Parti jen laten toeters
n bellen achterwege
„Steeds
maar weer
opboksen
tegen de
trend"
is GENLAND
CeidaeSotwant
ZATERDAG 16 FEBRUARI 1991 PAGINA 5
zou hebben tot enorme ruzies
want feit is dat de overgrote
meerderheid van onze partijle
den op het CDA was afge
knapt".
Sindsdien was het echter op
positie voeren wat de klok
sloeg. Intussen, zo signaleert
Beckers, verzakelijkte de sa
menleving steeds verder. Een
aantal bevlogen radicalen van
het eerste uur, onder wie Roel
van Duijn, keerde de politiek
teleurgesteld de rug toe om te
gaan boeren op het platteland.
Beckers bleef, „omdat ik niet
snel opgeef, ik ben een vol-
houwer en wat ik mezelf
steeds heb voorgehouden is dat
we wel degelijk invloed had
den. Niet alleen in de Kamer,
omdat we daar met een goed
verhaal kwamen, maar ook
daarbuiten", tekent ze daarbij
aan. „Want de basis van de
partij is al die jaren springle
vend gebleven. Mensen waren
actief in wereldwinkels, in de
vredesbeweging en in de mi
lieubeweging. Als partij druk
je ook op die manier je stem-
Groen Links
den. Het is jullie eigen verant
woordelijkheid'. Ach ja, we
hebben toch niet voor niets de
vrijheid hoog in ons vaandel
Het is een wat cynische vast
stelling, maar volgens PvdA-
voorlichter Aat Sliedrecht
went alles, óók oorlog. „Helaas
wel ja", verzucht hij. „Toen
die oorlog een week oud was
werd het hele leven in Neder
land erdoor overheerst. De
stemming was bedrukt, alle
partijen vroegen zich af: wat
doen we met de campagne?
Maar inmiddels is de situatie
weer genormaliseerd. Zoals de
zaken er nu voorstaan kun je
toch weer een vrij normale
campagne voeren. Maar hefti
ge uitspattingen zullen we ons
niet veroorloven".
Geworsteld
De afgelopen twee jaar ston
den in het teken van het sa
mengaan van PPR, CPN, PSP
en EVP in Groen Links en in
grijpende veranderingen op
het internationale toneel. De
kruisraketten waartegen de
PPR indertijd zo vurig protes
teerde, vliegen nu door de
straten van Baghdad en mili
taire waarnemers kunnen hun
enthousiasme over dat vernuft
soms maar moeilijk onder
drukken. De ineenstorting van
de Oostbloklanden heeft in de
westerse wereld zoveel zelfge
noegzaamheid teweeg ge
bracht dat de Japanner Fu-
koyama repte van de 'eindzege
van het kapitalisme'. En in
Nederland is de milieuhausse
alweer achter de rug.
De omstandigheden voor een
krachtige heropleving van het
PPR-gedachtengoed, maar dan
binnen Groen Links, lijken al
met al nog niet echt aanwezig.
Ria Beckers houdt, echter
moed. „Ik geloof niets van dat
verhaal van Fukoyama", zegt
ze beslist. „Die zelfgenoeg
zaamheid zal echt wel weer
overgaan en de geest van de
jaren zestig zal terugkomen,
alleen in een wat andere
vorm. Vroeg of laat moet toch
het besef doorbreken dat het
ongebreidelde consumentisme
van deze tijd een veel te hoge
prijs heeft? Het kan alleen wat
langer duren dan ikzelf vroe
ger altijd gedacht heb. Maar
ook dat leer je naarmate je ou
der wordt: je stelt je verwach
tingen meer en meer op de
lange termijn".
PAUL KOOPMAN
sturen en (indirect) de Eerste
Kamer. Het belang van de Ne
derlandse politiek valt immers
helemaal in het niet vergele
ken bij de enorme belangen
die in het Golfgebied op het
spel staan. Zelfs nu een staakt-
het-vuren in zicht lijkt te ko
men zijn de 'grote drie' niet
van plan hun oorspronkelijke
sobere opzet te laten varen.
CDA-campagneleider Kees
Bremmer vindt het vanzelf
sprekend dat de partijen de
strijd om hun eigen hachje on
dergeschikt maken aan de ge
beurtenissen in het Midden-
Oosten. „Ik denk dat veel kie
zers het niet zullen begrijpen
als we ons niets van het Golf-
conflict aantrekken. Onze
campagne wordt dan ook ge
kenmerkt door soberheid, in
getogenheid, waardigheid, een
zakelijke aanpak en een be
perking van de activiteiten tot
het strikt inhoudelijke. Dat be
tekent onder meer dat bij ver
kiezingsbijeenkomsten uitbun
digheid en feestelijke omlij
stingen met fanfares en 'dans
mariekes' worden vermeden".
Ook bij de VVD staat het' be
grip soberheid in de aanloop
naar de verkiezingen centraal.
„Weliswaar gaan alle activitei
ten die we hadden gepland ge
woon door", zegt campagnelei
der Dick van Kalkeren, „maar
met de aankleding daarvan
doen we het rustig aan. Dat
betekent dus: geen majorettes,
geen toeters en bellen en geen
swingende muziek. Er zijn on
getwijfeld een heleboel men
sen die het overdreven vinden
dat we ons in verband met de
Golfoorlog enigszins inhouden,
maar je moet er rekening mee
houden dat er ook kiezers zijn
die zich aan een spetterende
campagne zouden ergeren.
Kalmpjes aan dus. We moeten
zien te voorkomen dat het
aanzien van de politiek wordt
geschaad".
Overigens geeft Van Kalkeren
toe dat hij met zijn team nu en
dan wel een oogje toeknijpt.
„Tegen een VVD-afdeling in
Limburg die tijdens het carna
val per se een hoempa-orkestje
wilde uitnodigen, zeiden we:
'we raden het af, maar als jul
lie het met alle geweld willen,
dan zullen we het niet verbie
DE MYSTERIEUZE MIJN
De oorlog heeft voor de PvdA
ook nog een andere betekenis.
Omdat de partij zo geworsteld
heeft met de Nederlandse
deelname aan de oorlog valt er
volgens Sliedrecht het één en
ander uit te leggen aan de kie
zers. „Om dat probleem kun je
niet heen. Hoewel ons partij
congres twee weken geleden
overduidelijk steun heeft uit
gesproken voor het fracties
tandpunt, moeten we een ver
dere discussie daarover niet
uit de weg gaan".
Sober is de PvdA in elk geval
met de optredens van partijlei
der Wim Kok. De vice-pre-
mier bezoekt slechts drie ver
kiezingsbijeenkomsten, wat
een beetje mager afsteekt bij
de zes spreekbeurten van mi
nister Ien Dales en de acht
verkiezingsoptredens van
staatssecretaris Hans Simons.
Doen Dales en Simons het dan
vele malen beter bij de achter
ban dan Kok? Dat bestrijdt
Sliedrecht met klem. „Alle af
delingen willen natuurlijk 't
liefste Kok zien, maar we heb
ben zijn aandeel in de campag
ne bewust beperkt. Want als je
de partijleider inzet, drukt de
landelijke politiek een wel
heel zwaar stempel op de cam
pagne. Door de tussenbalans
en de Golfoorlog dreigen lan
delijke thema's toch al de bo
ventoon te voeren".
Ernst Bakker, de man die kan
bogen op een rijke ervaring als
'verkoper' van D66, kan een
lach niet onderdrukken als
Minister Hedy d'Ancona is een van de landelijke troeven die de PvdA uitspeelt in de campagne voor de provinciale staten.foto: sp
hem wordt gevraagd of ook hij
de komende twee weken be
scheidenheid preekt. „Onze
campagne is niet ingetogener
dan anders, of het moet zijn
dat ons budget zeer sober is,
want we hebben momenteel
maar 145.000 gulden ter be
schikking. Dat geroep over so
berheid geldt vooral voor het
CDA, dat bezuiden de grote ri
vieren gewend is campagne te
voeren met dansmariekes en
hoempamuziek. Aan dat soort
dingen hebben wij toch al
nooit meegedaan. We werken
ook niet met een reclamebu
reau; ten eerste omdat we er
geen geld voor hebben en ten
tweede omdat we denken dat
de kiezers daar wel doorheen
prikken. Het is naïef te den
ken dat je mensen aan je kunt
binden met een ludiek tv-spot-
je of een lel van een adverten
tie".
Niet vrolijker
„Natuurlijk kun je niet voor
bijgaan aan de oorlog in de
Golf, de economische proble
men en de tussenbalans",
meent Bakker. „Daarom is het
de bedoeling dat Hans van
Mierlo op diverse plaatsen in
het land zijn gezicht zal laten
zien. Hij heeft niet voor niets
gezegd dat in tijden van crisis
een politicus de laatste is die
de moed mag opgeven. Men
sen hebben in deze tijd ver
moedelijk meer dan anders be
hoefte aan contact met politici,
dus moet je zorgen dat die er
zijn, dat ze aanspreekbaar
zijn".
Maarten van Poelgeest, cam
pagneleider van Groen Links,
zegt evenals Bakker dat ook
de presentatie van zijn partij
„niet soberder en niet vrolij
ker dan anders" zal zijn. „Wij
hebben trouwens geen traditie
van toeters en bellen", aldus
Van Poelgeest. „Spectaculaire
evenementen hoeven de kie
zers niet van ons te verwach
ten. Van 23 februari tot 5
maart houden we elke dag een
provinciale verkiezingsbijeen
komst waarbij een kamerlid
aanwezig zal zijn, telkens in
een andere provincie. Toespra
ken en discussie vormen de
hoofdmoot van die avonden.
Verder doen we het een en
ander aan werving via adver
tenties in dagbladen en daar
mee heb je het eigenlijk ge
had".
Toch speelt de Golfoorlog een
belangreijke rol in de campag
ne van Groen Links. Inhoude
lijk wordt wél vuurwerk ver
wacht. Groen Links is immers
de enige partij in het parle
ment die tegen de Nederlandse
deelname aan de Golfoorlog is.
„Als centraal thema hadden
we gekozen voor de slogan
'Kies groene mensen in uw
provinciebestuur!' Daarmee
wilden we onze radicale mi-
lieupolitiek benadrukken", al
dus Van Poelgeest. „Maar dat
onderwerp wordt nu volledig
ondergesneeuwd door de Golf
oorlog. Jammer, maar logisch.
Ik verwacht tijdens onze ver
kiezingsavonden vooral felle
discussies over de oorlog".
Niet landelijk
Waar partijen als CDA, VVD
en PvdA zich tot soberheid
moet dwingen, kunnen de
kleine christelijke groeperin
gen terugvallen op hun na
tuurlijke houding. SGP, GPV
en RPF gaan zich nooit te bui
ten aan frivoliteiten, ook niet
aan de vooravond van verkie
zingen. Daar hebben zij geen
Golfoorlog voor nodig. Wel
heeft het GPV zijn afdelingen
opgeroepen „terughoudend te
zijn met cabaretteske toestan
den". Voor het overige geldt
bij het GPV al evenzeer als bij
de SGP de stelregel dat het bij
provinciale- statenverkiezin
gen ook inderdaad om provin
ciale zaken moet gaan; men
wijst de neiging van de grote
partijen om de landelijke poli
tiek in de provincie voort te
zetten van de hand.
„Helaas bestaat de gewoonte
de provinciale politiek te laten
overschaduwen door de lande
lijke", zegt medewerker De
Bruine van de Tweede-Ka
merfractie van de SGP. „Wij
doen daar bewust niet aan
mee. Er bestaat dan ook geen
landelijke coördinatie voor de
campagne; die wordt op pro
vinciaal niveau gevoerd. Onze
fractievoorzitter Van der Vlies
houdt overigens wel enkele
spreekbeurten
De RPF daarentegen legt juist
doelbewust een verband tus
sen de provinciale verkiezin
gen en de landelijke politiek
omdat de uitslag van de ver
kiezingen op 6 maart ook de
samenstelling van de Eerste
Kamer bepaalt. Het gelaat van
RPF-senator Schuurman siert
dan ook de landelijke folder
die de RPF verspreidt.
DICK VAN RIETSCHOTEN
j-vj ieckers zal er
traan om laten
andaag de
ieke Partij
3 talen (PPR) ten
SS
wordt
«tol iaën. Vijf maal
3 zij de
1 iezingskar, de
irsjie keer als 'first
van Groen
«jfr Tot een
35Ï itige heropleving
>vj laar
fj ïoedepartij (in
•si i nog goed voor
nol! i kamerzetels) is
35e"j chter nooit
r,'.4 men. Vanuit
in oude luister
tï! elde boerderij in
'ra, letuwse
tr enoijen blikt zij
op een lange,
2^ tten strijd. „De
i' ie jaren was het
igeu rinteren, in de
9e'j op betere
>jï.
PPR VANDAAG TEN GRAVE GEDRAGEN
SSi
Jr.» ENOIJEN Ria
;r^ is leunt zwaar op de
ftste tafel die midden
bijkeuken staat,
handen warmt ze
jf .i en mok koffie, waar
n kraag versgeklopte
Buiten zijn de ak-
n" wit, wit is de lucht
ma eeuw stuift hoog op
de tochtende bui-
,Denk je dat je
'jjhuis kunt komen?",
ze bezorgd. „Op
zoals deze kun je
m ingesneeuwd raken,
kom je het erf niet
af, geïsoleerd ben je
mme Ook de boeren ko-
1 i bij dit soort weer hun
ei niet meer uit".
gelijkenissen met de Haagse
politiek en vandaag is zo'n
dag, want het gevoel alleen te
staan kent Beckers wel uit de
Tweede Kamer. Steeds weer
moest ze immers daar het
gevecht voeren tegen de bier
kaai, voortdurend hield ze
daar dat 'andere verhaal'. En
dan die grote partijen, die al
tijd maar als hereboeren in
hun eigen veilige huis bleven
zitten. Hoogst zelden was er ie
mand die op de achterdeur
van de PPR klopte en vroeg:
zullen we samen wat sneeuw
ruimen?
„De laatste jaren was het over
winteren", verzucht Beckers.
„Na de val van het kabinet
Den Uyl in 1977 was het voor
ons één grote aaneenschake
ling van opboksen tegen de
trend. Zo voelden we het ook.
We hadden de overtuiging dat
we het moesten volhouden
omdat er wel weer nieuwe
kansen zouden komen. Maar
de PvdA keek altijd met een
schuin oog naar de mogelijk
heid om weer regeringsverant
woordelijkheid te dragen. Zij
trokken naar het politieke
midden en wij kwamen meer
en meer alleen te staan. De
laatste maanden en dat is
echt uniek hebben we zelfs
geen wisselwerking meer met
de linkervleugel van de PvdA.
Ze denken kennelijk dat ze
het zich kunnen permitteren
om zich helemaal niet meer
om onze standpunten te be
kommeren...".
Lubbers
Het heeft de PPR eigenlijk
hooit echt meegezeten. Meteen
al bij zijn geboorte werd de
partij in de steek gelaten, aan
gezien talloze prominente poli
tici uiteindelijk afhaakten toen
de oprichting dóór was. Omdat
Cals, Westerterp, Mommer-
steeg en ook de jonge Lubbers
in 1968 toch geen fiducie ble
ken te hebben in een afsplit
sing van de KVP, kreeg de
PPR niet de grote impuls
waarop zo vurig was gehoopt.
„Ik denk dat voor deze men
sen uiteindelijk ook de eigen
positie en carrière zwaar heeft
gewogen", meent Beckers.
„Achteraf begrijp ik dat heel
goed, want het was toch een
groot waagstuk die PPR, een
enorm risico. En tja, als Lub
bers wèl een partijgenoot van
me was geworden...". Lacht:
„Maar daar word ik nooit zwe
tend van wakker hoor! Lub
bers en ik praten daar eigen
lijk nooit over. Wel heb ik bij
sommige debatten wel eens ge
dacht: er speelt onderhuids iets
bij hem mee. Dat is dan ook
alles".
De PPR maakte een aarzelen
de start en slaagde er niet in
grote groepen confessionelen
aan zich te binden. Wel rukten
de geitewollen sokken en
handgebreide truien op. Bec-
5 ERE CAMPAGNES VOOR STATENVERKIEZINGEN
?E« i
;chri,f Cr
kers, over die periode: „Het
was gezellig en gemoedelijk,
men ging onconventioneel ge
kleed en op de congressen we
melde het altijd van de kinde
ren. Wat dat betreft hebben
we ook wel aanleiding gege
ven voor het geitewollensok-
ken-imago dat de PPR altijd is
opgeplakt. Neem nou maar het
oud-kamerlid Michel van
Winkel die overal zijn hondje
mee naartoe nam. Op een goed
moment wilde hij het beestje
zelfs in de kamerbankjes laten
plaatsnemen!".
Verandering
De jaren zestig gaven Beckers
het idee dat snel alles anders
zou worden en dat de PPR
daarbij een rol van betekenis
kon spelen. Maar ook hier
dringt zich het beeld op van
glibberige wegen en dichtge-
sneeuwde ramen. „Al die
structuren die wij wilden ver
anderen bleken veel taaier en
harder dan we dachten", zegt
ze nu. „De samenleving zou
stranden als er geen radicale
veranderingen kwamen, daar
waren we van overtuigd. Dat
het verkeer zou vastlopen
konden we toen op onze klom
pen aanvoelen. Maar wat we
over het hoofd zagen was dat
de autoforensen twintig jaar
later gewoon hun ontbijt en
scheerapparaat mee de file in
zouden nemen. De mens is nu
eenmaal creatief in het voor
uitschuiven en omzeilen van
pijnlijke keuzes".
Een kleine vier jaar mocht de
PPR van de macht proeven,
dat was na de verkiezingso
verwinning onder leiding van
Bas dè Gaaij Fortman in 1973,
die maar liefst zeven kamerze
tels opleverde. Het waren
moeizame jaren, waarbij vol
gens Beckers een kwart van
de partij steeds riep dat de ge
nomen kabinetsbesluiten on
aanvaardbaar waren en de
PPR daarom maar uit de rege
ring moest stappen. Toen het
kabinet Den Uyl vervolgens in
1977 struikelde over de grond-
politiek was volgèns Beckers
een breuk met de regeermacht
onvermijdelijk; het CDA werd
uitgesloten als mogelijke coali
tiepartner.
CDA-voorman Van Agt vond
dat allervermakelijkst. „Het
PPR-jongetje weigert verder
te voetballen en verlaat het
speelterrein. Wij zwaaien het
ventje vriendelijk uit", sprak
hij plechtig. De kiezers konden
de manoeuvre blijkbaar min
der goed waarderen want de
PPR duikelde bij de daarop
volgende verkiezingen van ze
ven naar drie zetels. Beckers,
een tikje verongelijkt: „Wat
we nooit zullen weten is wat
er gebeurd zou zijn als we wèl
in een nieuw centrum-links
kabinet hadden willen stap--
pen. Ik ben bang dat dat geleid
'3 Cl"
HAAG Komende
dag barsten de cam-
es los voor de verkie-
n van de provinciale
i die op 6 maart zul-
worden gehouden.
,J [jjüijk is 'losbarsten'
geen goed werk-
d, want de grote par-
CDA, PvdA en VVD
lien met elkaar afge-
llle®ken dat ze zich dit-
!n' jj I bij het werven van
ers zoveel mogelijk
uitbundig gedrag zul-
onthouden.
eiding tot deze ingetogen-
is de Golfoorlog. Die
5 It weliswaar ver van het
enhof en de provinciehui-
maar er zijn per slot van
fiing Nederlandse militai-
bij betrokken. En je weet
TT? nooit of er kiezers zijn
lich vol walging van de
2.47 lek zullen afwenden, als
2 47 ""tijen zich met vliegend
del en slaande trom zou-
2.97 opmaken voor de verkie-
8 71 van nieuwe provinciebe
EN WISKE
Ria Beckers: „Vroeg of laat moet toch het besef doorbreken dat het ongebreidelde consumentisme van deze tijd een veel te hoge
prijs heeft? Het kan alleen wat langer duren dan ikzelf vroeger altijd gedacht neb".
foto: cees verkerk
