inst referendum ovjetunie levert >taal niets op Kohl lijkt te lomp voor dynamischer Berlijn Maffia neemt Milaan in bezit Regering Major draagt poll tax ten grave INLAND £eidoe6outont VRIJDAG 22 MAART 1991 PAGINA 7 I blijft zich S uitbreiden JGTON De aids-epidemie ch in de VS nog steeds uit. Tot lusie is staatssecretaris Simons csgezondheid gekomen na be en in Washington en New )e prognose voor de jaren ne- i Amerika is dat de ziekte zich gestabiliseerd heeft". De reden is dat in de VS preventie en ting veel te wensen over laten, i besteedt 1,8 miljard dollar per J de bestrijding van aids. Maar »tste deel van dat budget gaat medisch onderzoek, terwijl er reinig aandacht wordt besteed indeling en preventie. Dramatische botsing Amerikaanse Orions SAN DIEGO Twee P-3 Orion duikbootbe- strijdingsvliegtuigen van de Amerikaanse ma rine zijn gisteren tijdens een oefenvlucht voor de kust van Zuid-Californië op elkaar gebotst en neergestort. Helikopters hebben voor de kust wel wrakstukken gevonden, maar geen doden of overlevenden. Beide toestellen had den in totaal 27 mensen aan boord. Ten tijde van het ongeluk waren er in het gebied regen buien die gepaard gingen met harde windsto ten en turbulentie. Een woordvoerder van de marine kon niet zeggen of het weer bij het on geluk een rol had gespeeld. Orions gelden als oersterke vliegtuigen die in de Verenigde Sta ten dikwijls in orkanen worden gestuurd om meteorologische waarnemingen te doen. Chili-tribunaal wil berechting Pinochet BRUSSEL Een internationaal tribunaal in Brussel heeft gisteren het militaire regime in Chili, dat van 1973 tot 1990 aan de macht was, veroordeeld en opgeroepen tot de berechting van de toenmalige sterke man, generaal Au- gusto Pinochet. Volgens het vonnis moet bo vendien de grondwet van 1980 worden inge trokken evenals alle andere onderdrukkende wetgeving in Chili. Met de gewraakte grond wet houdt legerleider Pinochet, die vorig jaar maart na verkiezingen als president ver dween, nog een belangrijke vinger in de pap. In de uitspraak staat ook dat het Chileense leger en de veiligheidstroepen moeten wor den gereorganiseerd. Datzelfde geldt voor de rechterlijke macht, inclusief het hoogge rechtshof. EG sluit grenzen voor voedsel Peru BRUSSEL De Europese Gemeenschap heeft gisteren besloten de grenzen te slui ten voor geïmporteerde groenten, fruit, schelpdieren en vis uit Peru uit vrees voor de cholera-epidemie die in dat land heerst. Zes landen, waaronder Neder land, hadden al eerder individueel im- portbeperkende maatregelen genomen. De cholera-epidemie heeft in twe maan den al meer dan 500 mensen het leven gekost. In totaal hebben rond 89.000 men sen cholera. De epidemie die eerder deze maand wat leek af te nemen, is opnieuw opgelaaid, zeggen artsen. De Stichting Mensen in Nood trekt anderhalve ton uit voor hulp aan Peruaanse gezinnen die door de cholera-epidemie getroffen zijn. Onverwacht vaderschap voor Mark Phillips LONDEN Een nieuw schandaal binnen de koninklijke familie houdt de gemoederen in Groot-Brittannië bezig. Het boulevardblad Daily Ex press meldde gisteren dat een Nieuw- zeelandse paardeliefhebster van Mark Phillips, de echtgenoot van prinses Anne, een verklaring eist dat hij de vader is van haar 5-jarige dochter. Volgens de Daily Express start de 37-jarige Heather Tonkin deze week een procedure tegen Mark Phillips. Buckingham Palace wilde niet reageren op het bericht. Mark Phillips en prinses Anne leven sinds 1989 gescheiden van tafel en bed. Zij hebben twee kinderen. Adempauze voor START GENÈVE Amerikaanse en Sovjet-on derhandelaars die zich in Genève het hoofd breken over het reduceren van de strategische kernwapens, hebben een adempauze van drie weken ingelast. De Amerikaanse onderhandelaar Bob He ath zei gisteren dat het om de eerste se rieuze onderbreking van het START- overleg in 14 maanden gaat. Het overleg moet half april op een nader te bepalen datum worden hervat. De onderhande lingen zijn voornamelijk vastgelopen op de verificatieclausules, die in het START-verdrag moeten worden opge nomen om beide partijen de mogelijk heid te bieden de naleving de controle- [OU De meerder en de stemmers in |(<vjetunie is vóór be- van de unie. En de lerheid in Rusland, republiek van Jelt- voor het direct kie- ten een president. Jsnferendum van afge- zondag heeft dus Winnaars. Of je kan fn. dat noch Gorbats- Och Jeltsin heeft ge- pn. Geen van twee- L tn in elk geval het omzetten in klin- munt. Loekja- een van Gorbatsjovs rhanden, toonde zich n zeer ingenomen met linitieve uitslag van het ale referendum. Van de oerbevolking wil 76 pro- de Sovjetunie als een blijft bestaan. Thans is lak om deze wens van olk in klinkende munt, wil zeggen een nieuw /erdrag, om te zetten, al- bekjanov. leider Prokofjev van r^Bfu toonde zich gisteren en noemde van het referendum ^overwinning. Net als anov zei ook Prokofjev i mensen die nee hebben nd in feite niet tegen de iunie zijn, maar met hun em van hun ontevreden- ïver de huidige erbarme- levensomstandigheden in ovjetunie uiting wilden i de republiek Rusland, iiisbasis van Gorbatsjovs pvaal Jeltsin, bleek een lerheid van 71 procent Jiet behoud van ae unie. J directe Russische presi- f verkiezingen bestond een e minder enthousiasme: rocent. Presidentskandi- Jeltsin lijkt gezien deze g het onderspit te hebben "Ven tegen Gorbatsjov. echter niet zo. De cijfers zijn in dit geval van secundair belang. Voor Gor batsjov is er namelijk niets veranderd. Net als voor het re ferendum zullen de Balten Moskou's heerschappij nog steeds even resoluut afwijzen. Net als voorheen geldt dat, mocht Gorbatsjov onverhoopt zijn toevlucht nemen tot ge weld of tot een economische boycot om de Balten naar zijn pijpen te laten dansen, hem dat onherroepelijk punten gaat kosten in het Westen. Feest Jeltsin is er met het referen dum daarentegen wel behoor lijk opgeschoten. Het parle ment van zijn republiek, de Russische Federatie, had al aangekondigd dat er presi dentsverkiezingen kwamen als meer dan de helft van de op gekomen kiezers daar 'ja' te gen zei. Gorbatsjov heeft de instelling van zo'n Russisch president schap al een ramp genoemd, maar de ironie van het lot wil dat uitgerekend hij zelf dat presidentschap mogelijk heeft gemaakt door zijn nationale referendum te houden. Jeltsin hoefde niets te organiseren. Hij kon volstaan met het toe voegen van zijn eigen vraag. Toch is het voor Jeltsin te vroeg om feest te vieren. In het democratische weekblad Moskovskië Novosti, ook wel bekend onder de Engelse naam Moscow News, waar schuwt adjunct-hoofdredac teur Kiseljov dat uit het huidi ge gevecht geen winnaar te voorschijn kan komen. Ditmaal hebben in Rusland de conservatieve steden Smo lensk, Rjazan en Stavropol met de omringende regio's Jeltsins referendum geboycot, aldus Kiseljov, maar morgen kun nen deze en andere conserva tieve gebieden zich goed tegen de president keren. Kiseljov acht het niet ondenkbaar dat Gorbatsjov in de nabije toe komst ten val wordt gebracht door toedoen van de commu nisten uit de provincie. Tot dusver heeft Gorbatsjov de conservatieve Communistische Partij redelijk onder de duim I. orbatsjov moet breken met rechts IPHOL Het referendum over de toekomst van de Sovjet- zal volgens Gavriil Popov, de hervormingsgezinde burge ter van Moskou, niets oplossen zolang het partij-apparaat nacht tracht te handhaven. Toch blijft Popov optimistisch, adv^tpresident Michaïl Gorbatsjov kan zich volgens hem hand- BItï als hij met de conservatieven breekt. k et referendum is naar zijn mening duidelijk geworden dat lissen wel een unie willen handhaven, maar met andere lei- 'oorlaan het roer. Iravond kwam Popov voor een kort bezoek aan in Neder- waar hij een ontmoeting had met Nederlandse bedrijfslei- en met zijn Amsterdamse ambtgenoot Ed van Thijn. Een ►geleden werd hij gekozen als de eerste radicaal-democrati- burgemeester van Moskou, het machtscentrum van de Sov- lie. Via het uniereferendum van zondag heeft Popov er één brming door weten te drukken: vier van de vijf Moskouse i/rairs bleek in een extra volksraadpleging voor het recht- larjks en democratisch kiezen van hun burgemeester. weten te houden, meent Kisel jov, maar mocht Gorbatsjov verdwijnen, dan staat Jeltsin moederziel alleen en ongewa pend tegenover een goed geor ganiseerde en energieke com munistische macht. Zonder Gorbatsjov is Jeltsin ten dode opgeschreven, zo luidt in feite Kiseljovs boodschap. Ootje In de progressieve pers is de kritiek losgebrand op de zeer impopulaire nieuwe prijsver hogingen van volgende maand. De communistische jongerenkrant Komsomolskaja Pravda noemt de prijsmaatre gel bepaald geen 1-aprilmop, maar legt omstandig uit dat het publiek wel degelijk in het ootje wordt genomen. De Komsomolskaja Pravda veegt alle argumenten waarmee de regering Pavlov de prijsverho gingen verdedigt als onzin van tafel. Op stabilisatie van de consumentenmarkt, op een einde aan de tekorten en de zwarte handel bestaat volgens het blad geen enkele hoop. De bewering dat de prijsverho ging als het ware 'een aanbeta ling voor de markteconomie' is, noemt de krant een lacher tje. Wat is die prijsverhoging dan wel? De straf voor de lan ge verkrachting van de econo mie door de communistische ideologie, meent de Komso molskaja Pravda. De krant voorspelt voor de na bije toekomst groot econo misch onheil. De overheid gaat enorme bedragen aan compen satie voor de laagste inkomens uitkeren. Die compensatie is niet voldoende om de armsten aan geld voor brood te helpen, maar het geld moet wel ge drukt worden. Gevolg? Nieu we inflatie en een opnieuw op levende zwarte markt. Hoge prijzen gaan hand in hand met tekorten aan consumptiegoe deren. De Sovjet-burgers krij gen toch nog hun eigen Poolse shocktherapie. Als oppositiekrant is de Kom somolskaja Pravda welhaast verplicht om zo fel van leer te trekken tegen de nieuwe eco nomische maatregelen van premier Pavlov, of eigenlijk Gorbatsjov. Positief aan Pa- vlovs beleid zou je kunnen noemen dat er eindelijk drasti sche maatregelen worden om de zieltogende Sovjet-econo mie nieuw leven in te blazen. Het is nog te vroeg om uit te maken of hier sprake is van de typische ad hoe maatrege len die het Kremlin hanteert bij economische hervormingen of dat er een wel doordacht plan is voor de lange termijn. Daarbij zit Moskou met het probleem dat, vooral ook door dwarsliggerij van de bureau cratie in de provincie, de Sov jetunie meer dan andere lan den gevoelig is voor Murphy's wet, die zegt dat, als er iets mis kan gaan dat ook zeker ge beurt. Bondskanselier Helmut Kohl in Oost-Duitsland. BONN/BERLIJN Het verenigde Duitsland is op nieuw verdeeld. Dit keer in voor- en tegenstanders van Berlijn als de nieuwe regeringszetel. Een deling, die dwars door de partijen loopt. Dat blijkt wel uit de reacties die het pleidooi van de president van de Bondsrepubliek, Richard Von Weizsacker, heeft losgemaakt. Von Weizsac ker liet in acht kantjes zijn gedachten over de toekomstige regeringszetel de vrije loop. Volgens hem moet de keuze daar bij op Berlijn vallen. De fractievoorzitter van de so ciaal-democraten (SPD), Hans- Jochen Vogel, heeft zich al vierkant achter het 'manifest' van Von Weizsacker gesteld. De president weet zich ook ge steund door politieke kanon nen als minister Genscher (buitenlandse zaken) en minis ter Möllemann (economische zaken). Andere kabinetsleden, zoals Blüm (sociale zaken), Waigel (financiën), Töpfer (milieu-zaken) en Graf von Lambsdorff (voorzitter libera len) hebben zich echter weer sterk gemaakt voor behoud van Bonn als zetel voor rege ring en parlement. Een van de weinigen die zich nog niet over de kwestie heb ben uitgelaten, is bondskanse lier Kohl. Vorige week sprak hij in Berlijn een forum toe. Hij noemde de Duitse hoofd stad bij die gelegenheid „een symbool van vrijheid", zonder het thema regeringszetelte willen aanroeren. Wel liet hij iets van irritatie blijken over de onverbloemde stellingname van de bondspresident, kritiek die in Bonn door velen, voor- en tegenstanders, wordt ge deeld. Tussen Kohl en Berlijn heeft het nooit echt geklikt. Hoewel zijn CDU sinds de laatste ver kiezingen weer de burgemees ter mag leveren, is Kohl in Berlijn nooit populair geweest. Waar hij elders in het land in de aanloop van de eenwording uitbundig werd bejubeld, knal den in Berlijn niet zelden de fluitconcerten door zijn toe spraken heen. De bondskanse lier lijkt te groot en te lomp voor de dynamische stad die Berlijn pretendeert te zijn. Al staat Kohl er wel op de nomi natie om tot ereburger te wor den gekozen (de CDU'ers heb ben bezworen dat de voor dracht nog door de vorige rood-groene coalitie is gedaan). Symbool Met de Duitse eenwording is geregeld dat Berlijn de hoofd stad van de Bondsrepubliek is. Regering, parlement (Bundes tag), Bondsraad en ministeries zijn echter (nog) gevestigd in Bonn. En dat moet zo blijven, menen tegenstanders van Ber lijn. Bonn, zo menen zij, is de afgelopen veertig jaar het symbool geworden van vrede, democratie en sociale politiek. Waarom daar verandering in brengen? „Omdat", zo meent Von Weiz sacker, „Duitsland in het nieu we Europa de verantwoorde lijkheid heeft om niet een heersende, maar stimulerende rol te spelen". Daarbij denkt de president vooral aan Polen, Hongarije en Tsjechoslowakije, die op enige termijn in de Eu ropese Gemeenschap willen worden opgenomen. Dan heeft Brussel, meent Von Weizsac ker, Berlijn hard nodig als draaischijf. Het kost veel geld om Berlijn nu de nodige func ties te geven, meent de presi dent, „maar het zal in de toe komst nog veel duurder blij ken als we Berlijn die functies nu weigeren". Voorzichtige berekeningen hebben aange toond dat met de verhuizing van 's lands bestuur en parle ment ten minste zeventig mil jard gulden gemoeid zal zijn. De Berlijnse burgemeester Diepgen (CDU) kent vanzelf sprekend geen enkele twijfel over de bestemming van Duitslands hoofdstad: „Een ie der die nog argumenten tegen Berlijn aandraagt, geeft daar mee in feite te kennen eigen lijk tegenstander van de een wording te zijn". Suf Voor beide steden staat veel op het spel. Bonn werd na de Tweede Wereldoorlog als nieuwe hoofdstad van de Bondsrepubliek gekozen, om dat Adenauer er in de buurt woonde en geen zin had om te verhuizen. Voorstanders van de keuze billijkten Bonn des tijds als hoofdstad, omdat het door zijn wat suffe karakter zo treffend het tijdelijke van de status aangaf. Immers, het was slechts wachten op de Duitse eenwording om Berlijn weer op te tuigen. Maar het zou ruim veertig jaar duren. Bonn werd een echte ambtenarenstad (met weinig kinderen en veel psychiaters), Oost-Berlijn werd de 'hoofd stad van de DDR' en West- Berlijn werd de etalage van westerse verworvenheden op 'vreemd grondgebied'. Bonn zou opnieuw een slaperig pro vinciestadje aan de Rijn wor den als regering en parlement naar Berlijn verhuizen. In het omgekeerde geval dreigt Berlijn zijn status als 'meestbegunstigde' te verliezen als de functie van hoofdstad een symbolische mocht blijken (allerlei aantrekklijke subsi dies die West-Berlijn kreeg op grond van zijn 'uitzonderings toestand' zijn al ingetrokken). Optimisten vertellen de Berlij- ners dan van Amsterdam, dat ook zonder regeringsgebou wen de nodige kapsones weet uit te stralen. Of New York, dat toch een cultureel middel punt is geworden. Maar de Berlijners weten, dat juist steden als Amsterdam en New York een solide onder grond (zoals een regeringscen trum zou zijn) voor hun aspi raties lijken te missen. Berlijn zal, zo vrezen ze, een Oostduit- se stad gaan worden: met hoge werkloosheid, weinig elan en veel criminaliteit. Er zal snel een beslissing geno men moeten worden. In Bonn wordt als een haas gebouwd aan een nieuw parlementsge bouw en en passant ook aan enkele kantoorgebouwen (ter waarde van ruim 700 miljoen gulden) voor de afgevaardig den. In Berlijn staan de Rijks dag en 54 andere gebouwen (soms met een wat hinderlijk verleden) te wachten op de ne gentien ministeries. 'Kostenplaatjes' Von Weizsöcker lijkt er in ge slaagd de politiek tot een stel lingname te dwingen en het debat uit de wat dubieuze sfeer van 'kostenplaatjes' te halen. Maar of zijn pleidooi voor Berlijn succes zal hebben, is de vraag. Opinie-onderzoe ken in de Bondsrepubliek ge ven aan, dat de Duitsers steeds sterker neigen naar de keuze van Bonn als regeringszetel. Ook in de Bondsdag zou zich een meerderheid voor Bonn aftekenen. Zuur voor Von Weizsacker, die op grond van zijn functie wel in de hoofdstad (Berlijn) moet wonen en in zijn brief wat verontwaardigd opmerkt dat „de koningin van Neder land ook in Den Haag woont, en niet in Amsterdam". Oppositieleider Vogel en Hel mut Kohl hebben inmiddels afgesproken dat ze onmiddel lijk na Pasen een route zullen uitstippelen voor de beslissing over de hoofdstad. Naar ver wachting nog deze zomer zal de beslissing vallen. In elk ge val moet er een brede over eenstemming zijn binnen de regering, de Bondsdag, de Bondsraad (soort Eerste Ka mer) en de Bondspresident. Dat vergt meer dan een debat in het parlement, menen Kohl en Vogel. De lobbyisten slijpen de mes sen. RENÉ VAN ZANTEN Walesa heeft is zijn be- aan de k het Ho- f just Mu- ^771 in Was- niet •geslagen, immdank voor afgelBchenkin- 'lA,,en2,in Ipagne te- het antise- Bme in zijn j\ kreeg de ise presi- t een al- kadel aangebo- met foto's an joodse kin- Bn in het 9n van voor Hfweede ^Beldooriog. FOTO: AFP (Van onze correspondent Aart Heering) MILAAN In Milaan zijn vorig jaar 110 maffia- moorden gepleegd, bijna drie keer zoveel als de 39 in de Siciliaanse hoofdstèd Palermo. Dat is het meest opzienbarende gegeven uit een studie over de ex pansie van de maffia in Noord-Italië, die deze week door de Hoge Com missaris voor de maffiabe- strijding, Domenico Sica, is gepresenteerd. Vooral in en rond Milaan is de toestand zorgwekkend. Vol gens het rapport wordt de stad belegerd door de georganiseer de criminaliteit, terwijl in de omliggende gemeenten de aanwezigheid van de maffia steeds duidelijker voelbaar wordt. Ook de Milanese burge meester Paolo Pillitteri, die ruim een jaar geleden nog ont kende dat de maffia ook in zijn stad opereert, heeft sinds vorige week zijn mening moeten herzien. Toen moest wethouder Attillio Schemmari aftreden, omdat hij ervan wordt verdacht 300.000 gulden aan steekpenningen te hebben aangenomen van de gangster Tony Carullo, in ruil voor bouwvergunningen voor een maffiose firma. De Cosa Nostra heeft haar or ganisatie naar het noorden overgeplant op dezelfde wijze als dat voor de oorlog in Ame rika is gebeurd. Zo is in mei vorig jaar bij het stadje Berga mo de eerste professionele he- roïneraffinaderij buiten Sicilië ontdekt. In diezelfde maand barstte ook het schandaal los van de zogeheten 'Dom-con- nection'. Het bleek, dat aan de maffia gelieerde aannemers op grote schaal lokale politici hadden omgekocht om zo de hinderwet te ontduiken en bouwopdrachten van de ge meente in de wacht te slej Zo werd net als in S lië een 'legale' bestemming gevonden voor de opbrengst van de drugshandel. (De maf fia kon daarbij overigens voortbouwen op het al sinds •jaar en dag bestaande goede gebruik om met wat smeergeld de procedures te stroomlijnen.) In de loop van het gerechtelijk onderzoek zijn daarom in het Milanese achterland ongeveer vijftig lokale politici in staat van beschuldiging gesteld we gens corruptie en steun aan de maffia. Volgens Hoge Com missaris 'Sica is ook de Itali aanse regering verantwoorde lijk voor de maffiose uitzaai ing. Minister van binnenland se zaken Vincenzo Scotti heeft maandag toegegeven, dat „zo doende aanvankelijk immune gebieden nu door de maffia zijn vervuild". Scotti kondigde aan, dat hij het „gedwongen verblijf" zal afschaffen, als eerste maatregel om de gest noordwaartse opmars van maffia te stuiten. (Van onze correspondent Roger Simons) LONDEN De Britse re gering heeft gisteren offi cieel de aanstaande begra fenis aangekondigd van Margaret Thatchers geha te poll tax. De regerings mededeling, die werd voorgedragen door minis ter van milieuzaken Mi chael Heseltine, veroor zaakte luide juichkreten bij de oppositie. De conservatieven keken sip en beschaamd. Hun voorma lige leidster Margaret That cher was niet aanwezig. Ge zegd wordt dat zij het opdoe ken van de poll tax een be droevende zaak en een stap achteruit vindt. Thatcher be schouwde immers haar nieu we gemeentebelasting als het vlaggeschip van haar ruim elfjarige beleid. Major en Heseltine zijn van plan de poll tax te vervangen door een andere gemeente belasting. Deze zal worden berekend op het aantal per sonen dat een bepaald huis bewoont en de vastgoed- waarde ervan. Het vermogen om te kunnen betalen zal eveneens een rol spelen. Bij de poll tax is dit niet het ge val; die geldt voor iedereen, ongeacht het inkomen. De conservatieve regering van Groot-Brittannië geeft John Major FOTO: AP nu toe dat de poll tax een on eerlijke belasting is, die bo vendien moeilijk te innen valt. Zo'n zeven miljoen Brit ten weigeren te betalen. Maar het zal nog tot in 1993 duren eer de nieuwe ge meentebelasting kan worden toegepast. In afwachting daarvan blijft de poll tax van kracht. Om een catastrofale nederlaag te vermijden in de gedeeltelijke gemeenteraadsverkiezingen van 2 mei heeft de regering Major echter besloten een korting van 140 pond toe te staan op de poll tax voor alle Britten. Zij hoopt op die ma nier de kiezers weer voor zich te winnen. Deze concessie zal worden gefinancierd door middel van de dinsdag afgekondigde verhoging met 2,5 procent van de Britse btw. De socia listische oppositie drijft dan ook de spot met deze conser vatieve manoeuvre. Volgens Labour zullen de Britten hun poll-taxkorting betalen met hun eigen centen. De oppositie noemde gisteren in het Lagerhuis de poll tax het grootste politieke fiasco aller tiiden. De beslissing om hem af te schaffen wordt be stempeld als de belangrijkste politieke ommekeer uit de moderne geschiedenis. Pre mier Major schijnt te geloven dat hij door deze ingrijpende maatregel opnieuw het hart van de Britse Jan Modaal heeft gewonnen voor het be leid van zijn conservatieve regeringspartij. Major schrijft binnenkort nieuwe parle mentsverkiezingen uit. Geen krant ontvangen Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071- 122248 en uw krant wordt nog dezelf de avond nabezorgd. r

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 7