis
cussie stellen van welke chris
telijke waarde dan ook.
Lustiger heeft veel invloed in
Rome. Minstens eenmaal in
de. twee weken - als het niet
wekelijks is - heeft hij contact
met paus Johannes Paulus II.
Lustiger heeft een belangrijke
rol gespeeld bij de oplossing
van het conflict over het kar
melietessenklooster in Ausch
witz en probeerde te bemid
delen tussen de volgelingen
van de geëxcommuniceerde
aartsbisschop Marcel Lefeb-
vre en de RK Kerk.
FOTO: ANP
Lustiger is volstrekt uniek,
schrijft Golias. De kardinaal
houdt niet van mensen en
niet van de wereld en gaat op
in zijn rol van kerkvorst. De
legeren of delen van verant
woordelijkheid is er niet bij,
getuige de vele medewerkers,
die hij aan de dijk zet. Zoals
een vicaris, die in de auto van
Lustiger te horen kreeg: „O
ja, ik ben vergeten je te zeg
gen dat je sinds eergisteren
geen vicaris meer bent".
Het aartsbisdom Parijs heeft
geen commentaar op het rap
port willen geven. Golias
deelde desgevraagd mee, dat
alles is geprobeerd om de ver
spreiding van het bewuste
nummer 25 (februari-maart-
april) te voorkomen.
Campagne
voor bedienen
sacramenten
door gehuwde
priesters
ZEIST Gehuwde priesters
zullen voortaan gewoon alle
sacramenten bedienen, inclu
sief de eucharistie, telkens
wanneer gelovigen dit om
verantwoorde redenen vra
gen. Hiertoe besloot zaterdag
de vereniging Gehuwd en
Ongehuwd Priesterschap
(GOP), die zich inzet voor een
radicale vernieuwing van het
ambt in de Rooms-Katholieke
Kerk.
„Wij achten de tijd er rijp
voor", aldus de verklaring
van de jaarlijkse ledenverga
dering, „dat de lokale kerkge
meenschappen zelf mannen
en vrouwen, gehuwd of onge
huwd, aanwijzen om in crea
tieve trouw aan Schrift en
Traditie leiding te geven aan
hun ontwikkeling". „Een celi
baatsverplichting is daarbij
niet ter zake."
De vereniging zal de paro
chiebesturen door middel van
„een intensieve publiciteits
campagne" proberen te over
tuigen van haar eigen gelijk.
Ze zal daarbij samenwerken
met de Verenigingen van
Pastoraal Werkenden, de Ma-
riënburgvereniging, het Be
raad Inzake Parochiële Aan
gelegenheden (BIPA) en an
dere participanten van de
Acht Mei Beweging. Er zullen
onder meer studiedagen wor
den georganiseerd.
„Misschien laten we dit alles
uitmonden in een nationaal
Pastoraal Concilie over het
kerkelijk ambt", aldus een
woordvoerder van GOP. „Die
naam zouden we er graag aan
geven, ter herinnering aan de
goede tijden van het begin
van de jaren zeventig. We
zouden daarmee de draad
weer kunnen oppakken die
destijds door de kerkelijke lei
ding op onverantwoorde wijze
werd doorgeknipt."
In zijn jaarrede over 'De be
vrijding van het ambt' betoog
de de theoloog Erik Borgman,
dat het niet alleen verkeerd is
dat bepaalde categoriën gelo
vigen in de RK Kerk geen
priester kunnen worden, zoals
vrouwen en gehuwde man
nen. „Ook het idee zelf, dat
priesters iets hebben of krij
gen van de bisschop, waar
door ze macht krijgen over
anderen, is onevangelisch."
Het Evangelie is volgens de
theoloog één groot pleidooi
voor de principiële gelijkheid
van alle mensen, met daarbij
voortdurend speciale aan
dacht voor de underdog.
Borgman noemde het dan ook
„een schande dat er in de
kerk ambtsdragers en leken
zijn".
Voor het goed functioneren
van een geloofsgemeenschap
zijn voorgangers en leiders
weliswaar onmisbaar. Maar
„als de voorgangers hun werk
goed doen en een evangeli
sche gemeente opbouwen, dan
ondergraven ze daarmee hun
eigen positie.". De gelovigen,
aldus Borgman, dienen zoda
nig geschoold te worden dat
ze in staat zijn de poten onder
de stoel van de ambtsdragers
uit te zagen.
beroepingen
J.J.C. Dee le Ellecom en De
Steeg. Beroepen te Weerselo mw. B.G. El-
gersma-Guichelaar, pred. voor bultengew.
werkz. (voorganger atd. NPB Laren/Blarl-
cum), wonende te Baarn, die dit beroep
heeft aangenomen. Aangenomen naar Eer
beek L. de Ronde te Koekange; naar Dru-
nen (herv. geref. kerkgemeenschapXpart-
time) drs. A.Schuil, kand. te Ommen. Be-
iXdie gedurende 1 jaar niet
Bruljne t«
Gereformeerde Kerken vrijger
Beroepen te Sneek-Koudum i-
VOORZITTER OVEREEM: MINDER BETROKKENHEID VANUIT KERKEN
AMERSFOORT De ge
reformeerde synode moet
bescheidener worden,
vindt synodevoorzitter ds.
E. Overeem. Deze hoogste
kerkelijke vergadering is
gaandeweg 'een rappor-
tencircus' geworden en
zit zo vast aan haar eigen
agenda dat er nauwelijks
tijd over blijft voor de
broodnodige bezinning op
nieuw kerkelijk beleid.
„We moeten van die beslui-
tenfabriek af", zei Overeem
zaterdag in Amersfoort op de
jaarlijkse bijeenkomst van het
Landelijk verband van com
missies van beheer. De reken
meesters van de plaatselijke
kerken, die geregeld pleiten
voor bescheidener en vooral
goedkoper landelijk kerke-
werk, luisterden tevreden
naar het verhaal van de syno
devoorzitter, die volgende
maand na vier jaar de voorzit
tershamer neerlegt.
Niet alleen de synode in Lun-
teren, ook het landelijk appa
raat in Leusden moet beschei
dener, aldus Overeem. Het
Dienstencentrum, met onge
veer 120 full-time arbeids
plaatsen, is in de plaatselijke
kerken vaak „een scheld
woord". Dat wordt volgens
Overeem vooral veroorzaakt
door de grote afstand. De ker
kelijke dienstverlening moet
volgens hem 'om de hoek' te
vinden zijn, oftewel op het re
gionale niveau van de classis.
Tot teleurstelling van zijn ge
hoor, moest Overeem toege
ven dat deze oplossing van
een belangrijk communicatie
probleem in de gereformeerde
kerken „uiteindelijk niet
goedkoper uit zal pakken".
De gereformeerden hebben
nu eenmaal met elkaar afge
sproken bepaalde taken uit te
voeren. Als ze dat niet op lan
delijk niveau doen, zullen ze
het regionaal moeten doen.
Het zal volgens Overeem heel
moeilijk zijn om bepaalde ta
ken te schrappen.
De teleurstelling over de ge
nerale synode wordt volgens
Overeem met het jaar groter.
De laatste synode (1989-1991)
ontving „een paar honderd
brieven" minder uit de plaat
selijke kerken. Niet omdat er
minder op haar beleid is aan
te merken zou zijn, maar uit
„kerkelijke onverschillig
heid". De kerken denken:
„De synode doet maar".
Overeem legde uit dat deze
klacht niet terecht is. Het zijn
immers de kerken zelf die
voor een belangrijk deel de
agenda van de synode bepa
len. Door de min of meer ach
terhaalde structuur van de ge
reformeerde kerken waar
in alle nadruk op de zelfstan
digheid van de plaatselijke
kerk ligt „doen de kerken
alsof er geen genabuurde ker
ken bestaan" en richten zij
rechtstreeks al hun vragen en
problemen tot Leusden en
Lunteren.
De bezinning hoort echter
meer dan ooit thuis op regio
naal niveau, in de classis dus.
„Dat is de plek waar het hart
van de gemeenschap van de
kerken moet gaan kloppen.
Daar zullen verschillend ge
kleurde gemeenten elkaar
moeten gaan bevragen", aldus
Overeem. Zijn pleidooi voor
de classis ligt in de lijn van de
rapporten die tot dusver zijn
geschreven over de toekom
stige vormgeving van de Sa
men op Weg-kerk van her
vormden, gereformeerden en
lutheranen.
Een van de 'speerpunten' in het beleid van het kL
Lubbers/Kok is het terugdringen van ziekteverzuim
beidsongeschiktheid. Tal van bewindslieden en ook k;
den van de regeringsgezinde fracties hebben daar de
pen anderhalf jaar bij voortduring op gehamerd. Ook
gelopen weekeinde zijn weer krachtige signalen mi
boodschap uitgezonden. Wie nu nog twijfelt aan de be
gen van de coalitie op dit punt moet wel horende
ziende blind zijn.
Vrijdag wijdde het kabinet een eerste discussierorl
het nieuwe bezuinigingsplan van minister Kok. Bovj
maatregelen uit de Tussenbalans moet volgens de nBe
van financiën nog eens 3,6 miljard gulden op de ove
uitgaven worden béspaard. Hoewel de besprekingen h
nog in een pril stadium verkeren, maakte premier 0 fi'
op zijn wekelijkse persconferentie al bekend dat de e
bezuinigingen gepaard zullen gaan met forse maatregt
de werkgelegenheid te stimuleren en daarmee het aar
keringsgerechtigden te verminderen. Hij doelde d
met name op mensen met een ww- of wao-uitkering
Het tweede signaal kwam van minister Kok, die zl
in Utrecht op een bijeenkomst van PvdA-vrouwen
spraken van Lubbers nog eens onderstreepte. Hij voeec
aan toe dat ons sociaal stelsel kritisch moet worden
licht en ontdaan moet worden van factoren die belemi
werken op de groei van de werkgelegenheid. Dat
onder meer dat werklozen en arbeidsongeschikten va be
aangeboden baan moeten aanvaarden en dat het voor
nemers moeilijker moet worden gemaakt om werkne
laten afkeuren.
Het derde signaal was het krachtigst. In een radi
view op zaterdag schroomde CDA-fractieleider Bri
niet een woord in de mond te te nemen dat tot nu to
discussie over arbeidsongeschiktheid alleen aan bon
werd gebezigd. We moeten zo langzamerhand maar
kennen, zei hij, dat er bij een aantal arbeidsongeschi g
klaarde personen sprake is van „aanstellerij". Met
woorden: er zijn mensen die zich te gemakkelijk en
genlijke gronden laten afkeuren.
HET past in de geest van deze tijd om beestjes bij hu j
te noemen. Tal van misstanden die tien jaar geleden i ej
de mantel der liefde of een deken van tolerantie wer 0
dekt kunnen nu openlijk aan de kaak worden gesteld^'
zin is de uitspraak van Brinkman opnieuw een doorbn'
noemen. Maar de CDA-fractieleider moet wel oppas ej
hij op dit punt niet te ver doorslaat. Het gevaar van sto
sering van alle ruim 800.000 arbeidsongeschikten ligt r
levensgroot op de loer. Natuurlijk is het goed als
moeilijker toegankelijk wordt gemaakt en als al het r
ke wordt gedaan om wao'ers die nog kunnen werkej^
aan een baan te helpen. Maar aan de andere kant I
mensen die werkelijk lichamelijk of geestelijk niet i
staat zijn om betaalde arbeid te verrichten ervoor
worden dat zij het stempel 'aansteller' op hun voorho<
gen.
Sinds begin jaren zeventig is er dankzij uw gitten veel bereikt!
en vaatziekten zijn, vooral in de jongere leeftijdsgroepen,
teruggedrongen. Maar 60.000 slachtoffers per jaar zijn er nog
60.000 te veel. De Hartstichting moet dus doorgaan in haar
Maar is daarbij geheel afhankelijk van giften van particulier
bedrijven. Laat uw hart
spreken. nederlandse hartslief
3iro 300. Bank 70.70.70.600 \Lr vnenden van de hartstichting
UitgaveWesterpers (behorende tot Sijthoff Pers)
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden
Telefoon: 071 - 122 244
Postadres: Postbus 11, 2300 AA Leiden
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 uui
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248.
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.1
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW
Bij automatische betaling,
per maand f. 25,70
per kwartaal 76,60
per jaar f. 294,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel.: 071 -122 244
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijs
070 - 3902 702
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
