hoop niet dat omroep wordt - egijzeld door reclame-gelden" v'i w. u'i k'iél. lh«liëf uit Unovis School ™ar Kröller-Muller Weer een meesterlijk Van Manen-duet Duitser Jens Peter Main tz winnaar van eelloeoneours Werk 'Drs P. compile' in boek en op cd Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u! ^T/RTV CcktócSouoont VRIJDAG 22 MAART 1991 PAGINA 11 pDAM Iröller-fo j veilinghuis Sotheby's in 'suprematisch reliëf' I van de Unovis School rop pt. voor ruim twee ton. eersjom een tot nog toe onbe- ;g de|r^' afkomstig uit een En- de pameling. fische emigrant heeft het ■aarschijnlijk in de jaren paar Engeland meegeno- reliëf, met een grootte bij 45 centimeter, is een ouwelijk werk van de Unovis School, een Rusische groep die in de jaren 1919-1921 werd geleid door de schilder Kasimir Male- vich. Tot deze groep behoorde on der meer de schilders Illya Chashnik, Nikolai Suetin en El Lissitsky. Volgens Kröller-Müller is het reliëf het enige werk dat Unovis als groep heeft gesigneerd. „Dat maakt het werk zo interes sant", meent directeur Van Straa- ten, de groep werkte aan een nieuwe maatschappij en vertaalde het idealisme in het reliëf". Van Dantzig geeft lezing in Pauwhof WASSENAAR Rudi van Dantzig geeft op 24 maart een lezing over bal let in Centrum De Pauwhof in Wasse naar. Deze lezing maakt deel uit van de serie „Structuren in de kunst". Van Dantzig is choreo graaf en artistiek leider bij Het Natio nale Ballet in Am sterdam. De lezing begint om 14.00 uur. Nederland* Dan* Theater. Wereldpre mière 'Andante' van Han* van Manen. Danstheater, Spui, Den Haag. Herha lingen op 22, 23, 28 en 30 maart. Hans van Manen, de huischore- ograaf van het Nederlands Danstheater, is er wederom in geslaagd een meesterlijk duet te schrijven, waarin de constante spanning geen moment verf lauwt. Als muziek koos hij het Andante uit Mozarts 'tragische' 40e Symfonie. Ritmisch is deze choreografie, trefzeker en zicht baar geïnspireerd gedanst door Fiona Lummis en Jean Emile, tamelijk ingewikkeld, maar de presentatie verloopt zo moeite loos dat het gisteren aan het Spui de schiin kreeg alsof het om een reeds lang ingeslepen werk ging. Van Manen mijdt liever de benaming pas de deux, een dansvorm die veelal een deel vormt van een groter ge heel en die vele dansliefhebbers koppelen aan een streng scè- nisch academisme, waarbij de danseres op spitzen en in tutu werkt. Zo'n klassieke pas de deux kan inderdaad een dubbe le sensatie oproepen: van vir tuositeit èn van schoonheid. Te meer waar een zogeheten mo derne pas de deux vaak veel te weinig dansmerg bezit en slechts gevoelens poogt te ac centueren. In dit geval is Van Manens 'Andante' evenwel net zo'n meesterwerkje als zijn duet 'Two' dat nog niet zo lang gele den ontstond. Het achtste sei zoenprogramma vermeldde ver der Kylians fascinerende uit smijter 'Sinfonietta' en zijn cho reografie 'Kinderspelen' uit 1978. Ook bij weerzien nog steeds een troosteloos en in on derdelen te langgerekt, tamelijk voddig aangekleed bewegings spel. Gemeten naar het frene tiek applaus scoorde Van Ma nens wereldpremière, fraai aan gekleed door Keso Dekker, te recht het hoogst. FRANK DELBOY Geldgebrek nekt dichtersfestival DEN HAAG De eerste aflevering van 'Poetry in Den Haag- Vlaams-Nederlandse dichtersontmoeting' gaat voorlopig niet door. Het festival zou aanvankelijk 12 en 13 april worden gehouden in de Koninklijke Schouwburg, maar de gemeente Den Haag geeft waarschijnlijk een halve ton minder subsidie dan verwacht. Daarom is het festival uitgesteld tot volgend jaar mei. De Gemeentelijke Commissie Bijzondere Proiecten heeft het ge meentebestuur geadviseerd tienduizend gulden op tafel te leg gen voor het honorarium van de dichters. „Ons Dudget is niet groot, we moeten dus keuzes maken", aldus een woordvoerder. De organisatoren (de directie van de schouwburg en de Stichting Poetry International) weten echter niet waar ze het geld van daan moeten halen om de rest van de kosten te dekken, zeker niet op deze korte termijn. 'Poetry in Den Haag' zou een jaarlijks terugkerende dichtersont moeting moeten worden met deelnemers uit Nederland en Vlaanderen. Het is de bedoeling om in de toekomst ook dergelij ke dichtersontmoetingen in Vlaanderen te organiseren. {O-VOORZITTER MR. BEN SCHMITZ LIEP WEL EENS STRAATJE OM LVERSUM „Het 1 fclieke bestel is op een i Irpunt. Er wordt een perk afgesloten. Maar de KRO blijft er toekomst, mits de fi- £®J)ciering door de over- d overeind blijft. Ik |>p niet dat de omroep rdt gegijzeld door re- me-gelden", zegt mr. bR Schmitz (58) die e Eüe week, na tien jaar, itieh voorzittershamer van 1 deKRO heeft overgedra- °I aan ir. Gerrit Braks. die het compromis prefe- boven het conflict - is >rdei omroeP vast van P*an euwf Nederland 1 een goed here te maken, ondanks kri- lcjt f op delen van het NOS du?lan dat op 1 oktober in werking moet treden. Bang de toekomst is hij niet. nteje hebben bewezen dat we ]en een stootje kunnen, bedrijf heeft zich na een moeilijke jaren pro- imatisch, organisatorisch 'financieel uitstekend her- Dat blijkt bijvoorbeeld e: de kijk- en waarderings- weiers en de nog groeiende den winst. We hebben g.000 leden. Met het oog op toekomst hebben we on- igs een onderzoek gedaan Her die leden en dan blijkt een derde deel zich iden- :eert met de K van de tO. Zij zeggen dat is mijn roep. Het zijn zowel pro- sieve als conservatieve ïolieken. Hun keuze ïgt dus niet af van de wij- raarop ze hun geloof bele- maar van de manier irop ze over het medium iken. En dan zijn er .000 leden die ons kiezen gewoonte, vanwege de :e programma's, of het Iroepblad". eprofileerd ider leiding van Ben fomitz werd de K van de RO meer geprofileerd en )rden banden met de maat- aappelijke organisaties van I voor katholieken nauwer Ingehaald. Ir. Gerrit Braks fet daarover: „Hij is een pker naar evenwicht in een waarin veel katholieke Iganisaties inmiddels zijn manteld. Schmitz heeft grote inbreng gehad in t verenigen van een katho- ke identiteit met een ei- btijds gezicht. De radicali sing in de jaren zestig en iventig is onder zijn- voorzit- jrschap uiteindelijk omgebo- jn tot een harmonieus ge- |el". en Schmitz hecht aan zaken |t het verleden, aan geschie- inis. Vandaar dat zijn naam Erbonden is aan het werk an de Stichting Katholiek even In Beeld. De belang- jkste taak van die club is de atholieke historie, zoals hij terug te vinden in grote Ito-archieven, te bewaren Mr. Ben Schmitz: „Er zijn drie onderwerpen waar heel voorzichtig mee moet worden omge- spronqen: de eucharistie, het kruisbeeld en de holocaust". K a ervrr». voor het nageslacht. De be doeling is die foto's onder te brengen bij het Katkolieke Documentatie Centrum „an ders is er straks niet meer van over". Schmitz studeerde rechten en combineerde die taak met zijn werk bij het dagblad De Maasbode waar hij bureaure dacteur was en later chef buitenland. „Overdag liep ik college en 's nachts zat ik bij de krant". Later werd hij perschef bij de internationale tuinbouwten toonstelling 'Floriade' in Rot terdam. Zijn curriculum was al goed gevuld toen hij met de KRO in contact kwam. In 1960 trad de 27-jarige Schmitz in dienst bij de om roep. Hij werd secretaris tele visie-dienst onder de legen darische Jan Castelijns. Van 1963 tot 1968 was hij plaats vervangend hoofd. In 1968 volgde zijn benoeming tot hoofd. „De televisiedienst be stond in mijn eerste jaren uit een groepje verdwaalde pro gramma-makers. De KRO was immers radio. Televisie mensen hadden niet het ge voel dat ze er echt bijhoor- den. Na de komst van Harry van Doorn als voorzitter is daar verandering in aange bracht. Ik was de exponent daarvan". Tijdens zijn tv-jaren kreeg hij de taak drama- en amuse mentsprogramma's te ont wikkelen. Terwijl Richard Schoonhoven het informatie ve gedeelte van de KRO tv- programma's opkrikte, stond Schmitz aan de wieg van suc cessen als 'Citroentje met sui ker' en 'Oebele'. „Ik was de eerste in Hilversum die het belang inzag kinderen aan je te binden. Daarom kregen de jeugdprogramma's van mij een eigen, volwassen budget. Als ik terugkijk was mijn te levisie-periode de leukste tijd. Vooral omdat er een di rect verband bestond tussen je eigen handelen en het pro- dukt. Maar ik wil niet bewe ren dat ik aan andere KRO- perioden minder voldoening heb beleefd. Ik bedoel, neem mijn periode als directeur so ciale en economische zaken. In die tijd heb ik ons tweede programmablad Mikro Gids van de grond helpen tillen. Dat leverde meer KRO-leden op en ik heb mijn steentje bijgedragen bij de renovatie van het studiogebouw aan de Emmastraat in Hilversum. De KRO had vanaf dat mo ment zijn hart terug". Samenwerking „Maar hoelang zitten we hier nog? Als we over een verre gaande samenwerking praten van net-partners, zoals in het McKinsey-rapport wordt voorgesteld, dan hebben we de langste tijd hier gehad. Dan zal de nieuwe voorzitter binnenkort deze directievilla, een architectonische schep ping van De Gemeenschap, achter zich moeten laten. Want, de enige manier om een nauwe samenwerking te stimuleren, is als de partners een gezamenlijke huisvestig hebben". Tien jaar geleden werd Ben Schmitz benoemd tot voorzit ter. Hij volgde Jo Hendriks op. „Terugkijkend omschrijf ik ze het liefst als tropenja ren. Ik heb geprobeerd de K van katholiek te handhaven, zelfs te versterken. Ik vond dat de KRO de stem van de katholieke gemeenschap moest zijn en heb geprobeerd de band met het georgani seerde katholieke achterland te herstellen. Ik heb zorgge dragen voor een succesvolle overgang van een stichting naar een vereniging per 1 ja nuari 1990. Mijn periode werd gekenmerkt door grote veranderingen, gevechten ook. Eigenlijk is het constant vechten geweest, vechten met de politiek die ons maar lastig vindt en vechten met degenen die de bisschoppen probeerden op te zadelen met een KRO-complex. Met beide partijen ziin we nog niet uit gestreden' „Wat de politiek betreft kun je niet verder kijken dan de huidige regeerperiode. En wat de verhoudingen met de kerkelijke gezagsdragers be treft, kan ik alleen maar po sitief zijn. Het overleg met de bisschoppen verloopt soepel en in het Vaticaan wordt er met iets meer welwillende aandacht naar ons gekeken dan vroeger. Het bezoek van mgr. J. Foley, adviseur van de paus op mediagebied, heeft daar in sterke mate toe bijgedragen. Hij heeft kun nen zien dat we zowel een professioneel bedrijf zijn als een ideële organisatie met een bewuste achterban die ons steunt". Schmitz kijkt nog even terug en constateert. „Ik ben altijd goed thuis geweest in het be drijf, heb onduidelijkheden altijd met veel geduld aan programma-makers kunnen uitleggen. Als voorzitter moet je terughoudend zijn, het gaat om het aangeven van kaders. Maar als je de zekerheid hebt dat programma-makers iets met een goed hart hebben ge daan, dan is het wél verdedi gen geblazen. En daarin kan ik heel ver gaan. Die pro grammatische taak heb je. Okee, ik ging wel eens een straatje om als de KRO een controversieel programma op de buis bracht, maar ik had wel altijd de video-cassette achter de hand. Op die ma nier kon ik er in versnelt tempo en met meer distantie naar kijken en meer argu menten aanvoeren voor de verdediging. Eerlijk gezegd zit ik naar onze jongerenpro gramma's wel eens met inge houden adem te kijken, maar denk ondertussen: ach, ik ben van een andere genera tie. Kijk, als je programmeert wat de achterban wil, dan komen zulke uitzendingen nooit op de buis. Maar als je straks een achterban wilt hebben die zich in jouw her kent, moet je daar nu aan bouwen". Eucharistie Volgens Schmitz zijn er drie onderwerpen waar wel heel voorzichtig mee moet worden omgesprongen: de eucharistie en het kruisbeeld, omdat het de kerngegevens zijn in het katholieke geloof en de holo caust. „Katholieken hebben zoveel boter op hun hoofd dat ze nog zeker twee gene raties zoveel mogelijk hun mond moeten houden over het Joodse vraagstuk". Wat hem echt dwars zit zijn de beperkte financiële mid delen. „Maar ik vind dat er in het bezuinigingsklimaat zowel op radio als televisie fantastische prestaties wor den geleverd. Wat ik mis is een eigen correspondenten- net in alle Europese hoofd steden. Die droom zie ik graag werkelijkheid worden. Misschien lukt het in de nieuwe Nederland 1-situa- tie". Hoewel Schmitz de KRO- verlaat wordt hij niet ar beidsloos. „Nee hoor. Ik hou mijn bestuursfuncties bij de Katholieke Universiteit Bra bant, de Bach-vereniging, Opera Forum Filharmonisch en het Hilversumse Omroep museum. Het ziin geen dagta ken, dus ik heo alle tijd om eens tot rust te komen. Daar na wil ik mij verdiepen in het Romeins en Nederlandse recht. En ik zou een boek willen schrijven over een on derwerp uit de vaderlandse geschiedenis in de negentien de eeuw. Een fascinerende periode". HANS PIËT 'X -? g IJ» «S. De winnaars van de Scheveningen International Music Competition, met links eerste prijswinnaar Jens Peter Maintz. FOTO: SONJA BESTEBREURTJE Finale-avonden van het vijfde Sche veningen Internationaal Muziekcon cours met vijf finalisten. Begeleiding door het Noordhollands Philharmo- nisch Orkest onder leiding van Lu cas Vis. Woensdag- en donderdag avond, Circustheater, Schevenin- Cellist Jens Peter Maintz (23) uit Duitsland heeft als win naar van het vijfde Scheve ningen Internationaal Muziek concours zijn eerste contract als solist op zak: op 30 april speelt hij in de Anton Philips- zaal met het Residentie Orkest tijdens het Koninginneconcert onder leiding van Franz Wel- ser-Möst. Maintz kwam in het Circus theater gisteravond ook in aanmerking voor de Muziek- pers-prijs die dit jaar voor de eerste maal werd uitgereikt. De tweede prijs werd gewon nen door de Rus Dmitri Tsirin (22), de derde door de Duitser Hanno Simons (22), de vierde door de Zwitser Wen-Sinn Yang ((25) en de prijs voor de beste vertolking van het ver plichte werk 'Obsession', van Leo Samama, door de Engels man Paul Watkins (21). In vergelijking met de voor gaande celloconcoursen in 1987 en 1989, gewonnen door respectievelijk Gustav Rivini- us en Anne Gastinel, moet dit lustrumconcours qua niveau teleurstellend genoemd wor den. Maintz heeft terecht ge wonnen, maar hij kan niet in de schaduw staan van Rivinius en Gastinel. Hij heeft dan ook geen echte aspiraties om solist te worden, een plaats in een vooraanstaand Duits orkest trekt hem ook wel aan. „Ik was na de halve finale tevre den met mijn spel", vertelt Maintz, „en toen ik hoorde, dat ik de Rococo- variaties van Tsjaikowski mocht spelen had ik goede hoop dit concours te kunnen winnen". Van dat Tsjaikowski-werk gaf hij woensdagavond een virtuo ze interpretatie, stevig van toonvorming en in goede har monie met het Noordhollands Philharmonisch Orkest. Zou dit concours een publieksprijs kennen -een wens trouwens van veel concoursbezoekers- dan zou Maintz zeer waar schijnlijk ook die prijs hebben gewonnen. technisch begaafde Maintz kreeg daarnaast ook de persprijs. Maar dat wil niet zeggen, dat iedereen het met de jury-uit slag eens was. Naast de 'Sama- ma-prijs' viel een soort troost prijs voor Paul Watkins toch wel bijzonder mager uit. Zijn Schumann-vertolking werd weliswaar ontsierd door enke le slordigheden, maar zijn spel was toch wel bijzonder muzi kaal. Maar, zoals reeds eerder in deze kolommen opgemerkt, de jury's van de Schevenin- gen-concoursen lijken zich door twee elementen te laten leiden: techniek en leeftijd. Dat het accent in de eerste plaats op de technische kwali teiten wordt gelegd bewees de jury met de uitslag: de eerste én de tweede prijswinnaars speelden beiden de technisch veeleisende Rococo-variaties. Wat betreft de leeftijd: de kan didaten mogen niet ouder zijn dan 28 jaar, maar boven de 25 lijken de deelnemers nauwe lijks nog een kans te maken. Zou het dan geen aanbeveling verdienen die leeftijdsgrens te verlagen? Geen jury kan ver klaren waarom Watkins geen prijs kreeg en Yang de vierde prijs, tenzij het zwaartepunt ligt op de eerste ronden en de halve finales. Maar dat geeft voor het publiek een verte kend beeld, want Yang speel de woensdagavond het Haydn- concert echt onder de maat. Tsirin won de tweede prijs on danks of dank zij de geleende cello die hij kort voor de finale tot zijn beschikking kreeg. Zijn visie op Tsjaikowski was even melancholiek als intro vert. Hanno Simons kan met Samengevat: de eerste prijs en de persprijs voor Maintz te recht, over de toekenning van de overige prijzen valt te dis cussiëren. Het is bijzonder be treurenswaardig, dat het voor dit concours gecomponeerde werk van Leo Samama niet aan het slot van de tweede fi nale-avond heeft geklonken. 'Obsession' telt niet meer dan acht minuten. Het werk uit sluitend en alleen vertolken op de halve finales is een ont kenning van de kwaliteiten van componist en compositie. ADRIAAN HAGER ysign in nieuw paviljoen dels ön|i Boymans-van Beuningen irrefERDAM Museum r ei»ans-van Beuningen =n i morgen het nieuwe pa- letn dat onderdak geeft aan iwangrijke collectie histo- gebruiksvoorwerpen die B-t van Beuningen door de Sti heen heeft verzameld. Beuningen schonk zijn lm "tie begin jaren tachtig fende gemeente Rotterdam, de! t htelde daarbij wel als voor- jingde dat de gemeente de zijnin van een nieuwe perma- dooib expositieruimte voor de Robtie zou betalen. In 1987 e Rotterdam het geld, vijf iee*en gulden, beschikbaar r dBoymans. In de bovenzaal irstihet paviljoen is de ope- jij Sten toonstelling '153x' te zien, met design uit werkom geving en vrije tijd, zoals bu reaulampen en projectmeube len. De vrije tijd wordt verte genwoordigd door radio- en televisietoestellen, fietsen en sportartikelen. „De collectie in het nieuwe pa viljoen moet een brug slaan tussen beeldende kunst en ge bruiksvoorwerpen van alle dag", aldus directeur Crouwel. De collectie Van Beuningen- De Vriese bestaat uit pre-in- dustriële gebruiksvoorwerpen van keramiek, glas en metaal van de twaalfde eeuw tot he den. Deze collectie staat opge steld in het souterrain van het nieuwe gebouw. Conor Een archieffoto uit 1988 van Conor Clapton en zijn moeder Lory del Santo, vrouw van gitarist Eric Clap ton. Conor, vijf jaar oud, ontsnapte eer gisteren in zijn huis in New York even aan de aandacht van moeder en be diende en viel van de 53e verdieping uit een raam. De dood van hun zoon is de zoveelste klap voor de familie Clapton. Eind vorig jaar verloren band leden en de mana ger van Clapton het leven tijdens een vliegtuigongeluk. FOTO: AP AMSTERDAM Meester in de taalkunst, tekst schrijver, liedjeszanger, taalpurist, theoreticus van de dichtkunst en econoom Heinz Polzer, toch het meest bekend als drs P., heeft gisteren het eerste exemplaar mogen ontvan gen van het eerste boek over hem. 'We maken van ons huis geen abbatoir, een aanvullend dos sier over drs. P.' is geschreven door Patrick van den Hanen berg. Het boek bevat een deel van de gedichten van Polzer en tevens een biografie waarin Van den Hanenberg een po ging doet om „het mysterie rond de persoon van de dich- ter-zanger te ontrafelen". He lemaal gelukt is het niet „maar we zijn een heel eind geko men". Op basis van de gedichten in het boek, ten dele niet eerder uitgegeven, is er een compact disc uitgekomen 'Drs. P. com- pilé sur cd'. Het Nederlands Theater Instituut in Amster dam, waar de uitreiking plaats vond, had opdracht tot uitgave van het boek gegeven. Vol gens Van den Hanenberg heeft het instituut de taak om de geschiedenis van het thea ter te bewaren. „Maar de be trokkenheid was meer bepa lend om het boek uit te geven. De verzameling teksten is een welkome aanvulling op de ge schiedenis en de biografische inslag van het boek rechtvaar digt de betrokkenheid van het instituut om het uit te geven". Ivo de Wijs, ook aanwezig tij dens de presentatie, hield ver volgens een lofrede die het goed scheen te doen bij het pu bliek. Vijfennegentig procent van de mensen moest overi gens staan in een veel te klei ne zaal. Ondanks dit ongemak applaudiseerden ze om de ha verklap. „Voor Drs. P., geboren in Zwitserland, maar op driejarig leeftijd naar Nederland geko men, is de Nederlandse taal dubbel zijn moedertaal. Hij heeft een ongekende kennis van de Nederlandse taal en zijn invloed reikt ver. Zijn liedjes na zingen lukt niet, zijn toonladders zijn inventief", al dus De Wijs. Drs. P. heeft ook teksten ge schreven voor onder andere Normaal, Willeke Alberti en Gerard Cox. Het taalwonder lijkt heel geliefd te zijn bij een groot publiek, maar jaagt te vens evenveel mensen tegen zich in het harnas. Herman van Veen vindt hij bijvoor beeld piepschuim (een favoriet woord van Polzer om holle ar tiesten mee aan te duiden) en Freek de Jonge een wandelen de vlooienmarkt. Ook Gorter, Kloos en Achterberg gooiden er regelmatig met de pet naar. Van den Hanenberg: „De lied jes van Drs. P. zijn een combi natie van vrijwel perfect ge formuleerde kolder, inventie ve melodietjes en een kreu nende kraakstem". Zijn ge dichtenverzameling 'Drs. P. compilé sur cd' is op twee cd's uitgebracht en vanaf vandaag verkrijgbaar. De zanger sig-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 11