Nuchtere realiteit ligt PvdA zwaar op de maag
C^idócSomont
Politiek
Partij
Parlement
Haagse krokodilletranen over Hilversum
BRIEVEN VAN LEZERS
GENIAAL
OPINIE
ZATERDAG 16 MAART 1991 PAGINA M
Wat is er
toch aan de hand in Hil
versum? Weken lezen we
nu al over langdurige en
moeizame vergaderingen
van omroepvoorzitters. En
steeds verschijnt ook
Hedy D'Ancona als een
soort moederkloek ten to
nele. De ene keer toont de
minister, die moet waken
over ons aller welzijn,
volksgezondheid en cul
tuur, zich treurig en boos
over het gedrag van haar
kuikens, dan weer straalt
zij van blijdschap. Waar
om?
Zoals altijd in de politiek is het
weer een kwestie van geld.
Mevrouw Hedy maakt deel uit
van een kabinet dat gigantisch
wil bezuinigen. Daarom
schrok ze zich lam toen ze
hoorde dat de publieke omroe
pen de komende jaren honder
den miljoenen tekort dreigen
te komen. Dat geld zou zij, als
minister van WVC, erbij
moeten leggen. Hoe? Haar par
tijgenoot Wim Kok, die op de
nationale schatkist past, zag
haar al aankomen!
Efficiency-bureau McKinsey
kreeg opdracht na te gaan hoe
die 'hoïle-bolle-omroepen' be
ter en vooral goedkoper zou
den kunnen gaan werken. Het
rapport van McKinsey vormt
de basis van het vorige week
zo door D'Ancona bejubelde
besluit om de televisiezenders
Nederland 1, 2 en 3 drastisch
te reorganiseren. De omroep
verenigingen voelden daar
aanvankelijk niets voor, maar
gingen overstag toen de
kwaaie minister dreigde een
eigen zenderindeling op te
gaan leggen.
Wat gaat er nu precies veran
deren? Met ingang van het
nieuwe winterseizoen zullen
KRO, NCRV en AVRO hun
programma's op Nederland 1
vertonen. De VARA verdwijnt
van 1 naar 3, waar zij samen
met NOS en VPRO te zien zal
zijn. Daarmee valt Nederland
2 vrijwel geheel toe aan TROS
en Veronica. Zij hoeven alleen
wat zendtijd af te staan aan de
Evangelische Omroep, die vol
gens de eigen voorzitter straks
„als een heilssoldate bij twee
lichtekooien in het opkamertje
zit".
Kostwinner
Het boompje verwisselen in
Hilversum leidt er onder meer
toe dat TROS en Veronica
aanzienlijk meer zendtijd krij
gen: elk drie avonden per
week. Dat is ook de bedoeling.
Volgens NOS-voorzitter Max
de Jong, geestelijk vader van
de nieuwe zenderindeling,
moeten de twee pretomroepen
ervoor zorgen dat de Neder
landse kijker zich niet langer
blind blijft staren op het com
merciële RTL4.
TROS en Veronica krijgen de
tijd en de ruimte om een
prachtprogramma op de buis
te brengen, dat opgewassen zal
zijn tegen het 'Luxemburgse'
geweld van Prijzenslag, Rad
van Fortuin, Goede Tijden
Slechte Tijden, Spijkerhoek
enzovoort. Gezamenlijk
moeten zij de kostwinner wor
den voor heel Hilversum. Dat
moet het bedrijfsleven ertoe
verleiden weer veel meer
commercials via Nederland 2
en dus via de STER op de kij
kers af te sturen.
De adverteerders worden
voorts gepaaid met de belofte
dat de programma's op Neder
land 2 straks ook, net als die
van RTL4, onderbroken mo
gen worden voor het vertonen
van reclamespotjes. Bovendien
wordt de totale reclametijd op
Nederland 2 opgevoerd tot het
Europese maximum: 15 pro
cent van het totale program
ma-aanbod. Door dit alles zal
Hilversum de komende jaren
geen verlies lijden doch zelfs
een bescheiden winstje maken,
voorspelt NOS-voorzitter Max
de Jong.
Kristallen bol
Zijn kristallen bol moet wel
van een heel bijzondere kwali
teit zijn. Want waarop is zijn
optimisme gebaseerd? Op de
verwachting dat Nederland 2
een allesoverheersend 'pret-
net' zal worden. Is dat terecht?
Gedeeltelijk wel. Aan de
TROS zal 't zeker niet liggen.
Die heeft met Medisch Cen
trum West, Op Goed Geluk en
Love Letters bewezen dat zij
weet hoe ze kijkers moet trek
ken.
Veronica is echter een heel
ander verhaal. Die omroep
heeft wel veel leden maar re
latief weinig kijkers. Zelden
dringt een programma van de
VOO door tot de Top-25. Zelfs
Mare Klein Essink (dokter Jan
van der Wouden) slaagt er met
zijn 100.000 gulden-quiz niet in
de massa bij RTL4 weg te lok
ken. Zeker niet nu het 'Lu
xemburgse' station op donder
dagavond Eén van de Acht
uitzendt met als presentator
Jos Brink. Dat programma is
weliswaar een chaotisch af
treksel van wat eens een top
per van Mies Bouwman was,
maar dat maakt de meeste kij
kers niet uit. De verleiding om
met één vingerbeweging pu
bliekslieveling Jos Brink in de
huiskamer te halen is kenne
lijk stukken groter dan de lust
een dokterende acteur zonder
witte jas te zien.
De concurrentie voor Neder
land 2 komt echter niet alleen
uit Luxemburg. Niemand ge
looft dat de VARA zich zal
houden aan de opzet om sa
men met NOS en VPRO van
Nederland 3 een 'kwaliteits-
net' te gaan maken. Voorzitter
Marcel van Dam is apetrots
dat hij de VARA heeft omge
toverd in de populairste om
roep van Hilversum. Hij zal
vast en zeker doorgaan met
het uitzenden van Lingo, Zeg
'ns Aa, Flying Doctors, Sonja
op Zaterdag en dergelijke. Wat
moet Veronica daar tegenover
zetten?
Spoedig na de invoering ervan
zal blijken dat het plan van
Max de Jong een doodgeboren
kindje is. Het zal niets kunnen
veranderen aan het feit dat
RTL4, vooral dankzij de pro
gramma's van producer Joop
van den Ende, zo'n veertig
procent van de Nederlandse
kijkersmarkt heeft veroverd
en dus een navenante hoeveel
heid reclamezendtijd verkoopt.
Extra triest voor de publieke
omroepen is dat zij de schuld
zullen krijgen van het fiasco.
Hedy D'Ancona en de Tweede
Kamer zullen weer schande
spreken van de 'onwil' van de
omroepen om samen te wer
ken. En bijna niemand zal zich
nog herinneren dat politiek
Den Haag zélf Hilversum de
das heeft omgedaan.
De PvdA, de partij van Hedy
D'Ancona, mag zich dat ver
wijt als eerste aantrekken.
Waarom verklaarden de soci
aal-democraten, die decennia
lang de kampioen waren ge
weest van de publieke omroep
(lees: de VARA), zich in 1989
plotseling voor het toelaten
van een commercieel station?
Omdat zij de kiezers, die dage
lijks in de krant lazen dat wel
dra gratis de programma's van
Veronique en TV10 op de buis
te zien zouden zijn, niet voor
het hoofd wilden stoten.
Maar door die geestelijke om
mezwaai heeft de PvdA mede
als wegbereider gefungeerd
voor het zogenaamde buiten
landse tv-station Veronique
(RTL4), dat zich opmaakte
voor een aanslag op de publie
ke omroepen. Dan is het wat
vreemd om vervolgens, als die
coup slaagt, de slachtoffers
daarvan de schuld te geven.
Ook het CDA, beschermheer
van KRO en NCRV, heeft bo
ter op het hoofd. Het was de
christen-democraat Elco
Brinkman die als minister van
WVC de macht van de politiek
over de omroep grotendeels
overhevelde naar het Commis
sariaat voor de Media. Daar
mee stelde hij de VVD'er Aart
Geurtsen, voorzitter van het
Commissariaat en een vurig
pleitbezorger van commerciële
omroep, in de gelegenheid Ve
ronique de Nederlandse grens
over te smokkelen. TV10
moest het loodje leggen, omdat
Geurtsen graag de schijn van
objectiviteit wilde ophouden.
Het station van Joop van den
Ende werd niet buitenlands
genoeg bevonden om zijn pro
gramma's in Nederland te mo
gen uitzenden.
Nog steeds roepen CDA en
PvdA dat de publieke omroep
van onschatbare, culturele
waarde is. Maar tegelijk zijn zij
verantwoordelijk voor de op
stapel staande wetswijziging,
waarbij ook nog eens binnen
landse commerciële omroep
wordt toegestaan. Minister
D'Ancona alsmede de kamer
leden Marten Beinema (CDA)
en Jeltje van Nieuwenhoven
(PvdA) worden niet moe
TROS en Veronica aan te
moedigen op de commerciële
toer te gaan. „Begin voor je
zelf! Dat heb je toch altijd ge
wild?", roepen zij de beide
voormalige etherpiraten toe.
Vooral de TROS aarzelt; zij
durft de concurrentie met
RTL4 (dat aan geen enkele re
gel gebonden is) eigenlijk niet
aan. Maar wat nu, als de direc
teuren Wolzak en Den Daas
over hun aarzelingen heen
stappen? Wie gaat er dèn de
kost verdienen voor de op Ne
derland 1 en 3 achterblijvende
publieke omroepen? Ach, zegt
men in Den Haag, als alles mis
loopt kunnen we het kijkgeld
altijd nog verhogen.
RIK IN 'T HOUT
(De auteur is chef van de par
lementaire redactie)
De uitslag van de vorige
week gehouden Staten
verkiezingen heeft heel
wat losgemaakt. Met
name de historische ne
derlaag van de Partij van
de Arbeid en de spectacu
laire winst van D66, een
ondogmatische partij bij
uitstek, vormen voorlopig
nog wel enige tijd stof tot
discussie en beraad.
Ook de winst van de helaas
nog altijd op landelijk niveau
gescheiden optrekkende pro
testant-christelijke partijen
SGP, GPV en RPF is niet on
opgemerkt gebleven. Een
groei van 25 procent in staten-
zetels en een extra zetel in de
Senaat (van drie naar vier) is
het vermelden waard.
In CDA-kring krabt men er
zich blijkbaar over deze uit
komst achter de oren. Er is
meer bezinning en waar moge
lijk nadrukkelijker profilering
als christelijke partij aange
kondigd. Een verheugende
zaak. In de komende periode
zijn er mogelijkheden te over
om daaraan handen en voeten
te geven, als de Kamer discus
sieert over de uitwerking van
de abortus-wetgeving en de
onlangs ingediende wet Gelij
ke Behandeling.
Het een en ander kan er toe
leiden, dat de tegenstellingen
in de coalitie om meer dan één
reden worden verscherpt. De
Partij van de Arbeid heeft im
mers aangekondigd zich na
drukkelijker op voor socialis
ten aangelegen beleidsterrei
nen te laten gelden en het
CDA wil aanscherping van het
beleid met betrekking tot
ethisch geladen zaken als
abortus-provocatus, euthanasie
en de wet gelijke behandeling.
Fractievoorzitter Thijs Wöltgens arriveert in Amsterdam om achter gesloten deuren het debacle van de PvdA te bespreken.
Hoe het zij, na de Statenver
kiezingen zit de Partij van de
Arbeid met veruit de grootste
kater. Niet alleen vanwege de
forse nederlaag en alles wat
daar uit voortvloeit, maar wel
licht nog meer omdat duidelijk
is aangetoond dat de socialis
ten een identiteitscrisis door
maken. Een verschijnsel, dat vaardige inkomensverdeling,
zich overigens niet alleen in gelijke rechten voor iedereen
Nederland voordoet. en meer van dat soort zaken.
Zelfs het met zoveel pijn en
Het is duidelijk geworden dat moeite in stand houden van de
de potentiële PvdA-kiezers koppeling tussen lonen en uit-
niet meer vooruit te branden keringen blijkt niet tot de ver
zijn met de voor socialisten ge- beelding te spreken, laat staan
ëigende strijdpunten als recht- het paradepaardje van de soci-
FOTO: ANP
alisten: de Sociale Vernieu
wing.
Daarnaast treft een volkspar
tij, als de PvdA nu eenmaal is,
als eerste de groeiende aversie
tegen het politiek gebeuren in
Den Haag. Voor de man in de
straat is er nauwelijks verschil
in beleid te constateren tussen
CDA en VVD enerzijds en
CDA en PvdA anderzijds. Ze
ker niet, nu er bij de socialis
ten na de bevlogenheid van de
iaren zeventig een gezonde
brok realisme is doorgebroken.
Niet maakbaar
De samenleving blijkt niet
maakbaar en dat was nu juist
iets wat de PvdA-achterban
decennia lang is voorgehou
den. Met socialisten aan het
bewind zou voor elk probleem
wel een oplossing gevonden
kunnen worden en nog wel
met een handomdraai. De
nuchtere realiteit is anders en
dat valt zwaar tegen. Boven
dien groeit er een steeds grote
re kloof tussen enerzijds de
man in de straat en anderzijds
de intellligentia in partijtop en
fractie. Het spraakgebruik is
niet meer afgestemd op wat in
brede lagen van de bevolking
'bon ton' is. Velen, die van
harte de socialistische princi
pes zijn toegedaan, herkennen
zich niet meer in de mensen
die hen vertegenwoordigen.
Vervreemding en onverschil
ligheid slaan dan toe.
Het zal bepaald niet eenvoudig
zijn om dat gat te dichten. Het
vraagt als het ware om een
cultuuromslag, terwijl boven
dien op het punt van inkomen
en arbeidsvoorwaarden voor
de niet-ingewijden de strijd
eerder wordt gestreden door
de vakbeweging, dan door de
politici in Den Haag.
Ander aspect
Het zou me trouwens niets
verbazen als er ook nog een
ander aspect is dat de PvdA
zwaar wordt aangerekend. Vo
rig jaar is de gehele fractie van
de PvdA in de Tweede Kamer
inclusief de dissidenten
Moor en De Visser akkoord
gegaan met een buitensporige
verhoging van de' toch al niet
geringe vergoedingen die Ka
merleden krijgen. Er mogen
dan allerlei redenen voor die
verhoging te geven zijn, maar
aan hen die het niet zo breed
hebben en voor wie de PvdA
zegt te willen opkomen, is dat
nauwelijks uit te leggen. De
nederlaag van de PvdA lijkt
mij meer dan een incident en
het is wellicht voor iedereen
goed als er voorlopig geen
nieuwe verkiezingen komen.
Het staat echter allerminst
vast, dat de kiezer pas weer in
het voorjaar 1994 weer voor
het eerst naar de stembus
moet.' De spanningen in de
coalitie konden weieens veel
eerder tot een breuk lijden, zo
dat de kiezer weer in het ge
weer moet komen om het be
stuur van ons land een nieuwe
impuls te geven.
MEINDERT LEERLING
Zelfmoord
Als met het boek „Je verdriet
voorbij" van prof. Diekstra
veel mensen van zelfmoord
weerhouden kunnen worden,
is dat natuurlijk geweldig. Ge
lukkig ziet de auteur het ook
niet als een „perfecte oplos
sing" en biedt hij werkelijk
een helpende hand bij dit zo
veel voorkomend probleem.
Wat mii enigszins verbaast is
echter dat de naam Jozef Ru-
lof in dit verband nooit wordt
genoemd, want deze buitenge
wone schrijver heeft zich diep
gaand met zelfmoord bezigge
houden. Ik durf te beweren
dat wie zijn boeken heeft gele
zen en op zich heeft laten in
werken, een heel andere kijk
krijgt op vragen over de zin
van het leven en het leven na
de dood. Je denkt dan beslist
niet meer van de problemen af
te zijn door er een eind aan te
maken. Zij oeuvre is veelom
vattend en het verwondert mij
dat er ook in deze krant nooit
gewag van hem wordt ge
maakt, want hij heeft lange
tijd in Den Haag gewoond en
vele openbare lezingen gege
ven, tot zijn overlijden in 1952.
Vooral in zijn boek „Kringloop
der Ziel" komt zelfmoord uit
gebreid ter sprake, maar ook
in zijn andere werken komt
het thema geregeld terug.
L.van der Mark,
LEIDEN.
Verkiezingen
en PvdA
De Statenverkiezingen van
1991 waren voor de PvdA een
grote teleurstelling door stem
verlies. Over de oorzaak wordt
veel gepraat. Bekende politici
en professorale deskundigen
kwamen in de uitzending van
Capitool op 10 maart bijeen
maar naar eigen zeggen
leverde hun gesprek geen
doeltreffend resultaat op. De
geschiedenis leert dat de grote
nood bij de arbeidersklasse in
de vorige eeuw door sociale
wetgeving werd verbeterd en
veel zorgen konden worden
verlicht. Nederland werd op
den duur een model 'wel
vaartsstaat'. Vele strijders van
het eerste uur zijn nu vergrijsd
en vergrijzing van de bevol
king is een van de oorzaken,
waardoor stemgerechtigden
zijn thuis gebleven. Verzet te
gen de vijand bracht tijdens de
Tweede Wereldoorlog de Ne
derlanders bijeen en bij de he
roprichting van de politieke
partijen werden namen geko-
n, waaruit wederzijdse toe
nadering blijkt. De scherpe
kantjes van progressiviteit
verdwenen wat. Burgerlijke
voldaanheid kenmerkte wel
dra de politiek. De kerkelijke
'vernieuwing' in de jaren zes
tig maakte van toenadering
een soort verbroedering. De
'kameraad' werd 'broeder',
strijden in collectief verband
heette nu strijden in 'solidari
teit'. Zowel bij rechts als bij
links verdween de oude strijd
baarheid naar de uithoeken
van de politieke partijen. In
het huidig kabinet Lubbers III
kunnen rechts en links goed
met elkaar overweg en de uit
slag van de verkiezingen is
geen reden om deze samen
werking te verbreken. Tijdens
genoemde uitzending van Ca
pitool bleek weer eens over
duidelijk, dat deze naam
herinnerend aan het staatkun
dig centrum in Washington
DC veel te hoog gegrepen
is, omdat veel kijkers teleurge
steld worden door pijnlijk ge
mis van fundamentele achter
grond-informatie. Achtergron
den zijn in dit geval de ver
grijzing, de voldaanheid, de
verbroedering tussen rechts en
links en deze woorden kwa
men in de hele Capitool-uit-
zending niet ter sprake, ook
niet van professorale kant.
Dr. W. J. A. Visser,
'S-GRAVENHAGE.
CDA-Senatoren
Het lijkt mij goed na de ver
kiezingen voor Prov. Staten,
even terug te komen op het
artikel „Oud-bewindslieden
staan in rij voor de nieuwe Se
naat" in de krant van 9 febru
ari jl. In dit artikel (afkomstig
van het ANP. red.) word ik
vermeld als oud-voorzitter van
de Koninklijke Nederlandse
Boeren en Tuinders Bond. U
moest toch beter weten. De
KNBTB is nog steeds Katho
liek en gaat daar prat op.
Schrijft u toch asjeblieft nooit
meer „Koninklijke"!
Voorts stond in het artikel dat
17 senatoren zich niet herkies
baar hebben gesteld. Dit is niet
juist. In elk geval heb ik mij
wel herkiesbaar gesteld, maar
ik ben door het Dagelijks Be
stuur van het CDA zeer tot
mijn ongenoegen niet op de
lijst geplaatst, omdat het Dage
lijks Bestuur vindt dat ik al
lang genoeg negen jaar
lid van de Eerste Kamer ben
geweest en plaats moet maken
voor anderen in verband met
„doorstroming". Dit geldt ook
voor enkele anderen. In dit
verband is het niet juist dat de
heer Kruisinga „er de brui
aangeeft".
Drs. J.J. Schouten,
VOORHOUT
De veilige autogordel, door sommige automobilisten ook als onveilig ervaren.
Acht Mei
Het is boeiend om in de krant
van zaterdag 9 maart jl. het
profiel van de gemiddelde
Acht-Meikatholiek te lezen en
op zijn waarde te schatten.
Pijnlijk blijft de ook in het ar
tikel aangeduide scheiding tus
sen de Acht-Mei- en de gemid
delde katholiek. Bovendien
schijnt het in politiek opzicht
ook niet meer van belang te
zijn of je gelovig bent of niet.
Wat mij dwars zit in het arti
kel is dat men stelt dat de
Acht-Meikatholiek geloviger
zou zijn en minder geseculari
seerd dan de doorsnee katho
liek. Wie maakt uit wat gelo
vig is? Alleen God zal kunnen
doorzien wat mensen van bin
nenuit bezighoudt. Voor de
goede orde en duidelijkheid
lijkt mij, dat er geen scheiding
gemaakt dient te worden tus-
sen groeperingen van katho
lieken. Men is rooms-katho-
liek of niet. Als men zegt: ik
ben katholiek dan dient men
de daarbij behorende hiërar
chieke spelregels in ere te
houden. Dat wil zeggen dat de
gewiide ambtsdragers, paus,
bisschoppen, priesters en dia
kens in hun posities bevestigd
en bemoedigd behoren te wor
den. Juist de steun van de le
ken hebben ze hard nodig.
J.H.M. Biesjot
LEIDERDORP
Henoch
Genesis 5-22: „Henoch ging
vertrouwelijk om met God" en
is ons als voorbeeld gegeven.
Kerkleiders om hem in de
nog niet. Ook geen
besnijdenis of joodse wet. Zelfs
waren er nog geen tien gebo
den. Alleen Henoch, ons voor
beeld, die Gods vriend was.
Het denken aan Henoch geeft
mij meer vreugde dan het
denken aan een (aartsbis
schop, kardinaal of een „geldig
fewijde priester" het gouden
alf van de 'kerkleiders'.
Schillebeecx spreekt van voor
gangers in de gemeente van
Jezus Christus. Een voorgan
ger die weer tussen de mensen
ging zitten als zijn diensten
niet meer nodig waren. Zo was
het vroeger in de jonge kerk.
Ik kreeg er een beetje heim
wee van.
D. v. Fessem,
DEN HAAG.
Discriminatie
Wij autobestuurders worden
gediscrimineerd. Nu er minder
bekeuringen voor rijden onder
invloed worden uitgeschreven,
wil minister Maij-Weggen
onze rijbewijzen maar laten af
nemen als we verkeersover
tredingen begaan. Ze heeft
daarvoor steun gezocht bij de
sterke arm, minister Hirsch-
Ballin van justitie. In plaats
van erop te laten letten of ie
mand zijn gordel in de auto
wel om heeft, zou er volgens
mij beter gelet moeten worden
op het vandalisme in bijvoor
beeld de supporterstreinen.
Laat iedereen toch vrij in ons
over-gesocialiseerde land. Jo-
landa Venema zat in een psy
chiatrische inrichting vastge
bonden op een stoel en heel
Nederland sprak er schande
van. Wij autorijders moeten
vastgeklonken zitten, wat je
gezien het gebrek aan bewe
gingsvrijheid om naar de zoge
naamde dode hoeken te kijken
beslist geen veilig rijden
kunt noemen. De wegen zijn
hier en daar zo versmald dat je
bijna niet eens meer kunt rij
den. Zo zorgen stilstaande au
to's voor opzettelijke milieu
vervuiling. Zelfs op zondag
morgen staan de stoplichten
dikwijls op rood, hoewel er
dan bijna geen tegenverkeer
is. Ik hoop op een betere tijd
voor ons autorijders.
J.M. Laaper,
DEN HAAG.
gen i
;aNï
r 1
-ogn I
1 val
d,k
n het
l
ielin)
Hoewel 1991 nog maar nei( dt v
dreef is, staat voor mij nu i F z'e
vast wie in december tot
politicus van het jaar moei
worden gekozen. Zonder et
spoor van twijfel na te latei
trekt de betreffende naam,
dagen zegevierend door m'r,
hersens: Rel us ter Beek,
minister van defensie.
en volkomen terecht. U v
het nog niet? Geen nood, J
maar rustig verder. Aan hei
slot zult u wel anders piepa
Relus is een magistraal
politicus. PvdA-ministers
hebben na de voor hun p
zo rampzalig verlopen
statenverkiezingen van velt
kanten het verwijt
toegeworpen gekregen dat
te ver van de kiezers afsta,
Dat geldt echter niet voor
besnorde Coevordenaar. Ah
geen andere collega houdt h egV(
rekening met de in het volk
levende gevoelens en doet
alle mogelijke moeite het
iedere burger naar de zin Ieee
maken.
Neem nu de Defensienota,
SeC
ndt
d
igen
Kge
hij vorige week publiceerde, erg;
Al jarenlang wijzen qc
onderzoeken uit dat de
meerderheid van de
Nederlandse bevolking vind:
dat er best het een en anderfr* aJ
het leger kan worden
bezuinigd. Geen enkele
minister van defensie heelt
daar ooit gehoor aan gegeveinse
Onze krijgsmacht was heilig. 'Je[
Zo niet voor Relus. In zijn
tienjarenplan stelt hij voor
ruim zes miljard op z'n
begroting te snoeien en het
defensie-apparaat van 130.00, i
werknemers met maar liefst
40.000 personen in te krimpti
Dat is nog eens regeren!
Denk nu niet dat deze
beslissing voor Relus een
fluitje van een cent was. Hel
ging hem aan het hart, niet
alleen figuurlijk maar ook
letterlijk, dat hij de Holland: OSI
niet zijn als hij daar geen
oplossing voor vond. Op zijn
ziekbed ging hem een licht
en niet zo'n kleintje ook.
Eureka! Daar zou krijgsha
Nederland van opkijken!
Veertien dagen geleden, toen J
Relus voor het eerst sinds tm
maanden weer een
kabinetsvergadering
bijwoonde, ontvouwde hij ty i
doek voor het bloeden.
„Collega's", sprak hij, „ik ta
zeer erkentelijk voor de loyili
steun die jullie geven aan j
binnenkort te publiceren
Defensienota. Zo hoort dat in
een goede coalitie te gaan.
Mijn dank is des te groter
omdat ik weet dat sommigen
onder ons (hij keek de CDA-
ministers één voor één aan)
enige moeite hebben met de n
voorgestelde bezuinigingen. Z;
beschouwen immers de
Sovjetunie nog altijd als een
vragen zich
nota niet wat teveel van het
goede behelst".
Hans van den Broek stak z'n
vinger op maar Lubbers
schudde het hoofd en maakte
een wegwuivend gebaar. „Ik
besef ook", voer Relus voort,
„dat wij straks in de
samenleving niet alle handen
voor de Defensienota op
elkaar zullen krijgen. In
militaire kringen en onder talen'
van burgers die de oorlog nol
hebben meegemaakt zal het
gevoel wortel schieten dat
Nederland na uitvoering van
onze plannen ten dode
opgeschreven is. Ze hebben
ongelijk, maar daar gaat het
nu niet om. Wat ik wil, is hel
gevoel van onrust bij deze
mensen zoveel mogelijk
wegnemen. Zij moeten op
enigerlei wijze compensatie
geboden krijgen, waardoor
hun leed wat wordt verzacht
Daartoe leg ik het volgende
voorstel op tafel".
De ministers keken elkaar
vragend aan. Wat zou Relus
nu weer hebbenDe spreker
kuchte even en woelde met z'n
vingers door z'n snor. „Ik stel
voor dat we, bij wijze van
tegenprestatie voor al die
militairen die hun uniform u
moeten trekken, Prins
Bernhard zijn uniform weer
laten aantrekken!". Relus deed
z'n armen over elkaar en keek
zwijgend maar met een
triomfantelijke blik de tafel
rond.
Het gebeurt zelden dat er in de
ministerraad wordt
geapplaudisseerd, maar
gingen de handen
oorverdovend op elkaar. „Dit
is geniaal!", riep Lubbers
boven het geklap uit. Het was
de eerste keer dat hij een
ander dan zichzelf een
den
stiekem: Eigenlijk heeft Ruud
gelijk. Misschien word ik ooit
nog wel eens politicus van hel
