'oeristen laten zich leiden
oor verhalen in de media
Kabinet stopt Zilvervloot
Nederlander
moet zuiniger
omspringen
met drinkwater
Na verbod droeg prins nog twee maal uniform
INENLAND
C^idócSoutant
DINSDAG 12 MAART 1991 PAGINA 3
eer vrouwen nodig
brandweerkorpsen
HAAG Het brandweerberoep staat be-
als mannelijk, technisch en zwaar. Vrou-
die eigenlijk prima geschikt zouden zijn
"ede brandweer, voelen zich daardoor weinig
gtrokken tot het vak. Deze ongewenste situ-
harunoet door middel van gerichte voorlich-
;ties worden veranderd, aldus de Werk-
Emancipatie Brandweer, die onder voor
schap van mevrouw J. Kraaijeveld-Wou-
inds oktober 1989 onderzoek deed naar de
'sing van vrouwen bij de brandweer, in
V rapport 'De brandweer vraagt vrouwen',
meer vrouwen binnen de brandweerorga-
jes te halen verandert volgens de commissie
alleen de beeldvorming over het brand
irak, maar kan ook een mentaliteitsveran-
jam g binnen de huidige brandweerorganisaties vrouwen die afstudeerde aan de brandweer-
ve ng worden gebracht. academie in Arnhem. foto: anp
m
gev ic
srisj
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Prins Bern-
hard legde in 1976 al zijn mili
taire functies neer als gevolg
van het rapport van de Com-
missie-Donner, die had onder
zocht of de geruchten juist wa
ren dat Amerikaanse vlieg
tuigfabrieken, met name
Lockheed, de Nederlandse
prins hadden omgekocht. Op
die manier zouden zij gepro
beerd hebben het Nederlandse
militaire aankoopbeleid te be
ïnvloeden.
De commissie-Donner vond
geen ondubbelzinnig bewijs
dat geld van Lockheed de
prins bereikt had. Wel stelde
zij vast dat prins Bernhard
deze fabriek om een beloning
voor bewezen diensten had ge-
vréégd en dat bij Lockheed de
indruk kon bestaan dat in het
begin van de jaren zestig een
door de fabriek gestorte som
van 1,1 miljoen dollar bij hem
terecht was gekomen. Dit be
drag was bij een bank in Zwit
serland opgenomen door ie
mand die zich „Victor Baarn"
noemde.
Het toenmalige kabinet, dat
onder leiding stond van pre
mier Den Uyl, stelde vast dat
de handelwijze van de prins
het belang van de staat had
geschaad. Daaraan werd de de
conclusie verbonden dat prins
Bernhard moest terugtreden
uit „alle posities die tot een
verwarring van functies en
belangen hebben geleid of zou
den kunnen leiden". Als be
wijs dat hij teruggetreden was
moest de prins, zo vond het
kabinet, zijn militaire unifor
men voortaan in de kast laten
hangen.
Ondanks dit 'verbod' heeft
prins Bernhard nog twee keer
in het openbaar een uniform
gedragen. De eerste keer was
in 1979, bij de begrafenis van
Lord Mountbatten. Hij deed
dat op eigen houtje, zonder het
toenmalige kabinet-Van Agt I
om toestemming te vragen. De
tweede keer was vorig jaar, bij
de vijftigste herdenking van
de Slag om Engeland In Lon
den. Bij deze gelegenheid
droeg de prins, met medewe
ten van premier Lubbers, het
uniform van Honorary Air
Marshall van de Royal Air
Force.
Prins Bernhard schreef de re
gering in 1976, na de publicatie
van het rapport-Donner, een
brief, waarin hij de hoop uit
sprak „de gelegenheid te be
houden het land te dienen en
mede daardoor het vertrou
wen in mij te herstellen". Naar
het oordeel van het huidige
kabinet is de afgelopen vijftien
jaar „aan deze intentie op goe
de wijze inhoud gegeven".
Premier Lubbers heeft de
prins daarvoor, ook namens de
andere leden van het kabinet,
dank gezegd, aldus de verkla
ring van de Rijksvoorlich
tingsdienst.
a; TEE REISORGANISATIES ANNULEREN REIZEN NAAR JOEGOSLAVIË
A U
d de
HAAG Bij de
o se van een vakantie-
emming gaat het er
om wat er wérkelijk
e is in een land,
wat voor gevoelens
alen in de media op-
jen. Berichten over
h(* elijke bomaanslagen
?n "[Athene waren voor
mensen reden om
naar de honderden
meters verderop gele
eilanden Kreta en
dos te gaan._JDe revo-
r d4> in Thailand daaren-
hield nagenoeg
toerist thuis.
S«
lisch", noemt Ton van Eg-
het toerisme. Van Eg-
is docent psychologie
de Nationale Hogeschool
Toerisme en Recreatie in
en volgt met belangstel
de door de Golfoorlog
he arde reisindustrie. Ken-
ie een de eerste maanden
het jaar zich doorgaans
een stormloop op de reis-
aus, dit jaar bleven de
ingen uit. Het publiek
thuis, spaarde en had
dijk een zee van tijd om
isgidsen zorgvuldig te be-
ren. Diverse touropera-
ty moesten zelfs program-
he s bij drukken om aan de
m |lf vraag te voldoen. Toen
iren twee weken geleden
werd gestaakt, haastte men
zich naar het reisbureau om de
vakantiebestemming te boe
ken. De reiswereld slaakte een
zucht van verlichting. „Als de
oorlog nog langer had geduurd
hadden mensen hun gereser
veerde geld misschien aan iets
anders uitgegeven en hadden
wij de achterstand in boekin
gen niet meer kunnen inha
len", zegt een woordvoerder
van Neckermann.
Joegoslavië
Nu blijft de schade voor de
reisorganisaties wellicht be
perkt. Spanje en Portugal heb
ben zelfs geprofiteerd van de
Golfoorlog. De Spaanse toeris
tenindustrie die de laatste ja
ren in het slop is geraakt, mag
zich verheugen op vakantie
gangers die aanvankelijk naar
Griekenland, Joegoslavië of
Turkije wilden, maar uit angst
voor de Golfoorlog gekozen
hebben voor de meest westelij
ke bestemmingen. Nu de geal
lieerden korte metten hebben
gemaakt met Irak, trekt het
aantal boekingen voor Turkije
en Griekenland weer aan.
Maar niet voor Joegoslavië. Na
Tunesië, dat nog steeds een ne
gatief reisadvies heeft van
Buitenlandse Zaken, lijkt de
Joegoslavische toeristenindu
strie deze zomer de grootste
klappen te krijgen. Marysol en
D-tours hebben hun reizen
naar Joegoslavië geannuleerd.
De opstanden en de schrikba
rend gestegen prijzen (de Joe
goslavische dinar is gekoppeld
aan de Duitse mark) maken
het land volgens de reisorgani
saties onaantrekkelijk voor va
kantiegangers. De weinige
klanten die een reis hadden
geboekt, hebben een Spaanse
bestemming aangeboden ge
kregen of hun geld terugge
stort gekregen. Maar volgens
de Joegoslavië-specialisten
Phoenix en Yugotours gaat het
helemaal niet zo slecht met het
aantal boekingen. „Uit concur-
rentie-overwegingen kunnen
we niet zeggen hoe groot de
achterstand is in vergelijking
met vorig jaar. Maar we zien
niet in waarom de gebeurte
nissen in Joeslavië mensen er
van zou weerhouden naar Joe
goslavië te gaan. De meeste
toeristen gaan naar Istrië en
Dalmatië. Dat is vijfhonderd
tot achthonderd kilometer
verwijderd van Belgrado! Daar
merk je niets van onrust",
meent directeur M. Markovic
van Yugotours.
Vertrouwen
Maar de toerist laat zich niet
leiden door het aantal kilome
ters van vakantie-oord tot
brandhaard. Griekenland en
West-Turkije zijn vele honder
den kilometers verwijderd van
Irak, maar zullen naar alle
waarschijnlijkheid veel min
der toeristen trekken dan vo
rig jaar. „De beweegredenen
van mensen om niet naar een
bepaald land te gaan, zijn vaak
heel irrationeel. Ze hebben
vaak niets te maken met de si
tuatie ter plekke, maar met
het verlies van vertrouwen",
legt Van Egmond uit. De me
dia zijn volgens hem in staat
dat vertrouwen te maken of te
breken. „Als gevolg van grote
krantekoppen over vandalis
me aan de Nederlandse kust
liep het toerisme in '85 en '85
terug. Maar dat vandalisme
viel in werkelijkheid reuze
mee. Uitgezonderd een steek
partij in Schoorl was er eigen
lijk weinig gebeurd". De Ame
rikaanse media hebben er vol
gens Van Egmond helemaal
een handje van om zaken op te
blazen en paniek te zaaien.
„De nieuwsvoorziening in de
Verenigde Staten is sterk ge
richt op Amerika. Als er iets
buiten de eigen leefwereld ge
beurt, wordt dat al snel opge
blazen. Zo hebben de Ameri
kaanse media enorme ophef
gemaakt over de ramp in Tjer-
nobyl met als gevolg dat bijna
geen Amerikaan nog naar Eu
ropa durfde te komen". Meest
markante voorbeeld vindt van
Egmond het wegblijven van
veel Amerikaanse toeristen in
Europa nadat de media in '86
Libische aanslagen hadden
voorspeld. „Goed er was een
kaping geweest, maar verder
Zorgeloos
De reisorganisaties staan
machteloos tegenover angstge
voelens van het publiek. Tij
dens de oorlog hebben tour
operators geprobeerd met aan
trekkelijke aanbiedingen (an
nuleren zonder kosten) klan
ten te trekken, maar de oogst
was schaars. „Angst kun je
niet wegkopen", zegt één van
hen. Dat veel mensen nog
steeds huiverig zijn om naar
het vorig jaar razend populaire
Turkije te gaan, verbaast Van
Egmond niet. Turkije wordt
direct in verband gebracht
met de Golfoorlog en de beel
den van die strijd ziin nog
vers. Door de overweldigende
berichtgeving vanuit hét Golf-
gebied zijn andere ontwikke
lingen in de wereld op de ach
tergrond geraakt. Zoals de re
volutie in Thailand. „Door de
Golfoorlog is Thailand nauwe
lijks in het nieuws geweest.
Zouden de media uitgebreid
over de revolutie berichten
dan zou het annuleringen re
genen. Het internationaal toe
risme heeft weinig te maken
met het zoeken van avontuur
of pionieren. De mensen wil
len vertrouwdheid". Geen ge
donder met oorlogen, opstan
den en bomaanslagen, maar de
zorgeloze omgeving van
strand, zee, terrasjes en restau
rantjes. Dat er in het zonnige,
goedkope Turkije ook mensen
worden gemarteld, kan de va
kantiepret niet drukken. Van
Egmond: „Het toerisme is vrij
cynisch. Het trekt zich weinig
aan van wat er gaande is in
een land. Als het maar veilig
MONIQUE VAN DE VEN
Protest arts-assistenten
Zo'n 35 arts-assistenten van het ziekenhuis Leyenburg in Den Haag hebben gistermiddag voor het
stadhuis aan het Burgemeester Monchyplein bij wijze van demonstratie de lunch gebruikt. De art
sen zijn het niet eens met de werktijdenregeling die wethouder C. Martini (personeelszaken) heeft
gepresenteerd. Afgesproken was dat het landelijk SER-advies zou worden gevolgd, waarin staat
dat ook arts-assistenten recht hebben op een 38-urige werkweek en 12 atv-dagen. De wethouder
heeft echter een en ander veranderd. Zo gaat hij uit van een 48-urige werkweek en zijn de atv-
dagen geschrapt. Gistermorgen is er een gesprek geweest tussen de arts-assistenten en de wet
houder. Volgens woordvoerder Notenboom van de actievoerders heeft dat verder niets opgeleverd.
Op 20 maart vergadert de raadscommissie personeelszaken over de al twee jaar slepende affaire.
foto: stephen evenhuis
DEN HAAG Met het in
trekken van de Jeugdspaarwet
heeft het kabinet een einde
gemaakt aan wat bekend stond
als de Zilvervloot. Daarmee
wordt een bezuiniging geboekt
van vijftig miljoen gulden per
jaar. De Zilvervloot-rekening
bestond sinds 1958 en was be
doeld om het sparen door jon
geren te stimuleren. De over
heid keerde na negen jaar een
premie van tien procent over
het spaarbedrag uit. Volgens
het kabinet is deze regeling
achterhaald omdat de „moder
ne jeugd mondig genoeg is
haar eigen keuze te bepalen en
er inmiddels bij banken spaar-
vormen bestaan die langdurig
sparen belonen met een hoge
rente". De oude Zilvervloot-
contracten blijven van kracht.
nt: PvdA
l mpt met
rtrouw-
is kloof
(Vervolg van
de voorpagina)
HAAG PvdA-partij-
zitter Sint benadrukte gis-
vond een aantal keren dat
naêfhet eens is met de vele
.-aanhangers die woens-
rler°P een andere partij heb-
gestemd of thuis zijn
ng
he
kan ik het nou
met de kiezers?! Kennelijk
niet voldoende
rdering voor hetgeen de
A in het kabinet weet te
Éen. Ons grootste pro-
j| is de vertrouwenskloof
dat deel van het electoraat
het momenteel om welke
dan ook niet met ons
izitte'n".
wees het partijbestuur
niem het voorstel af van
kamerlid Piet de Visser en
imissaris der koningin
van Flevoland om
het kabinet te stappen.
Sint is de
leg< Êer
b, litie van CDA en PvdA nog
;ds in staat om de grote
atschappelijke problemen
deze tijd op te lossen. Ook
idee om voortaan te gaan
rekken met D66 en samen
deze partij een Progressie-
Volkspartij op te richten,
afgewezen door het par
estuur. „Je moet nu niet
een achterdeur de stem-
op D66 naar je toe probe-
te trekken", aldus Sint.
de PvdA de band met
eigen kiezers heeft her
kan er gekeken worden
de mogelijkheid van een
meent zij.
PLAN VOOR KOPPELING
PRIJS AAN ZUIVERING
DEN HAAG Een par
mantig knulletje van mis
schien twee of drie jaar op
rode gympjes bestudeert
aandachtig een glimmen
de, zilverkleurige kraan.
Na enig gefrunnik lukt
het hem de kraan open te
draaien. De druppels spat
ten in het rond en klate
rend stroomt het water
door het putje weg. „Wa
ter, het wonder uit de
kraan", zegt een stem ver
volgens. „Gebruik wat je
nodig hebt. Niet meer".
Met deze televisiespot en
soortgelijke advertenties in de
landelijke en regionale dagbla
den is vandaag een nationale
voorlichtingscampagne ingezet
om het drinkwaterverbruik
fors terug te dringen. Want de
fascinatie, zoals bij deze peu
ter, mag dan nog zo groot zijn
elke dag stroomt er immers
weer schoon en helder water
uit de kraan feit is dat het
milieu steeds meer te lijden
heeft onder het alsmaar stij
gende drinkwaterverbruik.
Reden voor de waterleidingbe
drijven verenigd in de VE-
WIN en de Stichting Natuur
en Milieu de consument er op
te wijzen hoe bijzonder dat
ogenschijnlijk gewone drink
water eigenlijk is en hoe be
langrijk het is er zuinig mee
om te springen.
Volgens VEWIN-directeur ir.
Th. G. Martijn wordt het mi
lieu op verschillende manieren
bedreigd als het gaat om de
drinkwaterwinning. „In ons
land maken we het meest ge
bruik van grondwater. Dat is
tamelijk schoon 'vanwege zijn
lange reistijd door de bodem,
makkelijk te zuiveren en rela
tief goedkoop. Je kunt water
echter niet oneindig aan de
bodem onttrekken zonder ge
vaar voor landbouw en milieu.
En we zien dan ook dat er op
sommige plaatsen al ernstige
verdroging optreedt, zoals in
de kop van Drente en Gronin
gen en bij de Utrechtse Heu
velrug en in het Gooi".
„Oppervlaktewater, zoals in de
Rijn en de Maas", vervolgt hij,
„is in beginsel overvloedig be
schikbaar. Maar hier is het
grote bezwaar weer dat het
ernstig verontreinigd is. De
vervuiling is er alleen uit te
halen met gebruik van chemi
sche stoffen, geavanceerde
technieken en veel energie.
Bovendien blijft er vervuild
reinigingsslib over", aldus
Martijn.
Middenmoot
Ruim tweederde van het totale
waterverbruik in Nederland
komt voor rekening van de
'gewone' huishoudens (eender
de gaat naar de industrie, re
creatie en landbouw). Zo con
sumeert de Nederlander in en
om het huis 130 liter drinkwa
ter per persoon per dag. Ons
land zit daarmee in de Europe
se middenmoot. Maar dat is
mers van de campagne. „Want
25 procent van die 130 liter
stroomt onnodig weg", aldus
dr. R. van Leuven van Natuur
en Milieu. „Het is dus van be
lang het drinkwaterverbruik
te beteugelen".
De vandaag begonnen voor
lichtingscampagne, die 3 mil
joen gulden kost en een jaar
gaat duren, moet de consu
ment een duwtje in de juiste
richting geven. Naast de spot
jes op tv en advertenties in de
dag- en weekbladen, is er on
der meer een brochure ('Water
sparen: alle beetjes helpen') sa
mengesteld die gedragstips
geeft vbor een zuinig gebruik
van water en allerlei techni
sche handreikingen doet waar
mee flink kan worden be
spaard. Ooit gehoord van een
zuinige douchekop, een water
besparende stortbak of een
doorstroombegrenzer op de
kraan? Met een kleine aanpas
sing in de badkamer of wc
blijkt het milieu behoorlijk ge
holpen, aldus de brochure.
De VEWIN en Natuur en Mi
lieu willen uiteindelijk naar
Een kwart van
de 130 liter
water die de
gemiddelde
Nederlander
dagelijks
verbruikt,
verdwijnt
onbenut in het
riool.
een besparing in het jaar 2000
van 10 tot 25 procent op het
huidige drinkwaterverbruik.
Of alleen een voorlichtings
campagne daar voldoende
voor is, wordt betwijfeld.
Daarom wordt door de water
leidingbedrijven ook gestu
deerd op andere mogelijkhe
den, zoals het verhogen van de
prijs voor water. Ir. Martijn:
„Je zou kunnen proberen door
middel van een prijsverhoging
het verbruik terug te dringen.
Bijvoorbeeld door alle kosten
die met water te maken te
hebben, dus ook de rioolzuive
ring en de afvalwaterheffing,
aan elkaar te koppelen. Dat
gebeurt ook al in andere Euro
pese landen. Water zou dan
van de huidige 1,50 gulden per
kubieke meter ineens 5 of 6
gulden gaan kostenen dan
wordt het plotseling heel aan
trekkelijk om te bezuinigen.
We weten dat de minister van
VROM zeer sympathiek tegen
over dit idee staat".
asperenhobbes
DOOR BILL WATERSON
Ginjaar treedt af
DEN HAAG De partijvoor
zitter van de VVD, dr. Leen-
dert Ginjaar, zal in oktober van
dit jaar aftreden. Ginjaars ter
mijn loopt nog tot 1992, maar
hij acht de tijd rijp voor een
nieuwe partijvoorzitter die zich
fulltime aan de VVD kan wij
den. Ginjaar, voorzitter van de
Nationale Gezondheidsraad en
oud-minister van volksgezond
heid en milieuhygiëne, speelde
verleden jaar een belangrijke
rol bij het vertrek van fractie
voorzitter Voorhoeve. Op een
partijvergadering in Zwolle
kwam hem dat op zware kri
tiek te staan, maar zijn positie
kwam niet echt in geding.
FOTO: DIJKSTRA
Buitenlandse belangstelling
voor taalprijs in Voorburg
VOORBURG De door Voorburg in januari uitgereikte taal
prijs voor in begrijpelijk Nederlands schrijvende ambtenaren
heeft buitenlandse belangstelling gekregen. De Duitse stad Kre-
feld en de Koninklijke Federatie van Gemeentesecretarissen in
België hebben Voorburg gevraagd hoe je zo'n taalprijs voor amb
tenaren moet instellen.
De Voorburgse taalprijs werd ingesteld naar aanleiding van de
cursus Begrijpelijk schrijven voor ambtenaren. Daaraan werd
deelgenomen door 125 werknemers van de gemeente. De cursus,
die was opgezet door gemeentevoorlichter en neerlandicus Peter
Zuijdgeest, is inmiddels ook aangeslagen bij de gemeenten Kat
wijk, Leiden, Alkemade, Raalte, het ministerie van WVC, de
SER en de Technische Universiteit Delft. Burgemeester drs.
H.B. Eenhoorn van Voorburg heeft in een brief aan alle ge
meentesecretarissen van Nederland de cursus aanbevolen.
De taalprijs krijgt overigens ook navolging in eigen land. Den
Haag heeft het idee overgenomen en de gemeenten Sassenheim
en Zwolle, een grote verzekeringsmaatschappij en een bank
hebben informatie aangevraagd.
De Oberstaddirektor van het Duitse Krefeld schrijft in een in
het Nederlands gestelde brief „Hoe wy vernomen hebben ver
geeft U een preis aan de medewerkers binne de gemeentelyke
adminestratie, die de beste en omganglykste taal ten uiting weet
te brengen in het omgaan met de burgers van de stad. Wy wilde
Uw voorbeeld volgen, en iets in dezelfde richting starten".
Peter Zuijdgeest zegt blij te zijn met de belangstelling voor zowel
de cursus als de prijs. „We hebben hier bij de gemeente gemerkt
dat zo'n initiatief erg leeft onder de mensen. We hebben nu al
inzendingen binnen voor de prijs van januari '92".
Haagse wijken in geweer
tegen plannen Madurodam
DEN HAAG De wijken
rondom de Scheveningse Bos
jes in Den Haag dreigen naar
de Raad van State te stappen
om aantasting van het groen
in hun omgeving tegen te
gaan. Ze vinden vinden het
huidige plan voor uitbreiding
van Madurodam, 'onverteer
baar' en bereiden acties voor.
Een brief naar de groenmin-
nende koningin Beatrix ligt al
klaar.
Het ontwerp bestemmingsplan
Scheveningse bosjes, dat mor
gen ter discussie staat in de
raadscommissie voor ruimtelij
ke ordening, biedt te veel
ruimte om 'maar je gang te
gaan', meent mr. Rupert van
Heijningen sprekendnamens
alle wijkorganisaties. „We zul
len naar de Raad van State
stappen als morgenavond
blijkt dat er niet valt te praten
met het gemeentebestuur over
alternatieven". We moeten
alle middelen inzetten, want je
kunt rustig spreken van mi-
lieuterroristiscne activiteiten
van het gemeentebestuur".
Volgens de jurist is het juri
disch gezien geen probleem
om als gemeentebestuur nu
alsnog de plannen voor uit
breiding van de miniatuurstad
terug te draaien. „In de defini
tieve raamovereenkomst tus
sen Madurodam en de ge
meente staat onder meer aat
als Madurodam vóór 1 juli
1990 dus nota bene vorig
iaar niet definitief een
bouwplan heeft ingediend, de
gemeente als zij het wil het
Madurodamplan kan tegen
houden. Verder staat er een
bepaling in de overeenkomst
dat beide partijen zonder scha
declaims wederzijds van de
uitbreiding kunnen afstap
pen". Van Heijningen windt
zich er over op dat nooit alter
natieven voor de uitbreiding
van de kleinste stad van Ne
derland zijn onderzocht. Uit
het ontwerp-bestemmingsplan
Scheveningse Bosjes dat nu op
tafel ligt, blijkt dat niet alleen
met een uitbreiding van Ma
durodam rekening wordt ge
houden. Er is nu ook ruimte
voor nieuwbouw van een ten-
nishal en meer tennisbanen bij
De Bataaf, de aanleg van een
urnenveld, de bouw van een
aula voor de Algemene Be
graafplaats, en de aanleg van
een tramkeerlus voor Maduro
dam. Hiervoor moet meer dan
een kwart van de Schevening
se Bosjes verdwijnen. „Na onze
felle protesten tegen het nieu
we Madurodam in het verle
den, ligt er nu nog meer groen
op de offerplaats".
