£eLdóe(2ou/ta/nlr Paus wil naar Jeruzalem reizen kerk wereld Vaticaans prestige gesterkt door Golfoorlog Latijnsamerikaanse religieuzen accepteren ingrijpen Rome Walesa sticht raad ter bestrijding antisemitisme in Polen nT CcidócSoutmit GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CcidócSouaant DONDERDAG 7 MAART 1991 PAGINL. „Oecumenische beweging heeft blinde vlek voor Israël" ARNHEM De wereldwijde oecumenische beweging heeft een blinde voor Israël, maar van antisemitisme kan zij niet be schuldigd worden. Dit zei ds. W.R. van der Zee, secretaris van de Raad van Kerken in Nederland, op een bijeenkomst van het Overlegorgaan van Joden en Christenen (OJEC) in Arnhem. Van der Zee verdedigde zich tegen kritiek op de Wereldraad van Kerken, die zich tijdens zijn jongste assemblee in Canberra schuldig zou hebben gemaakt aan antisemitisme. Zijn opmer king viel echter slecht bij mr. R.A. Levisson, voorzitter van het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI). „Wij joden hebben één privilege: wij mogen zelf vaststellen of iets antisemitisme is of niet". George Carey gekozen tot aartsbisschop van Canterbury LONDEN De ruim dertig leden van het kapittel van de ka thedraal van Canterbury hebben George Carey woensdag ge kozen tot aartsbisschop van Canterbury en daarmee tot pri maat van de Anglicaanse Kerk. Over de stemverhouding in het kapittel is niets meegedeeld. Carey raakte bij conservatieven in opsprak omdat hij in een interview heeft gezegd dat tegenstanders van vrouwelijke priesters zich schuldig maken aan 'zeer ernstige ketterij'. Ach teraf zei hij dat hij alleen maar had willen aangeven, dat te genstanders van toelating van vrouwen tot het priesterambt de fout maken de mannelijkheid van Christus hoger aan te slaan dan diens mens-zijn. Carey werd vorig jaar formeel reeds be noemd door koningin Elizabeth. De rijke is niet gelukkiger dan hij die genoeg heeft Meerderheid hervormden voor wijziging tekst kerkorde over joden LEIDSCHENDAM Een ruime meerderheid van de classes (regionale kerkverbanden) stemt in met het synodevoorstel om de tekst in de her vormde kerkorde over het gesprek met het jo dendom te wijzigen. Dat blijkt uit de reacties op het synodebesluit van no vember 1988 tot wijziging van artikel VIII van de kerkorde. De oude omschrijving luidde: de Kerk richt zich in het ge sprek met Israël tot de syna goge en tot allen die bij het uitverkoren volk behoren om hun uit de Heilige Schrift te betuigen, dat Jezus de Chris tus is. De synode ging na aan dringen van onder meer de hervormde raad voor de ver houding van Kerk en Israël in eerste lezing akkoord met een nieuwe tekst: De Kerk zoekt het gesprek met Israël inzake het verstaan van de Heilige Schrift, in het bijzon der betreffende het Konink rijk Gods en het getuigenis dat Jezus de Christus is. Deze tekst wordt volgende week in tweede lezing door de synode besproken. Van de 56 classes hebben er 34 positief op het voorstel ge reageerd. Vijftien classicale vergaderingen reageerden af wijzend. Sommigen vonden de voorstellen te ver gaan. Zij vinden dat het getuigende ka rakter van de dialoog met de joden moet worden gehand haafd. Ook vindt men het voorstel te vaag. Andere classes daarentegen vinden de tekstwijziging niet ingrijpend genoeg. Zij vinden de nieuwe tekst arrogant en triomfalistisch en pleiten voor de regeling van de relatie met Israël op een andere manier en op een andere plaats in de kerkorde. Ook kwam er het bezwaar dat onvoldoende recht werd gedaan aan de ge lijkwaardigheid van joden en christenen. Sommige classes zijn tegen het voorstel gekant, omdat men meer discussie over de relatie met de joden wil. Zij vinden dat de tekst beter voorlopig ongewijzigd kan worden gelaten en dat de tijd moet worden genomen voor zorgvuldige bezinning. Open dinsdagen in Rode Hoed AMSTERDAM De Stich ting Rode Hoed, centrum voor religieuze cultuur in Amster dam, houdt in maart een aan tal open dinsdagen. Onder het motto: wie wil er nog een le vensbeschouwing voert Huub Oosterhuis gesprekken met een aantal bekende Nederlan ders. Afgelopen dinsdag was het de beurt aan rabbijn Awraham Soetendorp, rabbijn van de liberaal-joodse ge meente in Den Haag. De rab bijn vertelde over zijn reizen, de artikelen die hij schrijft en zijn religieuze belevenissen. De komende dinsdagochten den praat Oosterhuis met bis schop Bar van Rotterdam, mr. J. Glastra van Loon, voorzit ter van het Humanistisch Verbond en als laatste met de schrijfster/criminologe An dreas Burnier. Tijdens het middaguur hebben er luch- concerten plaats en aanslui tend wordt het IKON-boe- kenprogramma Bonnefooi op genomen waarin onder meer de theoloog Harry Kuitert praat over het boek Onsterfe lijkheid van Milan Kundera en Jurjen Beumer over het dagboek van Hammerskjold. Voor alle inlichtingen: De Rode Hoed, Keizersgracht 102, 1015 CV Amsterdam. Tel. 020 - 625 73 68. Pinkstermeente - De Pink stergemeenten in Noord-Hol land willen gemeenten stich ten in plaatsen waar nu nog geen kerk van evangelisch- charismatische signatuur is. ,In Hoogwoud en Uitgeest be ginnen daartoe de Broeder schap van Pinkstergemeenten en de Vereniging van Evan gelische Gemeenten Noord- Holland met een reeks van kleinschalige evangelisatie acties en open-huis-avonden. Verder worden in november drie grotere, afsluitende bij eenkomsten gehouden. Het doel is dat er plaatselijke kringen en bijbelgespreks groepen ontstaan die tot zelf standige gemeenten uitgroei- VATICAANSTAD Paus Johannes Paulus II hoopt op een dag naar Je ruzalem te gaan om daar samen met joden en mos lims op te roepen tot vrede in het Midden-Oos ten. In zijn toespraak tij dens de wekelijkse au diëntie, die tevens was bedoeld als afsluiting van de tweedaagse conferen tie over de Golfoorlog in het Vaticaan, noemde de paus een oplossing van het Palestijnse vraagstuk van vitaal belang voor vrede in het Midden-Oos ten. De paus maakte een vergelij king met de gebedsdienst voor de vrede in oktober 1986 in Assisi waaraan op zijn uit nodiging leiders van verschei dene godsdiensten deelnamen. Hij onderstreepte dat Jeruza lem, die een stad van vrede wordt genoemd, geen voor werp van tweedracht en con troverses kan blijven. De status van Jeruzalem is een van de problemen die di plomatieke betrekkingen tus sen het Vaticaan en Israël in de weg staan. Het Vaticaan weigert de annexatie van Oost-Jeruzalem door de Israë lische regering te erkennen en wil dat de stad, die voor zowel christenen als joden en moslims een speciale beteke nis heeft, onder internationaal toezicht komt. Volgens de Israëlische minis ter van godsdienstzaken, Avner Shaki, zou zijn land „zeer gelukkig" zijn, als de paus naar Jeruzalem zou ko men. „Want dat zou ook de gelegenheid zijn waarbij de paus de joodse staat erkent", zei Shaki in een reactie op de toespraak van de paus. De mi nister noemde het „niet-na- tuurlijk", dat 43 jaar na de stichting van Israël het Vati caan „het bestaan ervan nog niet erkent en er geen diplo matieke betrekkingen mee onderhoudt". Shaki herinnerde eraan dat Israël vrede wil en er her haaldelijk bij de paus op heeft aangedrongen de joodse staat te erkennen. „Dat zou goed zijn voor Israël, voor de chris telijke wereld en voor de tot standkoming van vrede in het Midden-Oosten". Volgens de minister moet de paus weten dat „Jeruzalem de herenigde en ondeelbare hoofdstad van het joodse volk is en dat wij ieder het recht en de vrijheid gunnen zijn godsdienst te be lijden", aldus Shaki. ROME De katholieke kerk is zonder kleer scheuren uit de Golfoor log tevoorschijn gekomen en de Vaticaanse diplo matie maakt zich op om na de oorlog een actieve rol te blijven spelen. Die conclusies kunnen wor den getrokken uit de tweedaagse episcopale Midden- Oostenconferen tie, die gistermorgen, tij dens de wekelijkse gene rale audiëntie in het Vati caan, door paus Johannes Paulus II is afgesloten. In zijn toespraak stipte de paus alle kwesties aan die tij dens het door hem zelf voor gezeten overleg van zeven pa triarchen uit de Arabische wereld en de voorzitters van de Amerikaanse, Britse, Fran se en Italiaanse bisschoppen conferenties aan de orde zijn gekomen: de wederopbouw van Kuwayt en Irak, het "on recht waarvan het Palestijnse volk het slachtoffer is", het verscheurde Libanon, de Cy priotische en de Koerdische kwestie. Bijzondere aandacht besteedde de paus aan de'sta tus van Jeruzalem als heilige stad van drie godsdiensten, waarbij hij de hoop uitsprak, dat de politieke situatie het hem binnenkort mogelijk zal maken om zelf een bezoek aan het Heilige Land te bren gen. (De integriteit van de staat Israel, die de paus maan dag bij de opening van de conferentie nog wel noemde," komt in dit lijstje niet meer voor, hetgeen kan worden uitgelegd als een concessie aan de Arabische gespreks partners). Zowel in de toe spraak van de paus als in het slotdocument van de confe rentie wordt grote nadruk ge legd op de gemeenschappelij ke oorsprong van de drie mo- notheistische godsdiensten in de regio, als "inspiratiebron" voor een constructieve dia loog tussen de verschillende partijen. Het Vaticaan zal daarbij, aldus de paus, "zijn diplomatieke contacten voort zetten en bij politieke en in ternationale instellingen op vrede en rechtvaardigheid blijven aandringen". Na een oproep tot wederzijds respect aan alle christelijke, moham medaanse en joodse "broe ders", verklaarde de paus nogmaals, dat het conflict in de Golf niets te maken heeft met een oorlog tussen gods diensten. Een van de redenen voor het bijeenroepen van de conferentie was dan ook om bij voorbaat een conflict tus sen katholieken en moslims te vermijden. Dat de paus daar volledig in geslaagd is, blijkt uit de brief die Hamid Algabid, de voor zitter van de Islamitische Conferentie (waartoe die een miljard mohammedanen be horen), maandag aan hem schreef: "De moslimwereld is gevoelig geweest voor voor Uwe Heiligheids herhaalde vredesvoorstellen en volgt met grote aandacht Uw waar devolle streven naar een blij vende vrede in het Midden- Oosten", schrijft Algabid. Verderop citeert de islamiti sche leider de uitspraak van Johannes Paulus II, dat "een rechtvaardige en duurzame vrede in Palestina een. nood zakelijke voorwaarde is voor de vrede in het Midden-Oos ten" en wenst hij de "islami- tisch-christelijke dialoog" suc ces toe. Het beleid van de begaafde politicus Karol Woytila werpt nu zijn vruchten af. Met zijn in totaal 52 oproepen tot vrede sinds het begin van de Golfcrisis heeft hij geen enke le invloed uit kunnen oefenen op het verloop van de oorlog. Maar wel heeft hij dankzij diezelfde oorlog een toenade ring tot de Islam kunnen be werkstelligen, waar de Arabi sche katholieken baat bij zul len hebben. AART HEERING Templeton-prijs voor Britse opperrabijn De Britse opperrabijn Immanul Jakobovits (70) heeft als eerste jood de Templeton-prijs voor de bevordering van de vrede tus sen de godsdiensten gekregen. De prijs waaraan een bedrag van liefst achthonderdduizend gulden is verbonden, wordt hem toegekend vanwege zijn betrokkenheid op de joods-arabische relatie, zijn 'verlichte benadering' van de interreligieuze relaties in het algemeen en wegens zijn originele benadering van tradi tionele waarden in het jodendom. foto: ap IKV zoekt geldschieters voor nieuwe behuizing DEN HAAG Het Interkerkerkelijk Vredesberaad is op zoek naar geldschieters die de aankoop mogelijk moeten maken van een kleiner pand. Het IKV zit nu in een duur huurpand aan aan het Haagse Anna Paulownaplein. De zusterorganisatie Pax Christi die nu nog gevestigd is in een eigen pand aan de Cele- besstraat maar binnenkort naar Utrecht verhuist heeft het IKV optie tot koop op haar pand willen verlenen. De stichting beheer IKV heeft behoefte aan een lening van een half mil joen gulden om de verhuizing en aankoop van het pand van Pax Christi te bekostigen. De lening zal over een periode van dertig jaar door jaarljkse uitloting van tien procent van de par- ticipatiebewijzen worden afgelost. De rente die wordt uitgew- keerd bedraagt 3 procent. Voor een bedrag van duizend of vijf honderd gulden kan men participeren. Net als Pax Christi heeft het IKV vanwege de teruglopende belangstelling voor het vredeswerk de tering naar de nering moeten zetten. MEXICO-STAD De Conferentie van Religieu zen in Latijns-Amerika (CLAR) heeft 'met gevoe lens van droefenis en smart' kennis genomen van het ingrijpen van het Vaticaan in de interne gang van zaken. Hoewel zij nog altijd de rede nen ervan niet kan doorgron den, heeft zij zich 'in kinder lijke leergierigheid' aan de 'Heilige Vader' onderworpen.. Alle CLAR-leden willen na melijk alleen in 'gemeenschap met de kerk' als religieus ac tief zijn. Dat blijkt uit het slotcommu niqué van de algemene verga dering van de CLAR die in Mexico-stad is gehouden. Het Vaticaan dwong de in zijn ogen te progressieve CLAR begin dit jaar de statuten opzij te zetten en de namen van nieuwe bestuursleden aan Rome door te geven. Het Va ticaan zou dan 'rekening hou dend met de genoemde men sen vrij de personen benoe men die het het geschiktst acht'. In het slotcommuniqué wijst de CLAR het verwijt van de hand dat zij de keuze van de Rooms-Katholieke Kerk voor de armen eenzijdig uitlegt en dat zij zich onafhankelijk van paus en bisschoppen opstelt. Slechts een klein deel van de Latijnsamerikaanse religieu zen maakt zich daaraan schul dig, probeert de CLAR de lei ding van de kerk gerust te stellen. De meeste religieuzen voelen zich verplicht zich op te offeren voor de naaste en mee te werken in een 'echte kerkelijke gemeenschap', zo als trouwens paus Johannes Paulus II vorig jaar nog heeft erkend. In het communiqué wordt waardering uitgesproken voor de manier waarop de speciale afgezant van het Vaticaan, de Colombiaanse bisschop Hector Lopez Hurtado, en de secreta ris van de Vaticaanse congre gatie voor de religieuzen, aartsbisschop Francisco Julio Errazuriz, hebben geprobeerd tot een dialoog met de Latijns amerikaanse religieuzen te komen. Ook volgens waarne mers is het aan beiden te dan ken dat 'er bruggen konden worden gebouwd' tussen het Vaticaan en de CLAR. WARSCHAU Presi dent Lech Walesa heeft vooraanstaande intellec tuelen gevraagd zitting te nemen in een raad ter be strijding van het antise mitisme in Polen. Arkadiusz Rybicki, belast met de instelling van de raad, zegt dat de taak er van is lesprogramma's voor de jongeren te ont wikkelen. Daarnaast moet de raad aan de we reld de „moeilijke mate rie van de Pools-joodse betrekkingeA" uitleggen. Volgens berichten hebben de rooms-katholieke journalist Jerzy Turowicz en de historici Wladyslaw Bartoszewski en Krystyna Kersten een uitno diging gekregen om in de raad zitting te nemen. Ook een Poolse vertegenwoordiger van het Amerikaans Joods Congres, Stanislaw Krajews- ki, en de voorzitter van de bisschoppelijke commissie voor de relatie met het joden dom, mgr. Jerzy Musynski, zullen waarschijnlijk deelne men. Walesa riep tijdens de campagne voor de presiden- tentsverkiezingen vragen op, toen hij zei 'schoon' te zijn, omdat hij geen joodse voor ouders had, en hij politici van joodse afkomst opriep uit te komen voor hun joods-zijn. Walesa heeft daarna herhaal delijk beklemtoond dat hij geen antisemiet is en dat on der zijn bewind antisemitisme geen kans krijgt. De president brengt vermoedelijk binnen drie maanden een bezoek aan Israël. In Polen woonden bij het be gin van de Tweede Wereld oorlog 3,5 miljoen joden, de grootste joodse gemeenschap van Europa. Nu zijn er nog een paar duizend over. Polen beschouwen het vooral in de f>olitiek nog steeds als een be ëdiging, als iemand een jood worden genoemd. Duitse Pax Christi: geen extra belasting voor Golfoorlog BAD VILBEL De Duitse afdeling van de rooms-katho- lieke vredesbeweging Pax Christi heeft haar leden opge roepen na te gaan of zij de be lastingverhoging die de rege ring vorige week aankondig de, moeten weigeren. Verte genwoordigers van de plaatse lijke Pax Christi-groepen wa ren dezer dagen bijeen in Bad Vilbel. De Duitse regering heeft het voorstel om de inkomstenbe lasting met 7,5 procent te ver hogen niet alleen gemotiveerd met de hulp die aan het nood lijdende Oost-Europa moet worden verstrekt, maar ook met de kosten ten gevolge van de Golfoorlog. Volgens Pax Christi is een dergelijke 'oorlogsbelasting' in strijd met de Duitse grondwet. Alle be lastingplichtigen worden door hun werk 'automatisch tot medeschuldigen aan de oorlog gemaakt', ook als zij de Golf oorlog uit gewetensbezwaren afwezen. Dat is volgens Pax Christi 'niet acceptabel'. Keuze voor het midden VEEL kleur hadden de Provinciale-Statenverkiezingen v gisteren niet. Waar de provinciale politiek de gemiddej burger in het algemeen al weinig vermag te beroeren, kw daar nog eens bij dat onder invloed van de gebeur ten issenLJe de Golf de politieke partijen in onderling overleg dit I nauwelijks campagne hebben gevoerd. Wat er in de aanlcj h< naar de verkiezingen wel was te melden waren de opiniepj01^ lingen van de verschillende onderzoeksbureaus die, zoals!00* ervaringen van de laatste jaren hebben geleerd, de veria zingsuitslagen doorgaans vrij nauwkeurig weten te voors len. Dat verhoogt de verkiezingskoorts dus ook al niet. STATENVERKIEZINGEN worden in de regel meer ge: als graadmeter voor de waardering die de kiezer heeft vij de landelijke politiek dan als een oordeel over het functii ren van de provinciale beleidsmakers. Dat was dit keer anders. Ook de uitslag van gisteren moet vóór alles woi gezien als een uitspraak over het beleid van de rege: Lubbers/Kok en zegt ook iets over de bestendigheid erv van haar kansen om de lopende regeerperiode af te mak Vice-premier Kok heeft daarover zelf ook geen misversta laten bestaan met zijn uitspraak van vorige week dat slecht verkiezingsresultaat voor de PvdA bij de statenverk f zingen de krachtsverhoudingen in het kabinet wel dege zou beïnvloeden. En dramatisch slecht was de score voor socialisten, al kan als schrale troost gelden dat ook het C verlies moest incasseren (niet qua zetelaantal in de prov cies, maar vergeleken met de jongste Tweede-Kamerverk zingen). De regeringscoalitie als geheel kreeg daarmee onvoldoende aangereikt. ek Een aanzienlijk deel van vooral de socialistische aanhan) nr onder druk van de uitkomsten van de Tussenbalans uitgetf I ken naar D66, de grote winnaar van gisteren, ontevreden men is over de aangekondigde maatregelen als extra huls verhoging, bezuinigingen op huursubsidie en verhoging i ftl de tarieven voor openbaar vervoer. Er wachten nog meer slissingen over moeilijk liggende kwesties. Het al dan i is2 loslaten van de koppeling is er daar één van. UITSPRAKEN van de fractievoorzitters in de Tweede mer gisteravond laat bevestigden nog eens de indruk da Jt geen alternatief is voor het huidige centrum-linkse kabi De stabiliteit van het CDA en de grote winst van D66 dui erop dat Nederland zich steeds meer bekeert tot het midi ,^T Vandaag de dag leidt dat tot een beleid zoals onder aan^r ring van het duo Lubbers-Kok wordt gevoerd en dat in g*ir lijnen door het D66 van Van Mierlo wordt gesteund. Ei tei tuele toetreding van deze partij tot de regering zou niet den tot een wezenlijk ander beleid. Het voordeel ervan wel zijn, dat het wordt gedragen door een nog grotere m derheid van onze bevolking. h( Referendum dubbele mislukking HET eerste Leidse referendum moest de bevolking meei het bestuur betrekken. Een tweede plezierig gevolg van,/ volksraadpleging zou duidelijkheid zijn over de kwestie de sluitingstijden. Een zaak die de gemeenteraad van Sleutelstad al jaren verdeeld houdt. In beide opzichten is experiment hoe interessant het als zodanig ook gew kan zijn gisteren mislukt. Het referendum is een stokpaardje van D66. De Leidse mocraten haalden het van stal op een moment dat sti meer Leidenaars de politiek de rug toekeerden. De opkoi percentages bij verkiezingen toonden een doorlopend dale de tendens. Bovendien liepen, onder meer na een reeks rige bijeenkomsten over het volbouwen van groen in staande Leidse wijken, steeds minder mensen warm voi inspraak. Het referendum zou die tendens moeten ombi Het resultaat is niet bepaald overtuigend. Terwijl jaar de raadsverkiezingen in Leiden nog een opkomst 55,2 procent trokken, zakte dat bij de statenverkiezingen gisteren tot 49,6 procent. En dat ondanks de extra attriorr van het referendum. De onbewezen mogelijkheid dat de ek komst zonder referendum nog lager zou zijn, is op zich aanleiding om het alsnog tot succes te verklaren. S gs BlJ menig kiezer bleek het referendum bovendien vo(e' verwarring te zaaien. Een gemeenteraadslid vertelt besm lachend hoe iemand het stembiljet voor het referendum naar huis wilde nemen om het daar op zijn gemak in te len. Anderen wilden het helemaal niet aannemen. In aai sfeer wordt gemakkelijk de indruk gewekt dat kiezers oi druk zijn gezet om toch maar mee te doen. Ook als het om goedwillende pogingen uit te leggen waar het eige om gaat. En dan de uitslag. Met een nipt verschil zijn gisterei'|J vrije sluitingstijden afgewezen. Dat de Leidse gemeente ,ar zoals aangekondigd die uitspraak volgt, ligt voor de h w- Toch werden daar gisteravond al kanttekeningen bij er< maakt. Daar is bijvoorbeeld het gegeven dat een meei heid in de binnenstad, waar de meeste cafés zijn, wel vrije sluitingstijden is. Tegenstanders voeren dan aanb] daar ook de meeste studenten wonen. Een ander gegeven is dat van het kleine aantal deelne aan het referendum 10,2 procent een ongeldige steniip- bracht. Dat is veel meer dan gebruikelijk bij verkiezii j t Het zou duiden op protesten tegen het referendum, maai bc op het gegeven dat veel mensen de opzet ervan niet zoicai hebben begrepen. De uitslag laat dus heel wat ruimte voor interpretaties. Van de gewenste duidelijkheid daarmee ook niet veel terecht. Uitgave- Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden Telefoon 071 - 122 244 Postadres Postbus 11. 2300 AA Leiden Abonnee service Telefoon 071 - 313 677 van ma. t/m vr van 8.30 tot 17.00 uur Nabezorging Telefoon 071 - 122 248 van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19 00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) Bij automatische betaling Bij betaling per acceptgiroki per maand 25,70 per maand per kwartaal f. 76,60 per kwartaal per jaar f. 294,30 per jaar f Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel.: 071 - 122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941 Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijsw 070 - 3902 702 Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 2