Kuwayti's willen emir kwijt Wederopbouw Ira kost 370 miljard Regering Kuwayt bereidt zich voor op terugkee OPPOSITIE VERWACHT WEINIG GOEDS VAN TERUGKEER FAMILIE AL-SABAH Washington moet uitleg geven voor censuur GOLFOORLOG foidóeOowumt DINSDAG 26 FEBRUARI 1991 PAG)N Mijnenveld De vlammen schieten vele meter hoog de lucht in als Egyptische troepen in Kuwayt mijnen onschadelijk maken. FOTO: AFP DHAHRAN Leden van de Kuwaytse regering in ballingschap zullen bin nenkort tijdelijk een aan tal kantoren betrekken in de Saudische stad Dhah- ran in afwachting van het moment waarop ze naar hun vaderland terug kun nen keren, zo heeft de plaatsvervangend direc teur van het Kuwaytse ministerie van informatie, Hassan al-Sanad, gisteren meegedeeld. In een interview met het Amerikaanse televisiestation CBS zei de Kuwaytse kroon prins en premier sjeik Saad al- Abdulla al-Sabah dat het in 1986 ontbonden Kuwaytse par lement „op een geschikt mo ment" in functie zal worden gesteld. „Dit is een van de vraagstukken die ter sprake gebracht kunnen worden", na dat de monarchie in het land is hersteld, zo zei al-Sabah. Hij voegde eraan toe dat een uitbreiding van het kiesrecht ook mogelijk kan zijn, maar dat wat betreft het vraagstuk van het vrouwenkiesrecht nog niets was besloten. Voor de Iraakse inval in Kuwayt op 2 augustus mochten alleen man nen uit families die al in 1920 in het land waren stemmen. Al-Sabah zei dat de Kuwaytse regering nog steeds geld bin nenkrijgt nu de Kuwaytse staatsoliemaatschappij stil ligt, maar niet zoveel als voor de invasie. De zakelijk adviseur van de kroonprins, Abdul Ra- man Al-Awadi, zei dat Ku wayt de Verenigde Staten en andere landen om financiële hulp zal vragen voor de we deropbouw van het land. In ruil daarvoor zullen Ameri kaanse en andere buitenlandse bedrijven „zeker" bouwcon tracten krijgen, zo voegde Al- Awadi eraan toe. Volgens CBS heeft Kuwayt al meer dan 150 van dergelijke contracten met een totale waarde van 500 miljoen dollar (ongeveer 825 miljoen gulden) afgesloten. Zeventig procent van de opdrachten is naar Amerikaanse bedrijven ge gaan. Tegoeden Het Amerikaanse ministerie van financiën heeft bekendgemaakt dat ze' waytse banken in de Vi de Staten vanaf 18 maar kunnen beschikken ov goeden die na de Iraaksi sie van Kuwayt waren g ade ie Door het vrijgeven vanjller goeden kunnen de voldoen aan betalingsvei st. tingen die nog stammegevi voor de invasie van Ki De gelden komen vrij verzoek van de central*^ van Kuwayt. een KUWAYT-STAD Het doel dat de internationale coalitie zich heeft gesteld is het machtsherstel van de 'wettige regering' van Kuwayt. Daarmee wordt de al-Sabah familie be doeld, de erfelijke heer sers van Kuwayt. Bezorgdheid over de exacte aard van die regering lijkt wellicht een luxe die men zich niet kan permitteren, gezien de grootschalige verwoestin gen in het land en de nood zaak van de wederopbouw van Kuwayt. Toch wordt de legiti miteit van het al-Sabah bewind door veel Kuwayti's aangevochten. Waarschijnlijk zal de discussie over hun aan spraken op de politieke macht en de controle over de buiten landse investeringen van Ku wayt in de nasleep van de be vrijding in volle hevigheid los barsten. De contracten voor de wederopbouw van het land zijn aan controverse onderhe vig. De vraag is niet alleen of Amerikaanse bedrijven recht hebben op het leeuwedeel van de contracten, maar ook of de genen die de contracten toe wijzen het legale r^cht hebben om dat te doen en wat de poli tieke prijs is die zij vragen voor hun keuze. Een van Saddam Husayns voorwaarden voor de terug trekking uit Kuwayt was het vertrek van de al-Sabahs. Er was een tijd, vlak na de inva sie van Kuwayt in augustus vorig jaar, dat talrijke Arabi sche staten, waaronder Saudi- Arabië, bereid waren hierin mee te gaan. Dat Saddam het recht meent te hebben zich te bemoeien met de interne politiek van Kuwayt is iets wat geen enke le Kuwayti kan aanvaarden. De Kuwayti's zouden het bewind van de al-Sabah fami lie prefereren boven bezetting door Irak. In Kuwayt viel ech ter de kritiek te beluisteren dat de al-Sabahs al geruime tijd voor de Iraakse invasie in strijd met de grondwet gehan deld zouden hebben, zowel wat betreft beleidszaken als de staatsfinanciën, en dat zij de invasie hebben gebruikt om protesten binnen het land de kop in te drukken. Volmachten Het politieke stelsel van Ku wayt berust op de grondwet van 1962. Artikel zes van deze grondwet luidt als volgt: „Het regeringssysteem in Kuwayt dient democratisch te zijn, waarbij de soevereiniteit be rust bij het volk, de bron van alle machten". De heerser heeft een aantal nader gespeci ficeerde volmachten, maar de taak het land te besturen be rust volgens de grondwet bij de 50-koppige Nationale Ver gadering. Deze wordt gekozen op basis van het beperkte stemrecht van 62.000 manne lijke Kuwaytse burgers. Vol gens artikel 107 heeft de heer ser de macht om de Vergade ring te ontbinden, maar moet hij wanneer hij dat doet bin nen twee maanden algemene verkiezingen uitschrijven voor een nieuwe vergadering. De heersende familie in Ku wayt trachtte echter, hiertoe aangemoedigd door bezorgde oligarchische buren in Saudi- Arabië, de politieke oppositie de kop in te drukken en haar toegang tot het staatskapitaal te vergroten. De laatste Verga dering, waarin ongeveer dertig leden oppositie voerden tegen het regeringsbeleid, werd kort na de verkiezingen van 1985 weer ontbonden: de oppositie had getracht een onderzoek in te stellen naar de betrokken heid van ministers in het schandaal rond de ineenstor ting in 1982 van de Suk al-Ma- nakh, de Kuwaytse aandelen markt en naar de bedrijfsvoe ring van de centrale bank. Er kwamen geen nieuwe ver kiezingen en in 1989 diende de oppositie een petitie in voor de terugkeer van het constitutio nele leven. Het conflict sud derde door van 1989 tot 1990 en oppositieleiders werden ge arresteerd, de pers werd on derworpen aan censuur en er werden aanvallen gepleegd op bijeenkomsten. Zorgeloos Veel Kuwayti's zijn van me ning dat de zorgeloze instelling van de al-Sabahs ten aanzien van de Iraakse dreiging ge deeltelijk verklaard kan wor den door hun wens de opposi tie te intimideren: de heersers dachten dat zij door de Iraakse bedreiging in stand te houden hun eigen oppositie beter kon den beteugelen. Hoewel geen enkele Kuwayti de Iraakse in vasie van vorig jaar augustius goedkeurt, geven velen toe dat Baghdad wat betreft een aan tal zaken, waaronder de ma nier waarop Kuwayt gebruik maakte van overproduktie om de olieprijzen omlaag te krij gen, geen ongelijk had. De heersende familie riep na de invasie politieke kopstuk ken bijeen in Jeddah. Tijdens de bijeenkomst werd geëist dat de al-Sabah's uitleg moesten geven over hun wanbeleid wat betreft de buitenlandse betrek kingen van Kuwayt tot de dag van de invasie. Ook werd ge ëist dat zij verantwoording moesten afleggen over het feit dat zij, zonder ook maar enige vorm van verzet, zonder enige waarschuwing, hadden toege laten dat hun land onder de voet werd gelopen door Irak. De al-Sabahs beloofden twee concessies te zullen doen. Sheik Saad-al Dabah, premier en een van de architecten van de eerdere veronachtzaming van de grondwet, zei dat Ku wayt in de toekomst een meer democratisch bewind zou krij gen en zinspeelde er zelfs op dat vrouwen kiesrecht zouden kunnen krijgen, iets waar de opposie al heel lang om had gevraagd. De regering in ballingschap kwam echter, wederom aange moedigd door de Saudi's, terug op haar beloften. De sheik riep pas op 7 januari de beloofde commissie van overleg bijeen, aan de vooravond van de af loop van de deadline van de Verenigde Naties. Politici van de Saudische oppositie ontdek ten dat zij in hun bewegings vrijheid werden beperkt en sommigen werden vanaf begin vorige maand in hun hotelka mers vastgehouden. Wederopbouw Toen begonnen Kuwaytse mi nisters te zeggen dat in Ku wayt een maandenlange staat van beleg zal worden uitgeroe pen. Ook maakten zij toespe lingen dat Kuwayti's die niet loyaal geacht worden niet naar het land zouden mogen terug- De politieke noodsituatie is nog vergroot door de discussie over de controle en het beheer van de Kuwaytse activa. Sinds augustus vorig jaar hebben de al-Sabahs hun greep op de overzeese activa van Kuwayt, geschat op zo'n honderd mil jard dollar, geconsolideerd. Zij hebben het geld gebruikt om de aannemers van hun keuze aan te stellen voor de toekom stige wederopbouw. Dit kan een middel zijn ge weest om de coalitiepartners die door hen zijn ingehuurd ertoe te brengen hen te accep teren als de enige legitieme re gering van het land. Het ver trek onlangs van vier hoge functionarissen, onder wie Fa- had al-Sashid, directeur-gene raal van de Kuwayti Invest ment Authority in Londen, een organisatie die toezicht houdt op de overzeese investe ringen van Kuwayt, illustreert dit. Het standpunt dat het perso neel van de KIA innam weer spiegelde dat van de handels families van Kuwayt. Ook binnen de KIA heerste be zorgdheid over de praktijken van de al-Sabahs en niet op de laatste plaats die van Sheik Ali-al-Khalifa al-Sabah, de minister van financiën. De ongerustheid groeit in Ku waytse ballingenkringen over wat er zal gebeuren wanneer de Irakezen zijn vertrokken. Wat voor politiek stelsel zal Kuwayt worden opgelegd? Een hoog politicus in balling schap: „De dieven van al-Ma- nakh zijn terug". De goocheltruc van de weder- opbouwcontracten waardoor in de meeste verklaringen van de coalitie de „legitieme heer sers" en de „legitieme rege ring" worden gelijkgescha keld, kan het herstel van de Kuwaytse soevereiniteit niet overleven. In de laatste stadia van de tweede wereldoorlog waren er gevallen waar de Sovjet-, Amerikaanse, Franse en Britse bezettingslegers hun klanten aan de macht brach ten ten koste van andere, aan- Gevluchte Kuwayti's in Egypte vierden vannacht de aanstaande bevrijding van hun land. FOTO: AP toonbaar meer legitieme, in terne politieke krachten. Veel mensen in Kuwayt en elders in het Midden-Oosten zullen zich afvragen hoe ver de steun van de coalitie voor dei 190 i tie en legitimiteit in K an De auteur is als hooglerLp ternationale betrekkinger de KLM hervat vluchten op Dubayy en Masqat AMSTERDAM De KLM hervat op woensdag 6 maart de diensten tussen Schiphol en de Omaanse hoofdstad Masqat en op zaterdag 9 maart op Du bayy in de Verenigde Arabische Emiraten. De vluchten worden uitge voerd met een Boeing 747. De bestemmingen zullen voorlopig éénmaal per week worden aangedaan, in combinatie met de Egyptische hoofdstad Caï- Hierdoor wordt het aantal re tourdiensten op Cairo van één naar twee per week gebracht. Er zullen in Dubayy en Mas qat geen nachtstops worden gemaakt. Het toestel zal kort na de landing alweer aan de retourvlucht naar Amsterdam beginnen. De bemanningen worden gewisseld in Cairo. De KLM zal de diensten naar Tel Aviv, Dahran, Jeddah, Bah- rayn, Abu Dhaby, Doha en Damascus voorlopig niet her vatten. Deze maatregel geldt tot en met eind maart. De diensten naar Istanbul blijven beperkt van zes tot vier per week. Europese maatschappij en als Air France, British Air ways en Lufthansa vliegen ook weer op Dubayy, dat nor maal een van de drukste door- voerluchthavens ter wereld is. Dode en gewonden bij demonstratie CAIRO/RABAT De Egypti sche politie heeft gisteren de wapenstok en traangas ingezet om duizenden woedende stu denten te verspreiden die in Cairo demonstreerden tegen de Golfoorlog. Volgens het persbureau MENA werd daar bij één student gedood en raakten 21 mensen gewond, onder wie acht politieagenten. MENA meldde dat twaalf stu denten werden gearresteerd. De politie noemde een getal van 200 arrestanten. Bij de grootste universiteit van Cairo hadden zich 3000 studenten verzameld. „Irak zal niet ster ven", „Schande, schande, we hebben Egypte voor dollars verkocht", en „Het geliefde Irak heeft Tel Aviv getroffen" waren leuzen die daar werden gehoord. Overgave Onder schot gehouden vanuit een Kuwaytse helikopter lopen Iraakse krijgsgevangenen naar de plaats waar worden opgepikt voor vervoer naar de opvangkampen in Saudi-Arabië. foto: ap NEW YORK Een fede rale rechter heeft gisteren het Amerikaanse ministe rie van defensie om tekst en uitleg gevraagd met betrekking tot de relatie tussen het grondoffensief en de beperkingen die zijn opgelegd aan de nieuws media die het offensief verslaan. Minister van defensie Dick Cheney verordende zaterdag een totale nieuwsstop voor de informatieverstrekking over de oorlog. De maatregel werd zondag enigszins versoepeld toen Amerikaanse functiona rissen een ruwe indruk gaven van de successen die in de eer ste uren waren geboekt. gedingen waarin de grondwet tigheid van de beperkingen wordt betwist. Er wordt met name aangevoerd dat de regels de vrijheid van informatiever werving beperken zoals die in de grondwet wordt beschermd. De zaken zijn aanhangig ge maakt door The Nation, Har per's, In These Times, Pacific News Service, The Guardian, The Progressive Magazine, Mother Jones Magazine, The L.A. Weekly en The Village Voice. Een tweede geding is aange spannen door het Franse pers bureau Agence France Presse, dat toegang tot de pools eist- .Sand gaf het ministerie van defensie tot donderdagmiddag de tijd om met een schriftelij ke verklaring te komen. WASHINGTON On geacht de afloop van de Golfoorlog blijft Irak de komende jaren econo misch gezien een invali de. Deskundigen verkla ren dat de wederopbouw van Irak meer dan 200 miljard dollar (ongeveer 370 miljard gulden) gaat kosten en dat het land wellicht pas na 30 jaar is hersteld van de gevolgen van de oorlog. Ooggetuigenverslagen geven aan dat door geallieerde luchtaanvallen praktisch alle energiecentrales, communi catiecentra en raffinaderijen in Irak zijn verwoest. Daar naast is ernstige schade toe gebracht aan- de Iraakse olie installaties. Irak was voor de afkondiging van het VN- handelsembargo in augustus na Saudi-Arabië de tweede olie-exporterende natie ter wereld. Geallieerde bommen en ra ketten hebben voorts onge veer dertig belangrijke brug gen over de rivieren de Eufraat en de Tigris ver woest. Het grootste deel van Iraaks industriële capaciteit is door de geallieerde aanval len in puin geschoten. De Iraakse vice-premier Saadun Hammadi heeft ver klaard dat de totale schade ongeveer 200 miljard dollar bedraagd. Deskundigen rea geerden daarop door te zeg gen dat dat bedrag hoog doch niet onrealistisch is. Ter ver gelijking; Iraakse troepen hebben in Kuwayt voor het uitbreken van de grondoor log voor zeker 60 miljard dol lar schade aangericht. „Irak heeft in de jaren '80 ze ker 160 miljard dollar uitge geven aan projecten om de infrastructuur van het land te verbeteren", zo verklaart een Amerikaanse functiona ris. „Als je ervan uitgaat dat het merendeel van die pro jecten de afgelopen weken is verwoest, dan kun je uitreke nen dat het herstel van de schade rekening houdend' met de dollarkoers van 1991 aanzienlijk meer gaat kosten". Volgens hem kost het Irak zeker zeven jaar om de schade te herstellen, zelfs als zou Baghdad net als in de afgelopen jaren op grote schaal financiële en materië le steun krijgen van het Wes ten. Olie-export „Als Irak niet over de beno digde financiële middelen be schikt kan het wel twintig tot dertig jaar duren voordat het zich enigzins heeft hersteld", aldus de functionaris. De economisch deskundige Yahia Sadovski van de Ame rikaanse Brookings Institu tion schat dat „ongeveer tachtig procent van de Iraak se olieraffinagecapaciteit en een groot deel van de Iraakse olieproduktie-installaties bui ten werking zijn gesteld". Hierdoor onstaat voor Irak na afloop van de oorlog een groot probleem. Door de ver nietiging van de olie-installa ties is het land niet in staat olie uit te voeren. Baghdad krijgt daardoor geen finan ciële middelen binnen terwijl Irak juist voor negentig pro cent afhankelijk is van in komsten uit de olie-export. Daarnaast moet Irak maar afwachten of het net zoals voorheen in aanmerking komt voor buitenlandse kre dieten. „Het kan wel vijf jaar duren voordat Irak kan pro fiteren van de eerste kredie ten waarmee zij de schade kunnen herstellen", aldus Sa dovski. „Het duurt waar schijnlijk een generatie voor dat de Iraakse economie weer op vooroorlogs niveau is gebracht". Bij de wederopbouw van Irak moet het herstel van de energiecentrales, die de rug- gegraat vormen voor een mo derne industriële samenle ving, voorrang krijgen, zo menen deskundigen. In feite hebben de geallieerde bom bardementen Irak terugge worpen in de negentiende eeuw, een tijdperk waarin nog geen sprake was van elektriciteit- en telefooncen trales en een ontwikkelde in frastructuur. Verdwijnen Met behulp van kleine en snel inzetbare gasturbine- centrales kan Irak wellicht in zijn eerste energiebehoef ten voorzien. „De bouw van door waterkracht aangedre ven centrales die noodzake- mil mrt] lijk zijn om de Iraakse in ran trie weer op vooroorlogs kw te brengen vergt daarent üjai zeker 2,5 jaar", aldus Tht Vc Stauffer, een Amerika ^erv adviseur voor olieprod te rende en -verwerkende )jng drijven. Volgens Stai >or kost het in het ongunst teni geval zeker twee jaar voc ^39 de getroffen olietermina 0m Irak weer volledig zijn van steld. mi] Westerse en Saudische d Vai maten laten doorschem dat het voor het econon f herstel van Irak beter i I J- na beëindiging van de oc Saddam Husayn verdw „Zolang Saddam aan macht blijft hoeft Irak b 111 wederopbouw niet te rSEL nen op Westerse krediet jzen zo verklaart een van chaj Maar zelfs als zou Sad ialf verdwijnen is het nog ekei vraag of Baghdad kan r 1 pr nen op de financiële s zo die nodig is voor de wedejl v< bouw. at, „Voor de wederopbouw tistie Irak en Kuwayt is een s nje Marshall-plan voor het ei den-Oosten nodig", zo gev een Saudische diplomaat roce ten. „Maar ik denk dat 1en hington weinig intei (0,6 heeft voor zo'n plan, zi ïark als dat gepaard moet f De met belastingverhogii da voor de Amerikaanse mpe ger". uor Functionarissen laten w pen dat in Washington plan de circuleren voor de event .8 pi oprichting van een ont Ver kelingsbank voor het !tevc den-Oosten, naar het m van de Oost-Europa Ont' kelingsbank. Het An kaanse ministerie van tenlandse zaken zou Sa 1 Arabië en de rijke Golfst al hebben laten weten ds zestig procent van het be kapitaal van de bank 1 hun rekening moeten net Met name Egypte, Turde Jordanië en Syrië de in den die economisch ernst t jj lijden hebben onder de j volgen van de Golfoorloj zouden een beroep kun ,et doen op de fondsen vat 0 bank. >0r „Het probleem is dat het ig momenteel niet aanwezig 5 aldus Sadovski. „Er bes grote onduidelijkheid rr het geldbedrag dat besc baar is om de regio nallsat oorlog weer op te bouwe pO'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 6