Schatten van Venetië in Amsterdam
U KQZV1T PROEFRIJDEN IN
EEN PEUGEOT405.
U RIJDT WEG iVIET
1.500,- GRATIS ACCESSOIRES.
f
£eicUe(3owant
MANIFESTATIE BIJNA AFGELAST VANWEGE DE GOLFOORLOG
PEUGEOT 4Q5
KUNST/RTV
DINSDAG 19 FEBRUARI 1991 PAGINr
AMSTERDAM Bijna
had de Golfoorlog roet in
het eten gegooid. Uit
vrees voor terroristische
acties vaardigde Italië een
uitvoerverbod op kunst
werken uit, waardoor de
jaren vergende voorberei
ding van de manifestatie
'Amsterdam-Venetië' in
Amsterdam op het laatste
moment zou moeten wor
den afgelast.
Een regelrechte ramp voor de
betrokken organisatoren, die
met de grootste inspanningen
van onder meer het ministerie
van buitenlandse zaken en de
Italiaanse sponsor Olivetti kon
worden voorkomen: de Itali
aanse regering maakte voor
Amsterdam een uitzondering.
„Een gelukkig man staat voor
u," kon directeur Ernst Veen
van de Stichting Nieuwe Kerk
vorige week donderdag dan
ook zonder overdrijving aan
de verzamelde pers uit bin
nen- en buitenland meedelen,
nadat enkele dagen eerder de
wijzigingen in het voorgeno
men tentoonstellingsprogram
ma waren gepubliceerd. De
Nieuwe Kerk herbergt tot en
met 21 april immers 'De
Schatkamer van San Marco',
een tentoonstelling die eerder
in New York, Londen, Parijs
en Keulen was te zien en
waarop de onschatbare kost
baarheden uit de beroemde
basiliek van Venetië voor het
Nederlandse publiek nog één
keer zijn bijeengebracht.
„Eerst jaren van hoop deze
tentoonstelling hier te krij
gen," aldus Ernst Veen. „En
drie weken geleden de nacht
merrie: het gaat niet door. De
posters waren gedrukt, de ca
talogus lag drukklaar bij de
drukker. Het afgelasten van
de tentoonstelling zou ook fi
nancieel een ramp hebben be
tekend. Maar zie: hij is er." En
hij mag er zijn. Voornamelijk
geroofd uit het oude Byzanti
um tijdens de Kruistochten en
later aangevuld door kunste
naars van de Italiaanse Re
naissance, wisten opeenvol
gende Venetiaanse kerkprela-
ten ongeveer de rijkste verza
meling liturgische gebruiks
voorwerpen ter wereld in de
San Marco onder te brengen.
Toen het convooi met de kost
baarheden zaterdagmiddag 9
februari onder zware bewa
king bij de Nieuwe Kerk arri
veerde, ontsnapte aan het
godshuis een zucht van ver
lichting: de Italiaanse en Ne
derlandse vlag werden uitge
stoken en vreugdeklokken
langdurig geluid. Het is dan
ook alles goud en edelstenen
wat er blinkt.
Oogverblindend
Lopend langs de fraaie, door
de designafdeling van Olivetti
ontworpen glazen vitrines valt
de bezoeker van de ene in de
andere verbazing, en als de
exceptionele waarde en artis
tieke betekenis al niet van de
stukken zelf afstralen, dan
maken tekstkaartjes of de rijk-
verzorgde, lijvige en door de
SDU aan de manifestatie ge
schonken catalogus dat wel
duidelijk. Zoals de spectaculai
re, uit één stuk gesneden, 2,38
kilo zware en 28 centimeter
hoge sardonyx drinkkop in
een verguld zilveren houder,
een van de grootsten in zijn
soort ooit gemaakt; de oogver
blindende kelk van Keizer Ro-
manus, of de indrukwekkende
boekbanden en reliekhouders
van goud op zilver, versierd
met het fijnste cloisonné en
rijkelijk voorzien van edelste
nen, om enkele van de in to
taal 47 kostbaarheden te noe
men die in de Nieuwe Kerk
zijn verzameld. De nu geëxpo
seerde schatten vormen overi
gens nog maar een fractie van
de oorspronkelijke collectie. In
de roerige geschiedenis van de
Italiaanse stadstaat werd het
goud regelmatig omgesmolten
om de schielijk aangesproken
schatkist op peil te brengen,
terwijl later ook Napoleon vele
voorwerpen liet omsmelten tot
gouden dukaten om er zijn
dure oorlogen mee te bekosti
gen. Eenzelfde lot waren de
edelstenen beschoren, die
weer tot kleinere werden ver
werkt. De Venetiaanse Repu
bliek verzamelde het grootste
deel van de schat in de periode
1100-1350, tijdens de vier grote
kruistochten. Daarnaast
knoopte Venetië als zeevaren
de republiek in die tijd nauwe
relaties aan met landen rond
het oostelijke Middellandse
M W MÉt
door René de Cocq
Goede
tijden
„De tijd van onbezorgdheid is
voorbij
Vandaag begint de lange weg
naar morgen
De dromen komen als een
vlinder vrij
Niet langer in geborgenheid
verborgen
Goede tijden, slechte tijden
Een dag die als een nacht
verscheidt
Goede tijden, slechte tijden
Liefde leidt je tot het eind
Goede tijden, slechte tijden
Nee het leven spaart je niet
Goede tijden, slechte tijden
Soms geluk en soms verdriet.
Nee: dit is niet een duetje
tussen de heren Husayn en
Bush, waarin ze de wereld op
een meeslepend walsritme
kennisgeven van hun
collectieve melancholie over
de hardheid van de wereld.
Het is de herkenningsmelodie
van Nederlandse enige
onvervalste soap-opera,
Goede tijden, slechte tijden',
alle werkdagen te zien bij
RTL4.
Over de bedroevende
acteerkwaliteit en dramaturgie
van dit epos heb ik u al eerder
bericht. Maar inmiddels heeft
zich wel een opmerkelijk
fenomeen ontwikkeld rond de
serie.
Naast de niet onaanzienlijke
aantallen kijkers, die willen
weten hoe het gaat met Peter
en 'Arnie en Linda en Simon
en Helen en Mirjam, schijnt er
al een heel 'cult'-gebeuren te
zijn: mensen die bij elkaar
gaan zitten om gierend van de
lach samen naar 'Goede tijden
te kijken. Elkaar gillend
aanstotend bij elke weer
mislukte dialoog, en
schaterend van de bank
glijdend bij elke nieuwe
enormiteit in een van de vele
flinterdunne verhaallijntjes.
In die zin is 'Goede tijden' nu
al vergelijkbaar met de
klassieker 'Peyton Place',
waarnaar je ook in twee
'lagenkon kijken. Ofwel
gewoon omdat je
geïnteresseerd was in de
avonturen van Rodney
Harrington, ófwel omdat je het
een geestig cultuurfenomeen
vond, en plezier had in het
signaleren van alweer zo'n
cliché. Het Amerikaanse
voorbeeld had wel als
onschatbaar voordeel dat er
geen introductieliedje aan vast
zat dat je zozeer voor raadsels
stelt als dat van 'Goede tijden'.
Leest u nog maar even mee.
Die eerste vier, vijf regels, dat
gaat nog; ze zitten wel vol met
mystiek pathos en dichterlijk
bedoelde prietpraat, maar de
échte onzin begint dan pas.
'Een dag die als een nacht
verscheidt'. Snapt u daar wat
van? Ik niet. En wat te denken
van 'Liefde leidt je tot het
eind'? En de woorden
'verscheidt' (dat in de gewone
mensentaal allang is
afgeschaft) en 'eind' rijmen
niet eens correct op elkaar.
Toch slaat het liedje in als
ware het een smartlap van de
Zangeres Zonder Naam; het
heeft al een speciale
vertolking gekregen bij
'Tineke', en de singleversie
beklimt deze week de
hitladder.
Vroeger had je in Hilversum
zoiets als een
'coördinatiecommissie'. Die
moest erop toezien dat d$
zuilen op de verschillende
netten elkaar niet al te
drastisch in het vaarwater
zaten, dat je bijvoorbeeld niet
als kijker werd geconfronteerd
met tegelijk Brandpunt op het
ene net en Achter het Nieuws
op het andere, of met twee
kwizzen tegelijk of twee
speelfilms. Dat werkte
weliswaar nauwelijks (zolang
er meer netten bestaan klagen
kijkers en critici al over het
gebrek aan coördinatie), maar
ergens was er toch zoiets als
een goeie bedoeling.
Die commissie bestaat volgens
mij al lang niet meer, en we
hebben leren leven met al die
vervelende zaken als
doublures, overlappingen, en
te laat (of: nog erger: te vroeg!)
beginnende programma 's.
Maar soms wens ik zo'n
commissie wel weer in het
leven, zeker a/s het erom gaat
de jongens van RTL4 in het
gareel te krijgen.
Ik weet wel: dat is nou juist
wat ze niet willen, ze 'willen
Hilversum juist in de wielen
rijden. Maar de arrogantie
waarmee ze hun
zondagochtendlijke culturele
gespreksprogramma 'Studio
Rembrandt' precies parallel
hebben geprogrammeerd met
'Reiziger in Muziek' is wel
heel irritant.
Muziekliefhebbers kregen bij
de één dirigent Edo de Waart
voorgezet, pratend over de
Wagner-uitvoering van
komende zaterdag, en bij de
ander zangeres Jard van Nes,
ook pratend over de Wagner-
uitvoering van komende
zaterdag. Handig, jongens.
Zeegebied, waardoor ook langs
vreedzamer weg bijzondere
voorwerpen uit het oude By
zantium naar Venetië konden
komen. Zo werd de albasten
troon van St. Marcus ooit naar
de dogenstad verscheept, de
heilige die was voorbestemd
om de schutspatroon van Ve
netië te worden en die nu aan
het begin van de tentoonstel
ling in de Nieuwe Kerk staat
opgesteld. Veruit het meeste
werd echter uit de Aya Sofia
van Constantinopel geroofd,
met als meest brutale plunde
ring de Pala D'Oro, het legen
darische gouden altaarfront,
dat vast in de San Marco staat
geïnstalleerd en derhalve niet
naar Amsterdam kon komen.
San Marco
Op de manifestatie Amster
dam-Venetië, die tijdens het
Holland Festival zal worden
besloten met een aantal thea
terevenementen, vormt 'De
Schatkamer van de San Mar
co' zonder twijfel de spectacu
lairste gebeurtenis. Maar er
valt veel meer te beleven in
deze culturele uitwisseling tus
sen het Venetië van het Zui
den en het Venetië van het
Noorden. In het Rembrand-
thuis werd op dezelfde dag een
tentoonstelling met tekenin
gen en prenten geopend rond
Rembrandt en Titiaan, die de
wederzijdse beïnvloeding van
de kunst van de twee eertijds
tonaangevende handelscentra
belicht. Er werden 80 tekenin
gen en prenten bijeengebracht
uit de befaamde collecties van
onder meer het Louvre, Mu
seum Boymans-van Beuningen
en de National Galery in Lon
den van Rembrandt, Titiaan,
Lodewijk Toeput, Hendrik
Goltzius, Jan van Scorel, Giu-
lio Campagnola en vele ande
ren. Een daaraan verwante
tentoonstelling is het al,eerder
in het Rijksmuseum geopende,
schitterende overzicht 'Oor
sprong en bloei van de Veneti
aanse 'Vedute', het panorami
sche Venetiaanse stadsgezicht
vam meesters als Canaletto,
Bellotto en Guardi, die zich
lieten inspireren door enkele
Nederlandse schilders. In het
Amsterdams Gemeentearchief
loopt een tentoonstelling onder
de titel 'Amsterdam, Venetië
van het Noorden', waarin aan
de hand van glaswerk, kle
ding, oude stadskaarten en re-
produkties van schilderijen,
die het uitvoerembargo helaas
niet overleefden, een beeld
wordt gegeven van het tanen
de Venetië in het licht van de
opkomst van Amsterdam als
belangrijkste maritieme han
delscentrum van Europa.
Patriciaat
Een grotere tentoonstelling in
het Amsterdams Historisch
Museum draagt als titel 'De
gouden schemer van Venetië'
en is geconcentreerd op het
Venetië van de zeventiende
eeuw, toen het nog één keer
haar oude luister deed herle
ven voordat Amsterdam haar
definitief zou onttronen. De
tentoonstelling belicht de luis
ter van het Venetiaanse patri
ciaat, dat nog lange pruiken
droeg toen elders in Europa de
korte al hoog en breed en vo
gue was. Hier heeft het uitvoe
rembargo het meest zichtbaar
toegeslagen. Het grootste deel
van de schilderijen waarop het
Venetiaanse patriciaat zich
pontificaal heeft laten vereeu
wigen, moest in Italië achter
blijven en worden vervangen
door reprodukties. Het Joods
Historisch Museum schenkt
met behulp van ceremoniële
objecten, prenten, foto's, boe
ken en documenten aandacht
aan het getto van Venetië, een
leefstructuur die aan het begin
van de 17e eeuw de Portugese
joden in Amsterdam tot voor
beeld diende bij de organisatie
van hun gemeente. Twee an
tieke Venetiaanse gondels zijn
te zien in het Nederlands
Scheepvaart Museum, terwijl
vijf moderne versies van dit
Venetiaanse vervoermiddel bij
uitstek aan de kade liggen
aangemeerd. De indrukwek
kende manifestatie, die tot en
met 8 september duurt, wordt
gecompleteerd door een ten
toonstelling in het Koninklijk
Paleis op De Dam rond de
Commedia dell'Arte, van 21
juni t/m 8 september. Verder
zijn er lezingen, symposia, lite
raire activiteiten en kunsthis
torische rondleiding rond het
thema georganiseerd. Tijdens
de manifestatie geldt de rond
vaartboot als het officiële ver
voermiddel tussen de verschil
lende musea en instellingen.
Een combikaart geeft voor één
dag recht op het bezoeken van
genoemde tentoonstellingen en
gratis vervoer met de Mu
seumboot.
GODERT VAN COLMJON
De Britse historicus Peter Burke schreef een boek over de manifestatie onder de titel
en Venetië'. Hij is momenteel in Amsterdam in verband met het verschijnen van zijn t
U treft het wanneer u nu een Peugeot 405
aanschaft. Want als u tussen 14-2 en 31-3-'91
zo'n nieuwe 405 personenauto koopt en regi
streert, krijgt u heel wat op de koop toe.
U kunt voor maar liefst 1.500 gulden
(inclusief montage en BTW) aan accessoires
uitzoeken. Kiest u maar rustig uit. Een complete
radiocassette installatie, een zonnedak, spoilers,
lichtmetalen velgen, sportstuur, een trekhaak of
een combinatie van deze of andere accessoires.
Maar om te beginnen kiest u natuurlijk
voor een auto die in 1988 Auto van het Jaar werd
en bewezen heeft die titel meer dan waard te
zijn. Want hij is betrouwbaar, pittig, comfortabel,
representatief en gunstig geprijsd, v.a. 31.170,-.
Tot slot moet u nog weten dat dit unieke
aanbod alleen voor particulieren geldt en zoals
reeds gezegd tot 31 maart 1991.
Het adres van de Peugeot-dealer vindt u
in de Gouden Gids. Dus kom bijtijds langs voor
een proefrit en een kijkje bij de accessoires. Dan
rijdt u straks weg met 1.500 gulden aan extra's.
Ongekend talent.
PRIJZEN INCLUSIEF BTW, EXCLUSIEF AFLEVERINGSKOSTEN.
WIJZIGINGEN VOORBEHOUDEN.
I PEUGEOT. DYNAMISCH OP WEG.
