Hervormde Jeugdraad heeft
na vijftig jaar nog veel werk
CcidócSouocL
Vaticaan houdt
grote invloed
op Italiaans
politiek leven
Duits-lutherse vredesmissie naar Israël
kerk
wereld
Hebe Kohlbrugge ontvangt eredoctoraat in Praag
beroepingen
n
CcidócSomo/nt gj
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
Ceidóc Qowuvnt
DONDERDAG 21 MAART 1991 PAJEI
GENEVE Een delega
tie van de Lutherse We
reldfederatie wil deze
week in Israël een bij
drage leveren aan een
rechtvaardige vrede in
het Midden-Oosten.
Het is dringend noodzakelijk
dat het jarenlange conflict
tussen het Israëlische en het
Palestijnse volk wordt opge
lost. De delegatie onder lei
ding van de Duitse bisschop
Horst Hirschler uit Hannover
zal gesprekken voeren met
Israëlische en Palestijnse lei
ders, met VN-functionarissen
en met vertegenwoordigers
van de christelijke, joodse en
islamitische geloofsgemeen
schappen. De lutheranen zijn
ook van plan de door Israël
bezette gebieden te bezoeken.
Vorig jaar trok Staalsett zich
wegens een drukke agenda,
zoals de smoes luidde, terug
voor een ontmoeting met
PLO-leider Arafat, die de
Wereldraad van Kerken en
andere christelijke organisa
ties in Genève zou bezoeken.
Aanleiding was de steun van
Arafat aan Saddam Husayn
die kort daarvoor Kuwayt
was binnengevallen. Uitein
delijk ging, tot grote opluch
ting van de Wereldraad, het
bezoek van de PLO-leider
niet door.
Een voorbeeld is beter
dan een voorschrift
Mgr. Gijsen
naar de paus
VATICAANSTAD Bis
schop Gijsen van Roer
mond zal vandaag tijdens
een privé-audiëntie paus
Johannes Paulus II op de
hoogte stellen van de ont
wikkelingen aan het pau
selijk instituut voor hu
welijk en gezin te Kerk-
rade. Dit is gisteren in het
Vaticaan bekend gewor
den.
Woensdag heeft mgr. Gijsen
de congregatie voor de katho
lieke opvoeding geïnformeerd
over dit MEDO-instituut (Ma
ter Ecclesiae Domesticae), dat
in de voormalige abdij Rolduc
te Kerkrade is ondergebracht.
Volgens Vaticaanse kringen
groeit het aantal studenten
aan het instituut dat vorig na
jaar met 15 mannelijke en
vrouwelijke studenten is be
gonnen. De perschef van het
bisdom zei desgevraagd niet
op de hoogte te zijn van ande
re onderwerpen die mgr Gij
sen met de paus zou willen
bespreken. Dat bisschop Gij
sen volgens deze Vaticaanse
kringen van plan zou zijn
weer diakens en priesters te
wijden, „is precies wat we
moeten hebben," aldus de
perschef. Dit was vantevoren
met in het bisdom besproken,
„maar we hoopten er wel op".
Bisschop Gijsen deed vorig
jaar december op verzoek van
het Vaticaan afstand van bij
na al zijn bevoegdheden Deze
werden overgenomen door de
nieuw te benoemen vicarissen
R. Maessen en dr. J. Punt.
Wel bleef mgr. Gijsen groot
kanselier van MEDO. Na on
regelmatigheden op het pries
terseminarie Rolduc zag bis
schop Gijsen 'wegens een psy
chische blokkade' af van de
wijding van diakens en pries
ters. Hulpbisschop A. Caster
mans en de pauselijk nuntius
in Nederland, mgr. A.J. Bac-
kis, zouden die taak van hem
overnemen.
AMERSFOORT Iedere
jongere heeft tegenwoor
dig een smeltkroes van
ideeën in zich. Hij gelooft
in God, maar ziet ook wel
wat in reïncarnatie. Hij
bidt tot God, terwijl hij 's
avonds geesten oproept.
Betrokkenheid van de
jeugd bij de kerk is niet
langer een automatisme.
De kerk is zelf niet meer
vanzelfsprekend.
Werk genoeg dus voor het
kerkelijk jeugdwerk, zo blijkt
uit de woorden van algemeen
secretaris ds. C. Bergström
van de Landelijke Hervormde
Jeugdraad (LHJR). „Wij zijn
er echter niet om zieltjes te
winnen. Wij willen de kerk
stimuleren een vrijplaats voor
jongeren te creëren: ruimte
geven voor troost en opluch
ting, voor solidariteit en ver
trouwen."
De LHJR bestaat deze week
50 jaar. Zaterdag wordt dat in
Ede gevierd tijdens een festi
val voor alle medewerkers.
Het thema van deze dag is
'Verhalen', waarmee de
LHJR de bezoekers een beeld
wil geven van de mogelijkhe
den die verhalen bieden voor
het jeugdwerk. De jeugdraad
leeft namelijk bij de gratie
van een oud verhaal; een ver
haal van God en de mensen,
zegt ds. Bergström.
Het landelijke hervormde
jeugdwerk is opgericht in
1941 tijdens de Duitse bezet
ting, als vrijplaats voor het
jeugdwerk dat door de bezet
ter verboden dreigde te wor
den. Van een federatie, een
lidmatencatechisatie en 'de
jonge kerk' is de LHJR uitge
groeid tot de huidige 'vijfti
ger', die momenteel ruim
honderdduizend jongeren uit
de midden-orthodoxie en de
progressieve vleugel van de
Nederlandse Hervormde
Kerk bereikt. De rechterflank
heeft haar eigen jeugdorgani
satie, de HGJB.
Volgens ds. Bergström heeft
de jeugdraad zijn open, oecu
menische en flexibele karak
ter uit de jaren '70 behouden,
hoewel hij zich tegenwoordig
minder richt op allerlei poli
tieke kwesties. Een jaar of
vijftien geleden hield de raad
zich nog uitgebreid bezig met
Zuid-Afrika en de onafhanke
lijkheidsstrijd in Suriname.
De relatie met plaatselijke
kerkeraden en de synode was
daardoor meermalen gespan
nen. Het jeugdwerk werd niet
zonder reden als 'rood' en
'neo-marxistisch' gekarakteri
seerd.
De Wereldraad van Kerken
heeft vooral in de jaren '70
belangrijke invloed gehad op
de hervormde jeugdraad. De
bijbelse spiritualiteit en de oe
cumene die de Wereldraad
aanreikte, hebben het jeugd
werk sterk geïnspireerd.
„Hoewel de laatste vergade
ring in Canberra nauwelijks
kon inspireren", aldus een
van de oud-secretarissen. „We
zullen het weer zelf moeten
ontdekken."
Ds. Bergström is optimistisch
over een mogelijke doorbraak
van de impasse waarin de sa
menwerking tussen hervormd
en gereformeerd jeugdwerk al
tien jaar zit. „Deze impasse is
niet te wijten aan de jongeren,
want die willen wel. De oor
zaak moet je vooral zoeken bij
de taaiheid van de organisa
tie. De vraag naar samenwer
king is weer actueel gewor
den door het streven om alle
hervormde en gereformeerde
bureaus op een centrale loca
tie te vestigen. Ook het jeugd-
wèrk wil daar graag een plek
je krijgen."
Ds. Bergström verwacht dat
de samenwerking eerder om
praktische redenen zal afket
sen dan om principiële rede
nen. Het gereformeerde
jeugdwerk heeft al verklaard
zichzelf te willen opheffen als
dat nodig mocht blijken. De
hervormde secretaris staat
hier niet afwijzend tegenover,
„als het jeugdwerk maar een
plaats krijgt. Onder welke
naam maakt niets uit. Als we
door samenwerking echter
minder overheidssubsidie
krijgen, dan bedenken we ons
natuurlijk nog wel even".
Momenteel krijgt de LHJR
een bedrag van 1,2 miljoen
gulden aan subsidie. De alge
meen-secretaris is wel be
zorgd over mogelijke bezuini
gingen als gevolg van de Tus
senbalans.
UTRECHT Mevrouw
H. (Hebe) Kohlbugge (76)
uit Utrecht ontvangt op
14 mei het eredoctoraat
in de theologie aan de
Karelsuniversiteit in
Praag.
Zij heeft een grote rol ge
speeld in de opbouw van con
tacten tussen kerken in Ne
derland en in Oost-Europa.
De universiteit van Praag, ge
sticht in 1348, is de oudste in
Midden-Europa.
Hebe Kohlbrugge kreeg vlak
na de oorlog van de Hervorm
de synode opdracht om de
contacten met kerkelijke lei
ders en christenen in Duits
land te herstellen.
In de Oosteuropese landen
had ze regelmatig contact met
gemeenten en kerkelijke lei
ders. Vaak verzorgde ze
spreekbeurten in plaatselijke
gemeenten. Niet altijd tot ge
noegen van de autoriteiten. In
1975 werd ze zowel Hongarije
als Tsjechoslowakije uitgezet.
Vanaf 1964 reisde er door be
middeling van mevrouw
Kohlbrugge elk jaar een Ne
derlandse student naar Oost-
Europa. Bezoeken van Tsje
chische studenten aan Neder
land kwamen echter nauwe
lijks van de grond als gevolg
van de tegenwerking van het
communistische regime. De
eerste ontmoetingen van me
vrouw Kohlbrugge met Tsje
chen dateren uit de tijd dat ze
in het concentratiekamp Ra-
vensbrück gevangen zat.
Hebe Kohlbrugge heeft het
Werelddiakonaat van de Ne
derlandse Hervormde Kerk
van de grond af opgebouwd.
Van 1958 tot 1972 is ze „24
uur per dag" als secretaris aan
het Werelddiakonaat verbon
den geweest.
(Van onze correspondent
Aart Heering)
ROME Paus Johannes
Paulus II heeft in de af
gelopen weken de bis
schoppen van vijf Noordi-
taliaanse regio's ontvan
gen voor hun periodieke
bezoeken ad limina. Hij
heeft die gelegenheid te
baat genomen om Italië's
meest welvarende streek,
het rond Bologna gelegen
Emilia-Romagna, tot mis
siegebied te verklaren.
In een fel requisitoir haalde
hij uit naar de echtscheidin
gen en abortussen, het lage
geboortecijfer, het drugsge
bruik, de zelfmoorden, het
hedonisme en de erotische ge
bruiken van het „door de stig
mata van ziekte en dood" ge
tekende Emilia en zijn „vadsi
ge en verwereldlijkte" bevol
king. Vlak daarop veroordeel
de hij Toscane als haard van
duistere machten en esoteri
sche riten, een duidelijke ver
wijzing naar de in deze streek
sterk aanwezige vrijmetsela
rij. Daarbij vergeleken kwa
men Lombardije en Piemonte
er in de pontificale maningen
genadig af. In Milaan en Tu
rijn mogen „onverschillig
heid" en noordelijk separatis
me hoogtij Vieren, maar ook
zijn er volgens de paus "teke
nen die wijzen op religieuze
veerkracht'Alleen het zwaar
katholieke Triveneto, de
streek rond Venetië, kreeg
een dikke voldoende voor zijn
„grote bezit aan christelijke
waarden".
De woorden van de paus heb
ben in de Italiaanse pers en
politiek voor grote opschud
ding gezorgd. Premier Andre-
otti onderschreef in het chris
ten-democratische partijblad
II Popoio van ganser harte de
kritiek op het 'rode' Emilia-
Romagna, dat sinds de oorlog
door communisten is be
stuurd, terwijl progressieve
politici zich moeite gaven om
de "aantijgingen" te ontzenu
wen. In Toscane daarentegen
waren de (ex-communisti
sche) linkse democraten er als
de kippen bij om zijn verwij
zingen naar "occulte mach
ten" over te nemen als bewijs
dat het regionaal bestuur niet
deugt.
Eigenaardig
De niet mis te verstane waar
deoordelen van de paus pas
sen binnen zijn beleid van
herevangelisatie van door
ontkerkelijking bedreigde ge
bieden, maar wijzen tegelijk
op de eigenaardige verhou
ding tussen kerk en staat in
Italië. Sinds 1929 is Vaticaan
stad een souvereine staat,
sinds 1979 is de paus geen Ita
liaan en sedert 1984 is het ka
tholicisme in Italië geen
staatsgodsdienst meer. De op
merkingen van de paus heb
ben dus alle kenmerken van
een ongeoorloofde inmenging
in de interne aangelegenhe
den van een ander land, maar
toch wordt dat door de Italia
nen niet zo gezien. Tot op ze-
tS
Premier Giulio Andreotti
kere hoogte is zijn bemoeienis
met binnenlandse Italiaanse
zaken onvermijdelijk. Als bis
schop van Rome levert deze
paus regelmatig kritiek op de
toestanden in de hoofdstad,
die in veel gevallen ook van
toepassing is op de rest van
Italië. Daarbij komt dat in
meer dan vier eeuwen van
Italiaanse pausen men er ook
aan gewend is geraakt om het
Vaticaan als een (tevens) Ita
liaanse instelling te beschou
wen. Paus Pius XI, die in
1935 de wapenen zegende
voor de Italiaanse verove
ringsoorlog in Ethiopië, en
zijn Italiaanse opvolgers heb
ben er veel aan gedaan om
dat beeld te bevestigen en de
huidige paus zal ondanks zijn
Poolse herkomst binnen Italië
die indruk ook niet willen
wegnemen. Verder ligt het
Vaticaan niet alleen in Rome,
maar zijn ook veel leden van
de Romeinse en de Vaticaanse
nomenklatura elkanders be
kenden of verwanten. Zo is
Biagio Agnes, die tot vorig
foto: ap Mario Agnes
jaar directeur was van de Ita
liaanse staatstelevisie, de
broer van Mario Agnes, de
hoofdredacteur van het Vati
caanse dagblad Osservatore
Romano. (Agnes' opvolger Gi
anni Pasquarelli mag overi
gens geen familie zijn, maar is
wel een gelovig katholiek.
Vorige week veroordeelde hij
een commentator die de rol
van de paus in de Golfoorlog
als „ideologische terreur" had
omschreven na een protest
van de Osservatore tot 25.000
gulden boete en het verbod
om ooit weer live op te tre
den.)
Tenslotte is de paus in de Ita
liaanse politiek nog steeds een
belangrijk referentiepunt. Dat
geldt niet alleen voor de partij
van Andreotti, die zelf al
meer dan veertig jaar kind
aan huis is in het Vaticaan,
maar ook voor de linkse de
mocraten, die zo grote bewon
dering hebben getoond voor
zijn optreden tegen de Golf
oorlog, dat er in recente poli
tiek analyses zelfs van "links
papisme" wordt gesproken.
Bovendien proberen deze
voormalige communisten na
de definitieve ineenstorting
van het Oosteuropese model
hun ideologische leemten op
te vullen met verwijzingen
naar de Vaticaanse kritiek op
de westerse consumptiemaat
schappij. Zo schreef de filo
soof Massimo Cacciari in het
partijdagblad L'Unita: „Al
leen de paus heeft gelijk.
Als Europa niet opnieuw
wordt bekeerd, is het verlo
ren. Slechts een waarachtig
christelijk Europa, dat de oor
spronkelijk inspiratie van
haar beschaving weer terug
weet te vinden, kan worden
gered." (Een PvdA-ideoloog
zal dit toch niet gauw over
zijn lippen krijgen.) Als bron
van inspiratie voor de twee
grootste partijen van het land
zal het Vaticaan daarom voor
lopig nog een belangrijke fac
tor in de Italiaanse politiek
blijven.
Gids naar het
eeuwige leven
De gereformeerde predikant
dr. A.G. Luiks heeft vlak
voor zijn overlijden in 1990 de
manuscripten afgerond voor
een samenvatting van de bij
belse boodschap met het oog
op het levenseinde van de
mens en op het 'nieuwe be
gin'. Hij geeft daartoe een
compendium van alle bijbel
boeken. Zijn grote pastorale
bewogenheid en ervaring
klinken door in de 'vertaling'
van de bijbelse boodschap om
trent het thema: op weg naar
het eeuwige leven.
Het werk verscheen in twee
delen; samen kosten ze ƒ65,-.
Uitgave: Van Wijnen, Frane-
ker.
Katholieke
Conferentie
De Katholieke Conferentie
voor Oecumenische Vragen
1951 - 1961: een leerschool en
gids, is de uitgewerkte oratie
die prof. dr. J. Jacobs vorige
maand hield bij de aanvaar
ding van het ambt van hoog
leraar in de geschiedenis van
kerk en theologie aan de
Theologische Faculteit Til
burg. Jacobs stelt zich de
vraag wat de wortels zijn van
de rooms-katholieke oecume
nische beweging. De Katho
lieke Conferentie was een ge
zelschap van theologen dat in
1951 tot stand kwam op initia
tief van de Nederlandse Willi-
brord Vereniging. De Confe
rentie heeft zich ingespannen
om het negatieve beeld van
de katholieke kerk in kringen
van de Wereldraad van ker
ken af te breken. Daarmee
werd al de basis gelegd voor
het werkelijk oecumenisch
karakter van het Tweede Va
ticaans Concilie.
De tekst van de oratie is uit
gegeven door de Tilburg Uni
versity Press en kost 12,-.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Amsterdam(herv.geref.)
mevr. R. Zandstra, kand. te Amster
dam die dit beroep heeft aangeno
men. Bedankt voor Gouda(toez.)
W.L. van der Geer te Veenendaal
(deelgem. Sola Fide). Beroepen te
Vinkeveen drs. W. Venema te Olt-
gensplaat en Oen Bommel die dit
beroep heeft aangenomen.
Aangenomen naar Haamstede drs.
L.J. Lingen te Willemstad.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Vinkeveen drs. W. Ve
nema te Ooltgensplaat en Den Bom
mel die dit beroep heeft aangeno
men. Aangenomen naar Haamstede
drs. L.J. Lingen te Willemstad.
tr
CDA valt uit provinciale po
De PvdA is wel erg hardleers. Massaal heeft haar
terban bij de Statenverkiezingen 'nee' gezegd tegen
leid van deze partij. De Zuidhollandse PvdA-gedej»'
Van Heemst heeft zelfs in het openbaar verklaarc
Partij van de Arbeid met deze nederlaag uit de et-
moet stappen. Kennelijk ligt het heel anders als het
gen huis gaat, lees het Provinciehuis. lest i
en ii
T f vr<
V AN der Vlist, een collega van Van Heemst, zei djmd£
het horen van de verpletterende verkiezingsnederlajder
betekent dat je als PvdA een erg bescheiden rol mf
len". Om dan vervolgens als PvdA-onderhandel
CDA, de loyale coalitiegenoot van de afgelopen vier
inmiddels de grootste partij in Zuid-Holland, te latei
als een baksteen getuigt van verregaande arrogantie
Hooj
jens
1 'aar
TS
OoK de VVD heeft heel wat goed te praten in de
van haar electoraat. Het is namelijk volstrekt niet ui
gen dat de liberale beginselen en de programmatisch^
ling die daaruit voortvloeit dichter zouden liggen bij i
alistische dan bij die van het CDA. In het provincie
bijvoorbeeld tal van planologische problemen, ondi
met betrekking tot aanleg van wegen. Telkens w<
dat de PvdA en de VVD tegengestelde opvattingen
Het is daarom te voorzien, en dat is misschien een
troost voor het CDA, dat Gedeputeerden geregeld zij
nodig zullen hebben omdat ze het onderling niet eei
nen worden.
„u
n
O
Het cda mag dan nu terecht boos zijn, enig zelfvi^
ook op zijn plaats. De partij had bij de onderhandeling^
wat slagvaardiger mogen optreden. Men was immva]
waarschuwd, nadat D66 op verkiezingsavond had lai::n
ten liefst een college te vormen zonder CDA. Wanri
CDA toen onmiddellijk een afspiegelingscollege had Ln
steld met voor elk van de grotere partijen twee zet(
hadden de democraten, de sociaal-democraten en de|e^
len het veel moeilijker gehad de christen-democraterLj
het dagelijks bestuur van de provincie te houden.
Bordewijk moet opstappen J™
Een commissie van de Leidse gemeenteraaad he O
vernietigend oordeel geveld over het financieel belCl
beleid van de gemeente Leiden. Op de directie finai
in de afgelopen jaren een onafzienbare reeks fouten g
en zijn problemen onstaan zonder dat de ambtelijke
of de verantwoordelijke wethouder Bordewijk ingreeme
IAJ
Er deugde van alles niet bij de financiële controle.0161
minder personeel moest steeds meer werk verzetten °P
werk was slecht of niet op elkaar afgestemd. Vooruitz°r
er niet bij. Controles werden steeds minder vaak uitg^aê!
Andere afdelingen van de gemeente moesten het vaf
len zonder de noodzakelijke htilp van de afdeling fir?
Uiteindelijk gingen enkele directies van de gemeentJ1"^
zelf maar hun eigen uitgaven te bewaken waardoor 1^
le overzicht van de geldstromen bij de gemeente stecrz
der zoek raakte. Tel hier nóg een aantal voorbeeld^e
wanorde bij op en de conclusie dat het ronduit een pi
is, lijkt nog zachtjes uitgedrukt.
WAAROM deed niemand hier wat aan? Ook het anwe<
op deze vraag wordt door de commissie gegeven. De tat c
tenaren bij financiën én Bordewijk waren weinig slJijk
dig, ze luisterden slecht naar „signalen" die van o^e|
(ambtenaren), langszij (manager en accountants) of b
(gemeenteraad) werden gegeven en bij acute problem*
den te laat knopen doorgehakt. Ook werd hen een /A0
strategisch denken" verweten.
BORDEWIJK, al elf jaar wethouder, is politiek veraiï
delijk. Hoewel zo kort na het verschijnen van het rapT
fracties nog geen oordeel hebben willen uitspreken
maar één conclusie mogelijk. Bordewijk moet de conf
ties trekken en opstappen. De commissie voor de rekel
waarin alle partijen, dus ook de PvdA zijn vertegeT
digd, kwam immers unaniem tot haar oordeel. Als Bor
onder die omstandigheden kan blijven zitten, is dat i
loofwaardig.
De PvdA in Leiden krijgt door de uitkomsten van 1
port de zoveelste, gevoelige klap in relatief korte tijd.rfe/i
ciaal-democraten duikelden bij de gemeenteraadsveil op
gen van vorig jaar al van achttien naar elf zetels en h4t,/
er twee weken geleden bij de provinciale verkiezing! ls
beter op. Ook de bestuurskracht van de partij neemt Jn
het vertrek van wethouder Tesselaar en het gedwonj
rugtreden van Van der Molen maakte deze week Val"
gen plotseling bekend er mee op te houden. Als Bor''1
nu ook het veld moet ruimen, is Van Rij (volkshuis^"
die vorig jaar aantrad de langstzittende wethouder p's
grootste partij in Leiden. Een vertrek van Bordewiffpi
dan ook aanleiding zijn de totale samenstelling van habci
ge te heroverwegen. Daarbij kan bijvoorbeeld een zetj Vl
den ingeruimd voor D66. Blijkens de uitslag van de PiL,
ale Statenverkiezingen heeft deze partij immers de
aanhang in de Sleutelstad. Het draagvlak van het collf
daardoor aanmerkelijk worden vergroot.
'O/
Uitgave Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers)
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden
Telefoon: 071-122 244
Postadres: Postbus 11, 2300 AA Leiden
Abonnee service r
Telefoon 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 uur.
Nabezorging L
Telefoon: 071 - 122 248.
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za van 14.00 tot 15 OCr
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: V
per maand 25,70 L
per kwartaal f 76,60 I
per jaar f. 294,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijsvi
070 - 3902 702
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050 IU
