Doden en
gewonden bij
protesten
in Baghdad
uitdeweekbladei
ELSEVIER
de[|!7lEN|
t
Gestolen computer gevaar voor geallieerde plannen
Onduidelijkheid
over standpunt
PLO duurt voort
Iraakse oppositieleiders ondanks
gezamenlijke verklaring verdeeld
Vallen en opstaan
Emir Kuwayt weer thuis
komt Egypte
tegemoet
Nederland
BINNENLAND/BUITENLAND
CckUcSomout
DONDERDAG 14 MAART 1991 PAGB |IT1
Hoera, Nederland telt weer
mee in het buitenland. Dat
komt volgens Elsevier door
de talenten van de opge
krabbelde en o zo standvas
tige minister Hans van den
Broek. De PvdA is daarente
gen in een diep gat gevallen.
In Terzijde meldt Vrij Ne
derland. ,,De PvdA is niet in
paniek geraakt. Zelfs dat
lukt niet meer". Ook de
hoofdredacteur van De
Groene moet door een diep
dal zijn gegaan. Hij haalde
zich met rare praatjes de
woede van de lezers op de
hals. Maar in Zuid-Afrika
gaat het volgens HN Magazi
ne weer de goede kant op.
Het is vallen en opstaan in
de weekbladen van kort na
de oorlog.
Hij schijnt weer helemaal te
rug te zijn, die dekselse Hans
van den Broek. Volgens El
sevier is de minister van
buitenlandse zaken zelfs de
enige winnaar die de Golf
oorlog Nederland heeft op
geleverd. Aan hem hebben
we het te danken dat Neder
land van pacifistische
dwarsligger tot betrouwbare
bondgenoot is omgetoverd.
De Amerikanen begrijpen er
weinig van die lui tussen
de dijken hadden toch Hol
landitis? maar ze zijn er
in elk geval bijzonder blij
mee. President Bush heeft
Van den Broek vorige week
op het Witte Huis hoogst
persoonlijk bedankt.
Er gingen Patriot-raketten
naar Israël, de Jannen wa
ren van de partij en ook di
plomatiek heeft Van den
Broek heel wat pijlen afge
vuurd. Volgens de Interna
tional Herald Tribune
niet het eerste het beste
krantje „was hij vaak be
ter dan zijn Britse collega
Douglas Hurd in het vinden
van scherpzinnige formule
ringen om afzonderlijke vre
desvoorstellen van Europese
landen te verwerpen". Zo
bleef de eenheid van de coa
litie tegen Saddam Husayn
in stand. Waar een klein
land groot in kan zijn. „Ba
ker, Genscher, Hurd, noem
maar op, hij belt ze gewoon",
verklapt een ambtenaar van
Van den Broeks departe
ment. Eerlijk is eerlijk, hij
was een beetje naar beneden
geduikeld, maar volgens El
sevier heeft zijn vooraan
staande rol in de internatio
nale diplomatie gezorgd voor
een fikse dosis eerherstel.
Een diplomaat: „Als de mi
nisters van buitenlandse za
ken met elkaar om tafel zit
ten, krijgt hij vaak als eerste
het woord van Wörner, de
secretaris-generaaal van de
NAVO".
Wie Wim Kok is, weten ze
niet in het buitenland. Een
erger probleem is dat het
Nederlandse electoraat er
ook geen flauw benul van
heeft. Eén troost, volgens El
sevier: een lagere uitslag is
bijna niet mogelijk.
De Belgische premier Mar
tens verklapt welke strategie
in Brussel wordt uitgedok
terd om Lubbers voorzitter
van de Europese Commissie
te maken.
Hans van Mierlo voelt ook
aan z'n water dat er iets gaat
gebeuren. Daags na de grote
overwinning evalueert hij
de verkiezingen met partij
genoten: „Trouwens: Elco
Brinkman maakte ook een
teleurgestelde indruk. Die
had het ook behoorlijk te
pakken. Ik denk dat aan de
uitslag voor het CDA nu al
te merken is dat Ruud Lub
bers weggaat". Vrij Neder
land kan weten hoe het er
aan toe ging in de fractieka
mer, want de verslaggevers
waren ter plaatse. Toch twij
fel bij Van Mierlo: wat vond
de fractie eigenlijk van zijn
ferme uitspraken op de tele
visie? De leider zei dat van
een Progressieve Volkspar
tij, waarin PvdA en D66 sa
mengaan, geen sprake kan
zijn. En dan zijn uitspraak
dat toetreding tot de huidige
coalitie uitgesloten is? Mis
schien een tikkeltje te hard
allemaal. Maar de fractie
vindt Van Mierlo's optreden
om te zoenen. Aad Nuis, de
huisintellectueel van de
fractie: „Je volgde je primai
re instinct, Hans. Dat vond
ik juist heel goed van je".
Een pagina verder likt de
PvdA te Velsen haar won
den. Wethouder Meijer
vindt het allemaal niet eer
lijk: „D66 heeft nooit iets ge
presteerd behalve dat ze
onze stemmen afpakken". In
buurthuis De Dwarsligger
voelt iedereen zich versla
gen. De jongeren klagen
steen en been. De PvdA is
ouderwets en hanteert suffe
schematische begrippen als
'de arbeidersklasse'. „Dat
spreekt ons niet meer aan.
Wij zijn ook werknemers,
maar voelen het niet meer
zo. We wisselen net zo snel
van auto als van politieke
partij", meent een jongeman.
De politiek in Velsen staat te
ver van de mensen ez i
meent hij, en vandaar zi ka. I
advies aan de heren en d kaar
mes politici: „Jullie moeti mee£
meer aan sport en aan po jaar!
muziek doen" 0mp
Sovjetminister van buite aen c
landse zaken Sjevardnad erd
is misschien niet echt gevj uit>
len, maar opstaan zal hij z |en i
ker. VN kreeg privé-collej oedi
van Sovjetkenner Jam telijl
Sherr. Sjevardnadze,
voormalige KGB-chef, he
een gat onder de water]
van Gorbatsjovs schip
schoten. Langzaam gaat
vaartuig naar de keldi
Maar slimme Sjevardnam
weet dat er een twee!
scheepje klaarligt. She]
„Mijn voorstelling is: eé^
komt er een militaire i
greep die al zeer vroeg mei
problemen oplevert dan d
lost. Dan komt Sjevardnad
met behulp van de KGB. II
wereld zal opgelucht adem
halen. Sjevardnadze
kend, betrouwbaar en
liefd onder westerse poli]
Rechtse leuterkoek, iets
ders was het niet. En dat
de pen van Martin
Amerongen, hoofdredacti
van de enige echte Gro
Amsterdammer. De le:
zijn woedend. In een artil
tje, twee weken geleden,
dankte Van Amerongen pi
sident Bush oprecht voor
militaire ingrijpen in t JL
Golf. De president had gi
lijk, vond hij, de vredesdui
ven moesten niet langi
koeren. Nogal wat lezers va
de Groene voelen zich ve: Q
raden. Een zee van bo;
brieven belandde op het bi
reau van de hoofdredacteu ,en.
Het vrij vertaalde vonm
Van Amerongen is fout gf'in^
weest in de oorlog. "r:
„Idealen? Ja, idealen, di n9
staan vandaag de dag nu
hoog in aanzien. We leve
in een heel cynische tijd p
meent architect Herma
Hertzberger. Hij heeft oo
„een tik van de jaren zest jstï
meegekregen". Niet dat alk j
toen beter was, maar de mo j
gelijkheden voor een archi^
tect zijn wèl achteruit ge
gaan, vindt de man die 01v,
langs een belangrijke Ital
aanse prijs kreeg. In de ai
chitectuur is er nauwelijk
plaats voor, maar Hertzber
ger vindt dat we veel kun
nen leren van leefgewoofr f0
ten van buitenlanders. „Fff
zou ons ook van onze or
burgerlijke, onverdraaglij
braafheid in de woningboi
moeten afhelpen. Als je b? 1
voorbeeld ziet hoe Surin
mers veel gemakkelijker fc
elkaar binnenlopen en geze
lige feesten houden, vaak si
men eten en zo. Dat zou tocl [r
eindelijk eens moeten door
dringen tot architecten"
Voor één buitenlander, di
Italiaanse bouwmeester Aide
Rossi, heeft hij daarentegei
weinig respect. „Ach, i ,r
vind Aldo Ro^i een van
slechtste architecten die i
ken. Ik hoop dat dat op
band staat".
i t!
nti l
ark 01
Voor Zuid-Afrika is er hoopv
Allister Sparks „de peetva I
der van de kritische journa st
listiek", verwacht in Hïfcr i
_;azine zelfs het herste v
van de paradijselijke samen iN
leving van vóór de blankf est
overheersing. Er staan vee
valse starts en mislukkingei
voor de deur, maar in
loop van de jaren negentj
zal alles goedkomen. Spark
is geen ziener, maar hij dea
zijn voorspellingen al ir
1989, toen president F.W. d( os!
Klerk nog maar net in he nst
zadel zat. Sparks, een blanke
die in zijn jeugd veel met de ik
Xoha's optrok, vindt dat he iec
hoog tijd is dat De Klerk af an
stand neemt van Verwoerd po
de architect van de apart lee
heid. Net zoals Gorbatsjoi tol
Stalin veroordeelde. Maar 11,
onlangs op een Congres van uw
de Nationale Partij werden w<
Verwoerd en de zijnen nopsd
verdedigd. De dwingelanden tte
van destijds gebruikten vol
gens Sparks trucjes louter er
alleen om de onderdrukkin. -
te kunnen rechtvaardigen
„Zij wisten het, en de huidi
ge leiders weten dat ze he
wisten. Het is onwaarachtij
en ik zie deze weigering om
het verleden onder ogen I
zien als een probleem".
Elders signaleert HN-I"
zine nog een keer dat
Vaticaan de staat Israël noj
steeds niet heeft erkend. Is-
raël ziet dat als een steun in T
de rug voor de Arabische
vijanden. Een paar bladzii
den verder een twistgespre
over christendom, islam en
jodendom. Vijf geschoolde
heren gaan met elkaar in
debat over tegenstellingen
en overeenkomsten van de
religies. Hoopgevend is hei
artikeltje allerminst. Het ge- N'
sprek ontaardde in een par- ln
tijtje welles-nietes, maar danisl
niveau. Of was het eenf6
ordinaire ruzie?
WIM BUNSCHOTEN ln
■po
KUWAYT-STAD Toen vorig jaar de
cember een computer uit een auto werd
gestolen in West-Londen, vormde dit
een grote bedreiging voor het geallieer
de offensief in de Golf.
De bestbewaarde geheimen van de geallieerde
campagne waren erin opgeslagen. De computer
bevatte details over het misleidingsscenario van
generaal Norman Schwarzkopf, de Amerikaan
se opperbevelhebber van operatie Desert
Storm, dat de Iraakse legerleiding ervan over
tuigde dat er een amfibische landing zou ko
men op de oostkust van Kuwayt. Het succes
van Shchwarzkopfs misleidingsplan was van
essentieel belang voor het verloop van de geal
lieerde campagne.
Op het moment dat de computer gestolen bleek,
waren de enige bevelhebbers in het veld die op
de hoogte waren gebracht van Schwarzkopfs
plannen, de divisie- en brigadecommandanten.
De misleiding hield in dat alle Amnerikaanse
en Britse zware pantserdivisies in het geheim
naar het westen werden verplaatst om zo een
omtrekkende beweging te maken rond de Ira
kezen, die hun wapens gericht hielden op de
Perzische Golf en het zuiden.
Van de Britse troepencontingenten in Saudi-
Arabië was slechts een handjevol officieren op
de hoogte. Zij mochten het plan pas midden ja
nuari aan hun ondergeschikten bekend maken
en zetten de training voort alsof het belangrijk
ste geallieerde offensief gericht zou zijn op het
midden en oosten van Kuwayt.
Er waren echter nog anderen op de hoogte van
de plannen die zich niet op het strijdtoneel be
vonden. Een paar weken lang was Schwarz
kopfs plan in gevaar als gevolg van de diefstal
van de computer. De werkelijke betekenis van
de diefstal werd indertijd niet bekendgemaakt.
Gesuggereerd werd dat de diefstal van de com
puter een veiligheidsgevaar betekende omdat
de computer de posities van de geallieerde
strijdkrachten zou bevatten.
In Washington en Riyad werd gealarmeerd ge
reageerd op het dreigende lek van Schwarz
kopfs plannen. De auto waaruit de computer
was ontvreemd was eigendom van comman
dant David Farquhar, persoonlijk assistent van
commandant van de Britse troepen in de Golf,
luchtmaarschalk Sir Patrick Hine. De computer
werd drie weken later anoniem terugbezorgd
bij het Britse ministerie van defensie. Comman
dant Farquhar werd overgeplaatst.
Er waren geen aanwijzingen dat de inhoud van
de computer doorgegeven was aan de Iraakse
bevelhebbers. Toen het geallieerde grondoffen-
sief werd ingezet op 21 februari, werd duidelijk
dat Irak in de val was getrapt die Schwarzkopf
had uitgezet.
MICHAEL EVANS
(c) The Times
BAGHDAD In de
Iraakse hoofdstad Bagh
dad is een nog onbekend
aantal doden en gewon
den gevallen bij demon
straties tegen het bewind
van Saddam Husayn, zo
meldde de Iraanse zender
Radio Teheran gisteren.
De Iraakse autoriteiten gaven
gisteren voor het eerst toe dat
in delen van Irak de bevol
king in opstand is gekomen.
Vluchtelingen meldden dat
het Iraakse leger de afgelopen
twee dagen op zeer bloedige
wijze de zuidelijke havenstad
Al-Basrah op de opstandelin
gen probeert te heroveren.
Radio Teheran verklaarde dat
zich in verschillende delen
van Baghdad „massale demon
straties" hebben voorgedaan
waarbij het tot botsingen
kwam tussen burgers en het
regeringsleger. Daarbij zouden
aan beide zijden doden en ge
wonden zijn gevallen. De
Iraanse radiozender wist niet
te melden hoeveel burgers en
militairen waren omgekomen.
Kurden
Een Iraanse journalist ver
klaarde bij terugkeer uit Irak
dat de Iraakse luchtmacht op
systematische wijze de wijken
in Basra bestookt die in han
den zijn van de opstandelin
gen. Bovendien zouden Iraak
se soldaten „blind schieten op
alles wat beweegt waarbij per
abuis ook de eigen manschap
pen soms onder vuur worden
genomen". De verslaggever
liet weten dat de afgelopen
twee dagen de stad geheel in
handen was van de Mujahed-
din-rebellen.
Iraakse vluchtelingen meld
den dat zij bij hun vlucht her
haaldelijk zijn aangevallen
door Iraakse toestellen. Heli
kopters van de luchtmacht
schieten op burgers die op weg
zijn naar de Iraanse grens, zo
meldde een van hen. De grens
tussen Iran en Irak is open
omdat de Iraakse grenswach
ten zijn verdwenen.
Iraakse vluchtelingen hebben
de afgelopen dagen herhaalde
lijk melding gemaakt van gif
gasaanvallen. Waarnemers
menen echter op grond van de
getuigenverslagen te kunnen
concluderen dat het hierbij
ging om aanvallen met traan
gas.
Het Kurdische verzet lijkt het
noorden van Irak grotendeels
in handen te hebben. Een
woordvoerder liet in Damas
cus weten dat rebellen giste
ren bij Kirkuk twee oliebron
nen hadden opgeblazen. Waar
nemers stellen echter dat de
bronnen mogelijk door rege
ringstroepen zijn vernield om
te voorkomen dat de Kurdi
sche opstandelingen gebruik
kunnen maken van de olie
voorraden.
LONDEN De onduide
lijkheid over berichten
dat de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie PLO be
reid is akkoord te gaan
met een Palestijnse staat
die minder grondgebied
omvat dan de gehele
Westoever en Gazastrook,
bestaat nog steeds.
Het Britse televisiestation Sky
Television meldde gisteroch-
ten de belangrijke concessies
te hebben vernomen uit de
mond van Bassam Abu Sharif,
de belangrijkste politieke advi
seur van PLO-leider Yasser
Arafat. Enkele uren later
kwam het bericht dat Sharif,
die m Jordanië verblijft, in
alle toonaarden ontkende dat
de PLO tot de genoemde con
cessies bereid zou ziin. Vervol
gens liet hij aan Sky Televi
sion weten zijn eerdere uitla
tingen toch overeind te hou
den, maar dat ze niet mochten
worden aangemerkt als con
cessies. Sharif zei de voorkeur
te geven aan de term weder
zijds compromis. Een voor
vandaag aangekondigde pers
conferentie in Londen, waarop
Sharif de wijzigingen in het
standpunt van de PLO zou
toelichten, is echter afgelast.
Militairen
VS terug op
Soesterberg
SOESTERBERG
De „Soesterberg
Wolfhound War-
dogs" zijn terug in
Nederland. Circa
tweehonderd militai
ren van de 32ste Tac
tical Fighter Group
van de Amerikaanse
luchtmacht, die heb
ben meegevochten in
de Golfoorlog, arri
veerden gistermid
dag behouden op hun
thuisbasis Soester
berg.
Daar werden zij wel
kom geheten door de
Amerikaanse ambas
sadeur in Nederland,
C. Wilkins jr., com
modore B. Droste
van de staf van de
Nederlandse lucht
macht en honderden
enthousiaste familie
leden en collega's. De
Amerikanen waren
sinds januari gele
gerd in Incerlik in
Turkije. Zij wisten
één Iraakse MIG-23
neer te halen. Zelf
leden de Amerika
nen van Soesterberg
geen verliezen. De
twee Nederlandse
Hawk-squadrons (300
man) die sinds 2 fe
bruari in het Turkse
Diyarbakir waren
gestationeerd, ver
trekken dinsdag
weer naar hun thuis
basis bij Blomberg in
Duitsland.
Op de foto: Bij alle
vreugde op
Soesterberg komt dit
Amerikaanse kind
even in de
verdrukking.
FOTO: BRAND OVEREEM
BAYRUT Iraakse op
positieleiders hebben gis
teren afgesproken geza
menlijk een overgangsre
gering te vormen om het
land naar democratie te
leiden nadat het regime
van Saddam Husayn ten
val is gebracht.
Sommigen van de 365 in de
Libanese hoofdstad Bayrut
verzamelde tegenstanders van
Saddam meenden echter dat
Saddam de rebellie in het
noorden en zuiden van het
land weieens zou kunnen
overleven. Volgens een bron
zou alleen het leger hem ten
val kunnen brengen. De bron
zei dat de ogenschijnlijke een
heid tijdens de driedaagse con
ferentie van 23 oppositiegroe
pen grote meningsverschillen
verhult over de vraag hoe
Saddam ten val gebracht moet
worden en wat er daarna moet
gebeuren.
In een verklaring zeggen de
oppositiegroepen dat het
hoofddoel van het Iraakse
volk de val van Saddams dic
tatorschap is. „Daarna zullen
alle oppositiegroepen deelne
men aan een overgangsrege
ring", aldus de verklaring.
Men beloofde dat deze rege
ring „alle vormen van politie
ke. nationale, sektarische en
religieuze discriminatie zal op
heffen en democratische ver
anderingen zal invoeren, geba
seerd op politieke pluriformi
teit." Deze democratische her-
vormingeh behelzen „vrijheid
van politiek handelen, pers
vrijheid, vrijheid van gods
dienst en de vrijheid stakingen
en demonstraties te organise
ren". In de verklaring geven
de oppositiegroeperingen de
verzekering dat de overgangs
regering „vrije en algemene
verkiezingen zal houden" voor
de vorming van een volksver
tegenwoordiging die een nieu
we grondwet moet opstellen.
Fonds
Ook spraken de oppositiegroe
pen af een speciaal fonds in
het leven te roepen om de op
stand te betalen. Hoe men dit
gaat financieren werd niet ge
zegd. Wel zullen leiders van
de sji'itische islamieten en de
Kurden Arabische en andere
buitenlandse hoofdsteden be
zoeken om steun te zoeken
voor hun opstand. Eerder
woensdag had men zich erover
beklaagd dat hun verzet tegen
Saddam te weinig steun krijgt
uit het buitenland.
De sji'itische, Kurdische, com
munistische, liberale en Arabi
sche nationalisten die geza
menlijk de oppositie vormen
gaven stilzwijgend toe ver
deeld te zijn door in de verkla
ring op te roepen „de solidari
teit tussen de verschillende
groepen te versterken om het
doel van de eenheid van de
Iraakse oppositie te bereiken."
Volgens een bron bij de confe
rentie verhinderden de scher
pe tegenstellingen de vorming
van een parlement-in-balling-
schap of een regering-in-bal-
lingschap. In het verleden
spraken de sji'ieten hun voor
keur uit voor een islamitische
republiek naar voorbeeld van
Iran, wilden de Kurden auto
nomie en pleitten de commu
nisten en Arabische nationalis
ten voor een democratische fe
deratieve staat.
De oppositie verschilde onder
ling van mening of de opstand
in staat zal zijn Saddam uit het
zadel te krijgen. „De funda
mentalisten, in de rug ge
steund door Iran, willen door
gaan totdat Saddams regime
weg is.
Nachtmerrie
Anderen geloven dat alleen
het Iraakse leger in staat is om
hem weg te jagen", aldus de
zegsman, die anoniem wilde
blijven. Voor de sji'ieten is,
volgens de zegsman, een
staatsgreep door het leger ech
ter een nachtmerrie omdat het
regime dan in zijn algemeen
heid gehandhaafd blijft. „Een
nieuwe leider zal dan hervor
mingen doorvoeren waardoor
de fundamentalisten niet de
macht krijgen die ze hopen te
krijgen door een volksop
stand", zei hij.
De noodzaak om Saddam ten
val te brengen is volgens de
zegsman het enige punt waar
over de oppositie niet van me
ning verschilt. „Maar hoe dit
moet gebeuren en wat er daar
na komt, daarover bestaat
geen overeenstemming". Hij
zei dat zelfs geen datum en
plaats voor een volgende con
ferentie overeen gekomen
werd. „Sommigen stelden Sau-
di-Arabie voor, maar de fun
damentalisten keurden dit af
omdat dat land te pro-Ameri
kaans is", zei hij.
CAIRO Nederland is bereid
Egypte schulden kwijt te
schelden tot een maximum
van dertig miljoen gulden als
dat land een akkoord bereikt
met het Internationale Mone
taire Fonds, zo heeft minister
Van den Broek van buiten
landse zaken in Cairo meege
deeld. Het gaat om kwijtschel
ding van aflossingen van le
ningen die Egypte in het ka
der van ontwikkelingssamen
werking met Nederland heeft
afgesloten. Op de totale lenin
gen van tweehonderd miljoen
gulden heeft Egypte een ach
terstand van 38 miljoen aan
aflossingen en rente. Het land
kampt met een buitenlandse
schuld van 36 miljard dollar.
SUSKEENWISKE DE MYSTERIEUZE MIJN
KUWAYT-STAD De emir van Kuwayt, sjeik Jaber al-Ah-
med al-Sabah, is vandaag teruggekeerd naar zijn land. De emir
verliet Kuwayt nadat Irak vorig jaar op 2 augustus zijn land bin
nenviel. Vorige week kondigde hij tijdens zijn ontmoeting met
de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, James Baker,
al aan spoedig terug te zullen keren maar om persoonlijke rede
nen nog wat langer in Saudi-Arabië te willen verblijven. Zijn
zoon, de kroonprins en premier van Kuwayt, keerde vorige
week al terug naar zijn vaderland.
(ADVERTENTIE)
Bescherm uw natuur!
Het Zuidhollands Landschap heeft zorg
voor de natuur Ook in uw omgeving Wij
hebben al 60 gebieden met een opper
vlakte van 2.500 ha veilig gesteld. Maar er
moet nog véél werk worden verzet. Wordt
begunstiger en help ons. U krijgt er rust
en groene ruimte voor terug.
STEUN ONS ALS BEGUNSTIGER
Bel 010-4135045.
