Moord diplomaat ontkracht imago gastvrij Tunesië HIT Met de doopbelofte de statenverkiezingen in uitdeweekblade Totale oorlog deGM ELSEVIER BINNENLAND/BUITENLAND Eeidóe Qowumt DONDERDAG 28 FEBRUARI 1991 PAGI1 IN ONDANKS EINDE OORLOG 1991 NU AL VERLOREN JAAR TUNIS Tunesië doet alle moeite om zijn imago als vakantieland, ondanks de oorlog in de Golf, overeind te houden. Tot voor de oorlog in de Golf streken elk jaar honderd duizend Nederlanders en in totaal zo'n 1,7 miljoen Europeanen neer op het 1200 km lange zandstrand. De hotels staan nu leeg. De toeristen blijven weg uit angst voor geweld, die nu mogelijk weer wordt gevoed door de moord op de Nederlandse diplomaat Robert-Jan Akkerman, gisteravond. Een gebeur tenis waarmee de Tunesi sche gastvrijheid opnieuw een knauw heeft gekre gen. Het land dat zich graag 'de brug tussen de Arabische we reld en het Westen' noemt, denkt echter verder. Want nu de oorlog is geëindigd moet de toeristenindustrie weer volop gaan draaien. Maar is het wel veilig, laat staan plezierig om vakantie te houden in een land waar de bevolking onom wonden blijk geeft van zijn sympathieën voor Saddam Hu- sayn? Een groep Nederlandse reis agenten en enkele journalisten zijn op uitnodiging van de Tu nesische autoriteiten en een Nederlandse touroperator naar het land gekomen om zelf te constateren dat het volstrekt veilig is om in Tunesië op. va kantie te gaan. De ontvangst door de officiële autoriteiten en de hotel-eige naren is bijzonder hartelijk. „U zult ervaren dat er niets aan de hand is en dat u volko men veilig bent", zegt Kamel Ghannouchi van het Nationaal Bureau voor Toerisme. Meteen na het uitbreken van de oorlog hebben Nederlandse tour operators hun klanten van de ene op de andere dag terugge haald naar Nederland. De Ne derlandse ambassade gaf het advies Tunesië als vakantie land te mijden. Ghannouchi betitelt de hou ding van de Nederlanders als een 'paniekreactie' die ner gens voor nodig was. „De re patriëring vond plaats naar aanleiding van een paar vreedzame demonstraties in Tunis, die hetzelfde karakter hadden als alle andere demon straties elders in de wereld. Er is één incident geweest, in het zuiden van het land, waarbij een paar extremisten betrok ken waren. Tegen hen wordt een onderzoek ingesteld". Goede naam Volgens Ghannouchi zou het dom zijn om toeristen binnen te halen als er gevaar voor hen dreigde. „Daarmee zouden we onze goede naam als gast vrij land voorgoed kapot ma ken. Daar zijn we absoluut niet bij gebaat". Aan de andere kant vraagt Ghannouchi be grip van de toerist, en toleran tie van de Europese landen. „Sinds onze nieuwe president Ben Ali aan de macht is, heb ben de mensen meer vrijheid om zich te uiten. Wij willen ons volk niet verbieden om voor zijn mening uit te komen. Daarom zullen de mensen op straat soms aan toeristen wil len laten zien dat ze voor Irak zijn. Hun solidariteit met de Arabische volkeren kan echter goed samen gaan met de gast vrijheid voor de westerling." Ondanks alle veiligheidsga ranties van Ghannouchi wor den we de eerste dag voortdu rend gevolgd door twee man nen in een Renault. Later blij ken het politiemensen te zijn die in opdracht van het minis terie van Toerisme de Neder landers vergezellen. Bij het be zoek aan de heilige moskee van Kairouan blijven ze onop vallend op de achtergrond. Maar tijdens de wandeling door de drukke Medina, de oude binnenstad van Kairouan zijn ze nadrukkelijk aanwezig. We vragen ons af of de escorte invloed heeft op het gedrag van de mensen op straat. Blijkbaar is de Tunesische re gering niet voor honderd pro cent zeker van haar zaak. Stupide We besluiten het 's middags uit te proberen door alleen op pad te gaan, maar Hattem, de gids, zegt vriendelijk maar be slist dat hij ons zal vergezellen. In de nauwe straten van de Medina worden we soms be groet met 'Saddam'. ,,Dat zijn stupide mensen", zegt Hattem en hij legt ons uit waarom het niet verstandig is om straatinterviews te houden. „Op straat krijg je geen genu anceerd beeld van hoe de Tu- nesiërs over de oorlog denken. De mensen die je op straat ziet, dat is de lagere klasse. Die denkt alleen maar aan mor gen, aan wat ze morgen zullen eten". Daarnaast heb je volgens Hat tem de rijkere klasse, die al leen maar aan haar eigen be lang denkt. Die heeft ook geen goed beeld over de oorlog. De middenklasse ziet het volgens de gids wel duidelijk, maar die zie je niet op straat. Die is ge woon aan het werk. Dus heeft het geen zin om mensen op straat te interviewen. De volgende dag verontschul digt Hattem zich voor zijn al te beschermende houding en is, al dan niet na overleg met zijn superieuren, tot de conclusie gekomen dat het beter is om journalisten hun werk te laten doen. Een waarschuwing voor provocerend gedrag vindt hij nog wel op zijn plaats. In de haven, waar het anders wemelt van de toeristen, is het nu Oorlog De nauwe straatjes in de Souks van Nabeul, een stad vol pottenbakkers, kleerma kers en tapijtenwevers, verto nen hetzelfde beeld als die in andere Arabische steden. Op de terrassen drinken mannen thee. Een jonge man loopt hand in hand met zijn oude vader. Op de stoep zit een boer die naar de stad is gekomen om een paar pond venkel en sla te verkopen. Weggedoken in zijn boernoes dommelt een man voor zijn souvenirswin keltje. Zijn collega in de win kel ernaast wenkt ons binnen. „Het is een slechte tijd voor ons. De toeristen blijven weg. Het komt allemaal door de oorlog. Oorlog is slecht voor ons allemaal. Het is te hopen dat God spoedig een eind maakt aan al het slechte". De 19-jarige Owardi Sofiane, is klaarblijkelijk een represen tant van de middenklaase waar Hattem op doelt, want hij geeft een genuanceerd beeld van de oorlog. Zijn woorden worden overstemd door de Iman, die vanaf de minaret oproept tot gebed. „Voor mij en mijn familie zijn het dagen van rouw", zegt Owardi. „Ik was eerst tegen Saddam Husayn, want in de Koran staat dat je je naaste moet liefhebben. Maar nu weet ik het niet meer. Alles is zo verwarrend. Ik begrijp niet waarom de Amerikanen het vredesvoorstel van Gorbatsjov niet accepteren. Bush moet niet denken dat hij Irak van Saddam kan verlossen. Dat is een Arabische zaak." Tijdens de zwerftocht door Nabeul merken we niets van enige vijandigheid. Zelfs de Saddam-groeters grijnzen breed als je hun groet beant woordt met een knipoog. Ook van de Belgische hostess, Anne Marie Nasra, die al 25 jaar in Tunesië woont, horen we dat er geen enkele reden voor angst is. „Ik zie er wes ters uit, maar ik heb nog geen enkele keer last gehad. Samen met mijn familie uit België ben ik het hele land door ge reisd. Geen enkel probleem." Een Nederlandse toerist uit Alkmaar maakt zich boos over de 'overdreven bezorgdheid' van de Nederlandse ambassa deur. Hij heeft met zijn vriend alle adviezen genegeerd. Het besluit om toeristen terug te Het is onwezenlijk stil in de Tunesische hotels, zelfs de barkrukken blijven leeg. FOTO: ANNE MARIE KAMP FOTO: ANNE MARIE KAMP halen vindt hij 'paniekerig en onzinnig'. „Er is hier werke lijk niets aan de hand." Een Duits echtpaar vertelt echter dat ze door een Tunesi sche jongen in het gezicht zijn gespuwd. Ook zijn er berich ten dat in Tunis ruiten van au to's met buitenlandse num merborden zijn vernield. Zijn het incidenten, zoals die overal kunnen voorkomen? Richtlijnen De Nederlandse ambassadeur in Tunis, R. Mulder heeft al in december aan alle in Tunesië wonende Nederlanders een brief gestuurd waarin richtlij nen staan hoe te handelen in een gebied met verhoogd vei ligheidsrisico. Over zijn advies aan Nederlandse toeristen om niet naar Tunesië te komen zegt hij. „Toeristen zijn een kwetsbare groep. Zij komen hier voor hun ontspanning. Ik denk niet direct aan levensge vaar, maar wanneer het echt moeilijk wordt, kunnen we niet meer voor hen zorgen. We nemen het zekere voor het on zekere". De Tunesische toeristenindu strie verwacht, ondanks het feit dat de oorlog nu voorbij is, dat nu al van een verloren jaar moet worden gesproken. Mo- hamed Sammoud, directeur van hotel Manar in Hamma- met meent, dat voordat de toe- ristenstroom weer op gang ge komen is, het grootste deel van het seizoen voorbij is. „We mogen blij zijn als we een beetje van de kosten terugkrij gen". De cijfers in de branche zijn frustrerend. In hotel Manar met tweehonderd kamers ver blijven welgeteld twintig gas ten. Bij Mediterranée is het nog erger: vier gasten op ze venhonderd bedden. Het is nergens beter. De stranden, de restaurants, de winkels blijven leeg. De normale bezetting in deze tijd van het jaar is veertig tot vijftig procent. Niet alleen de toeristenbran che, de totale Tunesische eco nomie staat onder zware druk. Ghanouchi geeft het ronduit toe. „Voor ons telt de econo mie zwaarder dan de politiek, want de mensen willen eten. Daarom stellen we ons zo neu traal mogelijk op tussen de Arabische wereld en het Wes ten. Tunesië is een kruispunt van wegen". HENK VAN DEN BOOM HET NATIONAAL-GEREFORMEERDE GELUID VAN HET GPV VOLLENHOVE Op menig tafeltje ligt naast het oranje GPV-vlaggetje de bijbel al gereed. Boven de bar, achter in de zaal, hangen de foto's van de prinsen carnaval die het Overijsselse plaatsje Vol- lenhove de afgelopen ja ren heeft voortgebracht. Het publiek kijkt er zorg vuldig overheen en be paalt zich liever tot ten toongestelde lectuur als 'Antirevolutionair en uni verseel'. zijn Vollenhove, een hele avond lang in de ban van het Gere formeerd Politiek Verbond. „En nu een moment om niet in te dutten, hier is onze eigen Gert Schutte!" De tweehonderd mensen die naar de verkiezingsmanifesta tie zijn gekomen, gaan ge kleed alsof het zondag is en dat is het ook wel een beetje, want als het GPV bijeen komt, dan komt de gerefor meerd-vrijgemaakte kerk bij een. De partij is een recht streeks resultaat van de Vrij making (1944), die de gerefor meerde kerken in tweeën scheurde. „Als we niet samen aan het avondmaal kunnen zitten, dan ook niet samen in de politiek", zeiden de vrijge- maakten en ze vervingen de ARP door het GPV. Ze weten de geschiedenis aan hun kant: waar de ARP is opgegaan in het CDA en dus niet verder komt dan wat gemompel over „Hij die wenkt aan het einde der tijden", klinkt bij het GPV het onversneden natio- naal-gereformeerde geluid, geheel in overeenstemming met Schrift en belijdenis. „Al machtige God", zegt de GPV- wethouder van Brederwiede in zijn openingsgebed, „als wij een machthebber als Saddam Husayn horen, weten we ons des te meer gezegend in onze vorstin, Beatrix. Onder haar regering kunnen wii vrij ade men en ook onze christelijke politiek bedrijven. U hebt onze voorbereidingen geze gend, zegent u ook deze avond". Bert en Jaap Nadat een verklaring is afge legd over het ontbreken van politiek cabaret („In verband met de Golfoorlog; wij ver trouwen op uw begrip"), gaat de presentatie over in handen van Bert en Jaap. Zij onder vragen lijsttrekker/statenlid Johan Oldenburger en Arend van Herwijnen, nummer twee op de lijst. De zaal blijft de hele avond stil, met uitzonde ring van een drietal vragen stellende heren en wat gie chelende meisjes die de slappe lach krijgen, zoals het bakvis sen betaamt. „Meneer Oldenburger, u hebt van het GPV gezegd dat het geen macht heeft, maar wel gezag. Wat bedoelde u daar mee?" Oldenburger: „Nu ja, bij stemmingen ben ik slechts één van de 63, maar in de commissies, waar het voorbe reidende werk geschiedt, zijn er wel degelijk mogelijkheden om accenten te verleggen, verschuivingen aan te bren gen". Bert: „Toch wilt u wel graag een tweede man naast u?" Ol denburger: „Ik ben dankbaar en blij dat de Here God mij de gezondheid en kracht geeft om dit werk te doen, maar versterking is zeker van harte welkom en zelfs vreselijk be langrijk, omdat daarmee de kans op een confessionele meerderheid in de staten toe neemt". Jaap: „We zijn hier in een agrarische streek en de boe ren voelen zich nogal be dreigd door allerlei milieu maatregelen. Meneer Van Herwijnen, u bent milieucoör dinator bij Philips, u contro leert zogezegd of er geen lu- chie aan zit, hoe staat u tegen over de klachten van de boe ren?" Van Herwijnen: „We moeten de overbelasting van Gods schepping tegengaan, maar dan wel in overleg met de boeren, bijvoorbeeld met hen die zijn aangesloten bij het Gereformeerd Maatschap pelijk Verbond". Euthanasie Tweede-Kamerlid Gert Schutte is de lieveling van het vrijgemaakte volk, de Pieter Jongeling van de jaren negen tig. In Vollenhove wordt hij begroet met lovende citaten uit 1983, het jaar waarin de parlementaire pers hem een derde plaats toebedeelde in de verkiezing van de politicus van het jaar. Aan de hand van de euthanasiekwestie en de Tussenbalans zet hij uiteen wat de waarde is van het GPV. „Waarom hebben we de euthanasie-wetgeving in de Kamer weer aan de orde ge steld? Omdat we lering willen trekken uit de gang van za ken rond abortus. Het is nu tien jaar geleden dat het do den van ongeboren kinderen gelegaliseerd werd en we moeten intussen constateren dat zo goed als niemand zich nog druk maakt over de 30.000 ongeborenen die per jaar gedood worden. Iets der gelijks kan ook gebeuren met euthanasie. Werd daar een paar jaar geleden nog fel over gediscussieerd, nu is het stil geworden. Het kabinet heeft een commissie ingesteld die het verschijnsel moet bestude ren, terwijl het in de praktijk gewoon openlijk wordt toege past. Dat mag niet gebeuren in Nederland en het is de ver antwoordelijkheid van de na- tionaal-gereformeerde poli tiek dat, gelegen en ongele gen, aan de orde te stellen". „Wat de Tussenbalans betreft, daarin komt ook de schaal vergroting in het onderwijs, de bejaardenzorg en de jeugd hulpverlening aan de orde. Men dreigt voorbij te gaan aan het feit dat er in Neder land allerlei kleinschalige in- Gert Schutte FOTO: DIJKSTRA stellingen bestaan, die alles te maken hebben met de aard van onze samenleving, waarin het mogelijk is vanuit een christelijke levensovertuiging onderwijs te geven en hulp te verlenen. Daar blijft het GPV op hameren: laat ruimte aan gelovigen om hun kinderen te onderwijzen en te doen on derwijzen in overeenstem ming met de doopbelofte die ze hebben afgelegd. Er zijn heel wezenlijke zaken in het geding. Zegt u dat ook eens tegen uw buren of kennissen als u het over deze dingen hebt. Het GPV verdient hun steun op 6 maart, zodat we met versterkte energie en on der Gods zegen onze arbeid kunnen voortzetten". STEVO AKKERMAN Oorlog is oorlog. Niets aan te doen. Begrijpelijk dus faar de weekbladen er deze week zo'n 84 verhalen aan u ma den. Wisten zij veel dat de oorlog vannacht afgelopen 2 we' zijn. Nee, dat is allemaal heel voorstelbaar. Maar dat kin strijd zelfs om de hoek moet komen kijken in intervie l.® met een gerimpelde actrice, een bekritiseerd schrijver, z'' dat zoiets als een 'spiegeloog' aan het woord moet word j,ln gelaten; dat ligt minder voor de hand. ontstaan. Frans BouvJ van de Wereldraad Kerken is niet in z'nl met de professionele hiT verleners van de Vereijl de Naties. „De ellendtfl dat ze praten over vluclT lingen of het zakken aal appelen zijn". Anil Ramdas betoogt in Groene zo maar even de moslimgemeenschap het moderne Westen gi recht van bestaan he Niet dat het pas geeft lims hier te belagen, oi elders een oorlog w< uitgevochten, maar risl vindt hij de groep Annie Girardot, een van Europa's meest gevierde actrices, is bezig aan een come-back. Ze is de zestig voorbij, maar weet van geen ophouden. Oud wor den? Ze maalt er niet om. Rimpels en een uitgezakte taille deren haar niet. De kwaliteit van het leven is wat haar betreft afhanke lijk van de droom in de mens. „Gelukkig ben ik bang voor de dood, ben ik te laf voor zelfmoord. In die ultieme keuze legt de wanhoop het nog steeds af tegen mijn strijdbaar tem perament". Toch weet de actrice zich „omgeven door stront". „Mijn leven lang heb ik geleerd het mense lijk wezen te respecteren. En toch is het vandaag weer oorlog. Een land en een volk worden vernie tigd. Bombardementen bo ven Baghdad: is dat dan vooruitgang? Franse solda ten doen mee aan de 'mas sacre'. Ik ben zo wanhopig en beschaamd". Haar president heeft geen last van dergelijke gevoe lens. „Exclusief interview", pocht het blad. Alleen spij tig dat de president zo wei nig te vertellen had. Dat we „de andere problemen van het Midden-Oosten ook moeten oplossen" wis ten we al een paar maan den. De irritatie die in Ne derland is ontstaan over de Franse solo-acties, zoals het vredesinitiatief van 15 ja nuari, begrijpt Mitterrand niet. „Als Nedetrlandse lei ders een bepaalde positie in de buitenlandse politiek in nemen, vragen ze mij dan toestemming? Frankrijk heeft 15.000 man naar het Golfgebied gestuurd. Wat hebben andere landen ge stuurd?" Maar verder vindt hij Lubbers „een waardevolle man naar wie geluisterd wordt in Euro pa". Dat luisteren kan wat oud minister prof. W. de Gaay Fortman in sommige ge vallen beter achterwege blijven. Het uitgelekte plan van Lubbers om met Suri name een soort Gemene best te vormen vindt hij „ondoordacht en in feite ook onbehoorlijk". Neder land is bezig de verkiezin gen in Suriname te beïn vloeden. De Franse schrijver-jour nalist Gilles Perrault is op zijn beurt niet te spreken over wat president Mitter rand destijds als minister allemaal in de voormalige kolonie Algerije heeft uit gespookt. De man recht vaardigde een zevenjarige oorlog, waarin een miljoen Algerijnen zijn gedood. Perrault toen dienst plichtig militair heeft nu zijn pen als wapen, waarmee hij woest om zich heen maait. Hij kan niet accepteren „dat dertig jaar later dezelfde streek nog een keer wordt uitge haald". Hij doelt op de Golfoorlog. En op Mitter rand. In januari riep hij Franse militairen op te de serteren. Ook is de toorn van koning Hassan van Marokko zijn deel. Hij schreef een onvriendelijk boekje over de vorst. In een interview maakte hij de koning uit voor „beul en moordenaar". „En dat is wel het minste wat je van hem kunt zeggen". Verder zit er een volksver huizing aan te komen. Tus sen de vijf en vijftien mil joen Slaven maken zich reisklaar. En in de loop der jaren zullen bovendien vijfentwintig miljoen ont heemden uit Afrika de Middellandse Zee overste ken. Het rijke Europa sid dert en sluit de poorten. Vrij Nederland is diep in de op drift geraakte we reldbevolking gedoken en vreest lelijke ontwikkelin gen. „Langs de Oostgrens, waar het IJzeren Gordijn is opgehaald, staat nu aan déze kant een muur van militairen". Europa is vol. Alleen de mooisten, de bes ten, de sterksten en de minst veeleisenden hebben een kansje binnengelaten te worden. Enkelen van hen zijn welkom omdat door vergrijzng in Westeu- ropese landen een tekort aan arbeidsplaatsen zal VXWV.V Xiij gxuty y Ramdas grijpt terug njflO de Rushdie-affaire. IndiT^ duele moslims zouden schrijver geen kwaad h 111 ben willen doen, maar >y was wel sprake van i hogere plicht. „Op de B] televisie zagen we dat p ve huisvaders in een m kee bijeen kwamen om praten over het lot \Hê Rushdie. Zij mochten ste men over het doodvon en eendrachtig staken de hand op. Dat wai geen domme boeren wrede barbaren, n^zij: mensen die hun gemeq schap onvoorwaardeli trouw zijn verschuldig ar In dat laatste zou het vaar schuilen. Het is v gens Ramdas „onbegrij nn van M V< lijk dat de bron van moderne de traditioi gemeenschap in haar r den tolereert". Met vrijh van godsdienst heeft volgens hem niets te ken. De individuele m lim mag geen strobreed je| de weg worden gelegd. I gaat om de individu vrijheid die in het Wes veel hoger staat aan schreven. „De moslim in het Westen leeft m zich kunnen bevrijden zijn gemeenschap en imam. Hij heeft daar het recht. En de plicht". Op de voorpagina bedai Martin van Amerongen Verenigde Staten alv voor de bewezen dienst Volgens hem had presidi Bush goede argument^ voor zijn rigoureuze op aanvallen. Verderop in Groene wordt onthuld 1 de VS de vroegere vri< |rj den van Saddam Husa ht in het zadel willen helpi [jn He Wat is in 's hemelsna. een spiegeloog? HN Mag zine interviewde er een zei maar veel geholpen he het niet. „Bij het begin ginnen dus maar. En n meteen doen alsog ik begrijp", nam de verslag ver van HN Magazine zr voor. Spiegeloog Willem Ridder, blijmoedig dirty teur van Radio Art F01 dation, stelt dat een obji tieve realiteit helem|ts niet bestaat. Wat een me ziet is wat hij heeft gelee st' Iets is er alleen mens het wil waarnemi „Zelf ben ik in geen göge vijfentwintig jaar naar dokter geweest. Ziekte een fictie. De dood 0 trouwens. Ik denk nol11]1 aan ziekte, stop er gei. energie in en dus ovr.e komt het me niet". De R der in de jaren zestig pv boe-doorbrekend betro^ ken bij het tijdschrift Afc0] ha en het VPRO-progra^ ma Hoepla heeft ze 1 een oplossing voor het pi ft bleem Saddam Husaj e „Jij denkt dat hij efnd slecht mens is, omdat je lap hem een slecht mens hc zien. Dat heb je gelezi *P: dat is je verteld. Het he 1 echter geen enkele zin gen hem te zijn. Pas als 6 geen energie aan he wordt gespendeerd, als an geen aandacht aan he al wordt geschonken, zal 1r verdwijnen". aa Misschien zou de spiegeldo gie ook heilzaam kunn n werken op het gedrag v automobilisten. Die begi pen er namelijk ook weir n van. Openbaar vervo vinden ze vooral goed vo de buurman, meent v< en keersdeskundige prof. ns A. van der Hoorn. Verhfdi ging van de 'variabele kct r ten' moeten volgens hel I de Nederlander uit zi|er auto jagen. Het rekenii rijden was zo'n slecht id 'k nog niet. i WIM BUNSCHOT# k 1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 4