i
1
mal
e
«AMMEN
Nr. 11 - Ruitenpuzzel
ra
ra
ra
ra
ra
ra
ra
ra
ra
ra
■CeidócGouAont'
voor
inst.
ivereen
2.826,
ige van
zaterdag 16 maart 1991 pagina 31
IT T 1 t _3 J Til
MM mm iel Wm
|*J E*E HM
Rond de genummerde vakjes dienen woorden van vier letters van navolgende beteke
nis te worden ingevuld. Al deze antwoorden lezen in de richting van de wijzers van
de klok. De beginletter van het eerste antwoord komt in het vakje boven het cijfer 1
het vakje waarin de beginletter van elk van de overige antwoorden komt, dient door
combinatie met de letters van de omringende antwoorden te worden vastgesteld.
Bij juiste oplossing vormen de gezamenlijke letters op de buitenrand - te beginnen
met de letter boven het cijfer 1 en rechts verder gaande - een spreekwoord.
Oplossing vorige puzzel
L
MelÜS
fAfr
m\
khdoW.M
O
k
4
El
Baan
ra b
a a
□FÜIIDSL-IEIS
D 9 B B
El
El
m
■w
E1E3
E
-
WH
ra
E
rn
4
Ke
aL
■öj
rai
't
B
B
F Ki
k
-
B
0
Fr]
l<±
0
E
Lel
E
Rj -fl
Hi
■El
B
d
h
m
E
Ik
En
t
ES
IS
5
O D
m
513
3
R
E"
E3SE
S 13 3 EI
UI3I3SDBI3
m a a
S3
ÖGlBtSH
11
waimmo
lok
ml
De winnaars van puzzel nr. 10 zijn:
A. Vermeulen, Wilgenhof 18, 2382 EB
Zoeterwoude.
J.E.M. v.d. Linden, Mesdaglaan 21,
2182 SB Hillegom.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 11 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
1. Reinigings-middel.
2. Regelmaat.
3. Open plaats in een
6. Zoogdier uit de
familie der
antilopen.
7. Europeaan.
8. Joods profeet.
9. Oogmerk.
10. Vruchtbare
woestijnstreek.
11. Kledingstuk.
12. Bindmateriaal.
13. Tandziekte.
14. Overslaande
sluiting van bijv.
15. Deel van de voet.
16. Draaikolk.
17. Ploegsnede.
18. Korenziekte.
19. Motorvoertuig.
20. Soort pantoffel.
21. Het smalste vlak
vertonend.
22. Sierspeld.
23. Engelse
lengtemaat.
24. Soort revolver.
25. I-vormige
gordijnroede.
26. Makker.
27. Smal handvormig
weefsel.
28. Uitstapje.
29. Hansworst.
30. Roofvis.
31. Blaas-instrument.
32. Gegraven diepte.
33. Bedaard.
34. Oorsieraad.
35. Zanggroep.
36. Steekvlieg.
37. Dwarsbalk over
het wapenschild.
38. Vuurwapen.
39. Boom.
40. Binnenrand van
41. Voornemen.
42. Deel van een
revolver.
43. Deel van het oog.
44. Deel van een
geweer.
45. Bouw-materiaal.
46. Na het genoemde.
47. Op die plaats.
48. Gevoel van diepe
afkeer.
49. Uitgezette wacht.
50. Verdriet.
51. Plechtige
'ebeurtenis.
52.
eling.
53. Gewonden bundel.
54. Rijk man uit
Bethlehem.
55. Duits gebergte.
56. Flink (van oude
personen).
57. Langwerpige bak
met steile wanden.
58. Deel.
59. Traag.
60. Bloeiwijze.
61. Plomp dier.
62. Beschermster van
het huwelijk.
63. Geneesheer.
64. Gierigaard.
65. Kraaiachtige vogel.
66. Steekwapen.
67. Fijn gehakt
68. Albinovorm van
de bunzing.
69. Drank.
70. Winters voertuig.
De verhuizing van Hoechst
Na negen jaar van de Kurhaus-ambiance
te hebben genoten, is het Hoechst-toer-
nooi bij het tweede lustrum een steen
worp verhuisd naar het Europa Hotel,
ook in Scheveningen. Wat de ruimtelijke
ordening betreft zeker geen verbetering,
want op enkele plaatsen zaten de spelers
letterlijk rug aan rug. De term bio-indus-
trie viel zelfs. Ook de vuegraphzaal was
erg klein. Ondanks dat blijft Hoechst
Nederlands sterkste open viertallentoer-
nooi, waarvoor veel meer gegadigden
zijn dan plaatsen, niet in de laatste
plaats door de unieke formule: op zater
dag een schifting en op zondag een A-,
B- enz. finale, waarbij in alle groepen
aantrekkelijke geldprijzen te verdienen
zijn.
Tot vlak voor het einde draaiden de
teams van BCO en Jansma volop mee in
de top. Uiteindelijk zakten ze terug naar
de 5de en 6de plaats, voorafgegaan door
Denemarken, Zweden, CPP en team-Be-
gas.
Rob van Wel zag een lekker hapje passe
ren. Bij iedereen kwetsbaar opende zijn
partner Jan Jansma met 14, rechts ge-
door 2¥. Van Wel's bezit was:
en hij paste dus, een z.g. strafpas. Wan
neer partner de bieding met een doublet
openhoudt, wat in 9 van de 10 gevallen
hoort te gebeuren, kan die strafpas geëf
fectueerd worden. Aldus geschiedde:
O/allen
NOORD
7 5 2
9 3
A 10 7 6 2
B87
WEST
OOST
9 4
H V 10 8 3
A B 10 7
6 5
H 8 4
V B 9 3
5 3 2
A 6 4
ZUID
A B 6
H V 8 4 2
5
H V 10 9
WEST NOORD OOST ZUID
West startte met 49, via ¥V voor het
aas en zuid (de Deen Mohr) vervolgde
met ¥V, voor oosts ¥A. Wat moet west
naspelen? Jansma koos voor ¥H en
schoppen na, maar troef na was beter ge
weest. Dat had een deel van wests toe
komstige problemen weggenomen. Wat
tebeurde er nu?
choppenheer en 410 (Lavinthal-sig-
naal) na. Rob van Wel troefde en speel
de ruiten na, voor ¥A van de dummy.
Er werd een ruiten in de hand getroefd,
klaver naar ¥B en nog een ruiten ge
troefd, waarna deze positie was bereikt:
9 3
10 7
7
5
V
4
ZUID
-
H V 8
OW hebben gemaakt: een schoppenslag,
een troef en ¥A. Zuid vervolgde met ¥H
en 410, waarna west kansloos was. Als
oost een keer troef inspeelt - waarschijn
lijk voor wests ¥10 - komt er een eind
spel op tafel met een belangrijk verschil
erin. Het is interessant om dat zelf eens
na te spelen.
CONTRAST
In een paren wedstrijd in Margraten,
Zuid-Limburg, kwam de volgende dag
deze zuidhand langs:
4 A B 10 9
B 6
A H B 7 6
4 H 5
en deze bieding (W/allen):
WEST NOORD OOST ZUID
Zuid vervolgde met 24 en kwam nog
maals aan de beurt:
WEST NOORD OOST ZUID
Zuid was geen geroutineerde speler en
snapte van de hele biedsituatie niets
meer: 'pas'.
Wanneer zuid de bieding niet met een
doublet wenst of durft open te houden,
komt eventueel ook 24 in aanmerking.
Nu moet zuid in de gaten hebben dat
noord niet op telefoonnummers zit te
bieden en een soort van strafpas heeft
gehad en dus 3 SA bieden (of 34
Zo lag dit spel, dat nu eindigde in 2SA
+2 en dat scoorde terecht onder het mid
den.
W/allen
NOORD
2
9 5 3 2
V 10 3 2
A V 9 8
WEST
OOST
V 5 3
H 8 7 6 4
H V 8 7
A 10 4
5
>984
B 10 4 3
2
7 6
ZUID
A B 10 9
B 6
A H B 7 6
H 5
Ook 54 was geen onaardig eindcontract
geweest.
Bij beginnende bridgers komt zo'n straf
pas nog niet uit de verf. Ook bij de top
kost het wel eens punten. Laat dat een
troost wezen.
Correspondentie: p a Leharstraat 10,
2162 AC Lisse.
Linares
De Spaanse multimiljonair Rentero
heeft dit jaar diep in de buidel getast,
om zo veel mogelijk topspelers naar zijn
toernooi in Linares te lokken. Dit jaar is
hij daar goed in geslaagd; een toernooi
met o.a. Kasparov en Karpov is bij
voorbaat al een succes. Rentero stelt
echter wel eisen aan zijn goed betaalde
supergrootmeesters; risico-mijdende
schuivers kunnen niet rekenen op zijn
extra douceurtjes en worden in het ver
volg zeker niet meer uitgenodigd. Deze
opstelling heeft dit jaar bijzonder veel
succes, want hiet vaak hebben we de we
reldtop zo hard tegen elkaar zien vech
ten.
De strijd om de eerste plaats gaat tussen
Ivanchoek, die zowel Kasparov als Kar
pov versloeg!, Beljavsky en Kasparov.
Karpov maakt een diepe inzinking door.
Een keer rust nemen zal voor hem be
langrijk zijn, want dit is al zijn tweede
zware toernooi sinds de WK-match.
In de eerste ronde zorgde Ivanchoek al
direct voor sensatie door de wereldkam
pioen in goede stijl te kloppen.
I.e4 c5 2.Pf3 d6 3.Lb5+ Pd7 4.d4 Pgf6
5.0-0 cxd4 6.Dxd4 a6?!
Levert weliswaar het loperpaar op, maar
de prijs is te hoog. De zwarte koning
krijgt geen veilige plek meer. Gebruike
lijk is hier 6...e5 7.Dd3 h6! 8.Le3 Le7
9.0-0 0-0, met iets beter spel voor wit.
7.Lxd7+ Lxd7 8.Lg5! h6.
Zwart moet zijn pionnenstelling verder
laten verminken, want na 8..e5 9.Lxf6
Dxf6 10.Db6 krijgt wit groot voordeel.
9.Lxf6 gxf6 I0.c4 e6 ll.Pc3 Tc8 12.Khl
h5.
In het vervolg probeert Kasparov tegen
spel te krijgen op de koningsvleugel,
maar zijn slechte koningspositie maakt
dat onmogelijk.
13.a4 h4 14.h3 Le7 15.b4 a5 16.b5 Dc7
17.Pd2 Dc5 18.Dd3!
Volgens de standaardregel: De party met
de veiligste koningsstelling moet dame-
ruil vermijden.
18...Tg8 19.Tj
21.Tefl b6 22.Pe2 DhS.
Zeker met de wereldkampioen achter de
zwarte stukken, zou men niet denken
dat zwart hier over zes zetten kan opge
ven. Ivanchoek toont het zwakke punt
van de zwarte opstelling nu keihard aan.
23.c5! Txc5.
Ook passief blijven helpt niet: 23...dxc5
24.Pc4 Tb8 25.Tdl enz.
24,Pc4 Kf8 25.Pxd6 Le8 26.f4 f5 27.exf5
Txf5 28.Tcl!
Ivanchoek wil een snelle knock out,
want na 28.Pxf5 exf5 29.Tcl (29.Dxf5
Lc5) 29...Lc5 moet er met de kwaliteit
tegen het loperpaar nog gespeeld wor
den.
28...Kg7 29.g4!
De beslissende klap, na 29...hxg3
30.Dxg3+ Dg6 31.Dc3+ is het direct uit,
maar zonder nemen heeft zwart geen te-
genkans.
Kasparov had hier de strijd kunnen sta
ken.
29...Tc5 30.Txc5 bxc5 31.Pc8 Lf8
32.Dd8 Dg6 33.f5 Dh6 34.g5 Dh5
35.Tg4 exf5 36.Pf4 Dh8 37.Df6+ Kh7
38.Txh4+.
Zwart gaf het op.
Alexander Beljavsky kan soms in een
toernooi hopeloos falen, maar eenmaal
in vorm, behoort hij tot de allerbesten.
Zo ook in Linares; de nummer vier van
de wereld werd met de witte stukken
fraai van het bord geveegd.
B. GELFAND-A. BELJAVSKY
Damegambiet.
l.Pf3 d5 2.d4 Pf6 3.c4 e6 4.Pc3 Le7
5.Lf4 0-0 6.e3 c5 7.dxc5 Lxc5 8.Dc2 Pcó
9.a3 Da5 10.0-0-0 Ld7 11.g4 Tfc8
12.Kbl b5!
In een eerdere partij tussen beide spelers
volgde 12...Lf8 13.g5 en wit had een be
langrijk tempo meer voor zijn aanval.
Door een pion te geven kan de witte ko
ningsstelling onder druk worden gehou
den en wordt de hele opstelling, met de
lange rokade, dubieus.
13.cxb5 Pe7 14.Pd2.
Na 14.g5 Ph5 15.Lg3 volgt 15...Lxa3! Nu
faalt deze zet op 15.Pb3 Db4? 16.Td4
14...Dd8 15.Pb3?
Beter lijkt 15.g5 nu veld e4 nog voldoen
de verdedigd is.
15„.Pe4! 16.Pxc5.
Natuurlijk niet 16.Pxe4 Lxe3 en zwart
wint.
16...Txc5 17.Le5 Pxc3+ 18.Lxc3 Lxb5
19.Lxb5 Txb5 20.h4 Tc8 21.h5 Dd6.
Door de open lijnen is de zwarte aanval
veel gevaarlijker dan de witte, ondanks
de goede positie van Lc3. Wit's volgende
zet is niet goed en had beter door
22.De2 vervangen kunnen worden.
22.Da4?! Db8! 23.Le5 Db7 24.g5 Pcó
25.Tcl.
Wit lijkt de zaak nog net onder controle
te hebben, maar met de volgende kracht-
zet kan Beljavsky de druk op b2 beslis
send opvoeren.
25...d4! 26.Lxd4 Tb8 27.Lc3.
Er is geen verdediging meer: 27.Tc2
Pxd4 en Thl hangt, of 27.b4 Pxb4! enz.
27...Txb2+ 28.Kal Tbó 29.g6 Taó
30.gxf7+ Kxf7 31.DT4+ Kg8 32.Dd6
Pd4!
Wit gaf het op.
Baba Sy-memorial
Van 6 tot en met 15 februari is in Da
kar, de hoofdstad van Ivoorkust, het
Baba Sy-memorial gespeeld. Dit interna
tionale toernooi, georganiseerd om de in
1978 bii een ongeluk om het leven geko
men Afrikaanse grootmeester Baba Sy in
herinnering te houden, is in een over
winning geëindigd voor de Russische
oudwereldkampioen Gantwarg. Uit de
negen ronden Zwitsers scoorde hij in
een sterk delnemersveld maar liefst 15
punten. Drie meer dan Der die op 12
uitkwam, en op zijn beurt Sjtsjegoljev
voorbleef (11). De volledige eindstand:
1. Gantwarg 15; 2. Der 12; 3. Sjtsjegoljev
11; 4 t/m 7. Mac. N'Diaye, Diakite, Ba
en B. Diallo 10; 8, 9 en 10. Scholma,
Samb en Roozenburg 9; 11 en 12. A.
van Leeuwen en Diaw 8; 13 en 14 Se-
kongo en A. M. Diallo 7; 15. Kane 5 en
16. Van Lith 4.
Gantwarg was dus weer echt ouderwets
op dreef. Hier twee van zijn zes winst
partijen. De eerste is die tegen de Sene
galese grootmeester Mac. N'Diaye, de
verrassing van het wereldkampioen
schap van vorig jaar:
A. GANTWARG-MAC. N'DIAYE
Tweede ronde Baba Sy-memorial 1991.
1.33-29 17-22; 2.39-33 11-17; 3.44-39 6-
11; 4.50-44 1-6; 5.32-28 16-21; 6.31-26
19-23; 7.28x19 14x23; 8.35-30 10-14;
9.30-24 5-10; 10.37-31 20-25; 11.24-20
15x24; 12.29x20 14-19; 13.20-15 10-14;
14.40-35 11-16; 15.44-40 7-11; 16.41-37
2-7; 17.33-29 19-24; 18.29x20 14-19.
Tot zover dus het bekende verloop in
deze aktuele variant van de Keiler-ope
ning. Gebruikelijk is nu 19.35-30 25x14;
20.40-35. Gantwarg gaat evenwel iets an
ders doen 19.20-14 19x10; 20.34-29
23x34; 21.39x30; 22.40x29.
Deze positie is ook op het bord gekomen
in de partij Baljakin-Goerkov uit de
wedstrijd Huissen-Moskou 1990. Dit ge
geven ontleen ik overigens aan een zo
juist van de hand van Lauwen versche
nen openingsboekje. Daarin heeft de au
teur onder de titel 'De opening in de
praktijk deel 1', op overzichtelijke wijze
100 partijen samengebracht vanuit de
stand na 13... 10-14. (Het boekje kost f
5,- en is te bestellen bij L'Esprit: Postbus
172, 5240 AD Rosmalen, tel. 073-
139533). Omdat het wellicht een belang
rijke nieuwe mogelijkheid betreft, laat ik
hier de notatie van de genoemde partij
van Baljakin in z'n geheel volgen:
22...22-28; 23.35-30 18-22; 24.29-24 10-
14; 25.45-40 12-18; 26.40-35 7-12; 27.47-
41 14-19; 28.30-25 19x30; 29.25x34 9-
14; 30.34-30 13-19; 31.49-44 21-27;
32.44-39 8-13; 33.37-32 28x37; 34.41x21
16x27; 35.39-34 18-23; 36.43-39 23-29;
37.34x23 19x28; 38.38-33 12-18; 39.33-
29 13-19; 40.29-24 11-16; 41.24x13
18x9; 42.42-38 9-13; 43.48-43 3-9; 44.39-
34 13-18; 45.43-39 9-13; 46.46-41 18-23;
47.30-25 28-32; 48.38-33 23-28; 49.34-29
17-21; 50.26x17 22x11; 51.31x22 28x17;
52.41-37 32x41; 53.36x47 16-21; 54.29-
24 21-27; 55.24-20 4-9; 56.35-30 17-22;
57.30-24 27-32; 58.24-19 13x24;
59.20x29 11-17; 60.25-20 14x25; 61.15-
10 9-14; 62.10x19 25-30; 63.19-14 30-35;
64.39-34 17-21; 65.14-9 22-28; 66.33x22
32-38; 67.22-17 21x12; 68.9-3 en zwart
gaf op.
22...10-14. Speelt het dus anders dan
Goerkov. 23.35-30 13-19; 24.47-41 8-13;
25.30-25 22-28; 26.29-24 19x30;
27.25x34 3-8; 28.45-40 17-22; 29.26x17
12x21; 30.43-39 7-12; 31.38-33 13-19;
32.31-26 11-17; 33.37-31 21-27; 34.40-35
19-24; 35.42-38 9-13; 36.48-43 27-32;
37.38x27 17-21; 38.26x17 12x32; 39.34-
29 4-9. Dit zal wel tijdnood zijn: de ge
speelde zet is gevaarlijk terwijl 39... 14-20
er sterk uitziet. 40.29x20 14x25; 41.33-
29 9-14; 42.29-24 8-12; 43.41-37 32x41;
44.46x37 16-21. Na deze foutzet, in
plaats waarvan 6-11 of 12-17 had ge
moeten, besliste wit de partij met 45.39-
33! 28x48 en nog voordat 46.31-26
48x31; 47.26x10 werd uitgevoerd viel
zwarts vlag.
In zijn partij tegen de Senegalese groot
meester Der had Gantwarg opnieuw een
moderne opening op het bord:
A. GANTWARG-A. DER
Vijfde ronde Baba Sy-memorial 1991.
1.32-28 19-23; 2.28x19 14x23; 3.37-32
10-14; 4.41-37 14-19; 5.34-29 23x34;
6.39x30 5-10; 7.44-39 10-14; 8.40-34 16-
21; 9.31-26 11-16; 10.32-28 18-22.
a 1
9 O- O
9 9
9
9
9 -<¥
9 9
---
60
11.30-25. Een belangrijke beslissing. Zou
wit hier 11.45-40 doen, dan had het spel
na 20-25 12.50-45 12-18 terecht kunnen
komen in het verloop van Gantwarg-Sij-
brands Paramaribo 1988. In die partij
kreeg zwart na 13.30-24 19x30; 14.35x24
7-12; 15.34-29 14-20; 16.39-34 9-14;
17.43-39 14-19; 18.49-44 19x30; 19.29-
23 18x29; 20.33x35 22x33; 21.39x28 21-
27! 22.38-32 (niet 22.37-31 wegens 17-
22! enz. met dam op 50). 27x38;
23.42x33 13-19 prettig spel. En nadat
Sijbrands goede winstkansen had gehad,
eindigde de partij later in remise. Het
laat zich dus goed begrijpen dat Gant
warg nu voor een ander vervolg kiest.
11...12-18; 12.34-30 7-12; 13.46-41.
Met 30 op 34 en 45 op 40, volgde in de
partij Van Aalten-Gantwarg WK 1990:
21-27; 14.37-31 18-23; 15.42-37 23x32;
16.37x28 13-18; 17.34-29 1-7; 18.29-24
19x30; 19.25x34 14-19; 20.35-30 9-14;
21.28-23 18x29; 22.33x13 8x19 waarop
een spannende strijd tussen aanval en
omsingeling volgde. Daarin kwam zwart
later in het voordeel, maar eindigde de
partij toch in gelijkspel. 1-7. Beter lijkt
ook hier 21-27. 14.45-40 20-24. Nu
mocht 21-27 niet vanwege de dam
15.26-21 17x26; 16.28x17 12x21; 17.38-
32 27x29; 18.30-24 19x30; 19.25x1.
15.39-34 18-23; 16.50-45 23x32;
17.38x18 12x23; 18.34-29 23x34;
19.40x20 15x24; 20.45-40. Wit heeft nu
uitstekend spel. 13-18; 21.40-34 18-23;
22.36-31 8-13; 23.31-27! Zet de aanval
tegen 24 in. 21x32; 24.37x28 23x32;
25.34-29 4-10; 26.29x20 10-15; 27.42-37
15x24; 28.37x28 13-18; 29.43-39 17-22;
30.28x17 18-23. Probeert zo wits aanval
af te stoppen; het tij is evenwel niet
meer te keren. 31.41-37 7-11; 32.17-12
2-8; 33.39-34 8x17; 34.37-32 17-22;
35.32-28! 23x32; 36.34-29 32-37;
37.29x20 22-27; 38.26-21! 27-31; 39.33-
29 16x27; 40.29-24! 19-23; 41.24-19 27-
32; 42.19x10 9-14; 43.10x28 32x23;
44.20-15 31-36; 45.15-10 37-41; 46.10-4
41-46 en als volgt bracht wit dit eindspel
tot winst: 47.4-15 11-17; 48.15-42 6-11;
49.25-20 11-16; 50.20-15 17-21; 51.30-24
21-26; 52.42-33 46-41; 53.33-39 23-29;
54.24x33 26-31; 55.39-43 41-46; 56.43-
38 3-9; 57.38-42 46-37; 58.33-29 9-13;
59.29-24 13-18; 60.49-43 en zwart gaf
op.
Verkiezing 'Postzegel van het jaar'
In de maand maart is er landelijk veel
aandacht voor het ontwerpen en de
schetsen van Nederlandse postzegels.
Er starten twee nieuwe exposities, er
worden prijzen voor ontwerpen gege
ven en er is op andere niet-filatelisti-
sche tentoonstellingen aandacht voor
postzegelontwerpen.
Zo heeft de verkiezing van de 'Postze
gel van het jaar' een bredere basis ge
kregen door de oprichting van een
stichting waarin ondermeer de drie fi
latelistische vakbladen zijn vertegen
woordigd. Bedoeling is om het initia
tief van J. den Draak van het bedrijf
de Zegelkoerier - dat nauw betrokken
blijft bij de verkiezing - uit Vlaardin-
gen onder die grotere paraplu voort te
zetten. Overigens organiseert de PTT
ook een verkiezing.
Dit jaar is op 15 maart jl. de prijs uit
gereikt aan de Nederlandse ontwerper
die volgens de inzenders de mooiste
postzegel in 1990 heeft gemaakt. De
betreffende ontwerper krijgt 7500 gul
den als prijs.
Al die zegels van vorig jaar met de di
verse ontwerpstadia zijn van 8 maart
tot 9 juni te zien in het PTT-Museum
in Den Haag. Daar zijn ook de ont
werpen te zien van de zilveren huwe
lijkszegel van Beatrix en Claus. Te
vens worden ontwerpen getoond van
S.L. Hartz voor het huwelijk in 1966.
Die schetsen haalden het niet. De laat
ste twee series ontwerpen zijn overi
gens tot 31 oktober te zien.
KRITISCH
Overigens zijn de ontwerpen van de
Nederlandse postzegels op zijn minst
omstreden, zowel in als buiten de fila
telistische kring. Regelmatig komen er
op diverse plaatsen klachten.
In kringen van ontwerpers weet de
PTT juist veel respect af te dwingen.
Dat bleek kortgeleden nog tijdens een
expositie in Londen waar het Design
museum een grote overzichtsexpositie
had samengesteld. Maar ook in het
Drents Museum wordt in een tentoon
stelling over de jaren twintig tot veer
tig aandacht besteed aan de vormge
ving van Nederlandse postzegels uit
die tijd. En ook daar krijgen de zegels
een pluim.
Toch is die grote aandacht voor het
vormgeven min of meer voortgeko
men uit het doorzettingsvermogen van
één man bij de PTT, J.F. van Royen.
Hij is de grondlegger van het afwijken
de gezicht van Nederland in postzegel-
land. Gingen veel posterijen in de ja
ren twintig en dertig over op 'goedko
pere' en minder tijdgebonden ontwer
pen (en meer op herkenbare plaatjes),
Van Royen kreeg het voor elkaar dat
de vormgeving van postzegels heel
duidelijk tijdgebonden bleef.
Overigens is de kritiek vanuit de fila
telie op de ontwerpen niet iets van
deze tijd. Dertig jaar geleden vonden
filatelisten menige zegel al niet mooi
genoeg. Dat blijkt ondermeer uit het
boek 'Postzegelkunst' van Christiaan
de Moor uit 1960. „Men hoort nogal
eens beweren dat er een kloof bestaat
tussen de opvattingen van de filatelis
ten en die van de bij de postzegelpro-
duktie betrokken technici en esthetici.
Natuurlijk heerst er wederzijds veel -
vooropgezet - gebrek aan waardering.
Maar in beide groepen treft men men
sen aan, die begrip stellen boven een
al te gemakkelijk oordeel. Het oordeel
moet door kennis van en doorliefde
voor de betrokken materie gewonnen
worden". Oftewel, degene die zich een
oordeel aan wil meten moet eerst stu
deren op de materie.
