Opa "s tussen milieu en de kleinkinderen AVRO, KRO en NCRV mogelijk in beroep bij Raad van State n Shell sponsort exposities jonge kunstenaars Onbekende portretten van Eva Besnyö De onmacht van Anneke Bonnema KAREL APPEL .KUNST/RTV QeidóaQowuvnt ZATERDAG 9 MAART 1991 PAGINA 19 (vervolg van de voorpagina) HILVERSUM De AVRO, KRO en NCRV houden zich nadrukkelijk het recht voor bij de Raad van State in beroep te gaan tegen de nieuwe zende rindeling. Volgens NCRV- voorzitter A. Herstel leven bij de bespelers van Nederland 1 belangrijke bezwaren tegen de jekozen indeling. Zij zijn on- jer meer bevreesd voor onge lijkheid tussen de A-omroe- zullen Veronica, de TROS en de VARA in staat zijn drie avonden per week uit te zen den. De bespelers van het eer ste net kunnen dat niet. Het is nog onduidelijk hoe dat in zendtijd wordt gecompenseerd. De drie omroepen vrezen ook dat de TROS en Veronica voor het trekken van de meeste kij kers extra zullen worden be loond. Zij zijn verder bezorgd over de onafhankelijke positie van de NOS. Herstel verwacht overigens wel dat zijn omroep samen met de KRO en de AVRO in staat is een aantrek kelijk eerste net te maken. Veronica en de TROS hebben zich overigens ondanks het akkoord nog niet definitief be keerd tot het publieke bestel. Zij houden de mogelijkheid ppen over enige jaren het be stel te verlaten. Volgens TROS-directeur C. Wolzak is de komst van een commerciële zender afhankelijk van de verwachting of zo'n zender voldoende reclame-opbreng sten kan binnenhalen. Ook moet nog blijken of de politiek voldoende ruimte schept voor de ontwikkeling van een com mercieel station. Veronica rondt in mei een onderzoek af naar de mogelijkheden van een dergelijke zender. Veroni ca en de TROS willen voorlo pig op het tweede net van woensdag tot en met zondag een strakke horizontale pro grammering voeren. Iedere dag moet op hetzelfde tijdstip een soortgelijk programma worden uitgezonden. Minister D'Ancona van WVC heeft positief gereageerd op het besluit van de omroepen. Vorige week verweet zij de omroepen nog dat de besluit vorming veel te lang op zich liet wachten. Voor wat betreft de bespelers van het eerste net wacht zij af of de betrokken omroepen zich uiteindelijk bij het besluit zullen neerleggen. Mochten Veronica en de TROS het bestel willen verla ten, dan biedt het 'wetsvoor stel commerciële omroep' goe de mogelijkheden, aldus de be windsvrouw. Het voorstel wordt nog deze maand door de Tweede Kamer behandeld. D'Ancona blijft bereid de om roepen extra financieel te steunen voor het uitvoeren van de wijzigingen in het om roepbestel. Zij wil hiervoor de omroepreserve aanspreken. De minister komt in april met een afgerond voorstel in de minis terraad over de versterking van de publieke omroep. In dat voorstel gaat zij onder meer in op de gevraagde uit breiding van de reclamezend tijd. Uitganspunten Alle omroepen kunnen zich vinden in de uitgangspunten voor een nieuw gedifferen tieerd bestel, zoals vastgelegd in de vorige week gepresen teerde meerjarenvisie. Door een programmatische verster king moeten de drie zenders op de best bekeken uren twee maal zoveel kijkers trekken als RTL4« Het is onder meer de bedoeling dat er meer dra ma en speelfilms worden uit gezonden. Voor informatie wordt per avond maximaal 35 tot 40 procent van de zendtijd gereserveerd. Verder moeten iedere avond twee zenders programma's bieden voor een groot publiek. De derde zender richt zich op een kleiner pu bliek. Voor de financiering van het publieke bestel moet de recla mezendtijd op Nederland 2 worden uitgebreid tot vijftien procent. Ook kunnen op deze zender programma's worden onderbroken voor reclame boodschappen. Verder moet voor alle zenders reclame op zondag mogelijk worden. Een nieuwe indeling leidt ook tot wijzigingen voor de kleine zendgemachtigden. De RKK, IKON, Humanistisch Verbond, RVU, de Islamitische Omroep Stichting en het Nederland Is raëlitisch Kerkgenootschap krijgen een plaats op Neder land 1. Teleac krijgt zendtijd op het tweede net en Neder land 3 zal plaatsbieden aan NOT, Omrop Fryslan en de programma's voor allochtonen. CHIEM VAN HOUWENINGE AAN DE WIEG VAN NIEUW COMEDY- SERIE Oppaasen. Dertiendelige comedy- reeks me» Coen Flink en Ben Huls- i. VARA-televisie. Nederland 1 om 20.35 uur. Zaterdag. ïILVERSUM „Het is half uurtje amuse- nent, niet meer niet min- ler", zegt Chiem van teitlouweninge over de der- iendelige serie 'Oppas- ;en', die hij samen met w lijn vrouw Dorien de Vos, 2,8 Alexander Pola en Kees irWeidinger schreef. Leuk s hij zeker, deze geschie- ofd ienis over twee opa's die egen wil en dank worden J ipgescheept met hun twee sta: kleinkinderen omdat va ler als Europarlementa- en moeder als actrice et te druk hebben om ich echt met de opvoe- ing bezig te houden, laar de basis voor deze n meeks is breder dan de kij- er in al zijn onschuld ,™e an vermoeden. hiem van Houweninge geeft >e dat het best een stap is, als i na elf jaar 'Zeg 'ns Aaa' laat eten dat je wel eens wat euws wil. Maar het idee lag j eenmaal al een paar jaar in |en la en de groeiende behoef- Ie eens aan een nieuwe tv-fa- imite te beginnen, werd steeds ia,i dringender. Wie denkt dat ijfelUppassen' in het verlengde Pk an 'Zeg 'ns Aaa' ligt heeft het mis. Nou ja, de opa Buys die in 'Oppassen' voorkomt, blijkt een tweelingbroer te zijn van de Buys uit 'Zeg 'ns Aaa'. Maar Chiem en zijn kornuiten heb ben niet geprobeerd een twee de Koos en Mien Dobbelsteen neer te zetten. Dat zou trou wens heel dom zijn geweest, want met de komst van 'Op passen' verdwijnt 'Zeg 'ns Aaa' absoluut niet van het scherm. VARA's Anton Smit, hoofd gevarieerde programma's, laat weten voor een tweede come dy te hebben gekozen zodat er - in de meest ideale situatie - vierenveertig weken lang op beide uitzendavonden van de omroep iets leuks over het scherm rolt. 'Oppassen' is dus essentieel anders en stoelt op iets dat Chiem en Dorien wat jaren geleden zelf overkwam toen ze naar Zuid-Frankrijk moesten en hun ouders met de kinderen opzadelden. Opmerkelijk 'Oppassen' is in een aantal op zichten een opmerkelijke pro- duktie. De opzet is het uit te laten groeien tot een Europese comedy-reeks en dan niet een die op nagesynchroniseerde wijze het televisie-scherm in Duitsland, Engeland en Frankrijk haalt. Tijdens een symposium, waar in alle he vigheid van gedachten werd gewisseld over het maken van zo'n Europese reeks in co-pro- duktieschap, lanceerde Chiem het idee om één decor neer te zetten en één (te vertalen) script te schrijven. Onder lei ding van de Nederlandse re gisseur (Nico Knapper) en ca mera-mensen, maar wel met acteurs en actrices uit de des betreffende landen zou dan zonder veel meer moeite de serie kunnen worden opgeno men. Het bleek een kostenbe sparend voorstel dat aansloeg. Iedereen was enthousiast, maar echte knopen werden nog niet doorgehaakt. Chiem: „Wij zijn alvast begonnen, de rest komt wel". Lang leven Of de serie een lang leven is beschoren, weet niemand. De basis voor heel veel en lang plezier is met de twee, heel verschillende opa's, hun kin deren en kleinkinderen ge legd, maar als het publiek zich verslikt in de komische situa ties en zich niet kan vinden in de opa's dan blijft het mis schien bij deze dertien afleve ringen. Stiekem hoopt Chiem natuurlijk op succes en een rolverdeling in het schrijvers schap is inmiddels gemaakt. Alexander Pola zal zich in de toekomst vooral met 'Zeg 'ns Aaa' bezighouden, terwijl Van Houweninge de pen aanvoert in 'Oppassen', al blijft er van een kruisbestuiving sprake. Chiem: „Niks is strikt geschei den. Zo zal ik zeker een paar afleveringen van 'Zeg 'ns Aaa' helpen schrijven, maar het is nu eenmaal voor Alexander en voor mij onmogelijk om al les te doen. Daarom maken we ook gebruik van nieuwe schrijvers, die uit een door ons bedachte comedy-cursus zijn gerold. Bovendien is het niet mijn ambitie om altijd weer als schrijver op de titelrol te staan. Ik wil graag iets creeër- en om dan te zien hoe het zich ontwikkelt". 'Zeg 'ns Aaa' gaat overigens ook een Duits leven tegemoet. Op twaalf april begint de ARD op Duitsland 1 met de serie, waarvan in een speciaal voor de reeks omgebouwde studio inmiddels vijfenveertig afleve ringen zijn voorgeproduceerd. Wat Chiem en zijn schrijvers met 'Oppassen' hebben gepro beerd, is een dramady te ma ken. „Dat vind ik een mooie combinatie, want in het echte leven maken mensen ook niet in elke zin die ze zeggen een grap of zijn ze de hele dag spitsvondig. Waar we naar streven zijn geestige conversa ties waarin een bepaald ritme zit". sies, af in Rotterdam. De be doeling was om het onderko men aan de haven te situeren, maar dat bleek een probleem. De villa, die nu aan het begin van de reeks is te zien, staat in Kralingen, en de vijf a tien procent buiten-opnamen per aflevering worden allemaal in de havenstad geschoten. Ministerie Misschien het opmerkelijkste aan de serie is dat hij voor een deel wordt gefinancieerd door het Ministerie van Volkshuis vesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu. Chiem: „Ze wilde in eerste instantie inhoudelijk een dikke vinger in de pap. De nadruk moest komen te liggen op het milieu, maar wij wilden niet dat de karakters zouden vervormen tot goden uit de folder van het ministerie. Het compromis is dat ze inzagen heeft en dat er gesproken kan worden over de scripts. Wij vonden dat we geen nieuwe 'Familie Oudenrijn' moesten maken. Waar het milieu om de hoek komt kijken, is dat de fa milie niet uit plastic bekertjes drinkt en dat batterijen in de chemokar verdwijnen. Een discussie tijdens een van de af leveringen kan het houden of juist wegdoen van de tweede auto zijn. Op die manier ver werken we het milieu in de afleveringen, maar het zal nooit al te nadrukkelijk aan wezig zijn. 'Oppassen' moet geen Teleac-cursus over het milieu worden". J Dansproduktie disk. Pi kÏÏ ran d. en «I I tose naar pose cni L ,ISS' ijpl insproduktie met het driedelige diet 'Tiga'. Gezien gisteravond i Korzo, herhaling vanavond. fideel is Dansproduktie nu irtien jaar oud. Dat veron- :rstelt een zekere podium- jpheid. De jongste première eet 'Tiga', waarin deze den- ende dansers naar een soort bstract expressionisme stre kt 2 'en. 'Tiga' is het Indonesische er)efóord voor „drie" en zonder direct „kassian" te roepen, lenen wij toch wel dat deze oorstelling choreografisch iet aan de winstkant staat. Jries Post, die in het verleden ikende voor het glansstuk ihower Power', bleef nu in iwamp' in brokkelige schets- latigheid steken. Paul Griffin aseerde zich in 'Venus Tru- nt' dat betekent „spijbe- ende Venus" op liefdesso- etten van Shakespeare, maar 3 statisch als dit bewegings tuk was de liefde bij Shake- peare heus niet. Nog 't duide- ijkst, maar toch aan de zwak- kant, was 'Signatuur' van iuido Severien. Structureel eurig aangeharkt, maar ook leze jonge choreograaf mist log de adem om werken van leer dan 20 minuten boeiend houden. In feite bewegen 1 ich de niet slecht getrainde ansers, die hun emoties het wijgen opleggen, van pose J laar pose. Dat is des te bevree- lender omdat het bewegings- lateriaal heel wat onderhuid- gevoelens kent. Het harde, 'onotone slagwerk van de omponist David Dramm laakte de begeleidende mu- ek er ook niet molliger op. 'anskunstig eigenlijk een ogst van loze halmen. Rest ns nog te vermelden dat de pa* erste voorstelling, die in Kor- a gewoon op tijd begint, nog met komen. FRANK DELBOY ELKE DONDERDAG DE BI1LAGE BIJ UW KRANT MET INFORMATIE OVER FILMS, MUZIEK THEATER, RECREATIE, EXPOSITIES EN EEN COMPLETE AGENDA 'Zigeunerjongen, Hongarije 1931'. FOTO: EVA BESNYÖ FOTO: EVA BESNYÖ Joods Historisch Museum: 'Onbe kende foto's van Eva Besnyö'. J.D. Meijerplein 2-4, Amsterdam, tot en met 2 juni. AMSTERDAM Bij het bin nentreden van de hoge, strak ke Hans Jaffézaal grijnst een oud mannengezicht je toe. Zijn gezicht is door het leven gete kend en zijn gebit laat veel te wensen over. Aan zijn kleding te zien is hij een landarbeider. Even verderop hangt een foto waarop twee kinderen schuch ter aan het spelen zijn. Door de spijlen van het hek achter hen dwarrelt het zonlicht. Het lijkt een zonnige lentedag. Eva Besnyö's foto's zijn al vaak een onderwerp voor een tentoonstelling geweest. Zo ook nu weer. Van 8 maart tot en met 2 juni is in het Joods Historisch Museum in Amster dam een aantal foto's van Eva Besnyö te zien onder het motto 'Onbekende foto's'. De foto's van deze 81-jarige fo tografe zijn alom bekend. Ze zijn terug te vinden op posters, platenhoezen, ansichtkaarten en puzzels. De bekende pren ten keren op diverse tentoon stellingen telkens terug. Daar om hebben de samenstellers René Walen en Kees Nieu- wenhuizen deze keer gekozen voor wat onbekender werk van Besnyö. De meeste foto's dateren uit de jaren dertig en zijn voor de eerste keer onder haar naam tentoongesteld. Tot nu toe werden ze getoond on der de naam van dr. Peter Weller, de Berlijnse fotograaf bij wie Besnyö in haar beginja ren in dienst was. Een aantal foto's is uniek doordat er geen negatieven van bewaard zijn gebleven. Eigen stijl Eva's foto's worden door veel mensen als mooi betiteld. Dit blijkt wel uit de grote publieke belangstelling voor haar werk op tentoonstellingen uit het verleden. Ook nu was de aan dacht weer buitengewoon. Ook Freek de Jonge kwam een kijkje nemen. Tineke de Ruiter, die de tentoonstelling opende met een welluidende speech, bewondert het werk van Eva Besnyö zeer. „Eva heeft een hele eigen manier van fotograferen", meent de docente fotografiegeschiedenis aan de Rijksuniversiteit van Leiden. „Ze introduceerde met haar komst naar Nederland een hele nieuwe stroming in de fotografie. Deze nieuwe methode van fotograferen maakt haar werk uniek, om dat het gebruik van dit soort lichtvariaties en camerastand punten in die tijd in Neder land volkomen nieuw was". Naast de overeenkomst in tijd (bijna alle foto's komen uit de jaren dertig) dragen de pren ten ook een bepaald thema met zich mee. De rode draad die door de hele tentoonstel ling heen loopt is de natuur en 'het buiten'. Alle foto's zijn buiten met natuurlijk licht ge maakt. Veel daarvan spelen zich af in Hongarije. Daarnaast schetsen veel foto's een beeld van het Berlijn van voor de tweede Wereldoorlog. Het* eer ste wat daarbij opvalt is de kleding. De foto's tonen veelal arbeiders en het leven op straat speelt in deze afbeeldin gen een belangrijke rol. Menselijk aspect Eva's belangstelling voor men sen komt in de foto's duidelijk naar voren. Een enkele prent daargelaten, beelden ze allen personen af. De blik en de ge laatstrekken zijn erg treffend vastgelegd vanuit een verras send oogpunt en geven ieder portret een eigen karakter. De portretten spreken. „Die foto's treffen mij het meest", vindt Tineke de Ruiter. „Eva bena dert de mensen op een hele speciale manier en weet ze op een boeiende manier te por tretteren. Die foto's zitten boordevol esthetiek". Dat Eva niet stil kan zitten, blijkt wel uit de aanwezigheid van recente werken uit 1989. Deze foto's zijn genomen in Marokko en Cuba en ook zij beelden mensen af. Ook hier houdt de blik in de ogen je in zijn greep. „Alhoewel ik het hier getoonde werk niet eerder gezien heb, zie ik Eva's stijl er duidelijk in terug", al dus een bezoeker. „Het spel met licht en donker, de 'men selijke thema's' en de verras sende cameraperspectieven maken de foto zo boeiend dat ze nooit verveelt". Toeval Een echte aanleiding voor de tentoonstelling hebben de sa menstellers niet en ook het feit dat de presentatie in het Joods Historisch Museum plaatsvindt, stoelt op toeval. ..De enige verklaring zou zijn dat Eva Besnyö Joods is, maar daar houdt de overeenkomst dan ook op", aldus een mede werker van het museum. „De tentoonstelling is naar dit mu seum gekomen omdat we be langstelling hebben voor Eva's werk en niet vanwege joodse aspècten aan haar werk". „Werken van Besnyö zijn al tijd mooi om te exposeren. De foto's blijven je bij", conclu deert Tineke de Ruiter. Een goed voorbeeld hiervan is een foto uit 1931, met daarop een zigeunerjongetje dat, een enorme cello op zijn rug mee torsend, een landweggetje af loopt. Deze foto torent, letter lijk en figuurlijk, op de exposi tie boven alle foto's uit en is volgens velen al een klassie ker geworden. MIRIAM HEIJENGA Nationaal Fonds: 'De Boetvaardige Man' van Anneke Bonnema. Met Ni cole Balm, Anneke Bonnema, Hilt de Vos en Willem Kwakkelstein. Korzo, vrijdag 8 maart, vanavond nog eens. Anneke Bonnema las in Grie kenland Natalia Ginzburgs boek 'Zo is het gebeurd' en vroeg zich af waarom het altijd zo stroef verloopt tussen man nen en vrouwen. Zij maakte een voorstelling daarover, 'De Boetvaardige Man'. In Ginz burgs boek houdt Alberto er een buitenechtelijke relatie op na. Zijn vrouw accepteert dat niet, maar houdt van hem, tot de maat vol is en zij hem ver moordt. Bonnema laat in 'De Boetvaardige Man' het proces van haar gedachten en overwe gingen zien in associaties en improvisaties. „Ik begin vast", zegt Hilt de Vos voor het doek open is en zij houdt een betoog je over apen. Want wat zijn mensen, apen? En wat betekent vriendschap, huwelijk, trouw of vrijheid? Kunnen acteurs of theatermakers daar iets mee? En kunnen zij dat vervolgens in zo'n vorm gieten dat zij het publiek kunnen laten meede len in hun bevindingen? 'De Boetvaardige Man' associeert erop los. Met behulp van een keyboard dreunt het groepje wat gespeelde poëzie op voor het doek eindelijk opengaat en eenmaal begonnen, kan het kwartet er maar geen einde aan maken. O ja, het gaat over relaties en vooral over het ge brek van deze acteurs er iets eigens en iets zinnigs over te vertellen. Ze doen hun pogin gen vooral op een knullige ma nier, zoals een naïef publiek zich voor zou kunnen stellen dat dat op een toneelschool ge beurt bij het improviseren. In alle pogingen lelijkheid en er gernis te genereren is er nog wel iets aardigs aan de ruim anderhalf uur pure onmacht en verveling van 'De Boetvaardi ge Man': het lijkt op een op recht theateronderzoek. Graag zou ik in de waan blijven. Wie Ginzburgs boek niet heeft gele zen en ook Marlies Heuers voorstelling daarover niet heeft gezien, kan vast af en toe grin niken om Anneke Bonnema cs. PETER SNEL DEN HAAG Shell Neder land sponsort voortaan jaar lijks een expositie voor jonge talentvolle kunstenaars onder de titel 'Peiling' Dit heeft pre sident-directeur P. van Duur- en gistermiddag meegedeeld tijdens een bijeenkomst in het Haags Gemeentemuseum. De oliemaatschappij sponsort al sinds 1989 muziekactivitei- ten. In totaal wordt nu jaar lijks een sponsorbedrag van 1 miljoen gulden beschikbaar gesteld voor muziek en beel dende kunst. Shell benadert telkens een ander toonaage- vend museum om 'Peiling' te organiseren. De betrokken museumstaf maakt na afloop een selectie van de tentoonge stelde werken, waarvan Shell er dan een aantal aankoopt, die vervolgens weer aan het betreffende museum in bruik leen worden gegeven. De eer ste expositie wordt in het na jaar gehouden in het Haags Gemeentemuseum onder de ti tel 'Peiling 91'. Shell sponsort ook jaarlijks een of meer expo sities van Nederlandse topkun- stenaars op zoveel mogelijk wisselende plaatsen in ons land. De eerste in deze reeks in de expositie over Karei Ap pel, die momenteel in het Ge meentemuseum te zien is: Gis termiddag werd in deze kunst tempel een eveneens door Shell gesponsorde kleine expo sitie van werk van Arjanne van der Spek en Frank He- mert geopend. Deze tentoon stelling is tot en met 7 april te bezichtigen. Beheersing vormt kracht pianospel Patrick Hopper Recital door Patrick Hopper (piano). Werk van Mozart, Brahms en Cho pin. Gehoord in de Stadsgehoorzaal op 8 maart. Het programma vermeld de geen enkel ten onrech te vergeten meesterwerk, noch werden de aanwezi gen tijdens het optreden van Patrick Hopper gis teravond in de foyer van de Stadsgehoorzaal op nieuwe meesterwerken onthaald. Wat Patrick Hopper speelde, mag een degelijk klassiek roman tisch programma heten. Enigszins verbazingwek kend dus dat het anders zo goed bezochte vrijdaga vondconcert ditmaal slechts een handjevol be zoekers mocht trekken. Thuisblijvers hadden evenwel weer eens ongelijk, want Pa trick Hopper is een musicus die zijn gehoor nergens teleur stelt. Zijn muzikale scholing ontving hij van Else Krijgs man en Naum Grubert in Den Haag. Vervolgens maakte hij concertreizen naar de Vere nigde Staten en Canada. En ook voor K&O trad hij al eerder met veel succes als so list op. Sereen, één met zijn muziek en volkomen thuis in de toetsen, verliest deze sym pathieke pianist zich van de eerste maat tot de laatste noot in de vertolkte werken. Ook kent hij het verschil tussen al legro en forte, een eigenschap die tegenwoordig schaars is ge worden. Daarvan profiteerde al dadelijk Mozarts sonate in D (K.V. 311). De hoekdelen (alle gro en rondeau) waren fris en sprankelend, zonder virtuoos vertoon, het andante kreeg met eenvoudige middelen een bijna romantische lading mee. De „Vier Klavierstücke" (opus 119) van Johannes Brahms werden met een voorbeeldige beheersing uitgevoerd en brachten juist hierdoor zo'n sterke ontroering teweeg. Zo wel de intermezzi in bes, met zijn goed getroffen etherisch dromerige sfeer, en het inter mezzo in e. omfloerster, maar gejaagd, als het wilskrachtige intermezzo in C en de idealis tisch triomfante rhapsodie in Es, straalden in deze uitvoe ring een aangename energie uit. Het oeuvre van Frédéric Chopin dat na de pauze aan bod kwam, lag Hopper echter niet minder. Ook in deze ver leidelijke muziek wist hij zich te beheersen en de luisteraars in een verstilde benadering te vangen. De ballade nr. 1 in g (opus 23) werd zeer gevoelig gebracht, zonder dat de pianist zichzelf op de voorgrond plaat ste, net als het scherzo nr. 3 in cis (opus 39). Aangenaam wa ren ten slotte de drie mazur ka's, in g, in cis en in fis (opus 24 nr. 1, 63, nr. 3 en 48 nr. 2). Met name met deze laatste ma zurka, in de slepende cadans en melancholieke motieven, maakte Patrick Hopper veel indruk. TOM STRENGERS (ADVERTENTIE) HAAGS GEMEENTEMUSEUM MEESTERWERKEN SCULPTUREN RECENTE SCHILDERIJEN STADHOUDERSLAAN A IK WOU DAT IK EEN VOGEL WAS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 19