„Desnoods naar Israël
Irak laat Kuwayti's
en journalisten vrij
Reclamewereld trekt aan
ïrote held Schwarzkopf
ederlanders behandelen
ewonde Iraakse soldaten
fijnen jagers wacht ingewikkelde taak
BUITENLAND
CridaeSoutcMit
VRIJDAG 8 MAART 1991 PAGINA 7
President Bush
itelt dankdagen in
VASHINGTON President
heorge Bush heeft gisteren be
taald dat 5 tot 7 april 'nationale
lankdagen' voor de geallieerde
(verwinning op Irak zullen zijn.
n de verklaring van de president
rordt gevraagd om op 7 april in
- middag klokken te luiden om
bevrijding van Kuwayt en het
'Winde van de vijandelijkheden te
ieren. „Ik vraag alle Amerikanen
19jim thuis of in kerken bijeen te ko-
8j ien om de almachtige te danken
Koor de bevrijding van Kuwayt,
2'oor de zegeningen van vrijheid
j vrede, voor onze troepen, voor
3 nze families en ons land zo ver-
3 laarde de president.
Ambassadeur Veling
via Riyad naar Kuwayt
DEN HAAG Ambassadeur J. Veling is vandaag
naar Saudi-Arabië vertrokken, samen met eerste
ambassadesecretaris J. Damoiseaux en kanselier B.
Arnts. Zij zullen van daaruit zo snel mogelijk door
reizen naar Kuwayt om hun werkzaamheden te her
vatten. De gebouwen van de ambassade en de kanse
larij zijn van buiten in elk geval onbeschadigd uit de
strijd gekomen. Kuwayti's hebben de Nederlandse
vlag weer op het dak geplaatst. Veling vertrok half
december uit Kuwayt, omdat de toestand door de
Iraakse bezetting onhoudbaar was geworden. De am
bassade is nooit officieel gesloten geweest.
Twee ambtenaren van Economische Zaken, J.
Wolfswinkel en N. Langemeijer, vertrekken Waar
schijnlijk dit weekeinde naar het Midden-Oosten om
de Kuwaytse regering voor te houden dat Nederland
graag een bijdrage levert aan de wederopbouw.
Twee miljoen voor
hulp aan Israël
DEN HAAG Minister Pronk van
ontwikkelingssamenwerking heeft
twee miljoen gulden beschikbaar ge
steld om Israël te helpen de gevolgen
van de Golfoorlog het hoofd te bieden.
Het Israëlische ministerie van finan
ciën heeft een speciaal fonds ingesteld,
waaraan ook andere landen bijdragen.
Nederland schenkt tevens 220.000 gul
den aan Israëlische organisaties die
psychische hulp verlenen aan overle
venden van de Tweede Wereldoorlog.
De vraag naar deze hulp is door de
Golfoorlog sterk gestegen. Voor de op
vang van tienduizenden joden uit Etio-
pië en hun integratie in de Israëlische
samenleving heeft Pronk een miljoen
gulden beschikbaar gesteld.
Bergen legervoorraad
door snelle overwinning
WASHINGTON En als de gevechten afgelopen
zijn, wat doe je dan met de stapels ongebruikte ca
mouflagekleding en kogelvrije vesten, de bergen
kant en klaar frontvoedsel en de rijen vrachtwagens
en pantserwagens? Eerst optellen en dan pas beslis
sen wat ermee gebeurt. Toen de voorraden en goede
ren voor de Amerikaanse strijdkrachten in de Golf
besteld moesten worden, moest rekening gehouden
worden met het ergst mogelijke scenario: een lang
durige grondoorlog tegen Irak. Maar de overwinning
kwam zo snel dat de militairen nu in hun maag zit
ten met bergen en bergen onnodig materiaal en
reeds bestelde voorraden. Sinds het staakt-het-vuren
„is het alsof we proberen een rivier de andere kant
op te laten stromen", zegt een woordvoerder van de
personeelsondersteuningsdienst van het ministerie
van defensie.
Saudische economie
driejaar van slag
RIYAD Saudi-Arabië zal ze
ker drie jaar nodig hebben om de
ingrijpende economische gevol
gen van de Golfoorlog te over
winnen. Bankiers en diplomaten
in het koninkrijk schatten dat
het land zo'n slordige veertig
miljard dollar aan kosten heeft
gemaakt. Deze rekening drukt
zwaar op de begroting, die toch al
jaren tekorten vertoont. Het te
kort beloopt nu ongeveer 13,4
miljard dollar. De Saudische eco
nomie vertoonde voor de inval
van Irak in Kuwayt weer een op
gaande lijn na de klap die het
olieland kreeg toen in de jaren
tachtig de olieprijs instortte.
BAGHDAD Irak heeft
gisteravond al 2000 Ku
wayti's vrijgelaten. Hon
derden juichende Kuway
ti's keerden op vrachtwa
gens terug naar hun land.
Amerikaanse functionaris
sen in Kuwayt hadden
eerder al gezegd dat van
daag 800 a 2000 Kuwayti's
en 21 westerse journalis
ten werden verwacht die
door Irak werden vastge
houden.
In Riyad hebben de geallieer
den en Irak overeenstemming
bereikt over de uitwisseling
van Iraakse krijgsgevangenen
en Kuwaytse militairen en
burgers. Na een zes uur duren
de bijeenkomst onder auspici
ën van het Rode Kruis werd
meegedeeld dat de krijgsge
vangenen zo spoedig mogelijk
zullen worden vrijgelaten. Een
woordvoerder van het Rode
Kruis deelde mee dat 60.000
Iraakse krijgsgevangenen
spoedig huiswaarts kunnen
keren. Irak had al eerder alle
45 geallieerde krijgsgevange
nen vrijgelaten.
De 21 westerse journalisten die
Irak beloofd heeft vrij te laten,
behoren tot de groep de 40 die
sinds enkele dagen in Zuid-
Irak werd vermist. De secreta
ris-generaal van de Verenigde
Naties, Javier Perez de Cuel-
lar, spant zich in om ophelde
ring te krijgen over het lot van
de overige journalisten. Twee
Amerikaanse verslaggevers
van het televisiestation CBS
die ook op de lijst van vermis
ten stonden, zijn inmiddels
weer terecht. De journalisten
probeerden de Iraakse stad Al-
Basrah te bereikèn.
Dit is in tegenspraak met wat
Washington eerder berichtte.
Amerikaanse regeringswoord
voerders hadden gezegd dat de
Revolutionaire Garde van
Saddam de stad weer had he
roverd. Een woordvoerder van
de Opperste Raad van de Isla
mitische Revolutie (SAIRI)
verklaarde echter in Bayrut
dat deze berichten onjuist zijn.
„De situatie is er rustig en on
der controle van de opstandige
troepen", aldus woordvoer
Abu Maithem al-Saqir. De Is
lamitische Dawapartij, die deel
uitmaakt van de fundamenta
listische SAIRI-coalitie, zei dat
de opstandelingen hun greep
op Al-Basrah en acht andere
steden versterkten, ondanks
het tegenoffensief dat het re
geringsleger heeft ingezet.
Ook zijn veel Iraakse militai
ren, onder wie leden van de
luchtmachtbasis van Al-Ama-
rah, overgelopen naar de sji'i-
ten en de Kurdische verzets
strijders die een aantal steden
in het noorden bezet houden,
aldus de Dawapartij. „98 pro
cent van de mensen in Irak
wil Saddam Husayn niet", al
dus een gevluchte Jordaniër.
De leider van het Iraakse sji'i-
tische verzet, avatollah Mo
hammad Bakr Hakim, zei
„geen enkel bezwaar" te heb
ben tegen een Amerikaanse
interventie of van een ander
land om het regime van Sad
dam Husayn omver te werpen.
Hij tekende hier echter wel bij
aan dat dit niet mag leiden tot
„inmenging in de Iraakse bin
nenlandse aangelegenheden".
Geallieerden
De Amerikaanse militairen in
de Perzische Golf zijn op weg
naar huis. Minister van defen
sie Dick Cheney zei gisteren
dat het Pentagon hoopt er da
gelijks 5000 terug te halen tot
dat alle 540.000 weg zijn uit de
Golf. Een dergelijk tempo
houdt in dat alle Amerikaanse
militairen binnen vier maan
den over zullen zijn gebracht
naar hun bases in de Verenig
de Staten of Duitsland. De eer
ste Britse troepen zullen dit
weekeinde uit de Golfregio
worden teruggetrokken, zo
heeft premier John Major aan
gekondigd.
De Japanse ambassade in Ku
wayt heeft kort na de Iraakse
invasie op 2 augustus verleden
jaar 16 Amerikaanse diploma
ten en hun gezinnen verbor-
§en en hen geholpen om naar
audi-Arabie te ontkomen.
Volgens Japanse functionaris
sen heeft Japan niet eerder
iets over deze zaak naar buiten
gebracht omdat men represail
les vreesde van het Iraakse le
ger tegen Japanse staatsbur
gers in Kuwayt
SAFWAN Terug naar
huis. Weg van de chaos en
het geweld. Op zoek naar
het leven dat abrupt werd
onderbroken door de in
val van het Iraakse leger
in Kuwayt.
Mensen uit India, Pakistan,
Egypte, Kuwayt en ook Irak
zelf; allen slachtoffer van de
Golfoorlog. Zij hebben een
lange en gevaarlijke weg door
Irak afgelegd voordat ze uit
eindelijk bij de Kuwaytse
grens aankwamen. Ziek, afge
mat, maar vol hoop.
De 42-jarige Nawazish Ali en
zijn vrouw Khelidh kwamen
14 jaar geleden uit Pakistan
om in Kuwayt te werken. Hij
als apotheker, zij als verpleeg
ster. Het geld was goed, het le
ven beviel hun beter dan in
Pakistan. Tot die negende ja
nuari 1991. Het Pakistaanse
echtpaar leefde zo goed en
kwaad als het kon onder de
Iraakse bezetting, maar op 9
januari kwamen soldaten en
namen Nawazish en Khelidh
mee. Ze werden gearresteerd
omdat ze verzuimd hadden
nieuwe identiteitspapieren te
halen waarmee ze moesten be
wijzen dat ze nu voor Irak
werkten. Beiden werden naar
een gevangenis in Basra ge
sleept. Hun achtjarig dochter
tje en hun zesjarig zoontje ble
ven achter. „Ik weet absoluut
niet wat er van mijn kinderen
geworden is", huilt Khelidh.
Samen met een Egyptenaar,
een Indiër, een Kuwayter en
twee Filipijnen werden de Pa-
kistanen uit de gevangenis
vrijgelaten toen rebellen in
Basra afgelopen zaterdag de
deuren openden. Dagenlang
waren ze onderweg. „Het ge
vangenisleven? Iedere 48 uur
een glas water en iedere 24
uur een halve boterham. Men
sen stierven door ziekten. Mijn
man zat samen met 200 men
sen in een ruimte opgesloten",
zegt Khelidh.
De Indiër Raja Gapalan werk
te als kraanmachinist voor een
Kuwaytse oliemaatschappij.
Hij opent zijn hemd en laat de
zweren op ziin lichaam zien:
„Ik ben ziek. Gebrek aan
voedsel. Ik zat opgesloten met
moordenaars en plunderaars.
Verschrikkelijk". Zijn vrouw
en dochter bleven in Kuwayt
achter. „Zij weten niet waar ik
ben en ik weet niet waar zij
zijn", zegt hij.
De Egyptenaar Imam Moham
med moest zijn vrouw en een
baby achterlaten in Kuwayt.
„Ik weet niet of mijn vrouw
en baby nog leven".
Gedood
Ook de Irakees Jabar Saleh is
op weg naar het zuiden. Hij
werkte voor de oorlog in de
grensplaats Um Qasr en ver
trok toen de gevechten uitbra
ken met vrouw en acht kinde
ren richting noorden, richting
Basra. Toen was de Golfoorlog
voorbij en begon een burger
oorlog in de straten van Basra.
Op drie maart deed zijn vrouw
de was in een rivier. Terwijl
zij bezig was kwam een groep
soldaten op zijn auto af. Zij
openden het vuur. Zijn drieja
rig dochtertje werd gedood en
haar vijfjarige zusje raakte ge
wond. De familie bracht haar
naar een ziekenhuis en ver
trok weer richting Kuwayt.
„Kan de geallieerde lucht
macht niet die hele bende ver
nietigen?", zegt hij doelend op
het leger van Saddam.
Het is niet waarschijnlijk dat
Saleh Kuwayt binnenkomt.
Irakezen en mensen zonder
identiteitspapieren velen
beweren Kuwayters te zijn
worden buiten gehouden zo
lang de noodtoestand in Ku
wayt voortduurt. Honderden
kamperen in de woestijn, mid
den tussen de stellingen van
het Amerikaanse leger. Een
jonge Kuwayter die voor de
Amerikanen als vertaler
werkt probeert zoveel moge
lijk te helpen. Geen van zijn
superieuren steekt een hand
uit.
In het geïmproviseerde vluch
telingenkamp zegt een Irakees
dat hij zijn land uit wil. De
man uit Basra zegt meegedaan
te hebben aan de opstand daar
en gevlucht te zijn toen het er
naar uitzag dat deze niet zou
slagen. Zijn omvangrijke gezin
is meegekomen. Hij zegt dat
als het erop aan komt zelfs
ideologische barrières niet
meer tellen. „Hij zegt dat hij
bereid is naar welk land dan
ook ter wereld te gaan", ver
taalt een tolk. „Hij zegt dat hij
zelfs bereid is naar Israël te
gaan".
YAD Wekenlang
bben ze gewacht en ei-
nlijk hadden ze er niet
1/4 eer op gerekend.
het Zweedse veldhospitaal
de Saudische hoofdstad
yad arriveerden deze week
geveer 20 gewonde Iraakse
Ijgsgevangenen en dus was
ivoor het eerst ook echt
rk te doen voor de 30 Ne-
jlandse artsen en verpleeg-
iidigen die bij de Zweden
n gedetacheerd,
andaag komt mogelijk een
mfcuwe groep gewonde Iraakse
dag'daten. Het kan voor ons nu
watst eens drukker worden",
rtelt de Nederlandse ver-
legkundige E. Bruynsteen.
weet weinig van de patiën
ten, die nü in het veldhospi
taal liggen. „Het zijn vooral
jonge .mannen. Typisch oor
logsgewonden. Sommigen zijn
in het hoofd geschoten, ande
ren hebben brandwonden. Er
zijn botbreuken bij". De Iraak
se patiënten zijn allemaal „be
hoorlijk gewond": hun alge
mene toestand is volgens
Bruynsteen bovendien slecht.
„Ze zijn ondervoed".
Waar de groep Irakezen tij
dens de Golfoorlog was gele
gerd, weten Bruynsteen en
zijn Nederlandse collega's niet.
De groep komt uit Kuwayt en
heeft eerst in een ziekenhuis
in de Saudische stad Dhahran
gelegen en heeft daar kenne
lijk een eerste medische be
handeling ondergaan.
Uit de Arabische papieren die
de patiënten begeleiden, kun
nen de Nederlanders niet goed
wijs. Er wordt in het veldhos
pitaal wel gewerkt met tolken
en enkele Zweedse verpleeg
sters werkten eerder in Liba
non en spreken Arabisch,
maar er is nauwelijks contact
met de gewonde Irakezen.
Bruynsteen weet ook niet of
het veldhospitaal voor deze
mensen het eindstation is of
dat ze binnenkort verder wor
den getransporteerd, mogelijk
naar een krijgsgevangenkamp.
In Jebel Ali in de Verenigde
Arabische Emiraten werken
nog eens vijftig Nederlanders
in een militair veldhospitaal.
Daar zijn voor zover bekend
nog geen slachtoffers van de
Golfoorlog behandeld.
Niet te dichtbij
Een vlucht over Kuwayt is bijna niet meer mogelijk
van de honderden brandende olieputten te zien. Deze
kopter neemt de situatie van heel dichtbij op
zonder één
Britse heli-
FOTO: EPA
N HELDER De Ne-
'landse mijnenjagers
Ms. Haarlem en Hr.
Harlingen wacht in
noordwestelijke deel
i de Perzische Golf een
jvangrijke taak, zo
ik gisteren op een bij-
nkomst van de Konink
je Marine in Den Hel-
Kuwayt een anti-invasie-gor-
del van een halve cirkel met
vele duizenden mijnen te heb
ben gelegd. Ook de belangrijk
ste diepwater-route naar de
olieterminals van het emiraat
zijn bezaaid met mijnen. De
informatie komt beschikbaar
in het kader van de afspraken
tussen Irak en de geallieerde
coalitie en wordt door com
mandant B. Roetering van de
Mijnendienst voldoende be
trouwbaar geacht.
Het ruimen van de mijnen
wordt extra gecompliceerd
door de diversiteit aan explo
sieven. Er zijn vermoedelijk
ten minste 17 typen mijnen uit
tal van landen gelegd, waaron
der naast magnetische, ge-
luids- en contactmijnen moge
lijk ook chemische mijnen,
volgens de beschikbare infor
matie zijn de verschillende ty
pen mijnen willekeurig door
elkaar gelegd, wat de opspo
ring nog verder bemoeilijkt.
De meeste mijnen zweven aan
ankerkettingen vlak onder de
zeespiegel, maar een onbekend
aantal is door stormachtig
weer losgeslagen en drijft vrij
rond. De commandanten van
de Haarlem en de Harlingen
verwachten ook fop-mijnen
aan te treffen, terwijl enkele
typen Iraakse mijnen uit poly
ester zijn vervaardigd, dat met
sonar moeilijk is waar te ne
men. Tenslotte zijn de jagers
voorbereid op mijnen die spe
cifiek tegen mijnenjagers zijn
gericht. De Hr. Ms. Haarlem
en Hr. Ms. Harlingen vertrek
ken maandagochtend met in
totaal honderd opvarenden uit
Den Helder. Aan boord is één
dienstplichtige, een vrijwillig
meevarende kok. Twee dienst
plichtige onderofficieren va
ren op nadrukkelijk eigen ver
zoek niet mee. Voor de eerste
keer varen zes vrouwen op
een dergelijke missie mee, om
dat zii tot de vaste bemanning
van beide schepen behoren.
Beide jagers zullen over onge
veer een maand operationeel
zijn.
VASHINGTON „Stor-
i nin' Norman" Schwarz-
;opf mag dan de Republi
keinse Garde op de vlucht
lebben gejaagd, hij staat
-oor een lastiger taak als
lij weer thuis is, tussen de
terrengekke Amerika-
.ïeneraal Schwarzkopf staat in
25 et middelpunt van de belang-
6 elling als het nationale mili-
2 lire idool waarnaar Amerika
ilang heeft gesmacht. „Als er
lts is waaraan we een tekort
ebben, dan zijn dat wel hel
len. Generaal Schwarzkopf is
en echte, en we hebben er
nds Eisenhower en MacArt-
ur in 1945 niet meer een ge-
17( ad", aldus Jerry Delia Femi-
a, eigenaar van Delia Femina
IcNamee, een van de grootste
1 merikaanse reclamebureaus.
„Er is geen produkt wat, hij nu
niet zou kunnen promoten".
Zolang hij in het Amerikaanse
leger blijft, verbieden de statu
ten de generaal zijn naam aan
het een of andere produkt te
lenen. Maar Schwarzkopf
moet deze zomer verplicht met
pensioen na 35 jaar actieve
dienst. De eerste week van
zijn terugkeer naar het bur
gerleven zou hij al miljonair
kunnen worden.
„Hij staat voor betrouwbaar
heid", aldus Delia Femina.
„En hij komt in een tijd dat
bijna iedereen die het finan
cieel gezien goed heeft gedaan
in de gevangenis zit".
Andere baantjes die de van
Schwarzkopfs populariteit pro
fiterende Amerikaanse tijd
schriften voor de viersterren
generaal hebben bedacht, va
riëren van directeur van een
bedrijf, schrijver en football-
trainer tot acteur.
Sommige leden van de Repu
blikeinse Partij van Florida
zien Schwarzkopf in 1992 als
concurrent voor de Republi
keinse senator van hun staat,
Bob Graham. Aanhangers van
Schwarzkopf roemen zijn IQ
van 170, zijn fotogenieke lach,
zijn natuurlijke humor en zijn
„no-nonsense" houding.
„We zijn er vrij zeker van dat
hij Republikein is", aldus Van
Poole, partijvoorzitter van Flo
rida. „De meeste mensen in
het leger zijn dat. Maar het zou
eigenlijk niets uitmaken als
dat niet zo is, want het is mak
kelijk om Republikein te wor
den in Florida. Het enige wat
je hoeft te doen is een kaartje
te tekenen".
De generaal zelf heeft zich nog
niet uitgelaten over zijn naoor
logse activiteiten. Hij deelt de
mensen die hem naar zijn
plannen vragen droogjes mee
dat de schoonmaakoperaties in
de Golf nog niet zijn afgelo
pen. Zijn vrouw Brenda en het
Pentagon doen er eveneens
het zwijgen toe. Voor de oorlog
heeft Schwarzkopf echter ge
zegd dat hij van plan was bij
zijn terugkeer met pensioen te
gaan, een vredig leventje te
leiden, te vissen en op eenden
te jagen.
Schwarzkopf zou een explosief
temperament hebben en heeft
zichzelf een meester getoond
in sarcasme. De Amerikaanse
reclamewereld zal zich daar
door waarschijnlijk niet laten
afschrikken. Óm met een re
clameman te spreken: „Die
man zou alles kunnen verko
pen, van Patriots tot loodgie-
terswerk. Hij zou een verstop
te afvoer de schrik van z'n le
ven kunnen bezorgen".
RACHEL KELLY SUSAN
ELLICOTT
(c) The Times
IRAAKSE VLUCHTELING:
Even rust voor deze twee Kuwayti's tijdens hun vlucht uit Irak.
warzkopf: van vier-sterren generaal tot zeven-kruiden shampoo?
