I(
Kirkuk veroverd door leger Irak
A
Zuid-Afrika vast
in geweldsspiraal
Paashaas krijgt
eigen museum
Dit pakje krijgt met
Pasen nog'n staartje.
Jeltsin wint dubbel
-Holland
(as in os
■Ac BUITENLAND
£eidó<2 Somatit
VRIJDAG 29 MAART 1991 PAGINA 5
DARMSTADT Veertien werknemers van Duit-
r*üuse firma's moeten terecht staan omdat ze hebben
■idei meegewerkt aan de uitvoer van materiaal voor de
je bi bouw van gifgasfabrieken naar Irak. Elf van hen
?n(f ivordt illegale wapenexport ten laste gelegd. De
om firma Pilot Plant in Dreieich zou vier chemie-in-
itallaties voor de aanmaak van gifgassen, met een
(vaarde van 7,5 miljoen mark, naar Irak hebben
verscheept. Tot 1988 werden de Iraakse opdrach-
;eko ten vermomd als export naar Oostenrijk. De ver-
ide antwoordelijken bij Pilot Plant zeiden destijds dat
tof ze het exportverbod naar Irak naleefden en eisten
ichadevergoeding van de bondsregering wegens
gederfde inkomsten. Werknemers van het bedrijf
Preussag in Hannover zouden zonder medeweten
van de directie materiaal voor de aanmaak van
tern bommen naar Irak hebben getransporteerd. Ook
igba leverden zij de spullen om die bommen met gifgas
sen te vullen.
Duitsers exporteerden
illegaal naar Irak
COMMUNISTEN BULGARIJE
BIEDEN EXCUSES AAN
SOFIA De Socialistische Partij van Bulgarije, de voormalige
Communistische Partij, heeft gisteren openlijk haar excuses aan-'
geboden aan het Bulgaarse volk voor het schenden van de men
senrechten en voor het vernietigen van de economie tijdens
ruim veertig jaar totalitair bewind.
In een verklaring in de partijkrant Duma namen de voormalige
communisten de verantwoordelijkheid voor de fouten en het
verkeerde beleid op zich die hebben geleid tot de economische
crisis in Bulgarije. Ze verwierpen echter het idee dat alle com
munisten evenveel schuld dragen.
Deze declaratie van politieke verantwoordelijkheid werd al lan
ger verwacht, maar was tot dusverre uitgebleven wegens inter
ne ruzies tussen hervormers en conservatieven. Morgen zal een
lijst van namen gepubliceerd worden van personen die persoon
lijk verantwoordelijk zijn voor de fouten en misdaden. Volgens
oppositionele kranten beslaat de lijst de namen van hooguit ze
ventig mensen, van wie niemand meer zitting heeft in belangrij
ke partijorganen.
Ex-communisten Duitsland
willen miljarden redden
BERLIJN De Duitse PDS-partii wil een deel van haar
eigendommen, ter waarde van enkele miljarden guldens,
behouden uit de erfenis van haar Stalinistische voorgan
ger, de SED-eenheidspartij in het voormalige Oost-Duits-
land. De PDS deelde gisteren mee de zaak te hebben
voorgelegd bij het constitutionele hof in Karlsruhe. De
PDS is bereid tachtig procent van haar bezit ter waar
de van ongeveer drie miljard gulden over te dragen,
mits dit aan liefdadigheidsdoeleinden wordt besteed. De
privatisering van de eigendommen van voormalige Oost-
duitse staats-instellingen en bedrijven wordt georgani
seerd door de Treuhand, de overheidsinstelling. De
schenking omvat 575 stuks onroerend goed als gebouwen,
terreinen en fabrieken.
De ex-communistische partij wil een deel van haar bezit
met een geschatte waarde van ongeveer 450 miljoen gul
den zelf houden, waaronder vijftig gebouwen waarin po
litieke activiteit plaatsvindt.
Gorbatsjov wil praten met
mijnwerkers
MOSKOU President Michail Gorbatsjov
en premier Valentin Pavlov van de Sovjetu
nie willen volgende week dinsdag praten
met de stakende mijnwerkers in het Do-
netzk-bekken in de Oekraïne. Ondanks een
enkele dagen geleden door het Sovjet-parle
ment aangenomen verbod op stakingen in
de kolenmijnen zijn mijnwerkers in onge
veer 150 van de totaal 600 kolenmijnen die
de Sovjetunie telt doorgegaan met hun sta
kingsacties. Gorbatsjov en Pavlov zeiden tot
nu toe alleen met de mijnwerkers te willen
praten na beëindiging van hun actie. Naast
loonsverhogingen en betere werkomstan
digheden bevat het eisenpakket van de sta
kers ook het aftreden van Gorbatsjov en de
depolitisering van het leger, de geheime
dienst KGB en het ministerie van binnen
landse zaken.
Verdwaalpalen op
Belgisch strand
BRUSSEL Belgische badgasten
krijgen dit seizoen met het fenomeen
'verdwaalpalen' te maken. Langs het
strand komen drie meter hoge palen
die de bakens moeten vormen voor
kinderen die hun ouders kwijt zijn.
Het initiatief ertoe is genomen door
de gemeente Middelkerke. De palen
moeten tot de verbeelding van de
kinderen spreken en daarom worden
ze uitgerust met figuren zoals een
huisje, een strandbal, een trein, een
boot of een banaan. De palen komen
op de hoogwaterlijn. Om de kosten te
drukken heeft het ministerie van
openbare werken besloten dat de pa
len „op discrete wijze" het logo van
een verzekeringsmaatschappij mogen
dragen.
KROONPRINS KUWAYT DREIGT MET OPHANGING
t hfKUWAYT De kroon
prins en premier van Ku
wayt, sjeik al-Abdulla al-
Sabah, heeft gedreigd jon-
leden van zijn familie
igvlop te hangen die blijven
doorgaan met het leiden
van doodseskaders die Pa-
lestijnen en politieke te-
d genstanders aanvallen.
ïnïai Volgens een diplomaat, die
anoniem wenste te blijven,
heeft de sjeik onlangs geleden
zes of zeven jonge familieleden
ore gewaarschuwd. Hij hoorde dat
n ®ze samen met geüniformeerde
en gewapende volgelingen en
rrai in para-militaire voertuigen de
straten van de stad doorkruis
ten op jacht naar Palestijnen
en oppositieleden. De sjeik zou
hebben gezegd dat zij worden
gestraft en desnoods zullen
worden opgehangen aan lan
taarnpalen. Sindsdien zouden
de milities zijn verdwenen.
Deze week had de Kuwaytse
minister van voorlichting nog
in alle toonaarden ontkend dat
sinds in het emiraat Palestij
nen worden gemarteld en ver
moord. Kuwayt heeft echter
afwijzend gereageerd op een
verzoek van Jordanië om een
onderzoek naar de wreedhe
den die in het bevrijde emiraat
zouden worden begaan tegen
Palestijnen en Jordaniërs. Ook
Amnesty International en
Middle East Watch hebben op
een onderzoek aangedrongen.
Jordanië houdt vol dat uit de
groeiende stroom verhalen
van uit Kuwayt vertrokken
Palestijnen blijkt dat sprake is
van systematisch geweld tegen
deze bevolkingsgroepen
De geallieerden uit de Golf
oorlog en Irak zijn het gisteren
eens geworden over de instel
ling van een gezamenlijk co
mité dat zich gaat bezighouden
met het opsporen van vermiste
soldaten van zowel geallieerde
als Iraakse zijde en de terug
keer gaat regelen van de over
blijfselen van gesneuvelde mi
litairen.
De bijdragen van de geallieer
den aan de kosten voor Opera
tie Desert Storm bedragen vol
gens het Amerikaanse ministe
rie van defensie tezamen 56
miljard gulden. De belangrijk
ste contribuanten zijn Japan,
Kuwayt en Saudi-Arabië, met
elk ruim 12 miljard gulden.
Eerder deze week had het
Witte Huis gezegd dat de kos
ten van de oorlog de door de
geallieerden toegezegde 108
miljard gulden steun ver zou
den overschrijden.
Veiligheidspact
De Iraanse president Hashemi
Rafsanjani heeft gisteren ge
zegd dat Teheran bereid is met
Europese landen samen te
werken om tot een rechtvaar
dig naoorlogs veiligheidspact
voor de Golfregio te komen.
Rafsanjani zei tegen de bezoe
kende Italiaanse minister van
buitenlandse zaken Gianni De
Michelis dat Iran „oprecht uit
ziet naar samenwerking" met
Italië en andere Europese lan
den „teneinde de toekomst
van de Iraakse natie veilig te
stellen en de veiligheid in de
regio te behouden".
Berichten als zouden de VS
van plan zijn een permanente
militaire basis in Bahrayn te
vestigen zijn in Teheran slecht
gevallen.
Een vliegtuig met aan boord
28 ton aan medicijnen, baby
voeding, voedsel en andere
hulpgoederen van de hulpor
ganisatie Artsen zonder Gren
zen is gisteren in de Iraakse
stad Habanya aangekomen. De
hulpgoederen zullen, onder
begeleiding van een arts en
een andere medewerker van
de organisatie worden overge
bracht naar Al Ramadi, onge
veer 100 kilometer ten westen
van Baghdad, waar een chi
rurgenteam al in touw is.
Oppositie
hoopvol bij
e°n verkiezingen
Albanië
Erewacht
Koningin Elizabeth van Engeland wordt begeleid door de deken gisteren, op Witte Donderdag de erewacht passeert in de West
van Westminister, de zeer eerwaarde Michael Mayre, terwijl zij minster Abbey in Londen. foto: ap
TIRANA „De Albanezen
j°jj hebben besloten te stemmen
voor democratie en voor altijd
het bolsjewisme achter zich te
laten". Dit heeft de Albanese
oppositieleider Sali Berisha,
voorzitter van de Democrati
sche Partij van Albanië
(DPA), gisteren verklaard in
een telefonisch interview met
het Belgische persbureau Bel-
Ondanks de tegenwerking
die zijn partij bij de verkie
zingscampagne heeft gehad, is
Berisha zeer optimistisch over
de uitslag van de eerste, vrije
parlementsverkiezingen die
zondag worden gehouden. Hij
is ervan overtuigd dat de Al
banezen massaal voor de De
mocraten zullen kiezen.
Toen president Ramiz Alia in
december een meerpartijen-
stelsel aankondigde, nam de
an° net opgerichte Democratische
Partij de handschoen op. In to
taal doen vijf partijen mee aan
de parlementsverkiezingen,
maar de strijd zal vooral tus-
- sen de DPA en de regerende
Albanese Partij van de Arbeid
jjj (APA) gaan.
Pro
Dros
(Van onze correspondent
Raymond Hasselerharm)
JOHANNESBURG Zuid-
afrika is terecht gekomen in
een gevaarlijke periode van
scherp escalerend geweld. In
de eerste drie maanden van
dit jaar ziin al 400 mensen ge
dood in de politieke strijd en
noch een vredesakkoord tus
sen de belangrijkste vechtende
partijen, ANC en Inkatha,
noch massaal politie- en lege-
roptreden kunnen een eind
maken aan het geweld.
Vandaag, precies twee maan
den na het 'historische' vre
desakkoord tussen Inkatha-
leider Butelezi en ANC-leider
Mandela, is duidelijk dat het
niet meer dan een papieren
akkoord is. In Natal, de pro
vincie waar het conflict zich al
jaren voortsleept ten koste van
meer dan 4000 doden, werden
al aanslagen gepleegd op top
mensen van de organisaties,
terwijl de inkt van het vredes
akkoord nog nauwelijks was
gedroogd. Er lijkt in deze pro
vincie, thuisbasis van Inkatha,
wel sprake van een kleine
verandering omdat er geen
massale aanvallen meer op
dorpen worden uitgevoerd zo
als in het verleden.
Vooral het ANC blijft roepen
dat politie en leger de derde
kracht vormen achter al het
geweld van de laatste tijd. Tot
nu toe is hier niets van aange
toond en ook al zou er een
kern van waarheid in zitten,
dan nog is overduidelijk dat de
basis van het geweld vooral
een ordinaire machtsstrijd is.
Dat conflict heeft zich vorig
jaar, na de legalisering van het
ANC en de vrijlating van
Mandela, verplaatst van de
provincie Natal naar de zwarte
wijken van Johannesburg.
Er zijn diverse factoren die het
geweld verder aanwakkeren,
zoals de kunstmatige scheiding
die de apartheidsdictatuur
aanbracht in de zwarte wijken,
waardoor Zoeloe's gescheiden
leven van de andere bewo
ners. Schrijnende armoede en
werkloosheid zijn andere oor
zaken. Twee grijzende leiders
die op het hoogtepunt van de
geweldsspiraal een vredes
overeenkomst tekenen, blijken
Ballingen
Een tweede groep van 115 bal
lingen is gisteren na een jaren
lang gedwongen verbijf in het
buitenland naar Zuid-Afrika
teruggekeerd. Velen van hen
hebben tientallen jaren nood
gedwongen in het buitenland
doorgebracht. De terugkeer
van in totaal naar schatting
40.000 ballingen is mogelijk
geworden door een akkoord
dat de regering is overeenge
komen met het ANC.
Een van de mede-aangeklaag
den in het proces tegen Win
nie Mandela, de 18-jarige
Nompumelelo Falati, is giste
ren vrijgesproken. De rechter
in het geruchtmakende proces
verklaarde dat er onvoldoende
bewijs is om de beschuldigin
gen tegen haar te handhaven.
Falati stond samen met haar
moeder Xoliswa Falati, Win
nie Mandela en John Morgan
terecht wegens ontvoering en
mishandeling van vier jonge
mensen.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HET MEXICAANSE AFGODSBEELD
QN860 Robs veronderstelling wordt helaas bewaarheid: door
het lawaai, dat de mannen met hun houwelen hebben gemaakt,
is het schip losgetrild en krakend komt het in beweging. De kist
blokkeert juist het gat en drie man zijn nog binnen. Met boven
menselijke kracht slagen zij er nog net op tijd in de zware last
verder op het ijs te duwen; dan springen ze zelf door het gat en
bijna op hetzelfde moment stuift het wrak van de „Fortuna" bon
kend en schurend over het ijs, de helling af. Doodsbleek, het
koude angstzweet op het voorhoofd, zien de mannen hoe de
trotse driemaster naar beneden suist; als de ramp zich enkele
ogenblikken eerder had voltrokken, zouden ze mee de diepte in
zijn gesleurd. En hijgend zien zij het schip na, dat pijlsnel de ijs-
helling afschiet, eindelijk verlost uit zijn benarde positie.... Maar
over enkele seconden zal de „Fortuna" in duizend stukken uit
elkaar springen.
Aftreden
regering
Italië
verwacht
ROME Premier Giulio
Andreotti zal naar alle
waarschijnlijkheid van
daag het ontslag van zijn
regering bekend maken.
Politieke waarnemers zei
den dat gisteren nadat de
socialisten die de op
een na grootste regerings
partij vormen hadden
meegedeeld dat alleen
een nieuw kabinet het
land kan leiden naar het
eind van deze regeerpe
riode, mei 1992.
De christen-democraat Andre
otti, hoofd van Italië's 49e ka
binet sinds de Tweede Wereld
oorlog, had geprobeerd de cri
sis in zijn regering te bezwe
ren door grote personele ver
anderingen in te voeren. Na
de bijeenkomst van de leiders
van de coalitiepartijen gisteren
zei Andreotti dat hij vandaag
de senaat zal toespreken. De
premier zei dat al de vijf coali
tiepartners met elkaar willen
blijven samenwerken maar
dan op basis van een „nieuwe
structuur en een nieuw pro
gramma". De socialistische
voorman Bettino Craxi deelde
gisteren mee dat volgens zijn
partij het ontslag van de huidi
ge en de vorming van een
nieuwe regering noodzakelijk
is. Een van de grootste strijd
punten binnen het kabinet is
de vraag of de president van
Italië in de toekomst direct
door het volk en niet langer
door het parlement moet wor
den gekozen.
Vlammenzee
Brandweerlieden
proberen de
Amerikaanse
ambassade in
Moskou te
redden uit de
vlammenzee.
Gisteren werd het
tien verdiepingen
tellende gebouw
zwaar
beschadigd door
een felle
uitslaande brand.
De ruim 400
werknemers in de
ambassade
moesten worden
geëvacueerd.
Amerikaanse
getuigen
verklaarden dat
de Moskouse
brandweer het
vermoedelijk in
een liftkoker
ontstane vuur
met volstrekt
ontoereikende
apparatuur
probeerde te
blussen. De
spectaculaire
brand, met
metershoge
vlammen op
verscheidene
verdiepingen, en
de blus
werkzaamheden
trok honderden
belangstellenden.
foto. ap
(Van onze correspondent
Rob Vunderink)
MOSKOU Zowel in zijn ei
gen parlement als in de straten
van Moskou is de Russische
leider Jeltsin gisteren opgedo
ken als de voorlopige overwin
naar in het nieuwe duel met
president Gorbatsjov.
Het voltallige parlement van
Rusland verklaarde het ver
bod op demonstraties in Mos
kou van premier Pavlov on
geldig. Ook veel van de Krem-
lingetrouwe, Jeltsin vijandig
gezinde communisten in het
Russische parlement vonden
dat Gorbatsjov met zijn schen
ding van de soevereiniteit van
hun republiek ditmaal te ver
was gegaan. Een-nul voor Jelt-
Die demonstratie ging door
Met behulp van legertrucks,
waterkanonnen, paarden,
schilden en wapenstokken
wisten 50.000 man politie, sol
daten en KGB-agenten wel te
voorkomen dat de demon
stranten vroeg in de avond het
Manegeplein en de muren van
het Kremlin bereikten, maar
de demonstranten kozen daar
voor in de plaats het Maja-
kovskiplein, aan de voormali
ge Gorkistraat, en de oude
wijk Arbat uit. Beide zijn gele
gen in het centrum van Mos
kou. Het aantal demonstranten
liep in de honderduizenden.
Het verbod van het Kremlin
heeft dus hopeloos gefaald.
Twee-nul voor Jeltsin.
Tijdens de demonstratie deden
zich zoals gewoonlijk geen
noemenswaardige ongeregeld
heden voor. Tot een confron
tatie met de ordebewakers is
het niet gekomen. De Moskou-
se burgemeester Popov was
traditiegetrouw een van de li
berale politici die de menigte
toesprak.
Vandaag heeft het Russische
Congres van Volksafgevaar
digden zijn buitengewone zit
ting hervat. De communisten
eisen dat Jeltsin verslag doet
van de resultaten van bijna
een jaar Russisch leiderschap.
Hun poging om zich van de
witgekuifde Siberiër te ont
doen door een motie van wan
trouwen is bij voorbaat ge
doemd te mislukken. Op de
agenda staat ook een grond
wetswijziging die rechtstreek
se Russische presidentsverkie
zingen mogelijk moet maken.
Die president wordt vast en
zeker Boris Jeltsin.
MÜNCHEN Bij de oude
Germanen was de haas een
symbool van vruchtbaarheid;
nu rolt het arme dier als bont-
verpakt chocoladecadeautje
met duizenden tegelijk van de
lopende band. Ziedaar de cul
tuurgeschiedenis van de Paas
haas in een notedop. En waar
anders dan in de Zuidduitse
stad München kan het enige
Paashaasmuseum ter wereld
staan.
Zoals het hoort begint de ge
schiedenis van het symboolrij
ke dier in de Griekse en Ro
meinse mythologie. Daar was
de haas het zinnebeeld van de
vruchtbaarheid; een idee dat
ook de Germanen wel beviel
en zij zodoende overnamen.
Maar hoe wordt een haas een
Paashaas en wie kwam op het
tegennatuurlijke idee hem eie
ren te laten leggen? Ook daar
geeft het museum in München
een antwoord op. In 1682 ver
telde een Heidelbergse profes
sor in de medicijnen hel voor
de eerste keer ronduit: de haas
brengt met Pasen eieren en
geeft de mensen gaven. Tot op
de dag van vandaag vertellen
moeders hun kinderen dat de
Paashaas eieren legt en deze in
de tuin verstopt.
Daar ging echter een heuse
godsdiensttwist aan vooraf. In
het jaar 325 verzoende de
rooms-katholieke kerk de we
deropstanding van Jezus met
het heidense voorjaarsfeest
van de Germanen door middel
van het Concilie van Nikaia.
De Paashaas werd,
gedoopt.
Tweehonderd jaar geleden be
gonnen de mensen Paashazen
uit te beelden. De oudste van
de meer dan duizend Paasha
zen die in het museum worden
tentoongesteld stamt uit 1870.
In de loop der tijd werden alle
mogelijke materialen aange
wend om Paashazen vorm te
geven. Tegen het einde van de
negentiende eeuw doken de
eerste „vermenselijkte" Paas
hazen op. Sindsdien is het hek
van de dam. Hazen met men
selijke eigenschappen zijn po
pulair. Met trommeltjes of an
dere muziekinstrumenten, op
parkbankjes of op rolschaat
sen, de Paashaas gaat met zijn
tijd mee. Na de Tweede We
reldoorlog blijkt de haas als
pluchebeest een ware rage.
ook als eierwarmer.
De toekomst van de Paashaas
ziet er volgens de directeur
van het museum, Manfred
Klauda, rooskleurig uit; hoe
wel hij met afgrijzen waar
neemt dat de individualiteit
verloren is gegaan. Voor de
Tweede Wereldoorlog werd ie
dere Paashaas met de hand ge
maakt. „Maar met de huidige
massaproduktie liiken ze alle
maal op elkaar", klaagt de di
recteur.
Opnieuw
doodstraf voor
Belgische ex-
advocaat
BRUSSEL De Belgische ex-
advocaat Jean Michel Syster-
mans is gisteren opnieuw ver
oordeeld tot de doodstraf van
wege een bomaanslag in 1985
op het paleis van justitie in
Luik. Die aanslag kostte een
student het leven. Een mede
plichtige kreeg twaalf jaar
dwangarbeid. Het was de der
de keer dat de zaak voor
kwam, een unicum in de Bel
gische rechtspraak. Systers-
mans kreeg in 1989 voor het
eerst de doodstraf opgelegd en
vorig jaar levenslange dwan
garbeid maar telkens werden
de vonnissen vernietigd van
wege „vormfouten". Ook nu
liet zijn advocaat doorscheme
ren om dezelfde reden in
beroep te willen gaan. De
doodstraf wordt in België niet
meer uitgevoerd maar automa
tisch in levenslange gevange
nisstraf omgezet.
(ADVERTENTIE)
Tijdens de Paasdagen is de kans groot dat u bij
ons dit pakje tegen het lijf loopt.
'n Aardige verrassing, die alles met dit feest te
maken heeft. En waarvan we alvast kunnen verklappen
dat het 'n staartje heeft
Reden genoeg om van Pasen iets bijzonders te
maken en 'n bezoekje te brengen aan één van de 8
Holland Casino's. U bent vanaf 14X» uur van harte welkom.
In de Holland Casino's kom je ogen tekort.
HOUMOCASVOS M
