Arabische landen neigen tot boycot bedevaart Mekka MARIËNBURGERS ZIJN POLARISATIE BEU kerk wereld Levenszin Dr. Boon: Goeroe niet nodig bij herbronning £eidóe Liefdewerk oud papi^ak Hervormde synod geeft kerkvoogdij beperkt veto-rech CcidócSomcmt GEESTELIJK LEVEN/OPINIE £«idóe@ou/umt ZATERDAG 16 MAART 1991 TILBURG Er is een toene mende belangstelling voor spiritualiteit bij de Mariën- burgvereniging die vandaag in Tilburg over dit thema congresseert. Niet langer staat voor deze ongeveer zesdui zend leden tellende vereni ging van vooruitstrevende ka tholieken de specifiek kerke lijke problematiek centraal, maar wil men bezig zijn met kernzaken die het geloof zelf betreffen. Theo van de Kerk hof. publiciteitsmedewerker van de Mariënburgvereni- ging, schrijft dat de basis voor het geloof de levenspraktijk is waarin de relatie tot God op een of andere wijze gestalte moet krijgen. Hij vraagt zich af wat dit voor katholieken kan inhouden en hoopt dat er bepaalde grondlijnen gevon den kunnen worden. Vanuit deze bezinning is ook het pro ject ontstaan over de zin van het bestaan die de Mariën- burgvereniging enige jaren geleden heeft opgezet. Op het congres vanmorgen sprak onder meer Mimi Dec- kers-Thijs. Wie op zoek gaat naar spiritualiteit in de ver schillende bijbelboeken, Ge nesis, Jesaja en Prediker zal verschillende antwoorden, constateerde zij. Toch gaat het veelal om dezelfde grondvra gen die ook nu nog van bete kenis zijn. Herwig Rikhof wees er op dat crisisverschijn selen te snel in verband wor den gebracht met het kerke lijk spreken en met kerkelijk beleid, maar hij vraagt zich af of die crisis niet veel meer te maken heeft met de manier waarop over God wordt ge sproken Hij pleit daarom voor een meer omzichtige be nadering. De mens is vrij geboren maar hij gaat als een geketende door het leven. door Marinui «an der Berg Vorige week verscheen er een opmerkelijk boekje van de hand van professor René Diekstra. „Je verdriet voorbij." Dit boekje is een soort lange brief aan jongeren die zelfmoord overwegen. Hij noemt het een 'gezond- verstand' gids. De schrijver, die internationale vermaardheid bezit als het gaat om onderzoek op het gebied van zelfdoding, is zonder twijfel een mens die hoopt dat jongeren die zelfmoord overwegen, zullen kiezen voor het leven. Het leven kiezen en niet de dood kan voor een mens, jong of ouder, heel moeilijk zijn, als het leven geen aantrekkingskracht meer heeft, als je niet van binnenuit zin om te leven voelt. Diekstra beveelt jongeren, die zelfmoord overwegen aan om goed na te denken. Je moet zulke beslissingen niet nemen als je moe en uitgeput bent, als je hoofd niet helder is vanwege drugs of alcohol. Diekstra beveelt ook aan je voor te stellen van wie je afscheid wilt nemen en op te schrijven welke gevoelens en gedachten je daarbij hebt. Hij schrijft ook om na te denken over de wijze waarop je een eind aan het leven wilt maken. Het moet dus een weloverwogen keuze zijn. Diekstra hoopt, zo blijkt uit het slot, dat jongeren geen eind aan hun leven maken maar naar iemand toegaan en gaan praten. Terwijl ik het boekje las kreeg ik een gemis- gevoel bij dit boekje. Er staat onder meer: „Andere mensen, en dat geldt ook voor ons, kunnen jou niet vertellen wat de zin van jouw leven is". Is dit wel zo absoluut waar als hier staat? Ik voelde bij het lezen van deze regel in dit boekje een behoefte om te zeggen: „Andere mensen kunnen je wel laten voelen dat jij de moeite waard bent". Wie in de put zit, wie het niet meer ziet zitten, ziet op dat mordent niet de zin van zijn leven. Zeker, dat is waar. Maar er is ook nog een andere waarheid en dat is de werkelijkheid van mensen die jou aandacht geven, die jou vasthouden, die jou laten voelen dat jij er mag zijn. De werkelijkheid van mensen die samen met jou willen zoeken naar zin voor jouw leven. Zin in het leven is niet alleen een kwestie van zelf zin geven, maar ook een kwestie van zin ontvangen. Samen met René Diekstra zou ik willen zeggen: „Ga praten als je verdrietig bent, als je je neerslachtig voelt, doe een appél op iemand die jij vertrouwt en die jou serieus neemt.' Maar ik zou er aan willen toevoegen als een soort appèl aan de samenleving: laten we elkaar voelen dat elk mensenleven er mag zijn. Laten we elkaar niet verwaarlozen. Vooral emotioneel niet. Het grote bedrog van deze tijd is de uitspraak: „We kunnen krijgen wat ons hartje begeert". Dit is nu juist niet waar: want wie zijn we als we de hele wereld hebben gewonnen, alles kunnen kopen en bezitten, maar als we geen waardering, geen liefde geen bevestiging voelen. Dan is de ziel, de kern van onszelf in nood. We hebben niet alleen een gezond-verstand-gids nodig, maar nog meer warme en hartelijke levensgidsen en idealen om voor te leven. Na iedere geslaagde zelfdoding worden de directe naasten gekweld door de vraag: hadden we dit kunnen voorkomen? Hebben we genoeg gedaan? „Zelfmoord is iets wonderlijks. Niemand weet alles over zelfmoord", schrijft Diekstra. Ik zou willen zeggen: zelfmoord is iets verbijsterends. Niemand weet precies waarom iemand dit tenslotte doet. Tegelijk is iedere zelfdoding een appel om te blijven zoeken hoe we zo met elkaar kunnen leven, dat iedere mens levenszin (Van onze correspondent Harm Botje) TUNIS Nog ruim drie maanden en het is zover. Honderdduizenden mos lims pakken dan hun koffers om voor de jaar lijkse pelgrimstocht af te reizen naar Mekka in Saudi-Arabië. Voor velen is dat het hoogtepunt van hun bestaan. Ze sparen er jaren voor en kunnen zich na afloop trots tooien met de eretitel «cu»hadji- «ro» of «cu»hadja«ro», hij of zij die de «cu»hadj«ro» volbracht heeft. Letterlijk betekent «cu»hadj- «ro» doel. Het heeft de beteke nis gekregen van reisdoel Mekka, waar de Ka'aba, het Huis van God, zich bevindt. De Ka'aba is het vierkante stenen gebouw midden in de grote moskee van Mekka. Volgens het heilige boek van de Islam, de Koran, is de Ka'aba oorspronkelijk ge bouwd door Abraham, de aartsvader van zowel de joden als de Arabieren. De pelgrimstocht herdenkt onder andere de geschiedenis van Abraham, zijn Egyptische vrouw Hagar en hun zoon Is- mael, de stamvader van de Arabieren. Volgens de mos lims is dit de plek, waar Abraham in opdracht van God zijn zoon Ismael moest offeren, om zijn geloof aan God te testen. Op het laatste moment verving God Ismael door een schaap. De «cu»hadj- «ro» eindigt daarom met het grote Offerfeest, waarbij mos lims ter nagedachtenis van dit gebeuren een schaap slachten en een deel van het vlees on der de armen verdelen. In de bijbel staat min of meer hetzelfde verhaal. In dat ver haal gaat het om het offer van Abrahams zoon Isaak, stam vader van de joden. Volgens de moslims is die versie een aperte vervalsing. De «cu»hadj«ro» herdenkt ook de geschiedenis van Abra hams verstoten vrouw Hagar en haar zoontje Ismael. Uitge put door de dorst zwierven zij in de omgeving van Mekka rond. Wenend rende Hagar een aantal malen tussen twee heuvels op en neer, totdat een engel verscheen en haar leid de naar een bron, die hij voor haar opende. Die bron, Zam-Zam, bevindt zich nu in een hoek van de grote moskee. Het water er van geldt als zeer heilzaam. De Saudische regering gaf miljoenen dollars uit aan een kostbare zuiveringsinstallatie om dat zo te houden. Veel pelgrims naar Mekka nemen graag kleine flesjes Zam-Zam- water mee naar huis als kost baar relikwie en middel tegen kwalen. Plichten De «cu»hadj«ro» is een van de geloofsplichten voor elke moslim, eens in zijn leven te volbrengen, mits hij of zij er het geld en de gezondheid voor heeft. Pelgrimsgangers beschrijven het unaniem als een onvergetelijke ervaring. „Nu weet ik pas wat het is moslim te zijn", zei mijn stok oude buurvrouw in Cairo, toen ze eindelijk op pelgrim stocht was geweest. „De erva ring van het samen bidden met honderdduizenden uit alle streken van de wereld, ik voel mij een ander en beter De Saudi's hebben inmiddels honderden miljoenen dollars geïnvesteerd in het goed ver lopen van de «cu»hadj«ro». Daaraan hopen zij veel presti ge te ontlenen. Vroeger was de «cu»hadj«ro» een moeizame tocht, die jaren kon duren. Te voet, per boot of bovenop een kameel trok ken de pelgrims vanuit de verste streken naar Mekka. Velen overleefden die tocht niet of bleven halverwege op de heen- of de terugweg ste- Met de vliegtuigen van tegen woordig gaat het allemaal veel sneller en gemakkelijker. Het aantal moslims dat de be devaart maakt, neemt daarom explosief toe. Om die aan zwellende vloed pelgrims te kunnen bergen zijn de Sau- diërs bezig de grote moskee van Mekka in omvang te ver dubbelen. Er is een voetgan gerstunnel gemaakt en een vlakte, waar een deel van de plechtigheden rond de pelgri mage plaatsvindt. Vorig jaar brak in die tunnel paniek uit, toen het licht uitviel; 1.500 pelgrims werden in de chaos doodgedrukt. Enige jaren geleden, nadat Iraanse pelgrims demon streerden voor ayatollah Kho- meiny, vond een bloedig gevecht plaats met de Saudi sche politie. Toen vielen er zo'n vierhonderd doden. Daarna besloot de Saudische regering het aantal deelne mers aan de «cu»hadj«ro» aan banden te leggen. Officieel werd als reden opgegeven de verbouwingswerkzaamheden aan de grote moskee. Maar het was van meet af aan duidelijk dat het vooral ging om het aan banden leggen van de Iraanse pelgrims- stroom. Er werd een limiet vastgesteld van een pelgrim- ganger per duizend moslims per land. De Iraniërs waren daar woedend over. Ze heb ben de «cu*hadj«ro» in de ja ren daarop geboycot. Ontwijding Zo'n boycot dreigt nu op nieuw, maar dan vanuit een aantal Arabische landen. Veel moslims in bijvoorbeeld Noord-Afrika en in Yemen vinden dat de aanwezigheid van westerse troepen in Sau- di-Arabië - en die zijn over drie maanden zeker niet alle maal vertrokken - het heilige land van de islam ontwijdt. Sommigen gaan nog verder. Zij nemen het de Saudische regering hoogst kwalijk inge stemd te hebben met het ope nen van de vijandelijkheden tegen het islamitische Irak in de islamitische maanmaand «cu»Radjab«ro», een 'heilige Het traditionele beeld: duizenden pelgrims bijeen rond de grote moskee in Mecca. Dit jaar zou de toeloop beduidend minder kunnen zijn. FOTO: AP maand' waarin vanouds een religieus verbod bestaat te vechten. Dat is een heilig schennis, zeggen ze, die zelfs de Arabische afgodendienaars uit het tijdperk van de «cu»ja- hiliyya«ro», het tijdperk der 'onwetendheid' van voor de profeet Mohammed, niet aan durfden. In hun campagne tegen het Saudische koningshuis halen zij nu allerlei feiten uit het verleden op, waaruit volgens hen blijkt dat de dynastie der al-Sauds helemaal niet die vrome beschermers van de heilige plaatsen zijn, waar zij zich voor uitgeven. Koning Fahd van Saudi-Ara- bië mag dan trots de titel 'Sleutelbewaarder der twee Heilige Plaatsen' (de Ka'aba, de Mekka en de Moskee van Mohammed in Medina)aan genomen hebben, er is heel wat op de al-Sauds en hun vroomheid af te dingen. De Sauds zijn fel gekant tegen de shi'itische vorm van de islam, die in Iran staatsgodsdienst is. De shi'tische islam heeft ook veel aanhangers in Libanon, Zuid-Irak en in de oostelijke olieprovincies van Saudi-Ara- bië. De Shi'iten kennen een aparte opvolgingslijn van «cu»imams«ro», nazaten van Mohammeds neef Ali, uit diens huwelijk met Moham meds dochter Fatima. Aan hen is volgens de shi'iten de uitleg van de Koran voorbe houden. In het begin van de negen tiende eeuw verwoestten de bedoeinenlegërs van de al- Sauds de twee shi'itische hei lige steden Najaf en Kerbala in Zuid-Irak. In die twee ste den worden Ali en diens zoon Husayn vereerd. Terzelfder- tijd vielen de Sauds ook Mek ka en Medina aan, waar zij stevig huishielden tegen wat zij als ongeloof zagen. Toen in de jaren twintig van deze eeuw Mekka en Medina definitief in Saudische han den vielen, pakten de al- Sauds en hun volgelingen de zaken rigoreus aan. Het huis al-Arqam, waar de eerste moslims onder leiding van Mohammed hun bijeenkom sten hielden, werd met de grond gelijk gemaakt. Op die manier wilden de Saudi's een einde maken aan de verering van die plek. Bezoek aan de begraafplaats, waar onder andere Moham meds eerste vrouw en zijn eerste bekeerlinge Khadidja ligt, is verboden. De mausolea en graftomben van de be graafplaats al-Baqi in Medina, waar veel van de getrouwen van de profeet en zijn latere vrouwen liggen begraven, werden afgebroken. De heili ge herberg Uhud, waar Mo hammed een van zijn beroem de veldslagen tegen de onge lovige Mekkanen hield, is on herkenbaar veranderd en vol gebouwd. Ook de beroemde 'Moskee der twee Gebedsrichtingen' in Medina is onherstelbaar ver anderd. Hier vond de wisse ling plaats van de gebedsrich- ting-Jeruzalem, die de profeet en zijn volgelingen aanvanke lijk aanhielden, naar de Ka'aba in Mekka. De Saudi sche autoriteiten hebben on langs de nis, die de gebeds richting naar Jeruzalem aan geeft, laten dichtmetselen. Aanbeveling Deze verhalen worden op dit moment weer uitvoerig opge haald om aan te tonen dat de al-Sauds helemaal niet de be schermers zijn van de heilige plaatsen, die zij zeggen te zijn. In Egypte en Syrië, die samen met Saudi-Arabië en de overi ge coalitieleden meevochten tegen Irak, zegt men dat er niets aan de hand is. Maar in landen als Tunesië, Algerije, Marokko en Yemen, gaan al lerlei stemmen op massaal de pelgrima te boycotten. De Saudische consulaten in dit soort landen willen van toekomstige pelgrims dan ook een aanbevelingsbrief zien, waarin hun regering zich voor hen garant stelt. Verder wil Saudi-Arabië natuurlijk koste wat kost vermijden dat de pelgrims in Mekka demon straties gaan houden tegen het Saudische bewind en te gen de Saudische politiek in zake Irak. Reisbureaus in Tu nis en Algiers, die zich in Mekka-tochten specialiseren, melden dat de vraag dit jaar uitzonderlijk laag is. Wie op pelgrimstocht naar Mekka wil, moet dat zeker drie maanden van te voren vast leggen om zeker te zijn van een plaats. AMSTERDAM In de westerse beschaving valt een schat op te delven aan wijsheid en aan mystiek. Waarom zouden we niet mogen verwachten dat een opkomend geslacht niet meer bevooroordeeld ten opzichte van ons christelijk verleden die schatten en waarden zal gebruiken? De speurtocht van westerlingen naar bronnen van geestelijk le ven hoeft niet steevast te eindigen in een leerstoel van de een of andere goe roe ergens in het Verre Oosten. Met dergelijke gedachten nam gisteren prof. dr. Rudolf Boon afscheid als bijzonder hoogle raar liturgiewetenschappen aan de theologische faculteit van de Vrije Universiteit in Amsterdam. De 71-jarige hoogleraar vervulde deze functie bijna vijf jaar als op volger van prof. Lammens. Daarvoor was hij lange tijd predikant in Landsmeer. Boon publiceerde diverse boeken en vele artikelen. Van zijn publi caties is wellicht 'De joodse wortels van de christelijke eredienst' de bekendste en meest invloedrijke. Ook schreef Boon al jaren voor dat de engelen zo in de belang stelling kwamen een be langrijk boek over engelen in bijbel, christelijke traditie en christelijke kunst. Prof. Boon sprak sprak giste ren een afscheidsrede uit waarin hij tot zijn vreugde kon constateren dat het helemaal niet onwaarschijnlijk is dat in het derde millennium de christelijke traditie weer als ijkpunt zal dienen voor een Europese cultuur. „Dat ge slacht zal zich met vreugde verwonderen over de rijkdom aan spiritualiteit die het zal er varen in de vieringen rondom Schrift, doopvont en avond maalstafel", aldus Boon. Als reactie op wat heet 'secula risatie' zoekt de kerk naar een nieuwe identiteit, meende hij. Daarvoor is een 'grondslage nonderzoek' nodig en die stu die leidt tot het bewustzijn van de joodse wortels van de kerk en van het westers christen dom. Daarom is er een 'He breeuws reveil' ontstaan, aldus Boon, die onder meer tot het inzicht leidt dat „wij als wes terse christenen oneindig meer verwant zijn aan het jodendom Dr. R. Boon en in religieus-ethisch, spiri tueel en humanitair opzicht oneindig meer aan 'Jeruzalem' schatplichtig zijn dan aan 'Athene' of 'Rome'. Geleidelijk aan dringt het tot ons door wat zich temidden van ons in de Sjoah heeft afgespeeld; de on dergang van hen die onze ver wanten waren door Hem, die wij belijden als Israëls Messias FOTO: PERS UNIE en onze Heer". Ontvankelijkheid Prof. Boon constateerde dat er de afgelopen jaren diverse verschuivingen hebben plaats gevonden op het liturgisch erf, mede als uitdrukking van pro test. Volgens de scheidende hoogleraar is er bij mensen een nieuwe ontvankelijkheid gegroeid voor 'wat een mens te denken geeft', als reactie op moderne vormen van rationa liteit in het maatschappelijk bestel, die mensen 'niets meer te denken' geven. „Zouden de metafysische aspecten aan het geloofsgeheimenis de mensen meer gaan boeien naar mate in hen de onvoldaanheid groeit waarin een atheïstisch-materi- alistische mentaliteit hen ach terlaat?", zo vroeg hj zich af. De vele deelnemers aan het symposium gingen na de toe spraak van prof. Boon uiteen in werkgroepen. Op een daar van zei de Haagse muzikant drs. Arie Eikelboom dat naar zijn oordeel het Liedboek voor de Kerken bij wijze van spre ken in het luchtledige komt te hangen; het geestelijk en cul tureel klimaat waarin het Liedboek haar oriëntatie vindt, is goeddeels verdwenen. De kerk moet, heel ruw ge schetst, kiezen uit twee moge lijkheden: of de kerk past haar muzikale taal aan, dat wil zeg- fen: de voedingsbodem voor e kerkmuziek wordt de lichte muziek van onze cultuur, of de kerk gaat veel meer aandacht geven aan de muzikale vor ming van haar kader en leden, om zodoende de eigen cultuur en traditie 'verstaanbaar' te doen zijn. SlNDS jaar en dag vormt oud papier in ons land eens voorbeeld van de milieuvriendelijke kringloopgedachaavlï instandhouding daarvan dient onze samenleving hei £jfr waard te zijn, wil ook aan verspilling van andere gro: -g fen een halt worden toegeroepen. Met dat als uitgani bek moet er een oplossing te vinden zijn voor de huidige p prijs evol| Want door een malaise in de handelsbranche drejli unieke Nederlandse inzamelsysteem van 'liefdewerk pier' het loodje te leggen. Het (internationale) aanbod ons land dermate groot geworden dat handelaren ge® papier meer innemen of dat alleen nog tegen betalii Op diverse plaatsen staan thans grote voorraden oud weg te rotten, wachtend op betere tijden. Het ministerie van milieuzaken, de Vereniging van landse Gemeenten en de groothandel in oud papier thans overleg om uit de impasse te komen. Een vooi een importverbod voor oud papier uit het buitenland voeren, maakt in het moderne Europa-van-de-vrije-i weinig kans. Op korte termijn zal de overheid het voc: moeten nemen door scholen en verenigingen een (hi garantieprijs te bieden die het inzamelen de moeite houdt. f v Tl c UP langere termijn kan de 'papierberg' geslecht w t door het hergebruik ervan bij het publiek te stimulerei cht hergebruik is blijkens cijfers van de Vereniging van N j' i landse Papier- en Kartonfabrieken in vijf jaar tijds reed ^i meer dan de helft gestegen en kan nog verder omhoog alleen valt te denken aan kringloop(schrijf)papier, ooi ch( een papieren alternatief voor weggooiverpakkingen kunststof (inclusief plastic zakken), een circuit dat toch het actielijstje van milieuminister Alders staat. Het me daarbij aan twee kanten snijden: de lucht kan worde klaard boven de oud-papiermarkt, een bedrijvigheid n j^t" ver zich thans zovelen terecht zorgen maken. En er kaï |e milieubelastende produktie van eenmalige verpakki nb< worden bereikt. r A DOORN De hervormde synode heeft gisteren be paald dat de kerkeraad al leen wijzigingen in een concept-begroting mag aanbrengen in overleg met de kerkvoogdij. Als beide partijen niet tot overeenstemming komen, wordt het geschil voorge legd aan de provinciale kerkvoogdijcommissie. Met dit voorstel kwam de sy node terug van haar besluit in eerste lezing, dat aan de ker keraad de vaststelling toe komt, eventueel na overleg met de financiële specialisten, de kerkvoogdij. Alle 1439 her vormde gemeenten moeten zich voor 1 januari 1996 aan de nieuwe regeling voor het fi nanciële beleid hebben aange past, zij het dat ze voor vier jaar dispensatie kunnen krij gen voor aanpassing van het aantal ouderling-kerkvoogden in de kerkvoogdij. Het besluit van de synode van vorig jaar maart, dat met slechts vier tegenstemmen werd aanvaard, werd de afge lopen maanden zwaar bekriti seerd door de Vereniging van Kerkvoogdijen en de rechter vleugel van de Hervormde Kerk, de Gereformeerde Bond. Deze vonden dat de kerkvoogdij de begroting zou moeten vaststellen, zoals tot nu toe het geval is. 149 kerk voogdijen uit gemeenten met vrij beheer, waar de kerk voogdij losstaat van de kerke raad, en oud toezicht, die de kerkorde van 1815 volgen, dreigden zelfs de kerkelijke goederen in aparte stichtingen Va rich onder te brengen of Jl kerk te treden, als het syi voorstel het zou halen. vele classes (regionale vergaderingen) bleken I bezwaren te bestaan tegel synodevoorstel. Voorsij' om het beheer bij de I voogden te laten kregen IS dag slechts weinig syn# den achter zich. De synode bepaalde voo^i de meerderheid van deal^ voogden ook lid van de la Ie raad moet zijn. Gemeenta grote problemen met de fi j van de ouderling-kerkvo hebben, kunnen na hun passing aan de nieuwe r H ling nog voor een termijn hoogstens vier jaar onthe m van dit besluit aanvragen besloot de synode op voo van ouderling L.M. Bos veld). In die vier jaar moei 1( minstens eenderde van (l kerkvoogden ook oude: n zijn. p Secretaris Th.L. van H1 van de vereniging van 1 voogdijen vindt dat de syi „op zeer aanvaardbare heeft ingespeeld op de bezwaren van de kerkvoo, r en. Hij wijst erop, dat de keraad op financieel ge niets kan ondernemen zoi instemming van de kerkv dij. De vrees dat de finani niet-deskundige kerkeraai financiële gang van zaken nen de gemeente zou gaan palen, was de reden dal vereniging handhaving val huidige situatie bepleitte. Ook ir. J. van de Graaf grote bezwaren had geuit gen het oorspronkelijke v stel was tevreden met eindresultaat. De rubriek Brieven van lezers is verplaat! naar de pagina Opinie, die elke zaterdag i deze krant verschijnt. Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor Apothekersdijk 34, Leiden Telefoon. 071 - 122 244 Postadres Postbus 11, 2300 AA Leiden Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 uur Nabezorging Telefoon 071 - 122 248 van ma t/m vr van 18.00 tot 19.00 u. op za van 14.00 tot 15 00 uur Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW) Bij automatische betaling per maand f. 25,70 per kwartaal 76,60 per jaar 294,30 Het abonnementsgeld dient vooyuit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel.: 071 - 122 244 Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702 Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 2