addams dagen zijn geteld
Verenigde Staten verplaatsen militaire macht
)E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Kroonprins Kuwayt belooft democratie
ECD zet onderzoek voort naar Delft Instruments
BINNENLAND/BUITENLAND
CeidócSotnmvt
maandag 4 maart 1991 pagina 5
Vermoorde diplomaat
Tl,vriend" van PLO?
?r (TUNIS Terwijl de Tunesische politie
target onderzoek naar de moord op de Ne-
lorilerlandse diplomaat Robert-Jan Akker-
bijnan voortzet en de Tunesische regering
ïaipen politiek motief voor de aanslag
I vfceeft uitgesloten, werd zaterdag in de
;n (Tunesische pers druk over de reden
reg/oor de aanslag gespeculeerd, waarbij
Vooral verband werd gelegd met de
n pLO. De krant Al Joumhouria citeerde
ngeegslieden van de Palestijnse Bevrij-
PaÖingsorganisatie die zouden hebben be-
[esfcveerd dat Akkerman een „vriend" was
vj/an de PLO. Andere bronnen wezen er
or^n verband met de moord op, dat Ak-
i beerman een wapendeskundige was. Ook
A^vordt een 'crime passionel' niet uitge
floten.
De vier leden van het CBS-team worden in Londen geïnterviewd. FOTO: CBS
CBS-journalisten
in Irak mishandeld
NEW YORK De vier leden van het CBS-team die tij
dens de Golfoorlog door Irak waren gevangen genomen en
dit weekeinde vrij kwamen, zijn tijdens hun gevangen
schap mishandeld. De medewerkers van het Amerikaanse
televisie-station CBS verklaarden te zijn geblinddoekt en
geslagen. Zij werden beschouwd als spionnen en hebben
wekenlang in eenzame opsluiting doorgebracht. „Zij sloe
gen ons met rottingen en stokken op de benen en op het
hoofd", aldus Bob Simon, correspondent van CBS. De tele
visiemaatschappij verklaarde dat de vier 24 dagen in een
zame opsluiting hebben gezeten. Een arts van de maat
schappij die hen heeft onderzocht stelde vast dat zij waren
geslagen, maar niet ernstig en geloofde dat de mannen er
psychisch goed aan toe waren. Het team werd op 21 januari
door een Iraakse patrouille opgepakt in de buurt van de
grens tussen Kuwayt en Saudi-Abië. Dit weekeinde kwa
men de vier vrij door tussenkomst van de Sovjetregering.
Fregat Van Almonde
in zwarte rook gehuld
A B JACOB VAN HEEMSKERCK Het
Nederlandse marinefregat Philips van Al-
monde in de Perzische Golf heeft zaterdag
en zondag te kampen gehad met dikke zwar
te rook, afkomstig van brandende oliebron
nen in Kuwayt. De bemanningsleden die aan
dek moesten werken, waren genoodzaakt om
beschermkapjes voor hun mond te doen. De
commandant van het Nederlandse marine-
eskader in de Golf, P.C. Kok, heeft dat mee
gedeeld aan boord van het vlaggeschip Jacob
van Heemskerck. Volgens Kok zag de omge
ving rond de Van Almonde er „naargeestig"
uit. Het zicht bedroeg minder dan twee kilo
meter, de zon was verduisterd en op het wa
ter dreef olie. De Van Heemskerck en de
Zuiderkruis, die elders in de Golf opereren,
hebben geen last van de rook.
Topdrukte op reisbureaus
DEN HAAG Voor de meeste
reisbureaus in Nederland was afge
lopen zaterdag de drukste zaterdag
tot nu toe. De reisbranche lijkt zich
nu enigszins te herstellen van de in
middels afgelopen Golfoorlog. Voor
al voor Turkije en Cyprus wordt
weer geboekt.
P. Polman, voorzitter van de ANVR
Reisagenten, betwijfelt echter of de
opgelopen achterstand in de ver
koop van vliegreizen voor de zomer
zo'n veertig procent nog inge
haald kan worden. Ondanks de ma
laise in de reiswereld veel be
drijven hebben hun werknemers
korter laten werken is er geen
enkel bedrijf dat op de fles is ge
gaan. Polman: „Gelukkig is die na
righeid achterwege gebleven".
(ANARCHISTISCHE STEMMING IN IRAK
IAGHDAD De hoop van de
[eallieerden dat Saddam Hu-
iyn ten val wordt gebracht
[roeide dit weekeinde na gètui-
[enissen van toenemende on-
ist in het zuiden van Irak en
•richten dat omvangrijke le
geronderdelen zich tegen de
ai|ictator hebben gekeerd.
nyeronderstellingen dat Sad-
lams einde nabij is werden
rersterkt door berichten uit
'ashington dat een groot aan-
il van zijn vertrouwelingen
jtrJijn gedood bij Amerikaanse
bombardementen van afgelo-
at pen week en dat de oorlog cir-
;a tweehonderdduizend Iraak-
le slachtoffers zou hebben ge-
list.
Een hooggeplaatste Ameri-
legerofficier in Riyad
bevestigde dat er een anarchis
tische stemming heerste in de
havenstad Basra in het zuiden
pan Irak. Er werden demon-
jtraties gehouden en duizenden
militairen vluchtten met hun
isjegervoertuigen in noordelijke
as!fichting. „Het is op het moment
ben chaos in Basra", aldus de
„Naar het schijnt is de
Mrde onder de bevolking volko
men zoek",
inflet is momenteel onmogelijk
•vapm de stad uit te komen. De
t Wgen zijn geblokkeerd door
ie (en ordeloze optocht van leger-
i joertuigen. „Ze koersen alle-
Nnaal naar het noorden en op
v|en chaotische manier. Niets
'ns||oet meer denken aan de stra-
legische posities die de voertui-
ien normaal gesproken inne
men. Ze staan daar stuk voor
I tuk te wachten tot ze eindelijk
haar huis mogen", vertelde de
kmerikaan.
(raakse burgers die Basra ont-
'lucht waren, verklaarden dat
;r in het centrum van de stad
tegen Saddam wer-
wlen gehouden en dat belangrij
ke functionarissen van de rege-
:ende Ba'ath partij de wijk
gladden genomen naar Bagh-
Verder zouden honderden
lakse soldaten hun uniform
iben uitgetrokken en zich bij
demonstrerende menigte
hebben gevoegd.
Jonge Iraakse ballingen tijdens een mars door Londen.
foto: afp
Dictator niet
welkom in Sovjetunie
MOSKOU Sovjetpresident Gorbatsjov
heeft de hoop uitgesproken dat Saddam Hu-
sayn geen politiek asiel aan Moskou zal vra
gen. Dit is verrassend, daar de Sovjetunie
van oudsher speciale banden heeft met Irak.
Dictator Saddam heeft India wel al gepolst
of hij asiel kon krijgen, maar de regering
van dat land heeft vorige maand twee „hei
melijke toenaderingen" van de hand gewe
zen, zo meldde de Indiase massakrant Sun
day Observer.
De Algerijnse regering heeft de accreditatie
ingetrokken van een correspondent van de
Franse krant Le Monde Aanleiding is het
bericht in Le Monde dat Algerije de Iraakse
president Saddam Husayn asiel zou hebben
aangeboden. De Algerijnse regering zou de
journalist een gebrek aan ethisch besef voor
zijn („verzonnen") werk verweten hebben.
Volgens een andere ooggetui
genverklaring had een Iraakse
tank een reusachtig portret van
Saddam naast het hoofdkwar
tier van de Ba'ath partij op het
grootste plein in Basra door
boord met granaten. De solda
ten zouden daarbij „Saddam is
uitgespeeld" en „het leger is
dood" hebben geroepen.
Een vooraanstaande Iraakse
balling in Londen zei dat de
demonstraties betekenden dat
de dagen van de Iraakse leider
geteld zijn. Dr. Sahib al-Hakim,
de secretaris-generaal van de
mensenrechtenorganisatie in
Irak, verklaarde: „Dit is het be
gin van het einde van Saddam
Husayn. Hij heeft de gebeurte
nissen in zijn land al niet meer
honderd procent onder contro
le".
Topofficieren
Functionarissen van het Penta
gon in Washington maakten
bekend dat naar alle waar
schijnlijkheid veel van Sad
dams topofficieren zijn gedood
in de laatste uren van de oorlog
toen er bij een Amerikaanse
luchtaanval twee 'bunker bus-
ter'-bommen werden afgegooid
op een commandocentrum bij
Baghdad. „We zijn ervan over
tuigd dat daarbij het grootste
deel van de Iraakse militaire
leiders is omgekomen", liet een
bron van het Pentagon weten.
President George Bush liet ui
teraard geen twijfel bestaan
over een complete overwin
ning. „Het kwaad dat Saddam
heeft gedaan zal nooit vergeten
worden, maar... de dagen van
deze dictator zijn ten einde", zo
sprak hij afgelopen zaterdag.
De woede en verontwaardiging
in het Westen over de afschu
welijke manier waarop Saddam
de Kuwayti's en de krijgsge
vangenen heeft behandeld
werd nog groter nadat een ge
vangengenomen Iraakse arts
verklaarde dat twee Britse be
manningsleden van een Torna
do-gevechtsvliegtuig, kapitein-
vlieger John Peters en zijn na
vigator Adrian Nichol, ernstig
zijn mishandeld door hun over-
meesteraars.
„Ze werden gevangen genomen
door enkele leden van de spe
ciale strijdkrachten op het
vliegveld, die hun vreselijk af
ranselden". aldus de arts. Het
ministerie van defensie ver
wierp speculatieve berichten
uit Saudi-Arabië dat de man
nen vervolgens zouden zijn ge
dood.
De Amerikaanse regering rea
geerde met enige terughou
dendheid op het nieuws over
de onrust in Basra. Een top
functionaris zei dat Saddam
zich nog steeds zwaar bewaakt
in Baghdad bevindt en wees
erop dat de berichten over on
geregeldheden in de Iraakse
hoofdstad niet waren bevestigd.
Niettegenstaande het nieuws
uit Basra, gaat de Amerikaanse
regering uit van de veronder
stelling dat Saddam deze crisis
zal overleven. Voorbereidingen
worden getroffen om een
staatsgreep te stimuleren, die
binnen enkele maanden zal
moeten plaatsvinden.
Deze strategie, waarover de
Amerikaanse, Britse en Franse
regeringen de afgelopen dagen
met elkaar hebben gesproken,
is gebaseerd op het in stand
houden van veel van de huidi
ge sancties tegen Irak. Het is de
bedoeling dal de Irakezen er
van overtuigd raken dat ze niet
in staat zullen zijn het land op
nieuw op te bouwen zolang
Saddam Husayn aan de macht
blijft.
Andere leden van de interna
tionale alliantie dringen aan op
hardere acties om Saddam om
ver te werpen. Saudische rege
ringsfunctionarissen stellen
voor een leger samen te stellen
van ontevreden Iraakse krijgs
gevangenen, dit onder het com
mando van prominente Iraakse
dissidenten te stellen en ver
volgens naar Baghdad te laten
marcheren. Saudi-Arabië, Iran
en Syrië steunen elk een afzon
derlijke groep Iraakse ballin
gen die, naar hun zeggen, de
nieuwe regering van Irak zou
den kunnen vormen.
Washington heeft deze ideeën
afgedaan als onwettig en on
doordacht. Krachtens het Ver
drag van Genève kunnen
krijgsgevangenen alleen wor
den overgedragen aan erkende
regeringen. De regering-Bush
heeft bovendien weinig ver
trouwen in de Iraakse ballin
gen, aangezien die geen voeling
meer zouden hebben met de
huidige publieke opinie in Irak.
(c) The Sunday Times
Massagraf
Opruimen olie duurt een jaar
DEN HAAG Het opruimen van de olie in de Perzische Golf
gaat ongeveer een jaar in beslag nemen, zo verwachten de Ne
derlandse bedrijven die vorige week zijn begonnen met de grote
schoonmaak. Met grote oliezuigers proberen de bedrijven Tan
ker Cleaning Amsterdam (TCA), Ballast Nedam, Wijsmuller en
Smit Internationale de olieverontreiniging buiten bereik te hou
den van de drinkwaterfabriek in het Saudische Al Jubail. De
bedrijven zijn aangezocht door Rijkswaterstaat, die zelf 750.000
gulden ter beschikking heeft gesteld voor materieel. Volgens
een woordvoerster van Rijkswaterstaat moet er in totaal 800.000
ton olie worden opgeruimd; dat is meer dan de inhoud van drie
supertankers. Alleen al de sector die TCA toegewezen heeft ge
kregen, is zo groot als de provincie Utrecht.
tran noemt VS
grote verliezer
TrEHERAN De geestelijk
ieider van Iran, ayatollah Ali
Khamenei, heeft gisteren ge
legd dat de Verenigde Staten
U*sen grote militaire en politieke
^aederlaag hebben geleden in
Ie Golfoorlog. Khamenei zei
aesiat president George Bush de
aniieest gehate man is in de
en sprak tevens
laaien aanklacht uit tegen de
leiders. Bush heeft
riijmensen omgebracht, een na-
vernederd, een land geruï-
dïeerd en is zo idioot zich nu
pen overwinnaar te voelen",
de geestelijk leider.
ofoVier doden bij ongeluk
ilefet legerhelikopter
Een ongeluk met
•Id.fen Amerikaanse legerheli-
'"'topter in het noorden van
Jaudi-Arabië heeft aan vier
Amerikaanse militairen, on-
"^|er wie een vrouwelijke pi-
)ot, het leven gekost. De
Ihinook-vrachthelikopter
rtte zaterdag neer. Ameri
ka faanse militaire functiona-
-- 'issen in Saudi-Arabië wil
len niets zeggen over de oor
aak van het ongeluk en ga
len evenmin andere details
(Vervolg van de voorpagina)
RIYAD Het Ameri
kaanse leger in de Golf
heeft gisteren meer dan
1400 Iraakse soldaten ge
vangengenomen op het
Kuwaytse eiland Falaika
en beslag gelegd op twin
tig vliegtuigen en helikop
ters. In totaal hebben de
geallieerden nu 63.400
Irakezen krijgsgevangen
gemaakt. Ongeveer 800
van hen hadden medische
behandeling nodig. Twee
Iraakse soldaten zijn over
leden aan ondervoeding
en uitdroging. De geal
lieerden hebben nu 3300
Iraakse tanks, 2100 pant
servoertuigen en 2200
stuks artillerie in beslag
genomen of vernietigd.
Het Amerikaanse plan om
massaal in de Golf te blijven,
vormt onderdeel van het
pakket voornemens waar
mee de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken,
James Baker, deze week
NHHHËHEB BHNKIL iP
Generaal Schwarzkopf (links) in onderhandeling met hoge Iraakse militairen in Irak. foto: ap
naar het Midden-Oosten om Kuwayt tevens aangrij- Het afgelopen half jaar zijn
reist. Volgens Amerikaanse pen om hun militaire macht al zeventigduizend Ameri-
functionarissep wil men de in Duitsland deels over te kaanse militairen vanuit
afwikkeling van het conflict plaatsen naar de Golfregio. Duitsland overgeplaatst naar
de Golfregio. Dit weekeinde
publiceerde een groep Ame
rikaanse defensie-specialis
ten een plan om het leger
van meer dan een kwart
miljoen Amerikanen in
West-Europa terug te bren
gen tot minder dan honderd
duizend. Onder de onderte
kenaars zijn de Republikein
se senator William Cohen,
zijn Democratische collega
Sam Nunn en de voormalige
Amerikaanse minister van
defensie Harold Brown.
De Amerikanen onderstre
pen overigens dat het niet de
bedoeling is met de Arabi
sche bondgenoten een mili
tair pact te sluiten naar het
voorbeeld van de NAVO.
Zou Amerika zo'n verdrag
sluiten, dan moet men ook
inspringen wanneer een
Arabische staat wordt aange
vallen waar geen olie zit of
die Israël niet echt bedreigt.
Het plan zal door de Sovjetu
nie en door de arme landen
in de Golf die niet aan de
kant van de VS staan wor
den uitgelegd als een vorm
van koloniaal toezicht.
De negen mannen onder de
tien vandaag vrijgelaten ge
allieerde krijgsgevangenen
waren geschoren. Een van
hen droeg de rechterarm in
een mitella. De krijgsgevan
genen werden vervolgens,
vergezeld door drie televisie
ploegen, naar het Novotel
hotel overgebracht. Andere
journalisten kregen van de
Iraakse autoriteiten geen toe
stemming mee te gaan. De
vrouw binnen de groep is
waarschijnlijk de 20-jarige
Amerikaanse Melissa Rath-
bun-Nealy.
Volgens generaal Mario Ar-
pino bevinden zich onder de
krijgsgevangenen ook Itali
aanse piloten. Arpino zei te
zijn ingelicht over de aan
staande vrijlating van kapi
tein Maurizio Cocciolone en
majoor Gianmarco Bellini.
De twee Italianen waren op
18 januari met hun Tornado-
bommenwerper boven
Iraaks grondgebieneerge-
haald. Cocciolone werd en
kele dagen later met andere
gevangen genomen geallieer
de piloten op de Iraakse tele
visie getoond.
HET MAXICAANSE AFGODSBEELD
«KJ
N838 Het driemastvolschip is een Hollands schip, de „Fortu-
ja", op weg van Iquique naar Southampton met een lading kust-
[Oest. Kapitein is een stoere Groninger, Wolter genaamd. De be
manning van de „Fortuna" ziet kans een lijn over te brengen op
dat wrak van de „Maggie Lee" en zo de opvarenden te redden.
lOe Mexicanen gaan het laatst van boord en zij binden de lijn
Mevig om de kist. Met moeite wordt de zware kist aan boord van
de „Fortuna" gehesen, maar de arme Mexicanen jammeren zo
dat ook hun bagage moet worden gered, dat kapitein Wolter me
delijden met hen krijgt. „U kunt meevaren naar Valparaiso", zegt
hij dan; „wellicht vindt ge daar binnen afzienbare tijd passage
naar Sydney". Maar de Mexicanen willen liever meevaren naar
Southampton. „Wij kunnen voor onze passage betalen, kapi
tein", zeggen de gaucho's, „wij zijn goudzoekers en het geluk is
ons niet altijd tegen geweest". Kapitein Wolters vindt het best.
Tragedie in
Kuwaytse zoo
KUWAYT-STAD Ter
wijl internationale des
kundigen het afgelopen
weekeinde voorbereidin
gen troffen voor het be
strijden van de olieramp
in de Golf, kwam nog een
nieuwe tragedie aan het
licht, eveneens veroor
zaakt door de Iraakse
troepen.
In de dierentuin van Kuwayt-
Stad waren veel dieren al de
hongerdood gestorven en an
dere werden meer dood dan
levend aangetroffen. Sommige
hokken waren leeg: de bewo
ners ervan waren opgegeten
door de soldaten die het com
plex als hun kwartier gebruik
ten. De kooien van vijf leeu
wen en twee tijgers waren be
zaaid met stukken vacht en
botten en ergens lag een half
verkoolde gier op de restanten
van een houtvuur. Op een
stukje grasveld lagen twee
broodmagere nijlpaarden naast
elkaar. Ze ademden nauwe
lijks. Een Indiase olifant pro
beerde nog de aandacht te
trekken. Verderop lagen de
kadavers van een wolf, een
luipaard en een baviaan te rot
ten in hun kooien.
John Walsh, een topfunctiona
ris van de Wereldorganisatie
voor de Bescherming van Die
ren, die in Saudi-Arabië is om
toezicht te houden op de red
dingsoperatie voor dieren
langs de ernstig vervuilde
kust, heeft een bezoek ge
bracht aan de dierentuin in
Kuwayt-Stad om vast te stel
len of er nog dieren gered
kunnen worden van de hon
gerdood.
(c) The Sunday Times
PARIJS De Kuwaytse kroonprins en premier, sjeik Saad al-
Abdulla al-Sabah, heeft de Kuwayti's binnen een jaar democra
tie en nieuwe verkiezingen beloofd. Dat heeft de Franse ambas
sadeur in Kuwayt, Jean Bressot, verklaard.
„De kroonprins heeft beloofd dat binnen een jaar een nieuw
parlement wordt gekozen en dat de grondwet van 1962 weer
van kracht wordt", aldus Bressot, die meldde dat de kroonprins
een parlementair systeem wil invoeren. De emir van Kuwayt
ontbond in 1986 op het hoogtepunt van de Iraaks-Iraanse oor
log het nationale parlement. De emir gaf als reden voor de
ontbinding op dat een buitenlandse samenzwering een einde
wilde maken aan het voortbestaan van Kuwayt. De emir heeft
na de bevrijding van Kuwayt voor een periode van drie maan
den de staat van beleg afgekondigd. De Kuwaytse regering in
ballingschap heeft verklaard dat gedurende de staat van beleg
speciale commissies zich zullen bezighouden met economische
en politieke zaken.
Tijdens de bezetting door Irak zijn ongeveer 33.000 Kuwayters
verdwenen. Van hen zijn er 8.000 op klaarlichte dag opgepakt in
de straten van Kuwayt-Stad en bij het uitgaan van moskeeën.
Dat deden Iraakse militairen in de laatste dagen van het verblijf
van de Iraakse troepenmacht in het emiraat.
DEN HAAG/DELFT De
Economische Controle Dienst
(ECD) trekt zich niets aan van
de bekentenis van Delfts In
struments, dat het nachtkij
kers heeft geleverd aan Irak
en Jordanië.
„Het bedrijf geeft toe in Ame
rika geen herexportvergun
ning te hebben aangevraagd.
Wij hebben hier niets mee van
doen. Het diepgaande onder
zoek naar overtreding van de
Nederlandse in- en uitvoerwet
gaat gewoon doof", aldus een
woordvoerder van de ECD.
Met de schuldbekentenis hoopt
Delft Instruments dat de Ame
rikaanse overheid de handels
boycot tegen het Delftse be
drijf intrekt. De schuldbeken
tenis volgde na een intern on
derzoek, waarbij volgens het
bedrijf is komen vast te staan
dat in december '89 en april
'90 nachtzichtapparatuur is
verscheept naar Irak. In de
cember '90 zijn dezelfde kij
kers voor demonstratie-doel
einden naar Jordanië verzon
den. De apparatuur bevat on
derdelen van het Amerikaanse
bedrijf Hughes Danbury Opti
cal Systems dat als strikte le
veringsvoorwaarde heeft ge
steld dat de nachtkijkers al
leen voor het Nederlandse le
ger gebruikt mogen worden.
„Om voor de toekomst een
dergelijke gang van zaken te
voorkomen, is binnen het ge
hele concern de interne con
trole op naleving van de bo
vengenoemde richtlijnen met
directe ingang aangescherpt",
zo luidt een schriftelijke ver
klaring van de raad van be
stuur.
