'finale
De vriendenkring van Liesbeth List
'Kinderen van
mijn fans
komen nu
ook kijken'
ZATERDAG 9 MAART 199]
EINDHOVEN - Herman Pieter de Boer
(62), schrijver, dichter, zet zijn Betty-
Boop-kofïïebeker neer en imiteert op hu
moristische wijze enkele van zijn jeugd
helden. Stripfiguren die, met viervingeri-
ge handjes, zich naar achteren gebogen
lam schrikken. „Alleen het petje dat in
zo'n geval altijd direct omhoog vliegt wil
maar niet lukken".
Hoewel zijn meest geliefde stripfiguur op
dit moment de 'moppige, wulpse' Betty
Boop is, geeft een andere stripheld dezer
dagen reden tot feest voor De Boer. De
voor-oorlogse avonturen van Sjors,
voorzitter van de roemruchte rebellen
club, zijn immers opnieuw uitgegeven.
Negenentachtig 'vrolijke vertellingen'
van geestelijk vader Frans Piët zijn in
een oplage van 1200 stuks in facsimile-
uitgave herdrukt door uitgever Boumaar
uit Zutphen.
Feest voor Herman Pieter de Boer, voor
wie de blonde avonturier
Sjors een van de belangrijk
ste figuren uit zijn jeugd
was. „Mijn ouders ontvin
gen de Panorama, en daar
zat een bijlage over Sjors
en de rebellenclub in. Die
heb ik stukgelezen. Ook
kende ik de Amerikaanse
versie al uit de jaren dertig,
Winnie Winkle van de te
kenaar Martin Branner, op
wie Sjors duidelijk geïnspi
reerd was".
Sjors, maar ook andere
strips en jeugdboeken, wa
ren van ongekend grote in
vloed op zijn ontwikkeling,
zegt De Boer. „Met mijn
vriendjes deed ik alles na
wat we in de boeken en
bladen lazen. We bouwden
net als Sjors een clubhuis,
we vormden een soort ge
heime club, net als de re
bellenclub. De Zwarte
Hand, de geheimzinnige
club van Pietje Bell, deden
we ook na. Het in het ge
heim ergens vertoeven (in
een kelder of op een veldje)
vonden we heel spannend.
De verhalen zetten blijk
baar de inspiratie in gang.
Maar vreemd genoeg heb
ben we zelf niets nieuws
bedacht, we ontleenden al
les aan de strips".
Zijn liefde voor Sjors ging ver, zegt Her
man Pieter de Boer. „Ik ging veel. hou
den van de figuren uit de verhalen. Ik
identificeerde me zo met Sjors, dat ik
ook zijn ronde page-kapsel wilde heb
ben. Helaas mocht het niet van mijn
moeder. Om de zoveel tijd bracht ze me
naar de kapper, en liet mijn haar van
achteren helemaal opknippen, met van
die stekeltjes op m'n kruin. „Zo, weer
een lekker fris koppie", zei ze dan. Maar
ik vond het verschrikkelijk. En nog
steeds hou ik niet erg van kort haar".
HERMAN Fll- 1TR DE BOER OPOE EOOEN OVE R Ol DE' SJORS- WON El RE N
Sinterklaas
De boeken van Sjors verschenen meestal
tegen Sinterklaastijd, herinnert De Boer
zich. „Ik weet nog dat ik een keer als
klein jongetje de avond voor Sinterklaas
al een nieuw boek van Sjors klaar zag
staan op de tafel in de huiskamer, te
midden van andere cadeautjes. Sinter
klaas was blijkbaar al eerder langsge-
weest dan hij beloofd had. Ik hoorde
mezelf bijna hardop zeggen: „Hij kon
zijn ogen niet geloven".
„De momenten waarop een nieuw Sjors-
boek uitkwam waren echt hoogtepunten
in mijn kinderjaren. Mijn kinderen heb
ben nu ook soortgelijke fascinaties, al
leen op andere gebieden. Mijn zoon leeft
van elpee naar elpee van de groep
Queen, mijn dochter heeft hetzelfde met
Whitney Houston, haar hele slaapkamer
Herman Pieter de
Boer: „De
momenten waarop
een nieuw Sjors-
boek uitkwam
waren echt
hoogtepunten in
mijn
i
EVENHUIS
hangt vol met posters en affiches. In we
zen verschilt aat niet veel van mijn ge
voelens voor Sjors destijds".
Nevenland
Een definitieve versie van de nieuwe
Sjors-uitgaven heeft De Boer nog niet,
hij moet het met de drukproeven stellen
die uitgever Ron Streppel hem toestuur
de. „Wanneer ik die verhalen van Sjors
weer lees, komt mijn hele jeugd weer te
rug. Ik voel me weer in de sfeer van die
jaren. Van de verhalen herken ik alles,
de plaatjes, het verhaal. Bij het begin
weet ik nog precies hoe ze aflopen".
Hoe groot het belang van Sjors en ande
re striphelden was, tekende De Boer ook
op in zijn gedicht 'Nevenland':
Al jong, en teder nog van leden,
wist hij bij elke ademhaal
het ware leven zuur en schraal
geen avontuur maar stuurse zeden.
Hij leefde voort, maar ontevreden,
en leek wellicht niet erg normaal,
tot hij per step en illegaal
een nevenland is ingereden.
Utopia! De hof van Eden!
Hij zwelgde lust en zegepraal.
Soms was hij mooi, soms geniaal,
soms Valiant, soms femme fataal
als Betty Boop. Hij had betreden
de wereld van het stripverhaal.
De avonturen van Sjors en zijn rebellen
club, die in de jaren dertig ook in het
blad Doe Mee stonden afgedrukt, maak
te voor de jonge Herman Pieter de Boer
zelfs het begin van de oorlog draaglijk.
„Ik herinner me nog heel duidelijk de
meidagen van 1940. Ik was met een
slecht rapport van school thuisgekomen,
mijn moeder strafte me daarvoor door
me het tijdschrift Doe Mee niet meer te
geven. Op 10 mei brak de oorlog uit. We
woonden in Rotterdam, dus we hebben
daar nog al wat ellende gezien door de
bombardementen. Als troost mocht ik
van mijn moeder weer de Doe Mee le
zen, en ze gaf me de laatste vier afleve
ringen die ze me onthouden had. Ik her
inner me niets van angst. Het begin van
de oorlog was voor mij alleen maar een
groot genoegen omdat ik die bladen
weer mocht lezen, terwijl om ons heen
de bommen vielen".
Ook Sally, de zus van Sjors die pas later
in de verhalen opdook, kon op de liefde
van de schrijver rekenen. „Ze bezit een
zekere erotische uitstraling, iets wat me
opwond. Tekenaar Frans Piet heeft me
eens verteld zelf ook verliefd te zijn
de Sally-figuur. Hij tekende haar met fjj
ne voetjes. Ze droeg jurken tot op h;
knieén, en daaronder verschenen dj
fraaie kuiten".
„Ik hou veel van vrouwen in stripverha]
len. Nu spaar ik bijvoorbeeld alles vj
Betty Boop. In haar begintijd, de jan
dertig, gold ze als een seksbom.
moppige wulpsheid. Die benen! Dat
te, beeldige hoofd, die kirrende erotïeL
Ik bezit ingekleurde videofilmpjes va;
haar, heb koekjestrommels met haar
beelding, bekers, agenda's. Elke nach
slaap ik in een ander, schoon Betty Boo|
nachthemd. Wanneer ik een paar uit
keihard gewerkt heb, is de grootste belo
ning die ik mijzelf kan geven het neer
zetten van de sjoelbak in de kamer. Dai
ga ik sjoelen, met op de achtergrond eei
videofilm van Betty Boop, die ik vanui
mijn ooghoeken gadesla. Intens genoe
gen is dat voor me".
Sjimmie
e<
ai
-i
,VE
De liefde van Herman Pieter de Boe'n.
voor Sjors hield op na de Tweede Wej*rinc
reldoorlog. In de oorlog zelf hield di'v^r
strip op te verschijnen, wegens gebrel®^
aan papier, en na de oorlog werd de jon
ge De Boer langzaamaan wat te out
voor stripverhalen. Bovendien deed eer
andere figuur zijn intrede in de Sjors
verhalen: de later onafscheidelijke Sjim
mie. Een negerjongetje, met aanvanke
lijk een grote bos kroeshaar, dikke lip
pen en een vaag Koeterwaals taaltji
(„Wij fijn fuiven gaan!"). Omdat he
kroeshaar wat lastig tekenen was, maak
te tekenaar Frans Piét er al snel ééi
krulhaar van, die onder het matrozenpe
tje van Sjimmie vandaan kwam.
Voor Herman Pieter de Boer hield dr
liefde voor zijn held hiermee echter op
„Ik vond dat niks, die Sjimmie. Ik be
schouwde zijn komst als verraad. Dat e
überhaupt iemand bijkwam vond ik on
prettig". Tekenaar Frans Piét dacht daa
uiteraard anders over. „Ik wilde SjonL»
een echt maatje geven, want hij was zo*-
alleen", zei de tekenaar later in inter
views. Kritiek over het clichébeeld
Piet met zijn Sjimmie gaf van negers
verwierp hij als volgt: „Zo overdrevet
als ik Sjors tekende, zo maakte ik Sjinv
mie ooic zo zwart als roet. ik wilde me:
zo'n zwart vriendje bovendien de ver
broedering tussen rassen aangeven. Eeojvoer
neger tekende je gewoon zo", aldus Piét
erde
366
A 1
Ook de latere versies van de strip Sjon
en Sjimmie, die ontstonden nadat Frans
Piét er in 1969 mee stopte, konden d(
purist Herman Pieter de Boer niet beko
ren. In het blad Stripschrift, waarin hi en{
eens de ontstaansgeschiedenis van Sjon
onderzocht, zei hij over de twee verha
len van tekenaar Jan Kruis: „Hij kan he v
laas zijn eigen stijl niet loslaten. Hij te
kent Sjors in een Belgische Dupuis-ach e"-
tige stijl, met van die moderne spille
beentjes, maar verder?". De huidige ver 'c
sie van Sjors en Sjimmie, die nog altijc a^]
samen hun avonturen beleven, vindt hij p,°
te gestyleerd. Voor De Boer is er maar3
één echte Sjors, en die stamt uit 1935, de 1!
Sjors van de rebellenclub, zonder onaf-5P
scheidelijke vriendjes. „Ik liep in Denïn
Haag eens op de stripbeurs en daai3^
kwam ik een man tegen die drie comple-^nri
te jaargangen van de echte Sjors van
voor de oorlog te koop had. Drieduizenc
gulden vroeg hij ervoor. Het is dat ik zw
veel geld niet bij me had, maar anded
had ik het gedaan", zegt de Boer. 1
JEAN-PIERRE GEELEf
'Sjors, voorzitter van de rebellenclub
in facsimile verschenen bij uitgeveh inisa
Boumaar te Zutphen. Het boek is
koop in stripspeciaalzaken.
eén echte
idde
het
AMSTERDAM - De
duetten, waarin ze
nooit genoegen heeft
genomen met een
tweede stem, hebben
Liesbeth List beroemd
gemaakt. „Met Ram
ses was het natuurlijk
het leukste. Hij is mijn
ontdekker. We veroverden eerst heel
Amsterdam, daarna heel Nederland.
Meteen naar Knokke, winnen, en daarna
veel tv, platen en op tournee".
Over de verhouding met Shaffy zijn boe
ken vol geschreven. List: „We zitten aan
elkaar gebakken. Het kan altijd weer ge
beuren dat we samen iets gaan doen.
Dat blijft formidabel".
In de jaren zeventig nemen twee sterren
plaats aan de zijde van 'La List'. In '72
Rod McKuen en in '78 Aznavour. „Met
McKuen heb ik een plaat opgenomen in
Los Angeles. Toen heb ik bij hem in
huis gelogeerd. Zo'n filmsterrenhuis.
Heel leuk. Ik voelde me net Alice in
Wonderland. De plaat met Aznavour
werd opgenomen in Londen. Daar stond
je alleen in de studio. We hebben elkaar
toen niet gezien. Later hebben we samen
een duet gedaan".
De vermetele poging voet aan wal te
krijgen in Engeland en, wie weet, Ameri
ka weet Liesbeth List zich ook nog wel
voor de geest te halen. „Ik wist dat dat
niet zou lukken. Eerst moest je toch een
agent hebben die voor zo'n vijftigdui
zend gulden voor je gaat werken. Dat
geld had ik niet. Er is toen nog wel spra
ke geweest van een vijfjarig contract
voor de show 'Brei is well, alive and li
ving in Paris', maar vond ik me te jong
voor. Vijf jaar op het toneel staan, dan
kon ik Nederland en de rest wel verge
ten, dacht ik. Achteraf gezien was het
misschien toch niet zo gek geweest. Je
krijgt voet aan de grond en ik was na
tuurlijk wééreldberoemd geworden".
Liesbeth List hoort thuis in het kleine rijtje arties
ten dat het etiket 'onbeperkt houdbaar' draagt.
Haar erelijst is indrukwekkend: in de jaren zestig
en zeventig maakte zij furore met Ramses Shaffy,
zij was goed voor duetten met Rod McKuen en
Charles Aznavour, was vertolkster van Jacques Brei
en de Griekse componist Mikis Theodorakis, zij
maakte drie speelfilms, veel gouden en een paar
platina lp's. Momenteel toert de chansonnière door
het land met haar tweede theaterprogramma 'List
en Omstreken'. De binnen de Amsterdamse grach
tengordel wonende artieste wordt dit jaar vijftig.
Hoogste tijd voor een terugblik en enkele kritische
noten.
Solo
Wereldberoemd is ze niet geworden,
maar in de Lage Landen heeft L.L. een
reputatie van formaat opgebouwd. De
laatste drie jaar brengt ze soloprogram
ma's in het theater, eerst 'List Nu' en nu
Liesbeth List:
„Ik trek een lied
helemaal naar
me toe".
FOTO: DIJKSTRA
'List en Omstreken'. De veronderstelling
dat hier sprake is van een verantwoorde
artistieke ontwikkeling waarbij duo's
hebben plaatsgemaakt voor solo's blijkt
onjuist. „Het was gewoon bittere nood
zaak. Ramses ging weer naar het toneel
en het combineren van artiesten is te
genwoordig te duur".
Te
grof
De golf vrouwelijke solisten heeft ook
geen rol gespeeld. „Het lijkt erop dat
Jasperina en Adèle het hebben ontdekt,
maar ik stond tussen de bedrijven door
ook altijd alleen op het toneel. Met
Louis van Dijk, met Thijs van Leer. Dat
waren echter programma's waarin ik al
leen maar zong".
In 'List en Omstreken' krijgt het publiek
niet alleen zang maar ook conférences
en monologen voorgeschoteld. Liesbeth
List laat, begeleid door Rob van Dijk,
haar persoonlijke keuze horen uit het
werk van auteurs als Coot van Does-
burgh. Peter van Straaten en Freek
de Jonge.
„Je kent elkaar door de iaren heen. We
traden allebei in eenzelfde programma
op toen Freek tegen me zei: ik heb een
mooi lied voor je. Het was de vertaling
van een Brel-liea dat 'De volgende' heet
te. Het ging over een hoer die tijdens
haar werk steeds dacht: de volgende. Als
Freek zoiets doet, kan het. Aangezien ik
een lied helemaal naar me toetrek, wordt
het te pijnlijk. Het was te grof voor mij.
Toen heeft hij mij teksten laten zien die
ik mocht gebruiken".
De bewondering voor De Jonge is
enorm. „Ik vind hem verreweg de beste.
Hij heeft een hele school opgericht:
Youp van 't Hek, Jack Spijkerman. Die
snelle stijl, dat vele praten, Mies zeggen.
Dat is Freek. Hij is een absoluut genie.
Op een gegeven moment moet iemand
zijn top hebben maar elke keer als ik
weer naar een nieuwe show ben geweest,
kom ik verbijsterd terug".
V erschrikkelijk
Het publiek dat Liesbeth List in tiental
len jaren aan zich gebonden heeft, on
dergaat per generatie een veijongings-
kuur. „Je bouwt in Nederland een vrien
denkring op. Dat is het hele rare: nu ko
men ook de kinderen van mijn fans.
Eens even kijken waar papa en mama
het altijd over hebben. Ik vraag ze wei
eens waarom ze nu naar mij toekomen.
Tja, mijn vader en mijn moeder, zo be
gint het dan".
Eén keer op tv is voor de naamsbekend
heid overigens beter dan vele familietra
dities. Liesbeth List: „Dat klopt, maar
het is verschrikkelijk voor ons soort ar
tiesten dat we niet meer op het scherm
komen".
Tot welk soort behoort ze dan? „Het be
tere. Vroeger had ik twee tv-shows per Huk
jaar. Dat is voorbij. Als je maar in een rleg]
Engels zingende meidengroep zit of zan- lie p
ger van het levenslied bent. Waar zien
,we Lenny Kuhr, Conny Vandenbos
Liesbeth List? Daar is geen plaats meert
voor. Soms zit je eens in zoiets all
AVRO's Service Salon, maar een echt
showprogramma
Het gevolg van deze miskenning. „Als ^rj.
het betere Nederlandse lied niet op hel,,
scherm wordt geëxposeerd, dan komt er
ook gedh plaat. Of je moet er een ton te
genaan gooien en zendtijd kopen".
kle
Vervelend
De toekomst wordt tot april volgend
jaar artistiek gezien bepaald door 'List
en Omstreken'. Van Groningen tol
Maastricht. „Het is je beroep en je kunl
nu eenmaal niet altijd in Amsterdam
staan. Optreden en thuiskomen, zo gaal
het".
„Ik ben lekker onder dak tot volgeni
jaar. Je bent nog echt bezig met zo'r
produkt. Het is veel zwaarder dan mf
zijn tweeën. Dan wordt de verantwoi
ding gedeeld. Nu moet je ook veel mr
tekst uit je hoofd kennen".
Toch houdt de zangeres zich aanbevoli
voor nieuwe uitdagingen. „Je weet h
nooit in dit land. Stel dat iemand hl
idee krijgt: we willen List in een
Vuurtoren
Talloze malen is ze in de loop der jarei
geïnterviewd. „Vroeger ging het altijt
over de vuurtoren. Dat is gelukkig ove
De afdeling Privé vraagt altijd naar m'
kind en de betere krant vraagt naar hl
vak".
Ze vraagt zichzelf op het ogenblik
één ding af. „Hoe ik toch in vredesnaam gg
aan die migraine kom. Sinds gisteren
heb ik er weer last van. Het laatste jaar^l
heb ik het af en toe. Zijn dat toch ouder-
domsverschij nselen?"
joop offringaN'
Lei
■CfiidóöGouwrit-
fl en
