De Golfoorlog een rechtvaardige oorlog?
Politiek
Partij
Parlement
CDA en PVDA kunnen niet meer
lief zijn voor elkaar
OPINIE
CaidMOowuwt
ZATERDAG 9 MAART 1991 PAGINAr)fcp(
Hoewel Lubbers Brink
man enerzijds en Kok
Wöltgens anderzijds om
het hardst roepen dat zij
lief zullen zijn voor el
kaar, is het toch zeer de
vraag geworden of het ka
binet van CDA en PvdA
het einde van de rit zal
halen. Het kan namelijk
niet anders dan dat de
verpletterende nederlaag
van de sociaal-democra
ten, het opmerkelijke ver
lies van de christen-demo
craten en het al even op
merkelijke herstel van de
liberalen bij de statenver
kiezingen gevolgen zullen
hebben voor de krachts
verhoudingen in politiek
Üen Haag.
In genoemd rijtje ontbreekt de
monsterzege van D66. Dat is
hpel bewust, omdat er iets
vreemds aan de hand is met de
victorie van Hans van Mierlo.
C}een enkele andere partij
voelt zich daardoor ernstig ge-
séhaad. PvdA-voorzitter Mar
ianne Sint was er zelfs als de
kippen bij om te zeggen dat al
die nieuwe D66-stemmers zich
njet écht van haar partij had
den afgekeerd. Een stem op de
partij van Van Mierlo is in de
ogen van Sint een tijdelijk el
ders geparkeerde PvdA-stem.
\fVD-voorzitter Ginjaar is het
van harte met die redenering
e^ns. Het zozeer gevreesde
Van Mierlo-effect is immers
niet ten koste gegaan van de
„enige, echte liberale partij".
Integendeel: de VVD kreeg er
omgerekend twee kamerzetels
bij. Voor het eerst sinds 1982
boekten de liberalen weer
winst. Politiek leider Frits
Bolkestein was daarmee zó
verguld dat zijn ogen af en toe
verdacht begonnen te glanzen.
Die ommekeer voor de VVD
ging ten koste van het CDA,
dat omgerekend drie kamerze
tels verloor. De christen-de
mocraten blijken nog altijd
kwetsbaar voor aanvallen van
de VVD, mits deze een fors
conservatief gehalte hebben.
En daar had Bolkestein deze
keer voor gezorgd. Zijn ver
ontwaardiging over de aansla
gen van het kabinet op de por
temonnee van de auto- en hui
zenbezitters moet er als koek
zijn ingegaan bij de mensen op
de rechterflank van het CDA.
Daarmee zijn we automatisch
aangeland bij de positie van
Elco Brinkman. Juist vanwege
het volgens hem altijd loeren
de gevaar van 'rechts' bezigt
de CDA-fractieleider meestal
conservatieve taal. Een goed
voorbeeld is het gedrag van
Brinkman als het gaat om be
lastingen. Voortdurend roept
hij dat het CDA absoluut niet
akkoord zal gaan met een ver
hoging. Als het kabinet ver
volgens toch zo'n maatregel
neemt, waarschuwt hij onmid
dellijk dat dit „eens maar nooit
weer" is. Zo sprak hij in het
kamerdebat over de Tussenba
lans een veto uit over de mo
gelijkheid om het 'Gat van
Kok' (twee a drie miljard gul
den) te vullen door de op
brengst van nog meer fiscale
maatregelen.
De slechte electorale positie
van de PvdA en de winst van
de VVD zullen voor Brinkman
een aansporing zijn dit stand
punt met nog meer verve te
gaan uitdragen. Geeft hij im
mers te veel toe aan de wen
sen van de verzwakte sociaal
democraten, dan staat Bolke
stein meteen al klaar om de
electorale winst binnen te ha
len. Aan Brinkmans belofte
van woensdagavond dat hij
zich zal inhouden, moet men
daarom niet al te veel waarde
hechten.
Het is niet voor niets dat
PvdA-fractieleider Wöltgens
zijn CDA-collega beschuldigt
van „KVP-praktijken". Dat
heeft ook te maken met het
feit dat Brinkman aan zijn toe
komst denkt. De jeugdige frac
tievoorzitter realiseert zich
zeer goed dat hij Ruud Lub
bers alleen als leider zal mo
gen opvolgen, indien hij in
staat wordt geacht het CDA te
behoeden voor een verder ver
lies aan de VVD.
Korrel zout
Zoals al aangeduid komen de
risico's voor het kabinet-Lub-
bers/Kok niet alleen van de
kant van het CDA. Ook de be
lofte van de PvdA-leider dat
hij gewoon op de ingeslagen
weg zal voortgaan, moet met
een flinke korrel zout geno
men worden. Bij de presenta
tie van de Tussenbalans ver
klaarde Wim Kok al dat er
niet verder bezuinigd kon
worden. Het kabinet was „tot
de grens van het haalbare" ge
gaan. Hoe het resterende fi
nanciële tekort van twee a
drie miljard gulden gedekt zou
worden, moest later maar eens
bekeken worden.
Kok sprak de hoop uit dat de
opbrengst van de belastingen,
als gevolg van het weer aan
trekken van de economie, zo
zeer zou toenemen dat het Gat
vanzelf gevuld zou worden.
Helaas voor de PvdA-leider is
er weinig kans dat dit binnen
een paar maanden zal gebeu
ren. Het Nederlandse bedrijfs
leven, dat sowieso een hekel
heeft aan een kabinet met so
cialisten erin, staat niet be
paald te trappelen om groot
scheeps te investeren.
Alleen daardoor stond het al
vóór het gereedkomen van de
Tussenbalans vast dat het ka
binet deze zomer bij de bespre
kingen over de rijksbegroting
voor '92 nog een harde noot te
kraken zal hebben. En daar is
nu dus bijgekomen dat de tal
loze diep teleurgestelde en
vernederde kaderleden van de
PvdA hun leider zullen oproe
pen zich harder op te stellen.
„Wim moet uit zijn winter
slaap ontwaken", zegt Ed van
Thijn, oud-minister en thans
burgemeester van Amsterdam.
„Hij moet de PvdA weer
smoel geven".
Maar gesteld al dat Kok daar
toe bereid is, hoe moet hij
zichzelf en de PvdA dan profi
leren? OK, hij heeft al gezegd
dat hij niet zal instemmen met
verdere bezuinigingen, en ze
ker niet op zaken die voor de
eigen achterban van groot be
lang zijn. Hij zal echter ook
pertinent moeten weigeren
mee te werken aan 'verslech
teringen' van de ziektewet en
de wet op de arbeidsonge
schiktheid. Doet hij dat niet,
dan roept hij de toorn van de
vakbeweging over zich af en
kan de PvdA het helemaal wel
schudden.
Maar als Kok zich inderdaad
gaat verzetten tegen wettelijke
maatregelen om de gigantische
aantallen zieken en niet-wer-
kende invaliden te reduceren,
loopt hij het gevaar dat zijn
partij voor het CDA onaan
trekkelijk wordt als coalitie
partner. Een christen-demo
cratisch kopstuk als partijvoor
zitter Wim van Velzen heeft
nooit onder stoelen of banken
gestoken dat het CDA de coa
litie met de PvdA vooral is
aangegaan vanwege de moge
lijke „rendementen" daarvan.
Met de sociaal-democraten zou
het gemakkelijker zijn, dacht
men in de CDA-top, de Neder
landse samenleving te ontdoen
van een aantal dure sociale
verworvenheden, zodat ons
bedrijfsleven beter voorbereid
zou zijn op de 'struggle for life'
in het Europa van '92.
Dit alles leidt onverbiddelijk
tot één conclusie, die net zo
oud is als de naoorlogse Neder
landse politiek: een coalitie
blijft in stand totdat de chris
ten-democratische fractie an
ders beslist. Maar Lubbers is
er toch ook nog? Hij heeft toch
alle belang bij het voortbe
staan van de coalitie met de
PvdA? Het is algemeen be
kend dat hij niet terug wil
naar de VVD. Lubbers neemt
het de liberalen nog altijd bij
zonder kwalijk dat zij in 1989
zijn tweede kabinet om zeep
hielpen.
Dat is allemaal waar, maar...
Lubbers heeft ook grote be
langstelling voor het binnen
kort vacant komende voorzit
terschap van de Europese
Commissie, het dagelijks be
stuur van de EG. Hij komt al
leen voor die baan in aanmer
king als hij weg kan uit Ne
derland. Wonderlijk genoeg
ziet Lubbers dat niet als een
onoverkomelijke hindernis.
„Het gebeurt niet zo vaak in
Nederland dat kabinetten de
vier jaar volmaken", zei hij af
gelopen najaar, tot verbijste
ring van de PvdA. De kans op
een verhuizing naar Brussel
moet Lubbers nog groter toe
schijnen, nu zijn Belgische
ambtgenoot en concurrent
Wilfried Martens heeft laten
weten niet voor Europa be
schikbaar te zijn.
RIK IN 'T HOUT
(De auteur is chef van de par
lementaire redactie van onze
krant).
De vraag of de Golfoorlog
^en rechtvaardige oorlog
was, wordt vooralsnog in
tirede kring in het noor
delijk deel van de wereld
positief beantwoord. Dat
\jvas al zo voordat hij be
gonnen werd en de afloop
heeft dat gevoelen alleen
maar versterkt en veral
gemeniseerd, ook onder
aanvankelijke sceptici.
De gestelde doelen zijn be
reikt, wat deze dan ook ge
feest mogen zijn: de ontzet
ting van Kuwayt en beëindi
ging van terreur daar, de ver
nietiging van de Iraakse drei
ging voor de buurlanden in
het Midden-Oosten en voor Is
raël, herstel van de internatio
nale rechtsorde, herstel van
westerse hegemonie in de re
gio en veiligstellen van de
Westerse greep op de olievoor
raden, de nu onvermijdelijke
val van Saddam Husayn, ie
dereen kan er het zijne uit
kiezen, het is allemaal gereali
seerd. Het was dus een ge
slaagde oorlog.
De oorlog is gevoerd onder au
spiciën van de Verenigde Na
ties. De Veiligheidsraad heeft
immers in resolutie 678 de
Verenigde Staten en andere
niet Kuwayt samenwerkende
landen uitdrukkelijk gemach
tigd om 'alle noodzakelijke
middelen te gebruiken om de
eerdere resoluties te doen na
komen en uit te voeren'. Eer
dere sancties en boycotmaatre
gelen hadden gefaald. Militair
geweld is pas als uiterste mid-
dèl toegepast. De internationa
le volkerengemeenschap heeft
de oorlog gelegimiteerd en een
brede coalitie van landen deed
er aan mee. Het was dus bij
uitstek een legitieme oorlog.
De oorlog is met behulp van
hightech-wapens gevoerd als
ware het een chirurgische ope
ratie, al zijn er een paar ver
gissingen gemaakt, en velen
hebben avondenlang genoegen
beleefd aan fabelachtige staal
tjes van militaire precisie. De
onvolprezen wapentechnologie
heeft ons in staat gesteld de
oorlog te beperken tot de wer
kelijke doelen. Het wks een
oorlog tegen onroerend goed,
niet tegen mensen. Het was
dus een schone oorlog.
Dit alles overziend was het
de termen vielen zaterdag
2 maart in de Volkskrant
een oorlog met een happy end.
De uitkomst van deze oorlog
en de wijze waarop hij gevoerd
is, maakt oorlog weer moreel
bespreekbaar als mogelijkheid
tot oplossing van politieke
conflicten.
Als belangrijkste voorwaarde
om te kunnen spreken van
een rechtvaardige oorlog
wordt beschouwd een even
wicht tussen doel en middelen.
Er is dus alles voor te zeggen
om deze oorlog bij uitstek als
een rechtvaardige oorlog te
karakteriseren.
Zo is de heersende stemming
weer te geven.
Onhoudbaar
Mijns inziens kunnen deze
conclusies echter niet worden
onderschreven. Zij zijn on
houdbaar. Om met de laatste
te beginnen: de oorlog was niet
schoon In de televisieregie
van de oorlogsbeelden was de
oorlog wel schoon en waren de
oorlogsbeelden grosso modo
slachtoffervrij, maar het medi
um vormt niet de werkelijk
heid. Voor het eerst is men
erin geslaagd op een dergelijke
massa-schaal onder een miljar-
denpubliek de indruk te wek
ken dat het televisiemedium
de werkelijkheid was. De stel
ling van de Canadese filosoof
MacLuhan 'the medium is the
message' werd daarmee volle
dig bewaarheid.
De werkelijkheid is anders.
Nog nooit is een land zo hevig
en op zo'n grote schaal gebom
bardeerd als Irak. De westerse
technologie levert nu eenmaal
niet de magie dat doelen wor
den verwoest en de levens van
Een Iraakse soldaat kust na zijn overgave in Kuwayt een Saoedische militair. De televisiebeelden
tijdens de Golfoorlog toonden zelden menselijk leed.
zich daarin of in de buurt be
vindende burgers worden ge
spaard. De werkelijkheid is
dus dat redelijkerwijs aange
nomen moet worden dat bij de
tienduizenden bombarde-
mentsvluchten op Irak tien
duizenden slachtoffers geval
len moeten zijn. Het Iraakse
regime heeft er, net zo min als
de Verenigde Staten, behoefte
aan hierover cijfers te geven.
Zijn er over het aantal civiele
slachtoffers geen cijfers, er ko
men wel steeds meer schattin
gen naar buiten over het aan
tal slachtoffers onder de
Iraakse soldaten. Daarbij
wordt steeds vaker het cijfer
van 150.000 gesneuvelden ge
noemd. Een hoge Franse mili
taire woordvoerder heeft er
zelfs over gezegd dat als dit
aantal niet wordt gehaald, dit
zou betekenen dat de lucht
bombardementen niet echt
voldoende zijn geweest.
Hieruit valt af te leiden dat dit
aantal gesneuvelden geen be
treurenswaardige bijkomstig
heid is geweest, maar een op
zettelijk streefcijfer, dat als
een ondergrens werd be
schouwd bij de te voeren mili
taire strategie.
Nog nooit in de geschiedenis
van deze eeuw vol afschuwe
lijke oorlogen is een slachting
onder militairen in een zo kort
tijdsbestek zo groot geweest.
Honderdvijftigduizend man in
zes weken vormt een absoluut
record. De slag bij Stalingrad
kostte bijna tweehonderddui
zend soldaten het leven, maar
duurde vijf maanden. Zelfs tij
dens de grootste slachtpartijen
in de Eerste Wereldoorlog
werd een dergelijk cijfer van
honderdvijftigduizend gesneu
velden in zes weken niet be
reikt. Alleen het hoogtepunt
'van de gruwelijke slag bij Ver
dun kostte een aantal solda
tenlevens dat hierbij in de
buurt komt: in de laatste twee
weken van de maand mei en
in de maand juni 1916 sneuvel
den honderdvijfendertigdui
zend man. De mythe van de
schone oorlog is dus een abso
lute verdwazing.
Maar was het dan toch niet in
elk geval een geslaagde oor
log? In de termen van bevrij
ding van Kuwayt en vernieti
ging van Irak als machtsfactor
in het Midden-Oosten zeker.
Maar de bevrijding van .Ku
wayt maakt geen einde aan de
terreur in dat land, die zich nu
tegen de Palestijnen keert. En
de vernietiging van Irak
brengt geen stabiliteit in de re
gio. De haat smeult en natio
nalisme en fundamentalisme
zullen toenemen, waarmee de
kiemen voor nieuwe gewapen
de conflicten zijn gelegd. Ook
Israël is niet van raketdreiging
verlost. Anders dan van Irak
is van Syrië in elk geval met
zekerheid bekend dat het be
schikt over scud-raketten met
chemische lading en dat land
bevindt zich aanmerkelijk
dichter bij Israël. Bovendien
gaan ook de wapentechnologi-
sche ontwikkelingen in het
Midden-Oosten onverdroten
verder en de tijd is niet ver
meer dat ook bijvoorbeeld
Iran zal kunnen beschikken
over raketten die Israël kun
nen bedreigen. Hoe verwoes
tend deze oorlog was, de wor
tels van de conflicten in het
Midden-Oosten zijn daarbij
volledig intact gebleven. In
feite is er dan ook niets opge
lost, maar is alleen een verde
re verscherping van de tegen
stellingen te verwachten.
Maar vormt de oorlog dan niet
de aanzet tot een nieuwe inter
nationale rechtsorde waarin
agressie niet meer wordt geto
lereerd? Alleen vanuit een
puur wettische benadering
was deze oorlog een legitieme
oorlog. Voor het aanzien van
de Verenigde Naties in de lan
den van het zuidelijk halfrond
is deze oorlog desastreus ge
weest. Niet alleen heeft de
Veiligheidsraad onder noorde
lijke dominantie de volle om
vang van deze slachtpartij en
de vernietiging van Irak zon
der een woord van protest ge
legimiteerd, maar bovendien
zal het selectieve karakter van
dit gewapend optreden nie
mand kunnen ontgaan: herstel
van de rechtsorde is alleen te
verwachten als Derde-Wereld
landen de belangen van de
noordelijke landen schenden,
niet als de noordelijke landen
jegens Derde-Wereldlanden
schendingen begaan van de in
ternationale rechtsorde, zo
leert deze oorlog in combinatie
met eerdere lessen uit de ge
schiedenis. Met rechtvaardig
heid en rechtsgelijkheid als
grondbeginselen van het recht
heeft dit niets van doen.
Rechtsorde
In een VN die een instrument
is gebleken van noordelijke
dominantie zullen de zuidelij
ke landen weinig heil zien.
Per saldo brengt deze oorlog
de internationale rechtsorde
dan ook ernstig verder achter
op in plaats van dichterbij.
Tenzij men het begrip interna
tionale rechtsorde verwart met
een wereldorde opgelegd door
noordelijke hegemonie.
Laten degenen die dat wense
lijk vinden en dat zijn er
zeer velen, ook in Neder
land dat dan ronduit zeg
gen en niet het hoge woord
van rechtsorde spreken.
MR. N. M. P. STEUNEN
De auteur is secretaris van de
Vereniging van Juristen voor
de Vrede.
BRIEVEN VAN LEZERS
Brieven graag kort en duidelijk geschreven
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten.
Golfoorlog
D,e Golfoorlog is ten einde.
Met een enorme overmacht
aan vliegtuigen, oorlogssche
pen, raketten, bommen en gra
naten, met hi-tech-wapens en
geavanceerde apparatuur is de
tegenstander verslagen en ver
morzeld. Het doel, te weten de
bevrijding van Kuwayt en
daarmee het veiligstellen van
dertien procent van de we
reldvoorraad aan olie, heiligde
de middelen dit keer niet! De
misselijkmakende televisie
beelden van de afgelopen we
ken hebben laten zien dat de
Amerikanen en anderen met
hun wapens als barbaren te
keer zijn gegaan, vandaar een
paar honderd slachtoffers aan
geallieerde zijde en tweehon
derdduizend of meer aan
Iraakse kant. De Golfoorlog
was gruwzaam en meedogen
loos. Degenen, die voor alle
slachtoffers van die strijd ver
antwoordelijk zijn, mogen be
slist geen helden worden ge
noemd.' Integendeel. Het zijn
lafaards en ze zouden zich
dood moeten schamen over
hei veroorzaken van zoveel
menselijk leed!
G. H. M. Kienhuis,
VOORBURG.
Golfoorlog (2)
Terecht was er op donderdag
morgen 27 februari grote
vreugde door de beëindiging
van de Golfoorlog. De 'kater'
wordt nu echter met de dag
gróter. Op de televisie zagen
we onder meer beelden van
een autoweg die een slagveld
werd. We zullen nooit weten
hoeveel mensen daar op die
autoweg werden vermoord.
Had dat militair gezien enig
nut? President Bush en Sad
dam Husayn begonnen vóór
de oorlog tot God te bidden.
Zal Bush nu God ook danken
voor de naar schatting 150.000
doden van Irak? Het waren
jongens en mannen die door
een dictator werden gedwon
gen te gaan vechten. Was er
geen andere mogelijkheid ge
weest dictator Husayn van het
toneel te laten verdwijnen.
Voor mij is het een levens
groot vraagteken dat onze re
gering achter de grote vriend
Amerika aanholde. Zouden nu
onze ministers, met het zien
van de gevolgen van de oor
log, niet wakker liggen van
het leed dat, mede met hun
goedvinden, is geschied?
J. Rutten,
OEGSTGEEST.
Cynisch
Wanneer de in deze krant ge
publiceerde uitspraken van
premier Lubbers over het fors
duurder maken van het open
baar vervoer juist zijn moet
mij het navolgende van het
hart. Door het stijgen van de
prijzen zullen de oude mede
mens, de gebrekkige mede
mens en de alleenstaande me
demens met de kleine beurs
gedwongen worden thuis te
blijven en te vereenzamen.
Het wandelen en fietsen is
voor de meesten van hen on
mogelijk, schrijven vaak ook
en met schrijven en telefone
ren komt er niemand bij je; zo
raakt men behoorlijk geïso
leerd en het gevolg kan zijn:
dementie, depressie en suïcide.
Ik heb altijd gedacht dat chris
ten zijn inhield zorg voor je
medemens! De afkorting CDA
doet mij dan ook meer denken
aan Cynisch Democratisch Ap
pèl dan aan Christen Demo
cratisch Appèl.
J. Velthuizen,
DEN HAAG.
Vrouwen
Ook uit een brief onlangs in
deze krant blijkt dat er beroe
ring is over de tot nu toe sterk
viriele inslag van het voor
gaande deel der r.-k. kerk De
briefschrijver beroept zich op
bijbelpassages ter staving van
zijn standpunt dat feminise-
ring uit den boze is. Het kwam
er zo ongeveer op neer dat
God de Vader voor de spiegel
stond en zo gecharmeerd was
van de aanblik die dit bood dat
hij de mens naar dit beeld en
met die gelijkenis creëerde.
Uiteraard was dit in eerste in
stantie niet een gewone aardse
sterveling, maar God de Zoon.
Aangezien er nergens in de
complete bijbel ook maar ge
rept wordt van een God de
Dochter, kan als voldoende
vaststaand beschouwd worden
dat het ook niet de bedoeling
geweest kan zijn dat een
vrouw een voorgaande functie
zou vervullen in de Kerk.
Wellicht een reden om het
kerkgebeuren veel meer bui
ten de erg bekrompen bijbel
om te leiden en via actieve
deelname van beide compo
nenten van het mensdom te
komen tot een vruchtbare en
zinvolle zorg voor het geeste
lijke aspect der maatschappij.
Mr. N. Pleumekers,
DEN HAAG.
LePen
Het is juist de sterkte van een
democratische samenleving
andersdenkenden niet mond
dood te maken. Proberen een
niet welgevallige politicus te
weigeren is dus pure dictatuur,
en een teken van bijzonder
grote eigen zwakte. Overigens
wordt het woord 'discrimina
tie' heden ten dage voor alles
en nog wat misbruikt.
G. Cramer,
DEN HAAG
Kerkbezoek
Het is pijnlijk te constateren
dat het bezoek aan de kerken
steeds minder wordt. Met
name in de parochie De Heili
ge Familie is dit het geval.
Wat hiervan de oorzaak is? Ik
weet het niet direct. Wel ge
loof ik dat er wat gedaan kan
worden zodat er weer wat
meer mensen naar de kerk
gaan. Mijns inziens vermijden
de mensen de kerk niet uit on
wil maar meer uit onbesef. Ik
denk daarom dat media als de
KRO, de NCRV etc. wat meer
aandacht moeten schenken
aan de kerken. De kerken
moeten meer in de publiciteit
komen zodat de mensen ook
wat meer gemotiveerd raken
om de kerk te bezoeken.
Eventueel zouden er wat acties
gehouden kunnen worden.
Uiteindelijk zijn er veel men
sen die het jammer vinden dat
er kerken worden afgebroken.
Juist die mensen zouden alle
maal eens naar de kerk
moeten gaan. Dat ene uurtje in
de week is toch geen pro
bleem?
A.R. Verhipp,
DEN HAAG
D<
ap
de
Vlaanderen
staat alleen
in strijd
voor behoud
unieke cultuuij0jr
ernp
ncoa
oore
Ik heb het opgegeven. Toen i en
hier in België arriveerde, hap
dacht ik dat het nuttig zou zj en
de Vlaamse ziel te
doorgronden om antwoord ft>ene
kunnen geven op de vraag w naap
Vlamingen voor mensen zijn ac^
Mijn pogingen enigszins nad#t n
tot de Vlaming te komen leije
bleken evenwel op Hollandsns
arrogantie te stoelen.
Als er een volk is dat niet
gerechtigd is zich in de
Vlaamse geest te verdiepen,
dan is het wel het
Nederlandse. Wij wonen te
dichtbij Vlaanderen en zijn
veel aan Vlaanderen ver wat
om de Vlaming van enige
afstand te bekijken.
Vlaanderen, dat zijn we zeil
Als de loop van de
geschiedenis een iets andere
zou zijn geweest, dan vormde
de Nederlandse provincies e
geheel met Vlaanderen,
Belgisch Brabant en Belgisc,
Limburg, dan beschikte
Nederland over een groter
zuiden en zou het zwaartepu §j
van die nu denkbeeldige na
ook verder beneden de grot
rivieren hebben gelegen, wi
ze ten tijde van de scheiding Fi
trouwens ook goeddeels lag.
De geschiedenis heeft de
Nederlanden evenwel een
kunstje geflikt, om het zo
maar eens te zeggen. Dat
kunstje heet België, waarva
een deel Nederlands spreek
Nadien zijn veel Hollanders
gaan denken dat Vlaandere
een curieuze, koddige
landstreek was waarin Boei
Naas' het voor het zeggen h
Vlaanderen werd gaandewe
het land van de wielrenner
de kroegen en de
Vrouwetongen.
Toch doemt voor de Hollam
die in België woont, snel ee
andere realiteit op. In
Vlaanderen wordt niet mee
zo hard gefietst, neemt het
aantal kroegen zienderogen
en staan er hoegenaamd
Vrouwetongen meer voor
ramen. Menig Hollander wi
nog niet erkennen dat die
eigenaardigheden nagenoeg
verdwenen zijn, want
vooroordelen zijn vrij
comfortabele
gemoedstoestanden waarvai
een mens nu eenmaal niet
graag afstand doet.
Wat de Vlamingen op de
Hollanders voor hebben, is
ze over een opmerkelijk en
door de geschiedenis opgele
zelfbewustzijn hebben. Daa
snappen wij Nederlanders
het geheel niets van. De
Vlaming kent de ware
betekenis van de taal die h
spreekt. Hij is er zich van
bewust dat die taal de basis
van een unieke cultuur voi
die hij met de Nederlandei
deelt.
De Vlaming gaat er van ui
dat zijn taal en zijn cultuui
beschermd en behouden
dienen te worden, vooral ni
een nieuw Europa is ontsta
waarin de 'Nederlandse'
identiteit slechts met de
grootste moeite overeind
gehouden kan worden.
Terecht vinden de Vlaming
dat zulks alleen maar kan
lukken als men zowel ten
zuiden als ten noorden vai
Wuustwezel twee handen
een buik houdt en men de
Nederlandse identiteit tot
uitgangspunt van zowel .hefsE
Vlaamse als het Nederlam Spr
cultuurbeleid maakt. Daar js
voelen de Nederlanders nit^e
veel voor en dat steekt de
Vlaming.
Het is om die reden dat ik
speurtocht naar de Vlaams
ziel heb gestaakt. De
Nederlander die de arroga
begaat zich voortdurend n
de verschillen tussen hem:
en de Vlaming bezig te
houden, leidt wellicht jp)e
ongewild de aandacht èma
van alles wat hem met ctejh0(
Vlaming bindt. Die fout ve]
maakte ook minister Hed) me
d'Ancona toen ze het vorj
jaar naar Brussel kwam on
te leggen waarom ze een
aantal dingen liever niet
de Vlamingen samen deet
liet in een net iets te bevh
toespraak weten dat het
Vlaamse cultuurbeleid zov 'fb
anders is dan het Nederlai t-A
Precies. De Nedêrlands- n i
Vlaamse relatie blijft altijun
problematisch zolang het ter
accent op onze verschillenitb;
plaats van onze els.
overeenkomsten wordt gen h<
Het is een dialectische val eze
Zolang onze ministers daas w
nog in tuimelen met o] :sta
ogen nog wel hebben i em
Vlamingen niets van ons fdsl
verwachten en denken \vi hel
Hollanders dat we niets m C
te leren hebben. Dat de c
Vlaming toevallig ook noiïnp.
Belg is, doet daar niets aatsei
De Hollander die in Belgi pl(
woont heeft de opwinden on
ervaring dat hij eindelijk i
ontdekt dat hij meer Vlak da
is dan hij denkt. En in di ikfc
situatie wordt hij Belg op vai
koop toe. Hetgeen, strikt afg
historische bezien, beteke jk
dat hij eindelijk thuis is. S
JO WIJNEN se
(De auteur is corresponded
van onze krant in Brusse K
nai
rde
10
