Universiteiten voor
de rechter gedaagd
uitdeweekbladei
deÜPENli
HIT
ELSEVIER
Federatie CNV-bond
en katholieke vrouwen
BINNENLAND
SaidctaQowumt
DONDERDAG 11 APRIL 1991 PAGM |JJ
Vakantieboekingen
sterk gestegen
DEN HAAG Het aantal vakantiereizen
dat voor de komende zomermaanden is ge
boekt, is in de maand maart dank zij het
einde van de Golfoorlog sterk gestegen.
Vooral vliegreizen naar Portugal, Spanje en
Griekenland zijn in trek, zo blijkt uit de gis
teren bekend gemaakte boekingsstatistiek
van de bij de ANVR aangesloten reisorgani
satoren. Óndanks deze toename kampt de
reiswereld nog altijd met de naweeën van
de oorlog. Op 24 maart was er nog steeds
een achterstand van twintig procent ten op
zichte van vorig jaar. Vier weken eerder, op
24 februari, gaven de statistieken echter nog
een achterstand van 33 procent te zien. Vol
gens de ANVR is de schade voor het afgelo
pen winterseizoen door de Golfoorlog uit
eindelijk nog beperkt gebleven.
Zilveren Troffel
Een deelnemer
aan de jaarlijkse
wedstrijd
metselen met
baksteen in
Utrecht doet zijn
best op een
muurtje. Rob
Josse uit Goes
leverde
technisch het
beste werk. De
hoogste prijs Is
de zogenoemde
zilveren troffel,
waarom in de
week van 22 tot
en met 26 april
wordt
gestreden.
FOTO: ANP
Prof. Sangster
directeur -generaal
volksgezondheid
RIJSWIJK Prof. dr. B. Sangster
(43) is voorgedragen als directeur-ge
neraal van de volksgezondheid, zo
heeft het ministerie van welzijn,
volksgezondheid en cultuur meege
deeld. Hij treedt op 1 mei in functie
en volgt prof. J. van Londen op, die
voorzitter is geworden van de Natio
nale Raad voor de Volksgezondheid.
Sangster is internist en op het ogen
blik nog directeur volksgezondheid
van het Rijksinstituut voor Volksge
zondheid en Milieuhygiëne in Biltho-
ven en buitengewoon hoogleraar in
de klinische toxicologie aan de Rijks
universiteit Utrecht.
Vliegenplaag in
Berkel-Enschot
BERKEL-ENSCHOT Het foren
sendorp Berkel-Enschot bij Tilburg
kampt sinds enkele dagen met een
vliegenplaag. Het dorp wordt belaagd
door miljoenen vliegen. De enorme
zwerm zoekt met name de zonnige
kanten op van huizen in de directe
omgeving. Bouwvakkers die bezig
zijn met de restauratie van een kerk
toren kunnen nauwelijks hun werk
doen en ramen in de buurt kunnen
niet open. Opzichter H. de Rooij, in
het dorp belast met ongediertebestrij-
ding, heeft intussen enkele insecten
gevangen. Hij twijfelt tussen de ge
wone kamervlieg en de zogenaamde
klustervlieg. Deze laatste soort ver
plaatst zich in zwermen.
STICHTING REPRORECHT WIL GELD ZIEN
AMSTELVEEN De
Stichting Reprorecht heeft
dertien universiteiten en
de Vereniging van Sa
menwerkende Nederland
se Universiteiten (VSNU)
voor de rechter gedaagd.
Inzet van het geschil is
het betalen van kopieën
uit auteursrechtelijk be
schermde boeken en tijd
schriften. Beide partijen
twisten al enkele jaren
over de vergoeding die
daarvoor moet worden
betaald.
Directeur A. Beemsterboer
van de stichting is het geruzie
spuugzat. „We ziin al twee jaar
doende. We hebben ons uiter
ste best gedaan om de univer
siteiten te overtuigen van de
redelijkheid van het bedrag.
Maar we hebben geen enkele
vooruitgang geboekt", zegt hij
een beetje moegestreden. De
stichting wil vanaf 1988 vier
miljoen gulden per jaar van de
gezamenlijke universiteiten.
De VSNU blijft bij een bod dat
begint met 800.000 gulden voor
1988. En dat uiteindelijk op
loopt tot ruim 1,7 miljoen voor
1993. Beemsterboer vindt deze
„kloof" te groot om „serieus
met elkaar te onderhandelen".
Hij vertelt dat in 1988 een on
derzoek op een aantal univer
siteiten is gehouden naar de
omvang van het illegaal kopië
ren. De kopieën komen te
recht in syllabi of zogeheten
readers die worden gebruikt
bij het onderwijs. Maar de
VSNU wees de resultaten van
de hand als niet representatief.
Ot en Sien
herleven
Groep vier van
de Professor
Casimir school
uit Kollum staat,
onder het
toeziend oog -j.
van juf Tini de
Jong-Hoogeweg
van het
Nationaal
Schoolmuseum, a
model voor een
schoolklasje uit
het begin van
deze eeuw. Dit
nagebouwde
schooltje van
het Zuiderzee
museum werd
gisteren in
Enkhuizen
geopend. Het
origineel staat in
Kollum en stamt
uit de jaren
1910-1930.
Omdat dit
gebouw in
Kollum nu als
woning in
gebruik is, heeft
het museum een
replica
gebouwd.
FOTO: ANP
Dit omdat het onderzoek niet
op alle universiteiten was ge
houden. „We hebben samen
dit onderzoek opgezet, con
tracten getekend en na afloop
werden de resultaten door de
VSNU verworpen. Het was de
eerste keer dat ik zoiets mee
heb gemaakt". En dat viel te
gen, ja", aldus Beemsterboer.
Niet hoopvol
„We hebben na het onderzoek
een aantal sessies met de uni
versiteiten gehad en de onder
zoekers hebben het onderzoek
nog eens toegelicht. We wilden
daarop gaan onderhandelen en
we hebben voorstellen gedaan.
Die zijn niet aanvaard. Daarop
kwam een tegenvoorstel. We
willen wel onderhandelen,
maar dan moeten de resulta
ten van het onderzoek worden
weggegooid, zeiden de univer
siteiten. Daar waren wij tegen.
Sindsdien is er weinig ge
beurd, schetst Beemsterboer.
„Af en toe viel er een brief in
de bus met daarin een voorstel
of afwijzing". Ook toen werd
gedreigd met gerechtelijke
stappen kwam er geen reactie,
weet de directeur.
Hij laat het communiceren nu
over aan de advocaten van
beide partijen. Met vertrou
wen wordt het proces tege
moet gezien. Toch blijft de
stichtingsdeur nog op een
kiertje staan. „Als de universi
teiten alsnog willen onderhan
delen op basis van het markt
onderzoek, wordt de rechts
zaak afgeblazen. Maar ik ben
niet hoopvol gestemd".
Hij schijnt daarin gelijk te krij
gen. Een woordvoerder van de
VSNU wijst erop dat de stich
ting „spijtig genoeg" al gerech
telijke stappen heeft onderno
men. „Het is te opportuun om
daar nu op in te gaan. We heb
ben geruime tijd onderhan
deld. We vinden het redelijk
om te betalen, maar het be
drag vinden we niet terecht.
De stichting vraagt zelfs een
uitzonderlijk hoog bedrag. Dat
zou financieel problemen ople
veren. De universiteiten staan
er nu eenmaal niet zo roos
kleurig voor".
Afgekocht
De Stichting Reprorecht werd
in 1974 opgericht door auteurs
en uitgevers. Sinds 1986 int en
verdeelt de stichting gelden
die volgens de wet bij het ko
piëren van korte gedeelten uit
boeken en tijdschriften aan
auteurs of uitgevers moet wor
den betaald. Het ministerie
van justitie heeft de stichting
daarvoor aangewezen. De pe
riode van 1985 tot en met 1987
hebben de universiteiten tegen
betaling van 500.000 gulden af
gekocht.
Het is niet de eerste keer dat
Nederlandse universiteiten
voor de rechter worden ge
daagd in verband met het niet
betalen van auteursrechten.
De Koninklijke Nederlandse
Uitgeversbond (KNUB) eiste
eerder al in een kort geding
met succes een dwangsom te
gen vier universiteiten die het
wel erg bont maakten: de Uni
versiteit van Amsterdam, de
Rijksuniversiteit Groningen,
de Rijksuniversiteit Utrecht en
de Rijksuniversiteit Limburg.
KARIN SWIERS
Heidebrand
Vrijwilligers helpen de brandweer bij de bestrijding van de heidebrand die gisteren uitbrak in het
Lentsche Veen bij het Drentse Nieuw-Balingen. In totaal ging veertig hectare natuurterrein verloren,
dat is tachtig procent van het totale gebied dat toebehoort aan de Vereniging van Natuurmonu
menten. De brand ontstond rond het middaguur toen bosarbeiders takken aan het verbranden
waren. Door de harde wind en de droogte verspreidde het vuur zich zo snel dat ze de controle
verloren.
FOTO: ANP
UTRECHT De Vereniging Nederlandse Katholieke Vrouwen
(VNKV) gaat een federatie vormen met de Vrouwenbond CNV.
Daar heeft de VNKV tijdens de Algemene Vergadering toe be
sloten. De katholieke vrouwenorganisatie telt tweeduizend le
den. De beide organisaties waren al geruime tijd in gesprek over
de vorming van een federatie. De VNKV wil haar eigen zelf
standigheid behouden, maar ziet in de samenwerking een ver
sterking van de eigen organisatie.
SUSKE EN WISKE
DE MYSTERIEUZE MIJN
(c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Productions
Wachttijd verloren OV-jaarkaart korter
DEN HAAG Studenten die hun OV-jaarkaart kwijtraken
door verlies of diefstal zullen vanaf 1 november maximaal vijf
of zes weken op een duplicaat van de kaart moeten wachten. Nu
is de wachttijd nog acht weken, zo verklaarde mr. H. Th. Bouma
gisteren voor de rechtbank in Den Haag.
Bouma verdedigde daar de Nederlandse Staat en de verstrekker
van de OV-jaarkaart, de OV-Studentenkaart BV, in een kort ge
ding dat was aangspannen door de Consumentenbond. Een
maximale termijn van vijf dagen, zoals de Consumentenbond
wil, is volgens Bouma echter niet mogelijk.
Studenten die hun kaart kwijtraken moeten nu maximaal acht
weken wachten op een duplicaat van de kaart, waarvoor zij dan
zestig gulden moeten betalen. Houders van een openbaar-ver
voerkaart wachten maximaal vijf dagen en betalen 25 gulden.
De Consumentenbond vindt dit verschil onredelijk en eiste in
het kort geding dan ook dat het verdwijnt.
Veel korter dan vijf weken kan die termijn volgens Bouma ech
ter niet, omdat Ov-studentkaart BV bij een aanvraag voor een
duplicaat eerst bij de informatiseringsbank in Groningen moet
verifiëren of de aanvrager wel recht heeft op een kaart. Een
maal per maand wordt dat bestand bijgewerkt; een student die
net na zo'n controle een kaart wil, moet minstens een maand
wachten.
Bouma gaf gisteren een uitvoerige berekening waaruit zou
moeten blijken dat de OV-studentenkaart BV aan de zestig gul
den voor een duplicaat geen cent verdient. De advocaat ver
wierp de suggestie van de Consumentenbond dat in dat bedrag
een boete zou zijn inbegrepen.
Mr. Dommering hield namens de Comsumentenbond vast aan
de eerder in de dagvaardiging door haar genoemde eisen. Bou
ma wees die namens de OV-Studentenkaart BV en de Staat alle
van de hand. De uitspraak is op 24 april.
Onderzoek
naar oorzaak
van verkeers
ongevallen
DEN HAAG De Raad voor
de Verkeersveiligheid gaat
diepgaande onderzoeken ver
richten naar de oorzaken van
verkeersongevallen. Automo
bilisten die in november vorig
jaar betrokken waren bij de
grote mist-ongelukken in Bre
da en Almere zullen om hun
vrijwillige medewerking wor
den gevraagd.
Naar schatting van de Raad
voor de Verkeersveiligheid
ligt het aantal geregistreerde
letselongevallen in het weg
verkeer rond de 50.000. Doel
van het nieuwe onderzoek is
dit aantal in de toekomst te
beperken. Daarom staan in het
project de oorzaken en de om
standigheden die tot een onge
val hebben geleid centraal. De
schuldvraag komt niet aan de
orde.
Vorige maand is aan de Tech
nische Universiteit in Delft
begonnen met de voorberei
dingen voor het onderzoek
naar de mist-ongevallen in
Breda en Almere. De kosten
van dat vooronderzoek bedra
gen zo'n 15.000 gulden. De to
tale kosten van één onderzoek
zullen volgens de Raad voor
de Verkeersveiligheid rond de
20.000 gulden komen te liggen.
Gezien de beschikbare tijd en
het budget verwacht de Raad
gedurende drie jaar maximaal
drie vijf onderzoeken per
jaar te kunnen verrichten.
Volgens J. Pongers, secretaris
van de Raad voor de Ver
keersveiligheid, is een groter
aantal onderzoeken niet nood
zakelijk. „Aan de hand van
één ongeval is het soms al mo
gelijk conclusies te trekken en
aanbevelingen te doen", zegt
Pongers. Als voorbeeld noemt
hij een besloten hoorzitting die
de Raad in 1985 heeft gehou
den naar aanleiding van een
mist-ongeval op de A-4 bij
Leiderdorp. „Toen kwamen
aspecten aan het licht over de
hulpverlening aan de slachtof
fers. Die bleek bemoeilijkt,
doordat iedereen onmiddellijk
zijn auto in de vluchtstrook
parkeerde. Daardoor konden
politie en ambulance er nau
welijks meer bij komen".
De Raad voor de Verkeersvei
ligheid spreekt er in een rap
port zijn verbazing over uit dat
ongevallen in het wegverkeer
tot nog toe zo weinig onder
werp van onderzoek zijn ge
weest. Dit in tegenstelling tot
ongevallen op andere gebie
den. Pongers: „Bij ongevallen
zoals destijds in Bhopal, of met
de space-shuttle Challenger,
de Herald of Free Enterprise,
of met de kerncentrales Har-
risburg en Tsjernobyl, is nie
mand verbaasd dat er een
diepgaand onderzoek wordt
ingesteld. Integendeel, die ver
bazing zou pas ontstaan indien
er géén onderzoek wordt inge
steld".
Herkansing
Lex Dura stelt zichzelf in
zijn juridische rubriek in
VN een ietwat vreemde
vraag. Of politie en justitie
in Roermond wel geschikt
zijn voor hun werk, nu on
langs drie IRA-verdachten
zijn vrijgesproken. En of er
niet nog een onderzoek
moet komen naar de me
thodes van opsporing en de
werkwijze van justitie, op
pert hij. „Want die vrij
spraak is toch een regel
rechte ramp". Even doet
Dura denken aan een kind
dat z'n zin niet krijgt. Maar
wat wil hij nou eigenlijk?
Wil hij de IRA-verdachten
hoe dan ook achter de tra
lies of denkt Dura dat de
bewijsvoering weliswaar
niet voldoende was, maar
dat de officier van justitie
de verdachten hoe dan ook
voor de rechter wilde heb
ben? Het wordt niet duide
lijk. De vraag blijft wie er
nu eigenlijk meer van
heeft begrepen. De Roer-
mondse officier of de co
lumnist van VN. Eén
troost: de zaak wordt over
enige maanden in hoger
beroep behandeld.
Misdaad, criminaliteit en
justitie is ook het centrale
thema voor een aantal ver
halen in HN-magazine
deze week. Neem bijvoor
beeld de voormalige DDR,
die op het ogenblik te
kampen heeft met een golf
van geweld. Berovingen,
mishandeling en moedwil
lige vernieling. Het is aan
de orde van de dag. Voor
Joachim Maaz, arts van
een psychotherapeutische
kliniek, geen verrassing.
En de 'Wende' verliep nog
wel zo geweldloos. „Als ge
volg van de voortdurende
onderdrukking op elk ter
rein destijds heeft de fru
stratie zich opgehoopt",
legt hij uit. „De mensèn
hebben nooit de gelegen
heid gehad die gevoelens
op een goede manier te ui
ten. Er is geen rouwproces
geweest...". De gladjes ver
lopen revolutionaire fase
eind 1989 is volgens Maaz
dan ook niet het resultaat
van een gerijpte politieke
instelling. Maar van een
neurotische geremdheid.
En de remedie? Zelfhulp
groepen, is Maaz' advies.
In het arrondissement Alk
maar gaat HN op zoek naar
.de 'moderne crimineel'.
Erg succesvol is die missie
niet, maar dat ligt vooral
aan de schrijver die kenne
lijk moeite heeft met het
onderscheiden van hoofd
en bijzaken. De 'nieuwe
boef' blijft daardoor een
onbekende. Maar hoofdof
ficier van justitie A. Jose-
phus Jitta en rechercheur
Jan Doger weten wel iets
van het fenomeen te zeg
gen. Dank zij goede bevei
liging valt er bijvoorbeeld
in woonhuizen tegenwoor
dig niet veel meer te halen,
zodat dieven elkaar steeds
vaker bij de geldautomaat
tegenkomen.
De jonge, succesvolle Bel
gische schrijfster Christine
Aventin (19) wordt wel
eens vergeleken met Fran-
goise Sagan, die pas 18 was
toen haar beroemde roman
'Bonjour tristesse' ver
scheen. Aventin was echter
bij de verschijning van
haar eerste roman nog
maar 16 jaar en twee we
ken geleden rolde al haar
tweede boek, 'De gevlekte
duivel', van de pers. Een
schokkend verhaal, waarin
wreedheid, hartstocht en
bedrog centraal staan.
„Soms geeft ik mijn ouders
een cadeautje. Voor mijn
vader heb ik een BMW ge
kocht".
Over politie en opsporing
gesproken. Volgens Else
vier functioneert Interpol
niet meer naar behoren.
Het is te groot, te log en
niet geheel betrouwbaar.
Zeker met het oog op de
straks verdwijnende gren
zen in Europa. Geen won
der dat langzamerhand de
contouren beginnen te da
gen van een Europese poli
tie, te vergelijken met de
Amerikaanse FBI. Neder
land pleit vooralsnog voor
een Europese dienst die
vooral gericht is op de
drugssmokkel. Een Euro
pean Drugs Intelligence
Unit, aldus hoofdcommis
saris Wilzing van de Cen
trale Recherche Informa
tiedienst. „Waarom alleen
narcotica? Omdat op dit
terrein de eerste behoefte
bestaat. Tweede prioriteit
in Europees verband is het
witten van zwartgeld, om
dat dat nauw verbonden is
met de drugshandel".
Het Elsevierduo Frank van
Empel en Jan Hoedeman
gaat alvast op zoek naar
een geschikte
voor Wim Kok. Want j£_r^
de PvdA-leider kan zic.Jd,
niet meer zo veel verkil |n
zingsnederlagen permitti ,en
ren. Maar o jee, pr< >t ri
bleempje, er zijn gee»n.
kroonprinsen meer ove inde
Of is misschien VARAiker
voorzitter Marcel van Dai :kor
de redder in de nood? Ee idd<
anonieme PvdA'er: „Vaoed
Dam is een slecht mene" c
Hij rotzooit, maar kan wi ^e}
wat. Van de VARA hee °fr
hij een brede omroep g(11
maakt. Minder dogm -
tisch-socialistisch
een TROS voor wat link
ge types. Als er iemand ij
partij weer bovenop
kunnen helpen is hij hetl
De Chileense president Pj
tricio Aylwin, democn
tisch gekozen, doet volgei
de week ons land aan ti (Vi
dens zijn Europese promi
tietoernee. „Voor ons is hi i
ongelooflijk belangrijk hi LIJ
respect dat Chili vroeger i us£
Europa genoot weer teru c
te krijgen", legt de gebore13
bemiddelaar uit. ree
De kunstsponsoring zit eeasa
beetje in het slop. Want hi ouc
bedrijfsleven blijkt volgei ieei
Elsevier niet de Ollie I oor
Bommel te zijn, voor winge
geld geen rol speelt. Zek< ,n
nu de zaken er bijvoo r
beeld bij de KLM slecl
voorstaan. Natuurlij! en
kunstsponsoring is volger ar€
de luchtvaartmaatschapp
een goede zaak. Maar veie p
antwoordelijkheid voor c n t
kunst? „Dat is geen zaa n i
voor ons. Kunst moet nii
afhankelijk worden va
sponsorbedragen", aldij
'pr-pief' Wunderini
„Sponsoring is niet met
dan slagroom op de koffj
en dat moet ook zo blij
ven".
In Vrij Nederland dej
week de eerste bijdrai
van Gerard van Westerlo|
die bij de derde lantaari
paal links voor het statioj
van Haarlem aan een vo^
treis door Nederland is 1
gonnen. De eerste etapj
voert naar Enkhuizen. T'
natte valleien en zandve|
stuivingen. Bagage op
rug. De paden op, de lanel
in.
Naast de twijfels die Le]
Dura uit over de proces
gang rond de laten
voor het gemak maar eveipH
zeggen vier van R
mond, beschrijft 1
Schaepman hoe hij is i
twijfelen aan zijn heil
Winnie Mandela,
zich voor de rechter mo«
verantwoorden voor
mogelijke aandeel ir
ontvoering van en moori
op de zwarte jongen Stomj
pie Seipei. „Ik haat niejj
mand als persoon. Ik har
wel wat Afrikaners mij
volk hebben aangedaan'
zei Winnie ooit tegen ee
Zuidafrikaasne journalis
Schaepman hierover
VN: „Dat maakte haar 2
bijzonder: iemand die
geleden had en toch 2een
strijdbaar bleef, zonde ati<
door bitterheid of has ard
overwonnen te wordei|o
Een sprookje. Helaas"
Rinus Ferdinandusse her j
denkt in een uitgebreid
necrologie de onlangs over
leden schrijver Grahair zi
Greene en Frans OosteiBar
wijk schat Ajax' kansen o |te
een Europacup in. Iederlet
een doet z'n zegje: de skj *Pe'
elrr
boxhouder, de trainer, d
oud-voorzitter, de linker)
spits...én de burgemeeste
Ed van Thijn (zichzé
voetbaldweil noemem an~
maar wel een grote fai jaai
verwacht de beker binne etw
drie jaar binnen te hebber jiijj.
„Voordat het nieuwe sta rijsl
dion er is". én
Ook De Groene speelt i jkh,
op het bezoek van de Ch naaj
leense president Aylwin o ijde
15 en 16 april aan ons lam in y
Max Arian bezocht het Ls
tijns-Amerikaanse land e
zag hoe de Chilenen, jon
en oud, politiek actief
niet, na zeventien jaar dil \r
tatuur nog iets proberen 'L
maken van de erfenis vi
Pinochet. „Op een ochteB
in 1973 werd ik door i
vriend gebeld dat er
staatsgreep aan de gaij
was", aldus de kunsthisf
ricus prof. Luis Advis.
begreep daar niets
Een staatsgreep. Dat
ik iets voor Brazilië of 1
gentinië".
Nederland gezien door i
bril van zeven ChineU
componisten, die
week in ons land ware g
„De cultuur lijkt hier eeg^j
brede rivier die nooit 0 M
derbroken is geweest. He
indrukwekkend. En d IN8I
draaiorgels vind ik ex 'rui
tisch. Het lijkt alsof |n9.
mensen hier optimaal va - we
het leven profiteren"
CLARISSE BUM fog.
