Wij zijn ook maar
ewone mensen
1955,»
9190,»
CcidacSou/itmt
Vaak overhaaste reacties
bij 'seksueel misbruik'
Tien miljoen voor
hulp Tsjernobyl
ONINKLIJK PAAR OP RADIO EN TELEVISIE:
inds Kok de luiken opende zijn miljoen stemmers het raam uitgesprongen
Lezersservice
-A
SPHSBERGE\/\OORSE KIST
GENLAND
ZATERDAG 9 MAART 1991 PAGINA 5
iineenten mogen tropisch
rdhout niet verbieden
HAAG Het kabinet is er tegen om
eenten de mogelijkheid te geven het ge
le van hout uit tropische regenwouden
un gemeenten te verbieden. Het kabinet
niet verder gaan dan het instellen van
keurmerk voor hout dat geoogst is op
manier die het milieu niet aantast,
heeft het kabinet besloten op voorstel
staatssecretaris Gabor van natuurbeheer
minister Pronk van ontwikkelingssa-
werking. Het is bedoeling het keurmerk
voeren in 1995 of zoveel eerder als mo
lt is. Gemeenten kunnen wat het kabi-
betreft niet verder gaan dan het geven
voorlichting over de schadelijkheid van
verwerken van hout uit tropische regen-
Samenwerking nodig
bij opsporing vermisten
UTRECHT Regionale teams, waarin
politie, huisartsen, maatschappelijk wer
kers en het Bureau Slachtofferhulp sa
menwerken, moeten de problemen rond
vermiste personen gaan aanpakken. Deze
aanbeveling werd gisteren gedaan op een
studiedag in Utrecht. Centraal stond de
„vergeten groep achterblijvers" van ver
miste personen. Ook moet de politie vol
gens de deelnemers een betere registratie
opzetten van vermisten. Verder dienen de
vaak door familie ingeschakelde parag
nosten een stapje terug doen omdat die
meer leed aanrichten dan ze goed doen.
Bovendien werd de oprichting bepleit van
een belangenvereniging van „achterblij-
UTRECHT Als professionele
hulpverleners bij kleine kinderen
seksueel misbruik vermoeden is het
risico van overhaaste reacties groot.
De medische adviescommissie en zes
hoogleraren van de raad van advi
seurs van de vereniging 'Ouders
voor kinderen' stellen dit in het art
senblad Medisch Contact. Bij de ver
eniging zijn verschillende gevallen
bekend van kleine kinderen die
plotseling en volkomen onvoorbe
reid soms zelfs door de politie
uit het gezin zijn gehaald alleen op
grond van vermoedens van kinder
beschermers. Daarom moet volgens
de vereniging snel een discussie op
gang komen over het beleid van art
sen als bij verdenking op mishande
ling en seksueel misbruik van jonge
kinderen de officiële kinderbescher
ming is ingeschakeld. Zij betreuren
het dat er nog steeds geen landelijk
protocol bestaat, hoewel er onder
meer in het Bolderkar-rapport
wel enkele richtlijnen zijn gegeven
en het Nederlands Instituut voor
Psychologen heeft gewaarschuwd te
gen het gebruik van „anatomische
poppen" bij het onderzoek.
Waddenvereniging
vreest samenwerking
GRONINGEN De Waddenvereni
ging maakt bezwaar tegen een samen
werkingsverdrag dat de Noordelijke
provincies Groningen, Drenthe,
Friesland en Overijssel en de Duitse
deelstaten Niedersachsen en Bremen
binnenkort afsluiten.
Volgens de Wadden vereniging willen
de betrokken partijen de economische
structuur van het betreffende gebied
versterken, maar houden ze geen re
kening met de gevolgen voor het mi
lieu.
Een brief van deze strekking heeft de
Waddenvereniging gisteren aan de
betrokken partijen gestuurd.
DEN HAAG Nederland zal aan de Sovjet
unie een bedrag van 10 miljoen gulden ter
beschikking stellen voor medische hulp aan
de bevolking die getroffen is door radioactie
ve besmetting als gevolg van het ongeluk met
de kerncentrale in Tsjernobyl in april 1986.
Het bedrag is bestemd als bijdrage in het op
zetten van een polikliniek waar mensen te
recht kunnen voor onderzoek.
De kliniek wordt waarschijnlijk gevestigd in
de stad Gomel in Wit-Rusland, dat ligt in het
centrum van het besmette gebied.
Een aantal Russische deskundigen zal in het
kader van het project naar Nederland komen
voor het krijgen van een gespecialiseerde
training.
en
[VERSUM Nadat
itenla Haasse voor de NOS
interview met konin-
Beatrix maakte en Ria
mer prins Claus te
■ken kreeg, was het nu
jeurt aan W.L. Brugs-
om het koninklijk
tezamen voor de ca-
a te brengen. In een
durend gesprek, dat
;gen op televisie en ra-
wordt uitgezonden
(10 uur, Nederland 3,
io 1), gaan koningin
irins ontspannen in op
jen over hun persoon
leven en publiek
itioneren. Hieronder
weergave van het ge-
Beatrix en Claus geen ge-
k willen ontvangen,
liever zien dat iedereen
ederland een boom plant,
m heel Nederland plezier
len hebben van" ons feest",
gt de koningin. „Het beste
ve kunnen doen is onze
leefomgeving mooier
:n. Ik geloof dat iedereen
doen voor het milieu,
positiefs voor Nederland
s. „Zo betrek je de men-
\i| het beleid zonder dat
owheid iets hoeft te doen,
femt het van onderop,
sen begrijpen dat bomen
I zijn voor het milieu en
schien kan deze actie een
rbeeld zijn voor de rest van
ft'ereld".
pma: Dat herinnert me
uw kersttoespraak van
die u besloot met een ci-
van Luther: 'als morgen
i'ereld zou vergaan, zou ik
gen nog een appelboom
len'. Vergaat de wereld?
„Het probleem is niet
de wereld vergaat, maar
wij de wereld verpesten,
aarde zal zich wel weer
tellen zodra de boosdoe-
verdwenen zijn".
,Het eerste wat we
g; nen doen is zoveel moge
bomen planten. Het is
een geste, bedoeld als
aanzet en misschien als voor
beeld. De mens is bij uitstek
een denkend wezen en zou het
eerst geroepen moeten zijn te
beseffen wat er aan de hand is
en daar ook consequenties uit
trekken".
Duitser
Brugsma: Laten we even te
rugkeren naar 1966, het jaar
van uw huwelijk, in een tijd
waarin alles mocht, behalve
trouwen met een Duitser.
Claus: „Ik voelde me overval
len door die reactie, maar heb
uiteindelijk wel begrip kun
nen hebben voor degenen die
mij niet konden aanvaarden".
Beatrix: „We hebben ons best
gedaan het te analyseren en
gezien dat het om verschillen
de groepen ging, waarop we
ook verschillend moesten rea
geren. Het moeilijkste vond ik
een antwoord te vinden voor
die mensen die er echt moeite
mee hadden vanwege hun ei
gen oorlogservaringen; dat
hebben wij ons het meest aan
getrokken. Daarnaast waren
er allelei mensen die mij niet
zo leuk vonden of hun eigen
onlustgevoelens kwijt wilden,
tegen het establishment in op
stand kwamen en nou ja, wij
waren toch wel het toonbeeld
van establishment. Misschien
nog steeds wel".
Brugsma: Daarna brak de fase
aan waarin u op Drakesteyn
woonde.
Beatrix: „Dat was een goeie
tijd, dat waren heel fijne ja
ren".
Claus: „We waren een gezin
met een mooi huis, een mooie
tuin en met kinderen die een
bron waren van intense
vreugde en geluk. We waren
daar echt gelukkig, het is een
afgesloten periode uit ons le
ven, maar we denken er met
veel plezier aan terug".
Kroning
Brugsma: Toen brak het mo
ment van uw inhuldiging aan
en moest u weer haar Amster
dam, die lastige stad. Maar de
sfeer was anders: grimmig.
Beatrix: „De hele sfeer was ge
kant tegen alles wat wij verte
genwoordigden. Het ging mis-1
schien minder tegen ons per
soonlijk, maar ik kan dat toch
niet echt losmaken. Het bleef
verzet dat ik heb gevoeld, dat
ik me heb aangetrokken en
meegedragen in mijn werk.
Zoiets laat je niet onberoerd,
ook niet op de dag zelf".
Brugsma: Wat was ook weer
de leuze? Geen kroning, maar
woning?
Brugsma: Maar toen volgde
koninginnedag 1988. U maakte
een wandeling door de Jor-
daan en er was een markt
koopman die riep: 'meid, kom
hier, laat me je omhelzen
Beatrix: „Dat was een hele
mooie, blijde dag".
Claus: „We waren er van uit
gegaan dat het mogelijk moest
zijn voor de koningin om op
koninginnedag met haar gezin
door de hoofdstad te lopen. De
spontane reacties bewezen dat
dat juist was".
Beatrix: „Op zo'n dag is Am
sterdam op z'n best".
Openheid
Brugsma: Op Drakesteyn leef
de u nog als een bijna gewoon
gezin, vanaf nu, op Huis ten
Bosch, werd u geleefd.
Claus: „Sinds 1980 is er heel
wat veranderd in het maat
schappelijk milieu waarin wij
functioneren. Mijn vrouw
heeft een heel eigen functie
gekregen, waar ik meestal bui
ten sta".
Beatrix: „Niet altijd".
Claus: „Op staatsbezoeken
niet, maar er zijn toch wel veel
dingen waar ik buiten sta. Dat
hangt ook samen met het ge
heim van Huis ten Bosch: er
zijn dingen die alleen de ko
ningin aangaan. Maar daar
naast bestaat er je familiele
ven, waar ook de kinderen
nauw bij betrokken zijn".
Beatrix: „Ik kan wel zeggen
dat wij het gelukkig erg goed
met elkaar hebben".
Claus: „Wij zijn heel ouder-
Brugsma: Wat nergens ter we
reld gebeurt, gebeurde hier:
toen u depressief was, stond
dat gewoon in de kranten te
lezen. Vanwaar die openheid,
die glasnost?
Claus: „Ik geloof dat als je in
zo'n toestand bent je het ge
voel hebt dat je het niet kunt
verstoppen, dat het beter is er
open over te zijn. In het Duits
zeggen ze: leugens hebben
korte benen. Ik heb me er al
tijd prettig bij gevoeld aan
mensen die met ons meeleef
den de waarheid te vertellen".
Beatrix: „We wisten dat we
moesten rekenen op een lange
periode van genezing, dus was
het beter te accepteren dat zul
ke dingen alle mensen kunnen
overkomen".
Claus: „Wij zijn ook maar ge
wone mensen".
Beatrix: „We hebben wel er
varen dat het erg verrijkend
kan zijn als je er samen door
heen komt".
Claus: „Nu is het goed, de
ziekte is achter de rug. Maar
het voelt niet net als na een
beenbreuk, het gaat dieper,
het beïnvloedt je denken, je
persoonlijkheid. Je wordt
nooit meer degene die je voor
je ziekte was".
Republiek
Brugsma: Wat vindt u het aar
digste aan dit land?
Claus: „Ik zou niet weten wat
ik het aardigste vind; ik weet
wel dat ik als ik ergens anders
in de wereld geweest ben, al
tijd ontzettend blij ben weer
thuis te zijn. Dat gaat zelfs zo
ver dat ik me vaak bij vertrek
van Schiphol al afvraag waar
om ik eigenlijk wegga. Wat
belangrijk is, is hoe je je voelt
in een land, als individu, als
Claus. Wel, deze Claus voelt
zich hier heel thuis. Alles is
hier heel bijzonder geregeld,
altijd gericht op het welzijn
van de mensen en door en
door democratisch".
Brugsma: Maar er zijn er die
er nog aan vinden ontbreken
dat het geen republiek is.
Claus: „Ik zeg tegen buitenlan
ders altijd dat we een repu
bliek zijn, met een bijzondere
band met één familie waaruit
we onze president kiezen".
Brugsma: Wat is u het liefst
geweest in de afgelopen 25
Beatrix: „Onze jongens".
Claus: „Ja, de komst van onze
kinderen, de tijd die we met
hen hebben gehad, het bege
leiden van hun ontwikkelen;
het is natuurlijk een proces
met ups en downs, soms ben je
boos en wil je ze terug sturen
naar waar ze vandaan kwa
men, maar ze zijn de grootste
bron van onze vreugde".
Brugsma: Beschrijft u ze eens,
te beginnen bij de jongste.
Beatrix: „Constantijn is de
meest artistieke van de drie.
Hij heeft heel veel talenten en
is heel toegankelijk. Ik hoop
dat hij ook nog goed studeert;
hij doet rechten in Leiden.
Friso is heel anders. Die heeft
het op zich genomen er een
tweede studie bij te nemen. Op
de één of andere manier redt
hij dat: als hij werkt, werkt hij
ontzettend hard. Maar als hij
geniet van andere dingen, dan
doet. hij dat ook intens. Wil-
lem-Alexander is een heel
warm en goed mens. We heb
ben er een hele fijne zoon aan.
Hij bereidt zich met inzet en
zorg voor op zijn toekomstige
taak en dat doet hij erg goed".
de PvdA is het the day after. De partij likt de wonden van
desastreuze nederlaag bij de statenverkiezingen afgelopen
nsdag; omgerekend verloor de partij zeventien kamerzetels,
partijbestuur van de PvdA vergadert maandag over de cri-
lie volgens sommigen het begin van het einde is. Of is er
nog een manier waarop de sociaal-democraten weer voor-
rts kunnen? „De PvdA moet met D66 een 'niet-aanvalspact'
en: of samen in de regering, of samen in de oppositie".
N HAAG Het was
ruari 1990, het kabinet
>bers/Kok zat er nog
'CTpr net, toen Paul
effer, medewerker
het wetenschappelijk
eau van de PvdA, het
ste schot voor de boeg
I te. „Ik ben zeer pessi-
tisch over het vermo-
van de PvdA., zichzelf
'kelijk te vernieuwen",
hij. „De PvdA vertoont
enen van stagnatie. Ze.
akt een matte, apathi-
indruk. Iedereen
ft zich tevreden over
>uik, zo van: we heb-
ons doel bereikt, we
n in de regering,
tr nu beginnen de pro
llen pas werkelijk: hoe
voorkomen dat de
dA niet meer is dan
voorzichtig amende-
nt op het CDA-beleid?"
zaak voor de malaise was
'ens Scheffer vooral de
'tarring binnen de partij,
eringe bereidheid tot luis-
n, tot verandering. Alsof
helemaal niet nodig was.
effer: „Het wordt enorm
erschat, hoe sterk de on-
ffo'iidse crisis in de partij is.
vdA is richtingloos". Niet
Wonderlijk dat een partij
een dergelijke waterige
i" 'titeit tenonder gaat als zij
coalitie aangaat met een
zelfverzekerde partner als het
CDA. Na anderhalf jaar Lub-
bers-Kok hebben de kiezers
laten weten de PvdA inder
daad te ervaren als niet meer
dan 'een voorzichtig amende
ment op het CDA'. En ze heb
ben laten weten daar niet van
gediend te zijn. „De PvdA had
veel meer initiatieven moeten
nemen en haar identiteit niet
louter mogen ontlenen aan het
afwijzen van CDA-suggesties",
concludeert Wim Meijer, oud
fractievoorzitter van de PvdA,
thans commissaris van de ko
ningin in Drenthe.
Maar waar had de PvdA haar
initiatieven vandaan moeten
halen? Ze weet niet waar ze
die zoeken moet. In de tradi
tionele vereenzelviging met de
kleine man? Maar die bestaat
nauwelijks meer. In een bre
dere doelgroep, die van de
weldenkende middenklasser?
Maar die zit al bij D66. In de
idealen van de sociaal-demo
cratie? Maar die zijn of al ver
wezenlijkt of reeds in rook op
gegaan. Samenvattend concen
treren de problemen van de
PvdA zich rond drie punten:
allereerst de ideologische cri
sis, vervolgens de actuele poli
tieke situatie (de positie bin
nen de coalitie) en ten slotte
de verhouding met D66.
Ficties
Jan Schaeffer, de recht-voor
zijn-raap-PvdA'er, vindt dat
de partij zijn uitgangspunten
veel meer moet toetsen aan de
werkelijkheid. „Waarom fic
ties overeind houden?", vraagt
de voorzitter van de werk
groep sociale vernieuwing zich
af. „Ze zijn in de partij zo met
zichzelf bezig. Niets wordt
meer getoetst aan de werke
lijkheid. Ga eens de markt op,
duik eens een café in en praat,
luister en kijk. Als je merkt
dat iets niet klopt met het pro
gramma, moet je dat program
ma veranderen. Op die manier
bereik je mensen die niet naar
de vergaderingen gaan waar
toch altijd dezelfde mensen
komen, die daardoor denken
dat ze met de waarheid bezig
zijn en iets alleen maar. steu
nen omdat het nu eenmaal in
het programma staat".
Schaeffer pleit ervoor dat de
drie progressieve partijen,
PvdA, D66 en Groen Links bij
verkiezingen als één lijst ope
reren. als een soort federatie,
met alleen afspraken op een
aantal hoofdpunten. „Dan
functioneer je als één fractie.
Dan heb je misschien wel veel
dissidenten, maar dat maakt
politiek alleen maar spannend,
nu val ik er geregeld bij in
slaap. En er moet dan één lijst
trekker zijn. Ja, Van Mierlo
zou een goeie zijn. Heb ik geen
bezwaar tegen, het hoeft van
mij geen PvdA'er te zijn. Maar
als we nu niets doen, is het af
gelopen. Met ons hele demo
cratische systeem. En daar lig
ik wakker van".
Erfgoed
Frans Moor, binnen de fractie
bewaker van het socialistische
erfgoed en uit dien hoofde on
langs nog in conflict met frac
tievoorzitter Wóltgens, weet
wel waar de PvdA thuis hoort:
niet in het midden, want daar
zit iedereen al, maar aan de
linkerkant van het politieke
spectrum. Dat de partij zich de
afgelopen jaren onder aanvoe
ring van Sint en Kok heeft
losgeweekt van de traditionele
achterban, heeft volgens Moor
niet alleen het vertrek teweeg
gebracht van de spreekwoor
delijke arbeiders, maar ook
van de beter-verdienenden,
die uit solidarideit op de PvdA
stemden. „Die verwachten van
de PvdA dat ze opkomt voor
de mensen aan de onderkant,
dat die mensen geholpen wor
den in plaats van verder in de
problemen gebracht, anders
haken ze af".
De interne discussie binnen de
PvdA, die de nodige rapporten
(ADVERTENTIE)
(D 070 - 3 190 882
SPECIAAL VOOR U HEBBEN WIJ EEN
FANTASTISCHE CRUISE SAMENGESTELD
/7TV\
CRUISE
15-daagse reis
Vertrek: 7 juli vanuit Amsterdam
Vanuit uw gemakkelijke dekstoel de fraaie
Fjordenpracht en het bijna verlaten Spits
bergen te bewonderen, ontspannen genie
ten van voortreffelijke culinaire gerechten,
amusement en sfeer in de lounges beleven,
uw favoriete drankje drinken aan een van
de intieme bars.
Dat zijn de trefwoorden van de m.s. The
Victoria Spitsbergen cruise. Een reis naar
het land van de Middernachtzon. En dat
voor uitermate vriendelijke prijzen!
Te meer als u bedenkt wat bij een cruiseva
kantie allemaal bij de reis is inbegrepen.
Inclusief m basis volpension speciale reis-
begeleiding
Bij verblijf in een comfortabele 4-persoons-
hut bedraagt de reissom
2-persoonsbinnenhut
vanaf
Vraag vrijblijvend ons uitgebreide programma
Inlichtingen en en boekingen telefonisch onder
nummer 070-3190882, maandag t/m vrijdag
de Goudsche Courant. Markt 26., Gouda-
SIJTHOFF PERS
en nota's heeft voortgebracht,
is volgens Moor volstrekt langs
het publiek heengegaan. „De
mensen hebben forse kritiek
op de PvdA, maar hun geluid
sneuvelt in de partij-organisa
tie, het wordt niet doorgesluisd
naar de top". Terwijl de partij
leiding zich boog over Schui
vende Panelen en Bewogen
Beweging, liepen de kiezers
weg, aldus Moor. „Sinds Kok
de luiken heeft opengezet, zo
als hij dat noemde, zijn een
miljoen stemmers het raam
uitgesprongen".
Overigens wijt Moor het ver
kiezingsdebacle vooral aan een
slechte presentatie van de
PvdA-inbreng in het rege
ringsbeleid. „Wat ik de afgelo
pen drie weken zo langs de
straten heb vernomen, wijst er
op dat men in het beleid niets
herkent van de PvdA". Met
name de PvdA-bewindslieden
zijn te angstig geweest, zegt
Moor. Zij wilden zo graag re
geren en waren zo bang het
CDA voor het hoofd te stoten,
dat ze totaal vergaten hun ei
gen gezicht te tonen. „We had
den moeten laten zien dat we
geknokt hebben voor onze
principes, dat we vechten voor
onze mensen".
Jan Schaeffer: „Die hele Tus
senbalans is zo onhelder ge
weest, dat niemand meer kon
zien waar de PvdA voor stond
en waar er compromissen zijn
gesloten met het CDA. Daar
door vertrouwen veel mensen
de PvdA niet meer. Dat is een
heel groot verwijt".
Slim
Volgens Moor heeft D66 „heel
slim" geprofiteerd van de
zwakke presentatie van de
PvdA. Over de gewraakte
maatregelen uit de Tussenba
lans hoorde je Van Mierlo niet,
aldus Moor, want daar was hij
het wel mee eens. Nee, de
D66-voorman sprak liever
over de kloof tussen burgers
en politiek en dat sloeg aan.
De ontevreden stemmers hap
ten graag toe, ze konden zon
der naar de VVD over te hoe
ven steken toch hun afkeuring
voor het beleid kenbaar ma
ken: lang leve D66.
Wim Meijer zag het met lede
ogen aan. Hij onderschrijft de
stelling van VVD-leider Bol-
kestein dat PvdA en VVD
twee communicerende vaten
zijn: als de één wint, verliest
de ander en omgekeerd. Voor
al als de één in de regering zit
en de ander in de oppositie,
worden de twee tegen elkaar
uitgespeeld, zo heeft de histo
rie aangetoond. Meijer vindt
dat zonde en stelt voor dat
PvdA en D66 een 'niet-aanval-
spact' sluiten: of samen in de
regering, of samen in de oppo
sitie. Maar nooit meer samen
vechtend om een been.
Jan Schaeffer vindt dat PvdA
en D66 uitwisselbare partijen
zijn. „De PvdA heeft voor de
formatie van het kabinet ge
zegd D66 erbij te willen hou
den. Tijdens de formatie liet
men Van Mierlo in de steek.
Dat is afgestraft door de kie
zers. De reactie van de PvdA
zou nu moeten zijn dat ze twee
zetels in het kabinet beschik
baar stelt aan D66. Hoe je het
ook wendt of keert, er zijn
woensdag gewoon landelijke
verkiezingen geweest. De kie
zer heeft ook op die manier
gestemd, heeft een signaal wil
len geven: zo kan het niet lan
ger. Ik ken leden van de
PvdA die om die reden geen
PvdA hebben gestemd. Daar
moet je consequenties uit trek
ken. De kiezer verwacht nu
een antwoord en geen bestraf
fende vinger".
STEVO AKKERMAN
DICK HOFLAND
