nentrum-linkse
coalitie lijkt
ïiiet in gevaar
D66 maakt blasé sprong voorwaarts
PvdA geslagen,
niet geknakt
„Voor CDA valt het allemaal best mee
VD ziet
ome-back
Ti verschiet
IN [NNENLAND
CcidócSotrwmt
DONDERDAG 7 MAART 1991 PAGINA 5
Socialistiese Partij
ju in Kamer komen
)TTERDAM Op basis van de uit-
g van de statenverkiezingen zou de
cialistiese Partij (SP) een zetel in de
^eede Kamer behalen. De partij ziet in
uitslag een beloning voor haar beleid
bedrijven en buurten en haar inzet
jr een beter milieu. Daarnaast heeft
larschijnlijk meegespeeld dat veel
mmers de PvdA de rug hebben toege-
erd. Een woordvoerder van de SP
'en"kt ^at vooral de invoering van de
lietelefoon aan het succes van de par-
heeft bijgedragen. „De SP gaat achter
g milieuproblemen aan die zij via de
efoon te horen krijgt. We hebben
ds de instelling van de milieulijn nog-
wat zaken onthuld", aldus de woord-
pel
Kok wist kiezers niet te overtuigen
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG PvdA-leider Wim Kok
erkende gisteravond dat hij en zijn partij
er „onvoldoende in zijn geslaagd de kie
zers te overtuigen van het hoe en waarom
van ons beleid". „Bezuinigen is onont
koombaar, maar we proberen dat zo eer
lijk mogelijk te doen. Dat is helaas niet
overgekomen. Ik zie deze uitslag als een
signaal om de mouwen op te stropen, met
dubbele kracht door te gaan en de gebro
ken band met de kiezers te herstellen".
De verkiezingen voor de provinciale be
sturen vormen traditiegetrouw een be
langrijke graadmeter voor de populariteit
van het zittende kabinet. PvdA-voorzitter
Sint zag echter in de uitslag geen duidelij
ke afwijzing van het kabinetsbeleid. „An
ders zou D66, dat het kabinet op hoofdlij
nen steunt, niet zo enorm hebben gewon-
Ook premier Lubbers, die de klap voor de
PvdA „sneu" noemde, vindt dat de coali
tiepartners hun doen en laten beter aan
de kiezers moeten uitleggen. „Er zijn vol
op redenen om met vereende krachten te
blijven doen wat ons te doen staat", aldus
Lubbers. Hij verzekerde dat het CDA het
verlies van de PvdA niet zal aangrijpen
om deze partij het vuur na aan de schenen
te leggen. „Er zal alleen een probleem in
de coalitie ontstaan als in de achterbannen
van de betrokken partijen problemen ge
maakt worden. Maar als het aan het kabi
net ligt gaan we door". Uit een enquête
van Bureau InterView bleek gisteren dat
ook bijna driekwart van de aanhang van
CDA en PvdA wil dat het huidige kabinet
blijft regeren.
Lubbers verrast door
tweede stembiljet
DEN HAAG Premier Lubbers
en zijn echtegenote werden giste
ren verrast door een tweede stem
biljet. Nederlands eerste politicus
bleek niet te weten dat er ook
verkiezingen waren voor de Rot
terdamse deelgemeenten, naast
verkiezingen voor de Provinciale
Staten. In deelgemeente Rotter
dam-Kralingen toonde CDA -lijst
trekker mevrouw Graafland be
grip voor de onwetendheid van de
minister-president. „Hij had het te
druk met de Golfcrisis en de Tus
senbalans, daarom hebben we
hem niet lastiggevallen met deze
verkiezingen. Wel hebben wij fol
ders bij de familie Lubbers in de
brievenbus gestopt".
„Het wordt tijd voor
gecombineerde verkiezingen"
GRONINGEN Het wordt tijd dat de minister van bin
nenlandse zaken serieus de mogelijkheid bekijkt om de
gemeenteraads- en provinciale statenverkiezingen op één
dag te houden. Het gaat dan wel om twee verschillende
lichamen, maar provincie en gemeente hebben in de
beeldvorming zo veel met elkaar te maken dat de bezwa
ren tegen die samenvoeging steeds geringer worden.
Prof. mr. D. J. Elsinga, hoogleraar staatsrecht aan de Uni
versiteit van Groningen schaart zich met dit voorstel ach
ter uitlatingen van premier Lubbers. De premier zei in de
reactie op de lage opkomst bij de provinciale statenver
kiezingen van woensdag (52 procent) te voelen voor een
combinatie van gemeenteraads- en provinciale statenver
kiezingen. Maar eigenlijk is het Lubbers die Elsinga's idee
overneemt, want de hoogleraar heeft al eerder een derge
lijke gecombineerde verkiezing gepropageerd. Volgens
Elsinga heeft een combinatie van twee verkiezingen niet
alleen voordelen voor de eventuele opkomst, maar ook
voor de verkiezingskas van de politieke partijen.
Zenderen stemt uit
protest nauwelijks
BORNE Het dorp Zenderen
(gemeente Borne) heeft gisteren
massaal de verkiezingen voor
provinciale staten geboycot. Van
de 1080 kiesgerechtigden in Zen-
deren hebben er slechts 130 hun
stem uitgebracht. De opkomst ligt
daarmee net boven de 13 procent.
Door niet te stemmen protesteer
de Zenderen tegen het plan van
de provincie Overijssel voor een
vuilstortplaats in het dorp. Het
actiecomité is tevreden over het
verloop van de actie. Het be
schouwt het wegblijven van de
kiezers als een belangrijk signaal
van Zenderen aan de politiek in
de provincie Overijssel.
IM KOK NEGEERT GELE KAART ACHTERBAN
;nf
a SN HAAG Nog geen
er ir na de gemeentelijke
.1 rkiezingen heeft de
•dA opnieuw een dra-
itische nederlaag gele-
da n. Als er gisteren voor
t di Tweede Kamer was ge-
md in plaats van voor
Provinciale Staten (en
rc3 lirect de Eerste Kamer)
jden de sociaal-demo-
iten maar liefst zeven
zetels hebben verlo-
hn. Dat is de slechtste
Ef slag in het bestaan van
in 1946 opgerichte Par-
van de Arbeid,
irfearom hebben Wim Kok en
zijnen nu opnieuw zo'n
>rm pak slaag gehad? De
angrijkste reden is niet
Ia eilijk te bedenken,
tner in de centrum-linkse
eercoalitie is de PvdA
deverantwoordelijk voor de
dl gekondigde grote bezuini-
Vi gen en lastenverzwaringen.
ve zinnen met een laag of mo-
inkomen worden daar-
het meest getroffen, zo
va ft het Nationaal Instituut
'se r Budgetvoorlichting (Ni-
Pos berekend. Volgens het
ZiJllid staat de mensen in die
a»gorieën dit keer een ach-
'JvquUgang in inkomen te
achten van 700 tot 1350 gul-
F en per jaar.
De beweringen van Pvd A-lei-
atl
der Wim Kok dat de koop
kracht ten minste gelijk zal
blijven en voor velen nog iets
zal toenemen, noemt het Ni-
bud „sprookjes". De door Kok
beloofde belastingverlaging zal
de minima en de modalen een
voordeel van twee- a driehon
derd gulden per jaar opleveren
en dus bij lange niet opwegen
tegen de hoeveelheid geld die
zij met name door de verho
ging van de woonlasten en de
reiskosten kwijt zullen raken.
De uitslag van de statenver
kiezingen toont aan dat de kie
zers meer geloof hechten aan
de rekenmeesters van het Ni-
bud dan aan die van minister
Kok.
Maar waarom wordt de PvdA
zoveel méér gedupeerd dan
het CDA? De partij van Lub
bers zou 'slechts' drie kamer
zetels verliezen, hetgeen over
eenkomt met circa honderd-
vijftigduizend stemmen. Wel
nu, het is een bekend gegeven
dat de CDA-achterban relatief
weinig mensen telt met een
laag tot zeer laag inkomen. Ze
zijn er wel, arme christen-de
mocraten, maar niet zoveel. Bij
de PvdA is de situatie precies
omgekeerd. Ze zijn er wel, rij
ke sociaal-democraten, maar
niet zoveel. Logisch dus dat de
partij van Kok veel meer dan
het CDA te lijden heeft wan
neer mensen met een mini
mum of modaal inkomen zich
zwaar 'gepakt' voelen.
Welke les trekt de PvdA-lei-
ding nu uit deze gele kaart
van de achterban? Geen enke
le. Voorman Kok verklaarde
dat hij zich ondanks alles „zeer
gemotiveerd voelt om door te
gaan op de ingeslagen weg".
Als het aan hem ligt, zal de
PvdA geen pogingen doen om
het kabinetsbeleid meer naar
zich toe te trekken en daar
door de kiezersgunst te her
winnen. Geen kabinetscrisis
dus, zoals in 1982, 1966 en 1958
gebeurde, toen de PvdA als re
geringspartij ook zware neder
lagen leed bij statenverkiezin
gen.
Kok vindt eigenlijk ook niet
dat de nederlaag van de PvdA
zijn schuld is. In een pagina
grote advertentie had hij gis
terochtend de kiezers voorge
houden dat ze zelf in de hand
hadden hoe sterk de PvdA zou
worden in het kabinet. Welnu,
wie ondanks deze waarschu
wing toch op een andere partij
wilde stemmen of thuis wilde
blijven, moest het zelf maar
weten. Wel erkende Kok dat
hij de „noodzaak van het be
zuinigingsbeleid wellicht nog
wat beter aan de kiezers zou
moeten uitleggen".
Wonderlijk was ook de reactie
van partijvoorzitter Marjanne
Sint op de grote winst van
D66. Sint toonde zich verwon
derd dat zoveel PvdA'ers wa
ren overgestapt naar D66. De
partij van Hans van Mierlo
zegt immers zelf dat zij opposi
tie voert vóór het centrum
linkse beleid van dit kabinet.
Dan is het, aldus Sint, toch wel
„heel erg onlogisch" (lees: heel
erg dom) nu juist op die lijst te
stemmen.
Monsterzege
D66-veteraan Van Mierlo
hoorde de uitspraken van Sint
en Kok glimlachend aan. Het
zou hem een zorg zijn waar de
stemmen vandaan kwamen.
Voor het eerst in de geschiede
nis waren de Democraten
even groot als de VVD gewor
den. In Rotterdam en Amster
dam mag D66 zich nu zelfs de
op één na grootste partij noe
men en in Zoetermeer gaan de
Democraten zowaar fier aan
kop!
De monsterzege van D66 was
ook vervelend voor de VVD
die zich nog zo geafficheerd
had als de „enige liberale par
tij van Nederland". Voorzitter
Ginjaar haastte zich dan ook
erop te wijzen dat de winst
van D66 absoluut niet ten kos
te was gegaan van de VVD.
De liberalen hebben omgere
kend zelfs nog twee kamerze
tels gewonnen. De nieuwe lijn
van de nieuwe leider Frits
Bolkestein (belangen beharti
gen van autobezitters en be
woners van eigen huizen) lijkt
vruchten te gaan afwerpen.
Maar ondanks alle bemoeienis
sen van landelijke politici zijn
statenverkiezingen geen ka
merverkiezingen. Aan Van
Mierlo en Bolkestein de taak
om de nu geboekte winst vast
te houden. Dat is niet zo een
voudig als het misschien lijkt,
want het aantal niet in politiek
geïnteresseerde burgers neemt
almaar toe. De opkomst bij
deze statenverkiezingen was
een diepterecord: 52 procent.
Zelfs Groen Links, dat zich
nog wel zo had onderscheiden
door zijn principiële verzet te
gen de Golfoorlog, deelde in
de malaise. Eén derde van de
genen die bij de kamerverkie
zingen van 1989 nog Groen
Links stemden vond het giste
ren niet de moeite waard de
deur uit te gaan.
RIK IN 'T HOUT
W, IBERALEN ACHTEN
jk# «POSITIE BELOOND
(Van onze
parlementaire redactie)
g'LARLEM De enige
|erale partij van Neder-
id, want zo wenst de
'D sinds kort te worden
nl ïgeduid, kreeg gister-
nde >nd steeds sterker het
/oei eindelijk begonnen
thl] zijn aan een come-back.
in het provinciehuis te
wem, waar de VVD teza-
kwam, aanvankelijk al
licht bij uitslagen als 'Bus
plus 0,0 procent', in de
r van de avond steeg het li-
ale zelfvertrouwen almaar
der en stelde fractievoorzit-
Bolkestein vast dat de lijn
hoog definitief was ingezet.
aavo", riep het publiek. De
Jachtige winst van concur-
t D66 kon de stemming
1 bederven, want ach, wat
r *66 nu meer dan een socia-
sche wolf in schaapskle-
„D66 is geen liberale par-
zei Frits Bolkestein.
ïerpunt
wijl om hem heen enthou-
werd gezoend („Hé hallo,
je weer te zien, zeg") en
id^D'ers met NRC Handels-
'n onder de arm hun best
te, Korthals Altes en Terp-
SUj verklaarde partijvoorzit-
Ginjaar al aan het begin
de avond dat het 'keer-
a t' was aangebroken. „On-
h Bolkestein zal het herstel
ij voortzetten", aldus Gin-
tv de man achter het ver-
i van voormalig fractie-
olie rzitter Voorhoeve. Bolke-
:a n zelf toonde zich „blij,
r nog niet tevreden".
D66 de VVD naar de
>n steekt als het gaat om
predikaat grootste opposi-
lerïlarty. wenste Bolkestein da-
|te relativeren door te ver-
en dat het hier gaat om
3eatlmen die tijdelijk bij D66
nd arkeerd' staan, maar in
lerl grotendeels bij de PvdA
shoren. Degenen die wer-
k tegen het huidige kabi-
®eleid zijn, doen er de vol
le keer beter aan op de
te stemmen, aldus Bolke-
Frits Bolkestein. foto: dijkstra
stein. „D66 zegt oppositie te
voeren vóór het huidige kabi
net; ik kan daar geen chocola
van maken. D66 en PvdA zijn
communicerende vaten, ze
kunnen maar beter fuseren.
Voor duidelijke oppositie moet
men bij de VVD zijn. Wij keu
ren het regeringsbeleid af, in
navolging van alle binnen
landse en buitenlandse econo
mische deskundigen. Wij be
pleiten lastenverlichting en
ombuigingen, D66 niet. Tot
nader order zijn wij echt de
enige liberale partij van Ne
derland".
Droge sherry
Het verlies van PvdA en toch
ook van CDA noemde Bolke
stein, tot enthousiasme van de
verzamelde liberalen, zuur
maar begrijpelijk: „Dat komt
ervan als je slechte politiek
voert". De VVD-leider zei te
verwachten dat verkiezingen
voor de Tweede Kamer niet al
te lang meer zullen uitblijven
en voorspelde dat zijn partij
dan nog verder zal stijgen in
de kiezersgunst. „Dit is een
eerste stap, op weg naar het
hoge niveau dat we tien jaar
geleden hadden". Intussen
werd bij de droge sherry al
vast een voorschot genomen
op de volgende formatie. „We
krijgen een VVD/PvdA/D66-
coalitie", zei de ene liberaal te
gen de andere, „Dat kan niet
anders. We worden door het
CDA gewoon in eikaars armen
gedreven. Eerst vermoorden
de christen-democraten de
VVD, dan wippen ze D66 uit
de formatiebesprekingen en
nu vermoorden ze de PvdA.
Zal je zien dat ze het straks
nog vreemd vinden ook als ze
volslagen alleen staan!"
STEVO AKKERMAN
DEN HAAG Het was
een prachtig doelpunt. In
eens op het hoofd, als een
streep in de linkerhoek.
Keeper kansloos. De her
haling, vanachter het an
dere doel, maakte het nog
eens extra duidelijk. „Nou
zie je pas goed dat-ie 'm
nooit had kunnen heb
ben", zeggen enkele man-,
nen tegen elkaar met het
hoofd in de nek, omdat de
tv-toestellen nogal hoog
zijn opgesteld.
Ze bevinden zich in Den Haag,
in het provinciehuis van Zuid-
Holland, dat hun partij D66
heeft uitgekozen om de uitsla
gen van de statenverkiezingen
te volgen. Maar vooralsnog is
de westrijd Bayern München -
Porto belangrijker. De winst
van hun eigen club was eigen
lijk al zeker, ze waren meer
voor de vorm gekomen, voor
de gezelligheid ook een beetje.
„D66 is de grote winnaar van
deze verkiezingen" zegt ie
mand op het NOS-journaal,
maar het maakt niet echt in
druk. „Doe mij nog maar een
pilsje", roept iemand.
Hans van Mierlo treedt binnen
als de tevreden acteur van ge
vorderde leeftijd, die na de
voorstelling altijd kan rekenen
op de sympathie van het pu
bliek. Het affiche van D66
moet eerst voor de tv-camera's
reageren. „Vraag nou gewoon
eens hoe het is om te winnen",
zegt Van Mierlo vooraf. „En
meneer Van Mierlo", zegt de
verslaggever als de uitzending
een feit is, „volgens fractielei
der Brinkman van het CDA
bent u slapende rijk geworden,
omdat u hebt gewonnen zonder
echt oppositie te voeren". „Als
dat zo is, hebben we fantastisch
geslapen", zegt Van Mierlo. Hij
spreekt troostende woorden tot
de PvdA: „Het is niet leuk, zo'n
groot verlies. Dat hebben wij
ook meegemaakt en dat gun ik
niemand".
„Dat is nou echt Hans hè", zegt
een mevrouw, die zich naar vo
ren heeft gedrongen om het al
lemaal goed te kunnen zien en
horen. „Niet van dat keiharde,
maar ondertussen duidelijk aan
de PvdA laten merken dat ze
afhankelijker van hem zijn ge
worden". Van Mierlo zegt niet
op een breuk in het kabinet uit
te zijn, maar denkt wel dat het
moeilijk wordt voor de coalitie.
„Als er spanningen zijn in het
kabinet, zullen die groter wor
den door deze uitslag. Die kun
nen uiteindelijk het beleid aan
tasten Pas als dat laatste ge
beurt, zal ik zeggen dat het ka-
Hans van Mierlo. foto: dijkstra
binet weg moet. Afgezien daar
van zullen we natuurlijk scher
per letten op wat er terecht
komt van onze voorstellen".
Zwevende kiezer
D66 heeft, precies in het jubi
leumjaar, de grote sprong voor
waarts gemaakt. De zevende
achtereenvolgende overwin
ning heeft Van Mierlo gesterkt
in het idee dat de partij nu al
tijd kan rekenen op een mini
mum-aantal zetels. „De grote
partijen zijn altijd zeker ge
weest van een aantal kiezers;
die zijn er altijd, wat er ook ge
beurt. Zo'n stootkussen hebben
wij nooit gehad, hooguit één a
twee zetels. Dat is nu anders,
Volgens Van Mierlo, die er
geen aantal bij wil noemen,
komt dat doordat de zwevende
kiezer, die altijd doorging voor
de grote twijfelaar, de meest
bewuste kiezer is geworden.
„Het is opvallend dat aan de
ene kant heel weinig mensen
zijn gaan stemmen, maar dat
aan de andere kant veel men
sen die wel zijn gaan stemmen
hebben gekozen voor een partij
die nadrukkelijk staatskundige
vernieuwingen voorstaat". De
ongekend grote aanhang voor
D66 is, met andere woorden,
niet alleen te verklaren door de
manier van oppositie voeren.
Maar hoe moet het als de bijna
60-jarige Van Mierlo straks
weg is „Zolang ik niet het te
gendeel heb gezegd blijf ik be
schikbaar". Zo snel mogelijk
vertrekt de leider naar Hilver
sum voor het afsluitende tv-de-
bat. Beneden speelt een zigeu
nerorkestje. Mensen drinken
een glaasje. Er komt nog ie
mand binnen: „Zeker wel een
dolle boel hier, hè", met zo'n
grote overwinning", zegt hij.
„Nou, de drank is in elk geval
gratis hoor, als je dat bedoelt",
antwoordt een ander. Het zou
die avond nog lang rustig blij
ven in Den Haag.
DICK HOFLAND
KOK WIL ROER STEVIG VASTHOUDEN
(Van onze
parlementaire redactie)
ARNHEM Het stond ei
genlijk van meet af aan al
vast; de PvdA zou een ste
vige dreun krijgen. Maar
de verkiezingsnederlaag
die zich gisteren al vroeg
in de avond aftekende
tartte toch het incasse
ringsvermogen van menig
sociaal-democraat. Met
suizende oren en wat be
duusd van de klap tracht
te de 'harde kern' van de
partij in Arnhem de rug
recht te houden.
„Dit is een regelrechte upper
cut", concludeerde het anders
zo strijdbare kamerlid Maarten
van Traa. Milieuminister Hans
Alders, die later op de avond
zijn partijgenoten in het Arn
hemse provinciehuis opzocht,
zei voor „een raadsel" te staan.
Staatssecretaris wallage van
Onderwijs liet weten de boks-
ring niet te willen verlaten:
„We moeten na zo'n klap niet
weglopen, maar er stevig te
genaan gaan".
Het PvdA-gewest Gelderland
had een zijbeuk van het pro
vinciehuis voor de verkie
zingsbijeenkomst gereser
veerd, op een grote opkomst
was niet gerekend. Het verkie-
zingsfeest werd elders in het
gebouw gevierd, in de aula,
waar onder meer het CDA,
D66, Groen Links en VVD het
glas hieven. De sfeer in de zij
beuk was minder uitbundig,
sacraal bijna, als bij een cre
matie.
Teleurstellingen
De eerste uitslagen van ge
meenten in het land werden
nog met enige belangstelling
gevolgd, maar naarmate de te
leurstellingen zich verder op
stapelden, werden steeds meer
televisies op een ander kanaal
gezet. Voor het orkest 'De Fla
mingo's' klonk een steeds flau
wer applaus.
De lichtpuntjes die doorgewin
terde politici normaal gespro
ken in elke stembusuitslag nog
wel weten te herkennen sche
nen gisteravond zo zwakjes,
dat zelfs partijleider Kok er
geen doekjes meer om wond:
dit was een nederlaag. Kok:
„Deze verkiezing levert een
veel te slecht beeld op voor
ons. Ik ben teleurgesteld dat
we zelfs de gemeenteraadsver
kiezingen van vorig jaar niet
hebben kunnen evenaren".
De vraag die alle aanwezigen
met enige beklemming bezig
hield was: wat nu? Zal de ge
schiedenis zich herhalen en zal
het kabinet voor de vierde
keer na een PvdA-debacle bij
de statenverkiezingen vallen?
Moet de fractie zich linkser of
juist rechtser opstellen? Moet
het roer om?
Het antwoord dat Kok op die
laatste vraag gaf was in elk ge
val ontkennend. Het merk
waardige verschijnsel deed
zich volgens hem immers voor
dat D66, een partij rechts van
de PvdA, fors gewonnen heeft.
Kok: „Daarmee feliciteer ik de
heer Van Mierlo, maar de con
clusie moet toch getrokken
worden dat men niet gekozen
heeft voor een radicaal ander
beleid".
Geen weglopers
Op dat punt aangeland strekte
Kok de rug, en stak een prie
mende wijsvinger in de lucht
om te vervolgen: „Deze uitslag
kan onze positie in het kabinet
verzwakken, maar wij zijn
geen weglopers. Dit is geen re
den om af te nokken, we zijn
niet geknakt. We moeten ons
verhaal blijven vertellen,
mensen met een uitkering het
vertrouwen geven dat die kop
peling elk half jaar wordt toe
gepast zolang wij in het kabi
net zitten".
Ook partijvoorzitter Marjanne
Sint stroopte de mouwen op
voor een tweede ronde. Zij
verhulde niet dat de fractie
zich beter zal moeten profile
ren. „We kunnen niet zeggen:
er is niks aan de hand, we
gaan gewoon door". Of zij er
in zal slagen om de partij 'rus
tig' te houden na de vijfde ver
kiezingsnederlaag, moet vol
gens haar nog blijken. „Dat zal
de toekomst uitwijzen, we zien
wel", aldus Sint.
In de wandelgangen van het
provinciehuis wilde tenslotte
een prominent kamerlid nog
wel kwijt dat goddank de
VVD geen grote winst had be
haald. Een centrum-rechts ka
binet is dus voorlopig nog geen
alternatief voor het CDA,
meent hij. „We kunnen dus
best nog wel een vuist maken
in het kabinet. Het is alleen
een kwestie van durven".
PAUL KOOPMAN
Nog half jaar
Volgens fractievoorzitter Ria Beckers (midden) van Groen Links
is het kabinet CDA-PvdA er binnen een half jaar geweest. Haar
partij gaat er na de statenverkiezingen vier zetels op vooruit: 36
zetels. De partij zou in Tweede-Kamerzetels een lichte winst boe
ken van 6 naar 8 zetels. foto: anp
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN BOSCH „Die sta
tenverkiezingen zijn niet
helemaal maatgevend
voor het landelijk beeld.
Want we zitten in Lim
burg en Noord-Brabant
met nieuwe groeperingen,
zoals PNL en in Zeeland
zijn ook heel wat stem
men gegaan naar een
nieuwe regionale partij.
Als dat verschijnsel er
niet zou zijn geweest dan
zou het CDA gewoon sta
biel zijn gebleven".
Na de 'verklaring' van CDA-
voorzitter Wim van Velzen
voor drie verloren zetels kon
de in het Brabantse provincie
huis verzamelde CDA-aan-
hang toch nog lachen. Vele
tientallen gemoedelijke Bra
bantse CDA-politici zorgden
met hun 'Haagse coryfeeën'
voor een bijna feestelijke sfeer.
Toch werd de vreugde vooral
bij Lubbers, Brinkman en Van
Velzen getemperd door de
dreun die de coalitiepartner
moest incasseren. „Voor ons
valt het allemaal best mee,
maar het verlies voor de PvdA
is toch buitengewoon verve
lend. Maar dat mag geen ge
volgen hebben voor de coali
tie, we moeten er met elkaar
uitkomen", aldus Brinkman.
„De PvdA blijft toch een be
langrijke partij, het zou uiter
mate slecht zijn voor het land
als bei
touw
Ook minister Hanja Maij-Weg-
gen (verkeer en waterstaat)
hoopt dat de huidige goede
werksfeer binnen het kabinet
gehandhaafd blijft. Nippend
aan een glaasje Spa conclu
deerde de bewindsvrouw dat
haar PvdA-ambtgenoten hun
beleid en de moeilijke bood
schap over de bezuinigingen
beter moeten uitleggen. „Denk
maar niet dat ik er vrolijk van
word dat de tram, trein en bus
duurder moeten worden. Maar
we hebben geen keus. Ik ben
met het löod in de schoenen
naar zeven CDA-verkiezings-
bijeenkomsten gegaan. Maar
ik ben geen enkele keer met
een akelig gevoel de zaal uit
gegaan. Ik heb de mensen uit
gelegd dat 80 procent van een
buskaartje gesubsidieerd wordt
en dat dit percentage gewoon
wat minder moet worden. Ik
heb altijd als stelregel c(at je
het beleid moet kunnen uitleg
gen aan je moeder. Als dat niet
gaat dan moet je het niet
doen".
Tijl Uilenspiegel
Terwijl de minister in het
vuur van haar interview met
de te hoop gelopen parlemen
taire pers opeens uitbundig
werd begroet door de burge
meester van 's-Hertogenbosch
in wiens kielzog ze meteen
haastig verdween, verscheen
PvdA-minister Hans Alders
(vrom) aan een van de met
CDA-zonnepitten verrijkte
'groen-witte' zitjes. „Ik bezoek
altijd verkiezingsavonden op
andere lokaties dan mijn
woonplaats Nijmegen", zo ver
duidelijkte de door het verlies
van zijn partij duidelijk aange
slagen bewindsman zijn aan
wezigheid in het CDA-bol-
werk.
Met een glas bier in.de hand
benadrukte Alders het eens te
zijn met zijn ambtgenote Maij-
Weggen. „Maar de huurverho
ging van 5,5 procent, waarover
onze achterban boos is, had
misschien niet gemoeten. Kijk
eens, met een variant op uit
spraken van Tijl Uilenspiegel
kan de PvdA nu zeggen: „De
kiezers mogen ons niet, maar
we hebben het daar dan ook
wel naar gemaakt".
Dat belooft dus voor de coali
tie weinig goeds. De hele
avond door trachtten zowel
CDA-leider Van Velzen als
premier Lubbers en fractielei
der Brinkman in hun gesprek
ken met de media olie op de
golven te gooien en de sociaal
democraten te bezweren toch
vooral geen overhaaste stap
pen te doen. Maar ook zij
moesten bij hun vertrek uit
Den Bosch constateren dat het
kwaad met een verlies van 17
zetels voor de PvdA en 3 voor
het CDA in feite al was ge
schied. Onderweg in hun au
to's hoorden ze PvdA-voor-
man Han Lammers via de ra
dio zeggen dat de verkiezings
uitslag wel degelijk gevolgen
zal moeten hebben voor de
houding die de PvdA de ko
mende maanden binnen het
kabinet aanneemt. „Desnoods
moet de PvdA maar uit de re-
Ruud Lubbers, foto: dijkstra
gering stappen", aldus de
boodschap van de commissaris
van de koningin in Flevoland.
De CDA-top zou dat erg be
treuren. Minister Maij-Weg-
gen. „De PvdA moet met het
CDA blijven samenwerken en
zich niet tegen ons afzetten,
maar zijn pijlen richten op
D66" ALEX SNELLEMAN
