Terugkeer naar Suriname
ilijft riskante onderneming
Ministerie verwaarloost
gebouwen in buitenland
fieidóeQowuvnt
Sjlïeuw middel
bevordert sociaal
Jedras; autisten
Nieuwe trein voor koningin Beatrix
J
ik*
Zuid-Holland: filerijders
ademen acht keer zoveel
schadelijke stoffen in
ÏgÏ-
-fr
-
NENLAND
dinsdag 26 maart 1991 pagina 3
|^en topdrukte tijdens Pasen
IsCHEDAM Het Nederlands Bureau voor Toerisme
1) verwacht tijdens de vroeg vallende paasdagen geen
ukte. Naar verwachting zullen 700.000 tot 750.000 bui-
[ïdse toeristen, voornamelijk Belgen, Duitsers en Britten,
aid paasweekeinde ons land bezoeken. Vorig jaar be-
j dit aantal 830.000, maar toen viel Pasen twee weken
en kwamen veel toeristen voor de zojuist geopende Van
>n ^tentoonstellingen. yan de Nederlanders zelf zullen zo'n
ir gOO mensen een korte vakantie in eigen land houden.
dJjhönderdduizend Nederlanders zoeken tiidens de Pasen
Tjitenland op, aldus het NBT. In vrijwel alle accommoda-
VO(jiotels, bungalows en campings, is nog volop ruimte be
er baar. De meeste attractieparken, dierentuinen en de
gaan komende paasdagen open.
meen rapport van het ministerie van economische zaken
dat de Nederlandse toeristenbranche voor de komende
jaar uitstekende vooruitzichten heeft. Verwacht wordt
iet totaal aan toeristische bestedingen in Nederland tot
Bumet circa 30 procent zal groeien. Dat is tien procent
Eundan tot nu toe was aangenomen,
i hl
Minister Hirsch
Ballin van justitie
voerde gisteren het
woord tijdens een
discussie over de
misdaadaanpak in
het Amsterdamse
theater De Bali.
Volgens Hirsch
Ballin moet het
Nederlandse
bedrijfsleven zelf
veel meer gaan
betalen voor
misdaadpreventie.
foto: anp
Hogescholen willen aantal
studierichtingen uitbreiden
DEN HAAG De Nederlandse hogescholen (instituten voor
hoger beroepsonderwijs) willen hun aantal studierichtingen de
komende jaren sterk uitbreiden. Bij minister Ritzen van onder
wijs zijn tientallen aanvragen ingediend voor het opzetten van
in totaal 189 nieuwe studierichtingen. Koploper is de Hogeschool
IJsselland in Deventer, die zeventien nieuwe studiemogelijkhe
den wenst. Op het ministerie van onderwijs zijn inmiddels al
ruim 70 aanvragen afgewezen omdat die volgens Ritzen „niet
doelmatig" zijn. Het gaat daarbij om studierichtingen waarvan
in de betrokken regio's al een voldoende aanbod bestaat. Veel
hogescholen willen voor bepaalde studies ook een korte hbo-op-
leiding invoeren, die twee jaar in plaats van vier iaar duurt. Op
dit moment bestaan er pog maar zes van, maar als alle aanvra
gen worden gehonoreerd zullen er veertig zijn. Overigens is het
bedrijfsleven niet bijster enthousiast over de korte hbo-opleidin-
gen. Verwacht wordt dat Ritzen bij het beoordelen van de aan
vragen met deze opvatting rekening zal houden.
Magneet halveert
roetuitstoot bus
UTRECHT De streekvervoermaatschap-
pij NZH heeft in de regio Haarlem als proef
tien middelgrote bussen voorzien van een
zogenoemde moleculenrichter. Het appa
raat, een zeer sterke magneet die wordt ge
monteerd tussen de brandstoftank en de
brandstofpomp, kan de uitstoot van roet
met meer dan de helft verminderen, zo is
gebleken uit proefnemingen van de Rijks
dienst voor het Wegverkeer. Naast de ver
mindering van de roetuitstoot kent de mo
leculenrichter nog een aantal bijkomende
voordelen. Het apparaat bespaart vijf a zes
procent brandstof. Voor een bedrijf als de
NZH met 800 bussen komt dat al gauw
neer op een kostenreductie van vijf ton per
jaar. De moleculenrichter levert tevens een
acceleratiewinst op van zo'n vijf procent.
A HEILIGE AFSPRAAK BOUTERSE EN BRUNSWUK
iet
HAAG J.P. Ma-
directeur van de
h slting Tenasu (Terug
ldet* Suriname) is opti-
keiisch. „Er is weer hoop
tot: Suriname. Rust moet
Q,ijri, rust om de ver-
economie weer op
te brengen". Hij
nog geen uitspraak
over de definitie-
jitkomst van de over
komst tussen het Suri-
e funse leger en het Jun-
platommando van Bruns-
J-pi, maar hij gelooft dat
Ivrede nu eindelijk in
is.
n*^su zet zich sinds 1975 in
uur remigratie van Surina-
de terugkeer naar het
Herland. De stichting heeft
ens haar directeur de han-
evol aan landgenoten die
erugtocht willen aanvaar-
Dit gaat niet altijd even
«el, niet in de laatste plaats
IT de voorwaarde dat wie
L *"g wil, verzekerd moet zijn
een baan en een woon-
jaats in Suriname. Het land
te wachten op armlas-
Qdjji, aldus Madari.
„^hjjjens hem wil vijftig pro-
wJvan de Surinamers in Ne-
ie )and wel terug. Per jaar
n Qgt hij zo'n twintigduizend
rjstivragen van mensen die te-
heJ villen. Liever gisteren
ismjVandaaS> zo meent hij.
ngepurinaamse economie moet
ii een financieel duwtje in
waug krijgen, dan komt alles
g°ed. Wanneer Neder-
woy nu met 500 miljoen gul-
■>p over de brug komt, kan
tunjname zichzelf verder wel
d den- En dat bedrag valt
,varje mee, zo betoogt Madari,
0k|t volgens het verdrag dat
ld erland en Suriname te-
den bij de onafhankelijk-
0| in 1975, zou democratisch
nog recht hebben op
De traditionele plechtigheid kwam vrij
onverwacht: zaterdag lieten de
Surinaamse legerleider Desi Bouterse en
rebellenleider Ronnie Brunswijk hun
bloed mengen om voor de bosnegerreligie
tot een broederschap te komen. Het
Surinaamse leger en het
Junglecommando zullen niet meer met
elkaar strijden, zo werd plechtig beloofd.
Met deze zogenoemde sweri, die werd
afgelegd op het eiland Drietabbetje in
Zuidoost-Suriname, kwam officieus een
einde aan de gevechtshandelingen die in
juli 1986 waren begonnen.
Na de onafhankelijkheid in 1975 emigreerden vele Surinamers naar Nederland. De economische
situatie in Suriname is nog steeds niet rooskleurig. Toch wordt remigratie gestimuleerd, foto: sp
1,6 miljard gulden aan ontwik
kelingshulp.
Levensvatbaar
Voor G. Hering, hoofdredac
teur van de onafhankelijke
weekkrant Suriname, komt de
'heilige afspraak' niet onver
wacht. „De overeenkomst is
zeker levensvatbaar. Bouterse
en Brunswijk hunkeren naar
vrede; de onderhandelingen
waren al een jaar bezig, zij het
dat de leiders in die tijd nooit
rechtstreeks met elkaar heb
ben gesproken. Brunswijk is
uitgevochten, zijn doel was de
mocratie en binnenkort zijn er
verkiezingen. Voor Bouterse is
het in het kader van die ver
kiezingen slim om met de re
bellenleider op goede voet te
staan".
Ook Hering meent dat een
vredessituatie van wezenlijk
belang is voor de remigratie.
In dit verband roemt hij het
plan van CDA-wethouder D.
Ramlal in Den Haag, dat een
zogenoemde ontsnappingsclau
sule inhoudt. Dat wil zeggen
dat iedere Nederlander van
Surinaamse afkomst de moge
lijkheid zou moeten krijgen
het enkele jaren in Suriname
te proberen. Lukt het niet
daar een nieuw bestaan op te
bouwen, dan zouden de Suri
naamse Nederlanders gewoon
weer naar Nederland moeten
kunnen terugkeren. Ramlal
verwacht dat vele Surinamers
het erop zullen wagen.
Een Surinaamse vrouw in Ne
derland is daar niet zo zeker
van. Veel van haar familiele
den wonen nog in Suriname.
„De toestand is rampzalig, er is
niets. Om de paar maanden
sturen we vanuit Nederland
pakketten met van alles en
nog wat. Als ik hier iets zie dat
in de aanbieding is, koop ik
het meteen, voor in het pak
ket. En dat varieert van luci-
iaar
laan
ECHT Het middel ORG
bevordert het sociaal ge-
van autistische kinderen,
ilen meer en worden soci-
tctiever. De kinderpsychia-
^J.K. Buitelaar stelt dit in
proefschrift over psycho-
van autisme
70 irop hij op 9 april in Utrecht
nie/noveert.
belangrijkste symptomen
°P autisme zijn stoornissen in
on sociaal contact. Autisten
ook vaak stereotype
bij ragingen. Zo kunnen ze
tyaftlang dezelfde bewegingen
Ze raken in paniek bij
ehnjnderingen en veel autisten
zich.
ielaar heeft bij het obser-
fn van autistische kinderen
erkt dat gericht oogcontact
irak, evenals een samen-
gend gebruik van gebaren
[aanwijzen, ja knikken of
schudden. Ook als autisti-
1 kinderen beginnen met
jen heeft dat weinig te ma-
met echt communiceren:
[zijn er niet op uit om een
voord te krijgen",
behandeling met ORG 2766
jen, spelen en lopen de kin
deren meer en vertonen ze
minder stereotype gedragingen,
aldus Buitelaar. Ook het con
tact met de onderzoeker verbe
tert, wat onder meer blijkt uit
het „kijkgedrag" van de kinde
ren. Hun ouders vertellen dat
ze zich thuis minder terugtrek
ken en isoleren.
ORG 2766 is een synthetisch
nagemaakt stukje van het bij
nierschors-stimulerend hor
moon. Bijwerkingen heeft Bui
telaar niet ontdekt. Hij koos
voor dit middel omdat bij voor
onderzoek is gebleken dat het
bij dieren verstoringen in soci
aal gedrag tegengaat.
Bovendien grijpt dit middel
aan op een gebied in de herse
nen dat is betrokken bij infor
matieverwerking en het toe
kennen van betekenis aan die
informatie. Autistische kinde
ren hebben juist grote moeite
met het opnemen van nieuwe
en complexe informatie.
Naast de medicatie kunnen ook
de ouders zelf iets doen om be
ter contact te krijgen met hun
autistische kinderen. Samen
spelletjes doen of bij voorbeeld
liedjes zingen waarbij ouder en
kind elkaar aanvullen.
fers en schriften tot schoeisel
en auto- onderdelen".
„Ik heb een nichtje dat dertien
jaar in Nederland heeft ge
woond, rechten heeft gestu
deerd. Op een gegeven mo
ment ging ze terug naar Suri
name, vol van idealen over de
opbouw van het land. Ik heb
net een brief van haar ontvan
gen: „Ik wil hier weg, weg,
weg", schrijft ze. „Niet per se
naar Holland, maar weg uit
Suriname".
Erbarmelijk
Misschien dat je het redt wan
neer je een boerderijtje hebt
en wat vruchten verkoopt,
maar dan nog is het geen een
voudige opgave het hoofd bo
ven water te houden. De me
dische zorg is bijvoorbeeld er
barmelijk, weet de Surinaam
se. „Ze hebben niet eens een
voudige pijnstillers, laat staan
apparatuur als scanners".
Een zuster van haar werd in
Suriname op de tast geope
reerd. Ze bleef klachten hou
den en kon, met financiële on
dersteuning van familieleden,
in Nederland opnieuw worden
geholpen. De operatie in Suri
name had niets uitgehaald, zo
bleek, en de betreffende zuster
moet nog tien jaar onder medi
sche controle blijven. Niet on
der Surinaamse, uiteraard.
Maar de familie heeft geen
geld meer om zusterlief nog
een keer te laten overkomen.
„Toch maar sturen wat je kan
missen, en in Suriname op de
zwarte markt omwisselen, het
is daar echt hosselen met het
geld, zoals dat op z'n Suri
naams heet", zegt de Suri
naamse een beetje mistroostig.
Het verhaal van Madari dat ie
der Surinamer zo snel moge
lijk naar Suriname terug wil,
gaat er bij haar dan ook niet
in. „Ik begrijp niet hoe die me
neer daarbij komt. Daar zou
den we nog een leuke discussie
over kunnen voeren".
KARIN VERAART
Aanwinst
Directeur Jelle
Reumer van
het Natuur
museum
Rotterdam
monteert
slagtanden in
een
olifantskop,
die onlangs
door de
douane in
beslag was
genomen. De
kop uit
Zimbabwe had
Spanje als
eind
bestemming.
In afwachting
van een
gerechtelijke
uitspraak, wat
jaren kan
duren, wordt
de kop in het
museum
tentoon
gesteld.
foto: anp
UTRECHT De koninklijke
trein loopt op zijn laatste be
nen. De koninklijke familie en
ons land bezoekende staats
hoofden moeten zich nog even
behelpen met de twee uit 1932
en 1933 daterende wagons,
maar in 1993 worden de rijtui
gen een salonrijtuig en een
bagagerijtuig vervangen
door nieuwe. Trein is overi
gens een wat erg royaal be
grip, want de nieuwe bestaat
slechts uit een doodenkel rij
tuig, zo blijkt uit mededelin
gen van de Rijksvoorlichtings
dienst (RVD).
De koninklijke rijtuigen wer
den in de jaren '50 gemoderni
seerd maar ze kunnen langza
merhand niet meer mee. NS
mag van het kabinet nu een
nieuw rijtuig ontwerpen. Mi
nisters en staatssecretarissen
kunnen straks ook voor
dienstreizen het koninklijk rij
tuig aan laten rukken, een
voorrecht dat tot nu toe niet
voor bewindslieden was weg
gelegd.
DOOR BILLWATERSON
hoekoaioeaaw die te
aut0-r4np
CASpÉKUIc
WffcKÜ
Efteling bouwt
sprookjeshotel
KAATSHEUVEL De Efte-
ling investeert zestien miljoen
gulden in de bouw van een ho
tel, dat zal verrijzen pal naast
het sprookjespark in Kaats
heuvel. De bouw start binnen
twee maanden en moet in
april volgend jaar gereed zijn.
Het Efteling Hotel krijgt 122
kamers, een restaurant, verga
derfaciliteiten en een congres
zaal voor maximaal 400 perso
nen. Vier hoektorens geven
het hotel het uiterlijk van een
sprookjeskasteel. Acht toren
kamers worden geheel in Efte-
ling-stijl ingericht.
.JÉ*,
Zoekactie
Een van de duikers van de landmacht komt boven water tijdens een zoekactie in de Maas bij
Appeltern. Het team speurde de bodem af naar voorwerpen die mogelijk zouden leiden tot oplos
sing van de moord op de kinderarts J. Labruyère uit Hummelo. Vorige week zondag vonden wan
delaars het lijk van de vrouw. Sectie wees uit dat zij was vermoord. De duikers vonden gisteren
alleen vier autowrakken. foto: anp
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het minis
terie van buitenlandse za
ken trekt jaarlijks veel te
weinig geld uit voor on
derhoud, renovatie en
nieuwbouw van officiële
Nederlandse gebouwen in
het buitenland, zoals am
bassades, kanselarijen en
ambtswoningen.
Daardoor zijn de afgelopen ja
ren enkele fraaie panden (on
der meer in Brussel, Parijs en
Moskou) ernstig in verval ge
raakt, constateert de Algeme
ne Rekenkamer in haar jaar
verslag. Het ministerie van
buitenlandse zaken heeft over
de gehele wereld 200 gebou
wen in eigendom en huurt
daarnaast meer dan 800 pan
den. Voor aankoop en nieuw
bouw is jaarlijks 2,5 miljoen
gulden beschikbaar en voor
renovatie 19,5 miljoen. Vol
gens de Rekenkamer zijn deze
bedragen volstrekt onvoldoen
de om de achterstanden in on
derhoud .weg te werken, ge
bouwen aan te kopen en nieu
we panden te laten bouwen.
De bouw van een nieuwe am
bassade in Tokyo kost bijvoor
beeld al 43 miljoen gulden. Het
gevolg van dit alles is dat al
lerlei noodzakelijke werk
zaamheden herhaaldelijk wor
den uitgesteld.
De Rekenkamer illustreert
haar conclusies onder meer
met het verhaal over de res
tauratieplannen voor de mo
numentale achttiende-eeuwse
ambassadeurswoning in Parijs,
eigendom van de Nederlandse
regering. Een Franse architect
schatte de restauratiekosten op
25 miljoen gulden, maar een
Nederlandse architect kwam
uit op 13 miljoen.
Laatstgenoemde offerte was
weliswaar een meevaller voor
Buitenlandse Zaken, maar het
bedrag was toch nog te hoog.
Men overwoog toen het palei
sachtige gebouw te verkopen
(de geschatte waarde ligt mo
menteel op 46 miljoen) maar
besloot uiteindelijk om twee
redenen dit niet te doen: ver
koop zou een ernstig verlies
qua bezit en prestige beteke
nen en bovendien had men
becijferd dat de waarde van
het pand na restauratie zou
stijgen tot maar liefst 80 mil
joen gulden. Besloten werd
daarom het pand maar te be
houden en de restauratieplan
nen in de ijskast te zetten. Er
worden nu alleen enkele zeer
dringende werkzaamheden
uitgevoerd, die in totaal 3,5
miljoen gulden kosten.
Diplomaten
Ook heeft de Rekenkamer
ontdekt dat Nederlandse di
plomaten in het buitenland
zich niet houden aan de nieu
we belastingregels volgens het
plan-Oort. De ministeries van
financiën en buitenlandse za
ken hebben afgesproken dat
de speciale vergoedingen voor
diplomaten nog tot 1 april 1992
onbelast blijven. De Rekenka
mer schrijft in haar jaarver
slag dat fiscale regels die hier
in Nederland gelden ook van
toepassing dienen te zijn op
Nederlandse diplomatieke ver
tegenwoordigers in den
vreemde. Dit betekent dus dat
de naast het salaris uitgekeer
de vergoedingen zoals
'Oort' voorschrijft vanaf 1
januari van dit jaar gedeelte
lijk moeten worden belast.
Oude afspraken over de fiscale
behandeling van vergoedingen
dienen te vervallen, zo meent
de Rekenkamer.
Woonsubsidie
In het jaarverslag meldt de
Rekenkamer verder dat het
ministerie van defensie meer
dan driehonderd woningen
subsidieert die weliswaar be
doeld waren voor Nederlandse
militairen in Duitsland, maar
die door anderen worden be
woond. In het begin van de ja
ren zestig verstrekte het mi
nisterie van defensie zoge
naamde honderdjarige lenin
gen met een rente van een
half procent aan Duitse inves
teerders om het bouwen van
huizen voor Nederlandse mili
tairen te stimuleren. Oor
spronkelijk ging het om 74 le
ningen en een bedrag van 30
miljoen mark. Veel huizen zijn
inmiddels verkocht en in okto
ber vorig jaar liepen nog 50 le
ningen tot een bedrag van 12,2
miljard gulden. Het ging toen
nog om 513 huizen, waarvan
70 procent niet bewoond werd
door Nederlandse militairen.
Een recent geconstateerde stij
ging in de vraag naar huurwo
ningen, onder meer van de
kant van Oostduitsers, zou nu
nieuwe mogelijkheden bieden
en Defensie wil nu alsnog de
leningen versneld gaan invor*
deren.
Vragen bij voortgaande
lozingen Hoogovens
IJMUIDEN Spelen aan
loopproblemen Hoogovens
parten of deugt de reinigings
installatie gewoonweg niet en
laat zij daarom nog altijd te
veel lood en zink door? Over
deze vraag zijn de meningen
van het ministerie van Ver
keer en Waterstaat en de offi
cier van justitie in Haarlem
verdeeld.
Een week geleden maakte
Verkeer en Waterstaat bekend
dat Hoogovens de in november
ondekte lozingen „tot nul" had
teruggebracht. Volgens de
Haarlemse officier van justitie
daarentegen, heeft het bedrijf
vorige week nog steeds illegaal
lood en zink geloosd op de
Buitenhaven in IJmuiden. Het
openbaar ministerie heeft op
nieuw proces-verbaal opge
maakt. Als Hoogovens de lo
zingen niet snel beëindigt, kan
het bedrijf rekenen op een
dwangsom van een miljoen
gulden per dag. Het ministerie
spreekt over aanloopproble
men met de installatie die de
verontreinigingen moet tegen
houden en gunt Hoogovens
nog enkele dagen tijd om de
kinderziektes te verhelpen.
Het openbaar ministerie houdt
verdere maatregelen tegen het
bedrijf nog in beraad.
DEN HAAG De concentra
tie schadelijke stoffen in auto's
die in files rijden, is twee tot
acht keer zo groot als de toch
al te hoge concentraties die in
de buitenlucht op vaste meet
stations soms worden gemeten.
Met name risicogroepen on
dervinden daarvan schadelijke
>p korte termijn dient met de
provincie over het daartoe te
ondernemen beperkend beleid
te worden overlegd, zo conclu
deert de Provinciale Raad
voor de Volksgezondheid in
Zuid-Holland in een studie.
Volgens de Raad kende Ne
derland in 1988 de hoogste rui-
melijke autodichtheid van de
wereld, waarvan het grootste
deel zich in Zuid-Holland be
weegt. Files zijn in Zuid-Hol
land aan de orde van de dag,
de provincie slibt dicht en ver
vuilt steeds meer. Op de vaste
meetstations in de buitenlucht
in Zuid-Holland worden regel
matig te hoge concentraties
luchtverontreinigende stoffen
gemeten vooral koolmonoxide,
stikstof(di)oxyde, lood en ben-
Ook als de verkeersgroei op
het huidige niveau wordt ge
handhaafd, is een emissiere
ductie van zeventig procent
volgens de PRV het uiterst
technisch haalbare. De ver
wachting is echter dat de ko
mende jaren vooral het zware
dieselvrachtverkeer zelfs nog
zal toenemen. Dat verkeer
veroorzaakt een uitstoot van
stikstofdioxiden. roet en
PAK's. Over de blootstelling
aan PAK's, NO., lood en CO is
volgens de PVR te weinig kiei
kend. De grenswaarden van
NO. bijvoorbeeld worden op
verkeersknooppunten en in dé
grote steden regelmatig over
schreden. Maar of die over
schrijding gevaar voor de
volksgezondheid op levert is
niet geheel duidelijk, omdat
ook veel zou afhangen van de
duur en de frequentie van de
blootstelling aan de stoffen,
het type en de staat van de
auto en de meteorologische
omstandigheden
