Haagse vreugde
duurde maar kort
Husayn wil politiek punt scoren'
Eenheid van EG-landen wordt opnieuw zwaar op de
11
Ambassade Kuwayt
Iraakse verklaring
is niet voldoende
Weer extra journaals
Aantal vluchtelingei:
uit Irak groeit snel
Vermiste CBS-ploeg
gevangen in Baghdad!
GOLFOORLOG
QeidóaQowuvnt
ZATERDAG 16 FEBRUARI 1991 PAGlfoK
dei
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
BRUSSEL In Brussel is gisteren met gro
te terughoudendheid en zelfs met bezorgd
heid gereageerd op het voorstel van Irak
zich uit Kuwayt terug te trekken, mits aan
bepaalde, voor de anti-Iraakse coalitie tot
dusver onaanvaardbare voorwaarden wordt
voldaan.
„Het begin van het gevreesde nachtmerrie-scena
rio", zo noemde een Europees diplomaat de zet die
Saddam Husayn gisteren op het politieke schaak
bord deed. Een aan het NAVO-hoofdkwartier ver
bonden diplomaat zei evenwel: „Irak ziet Kuwayt
kennelijk niet meer als zijn 19e provincie. Dat is
een winstpunt".
De Brusselse reacties komen op een moment dat de
EG zich opmaakt haar rol te gaan spelen in het di
plomatieke offensief dat zich de komende dagen in
Moskou concentreert. Vandaag reist de zogenaam
de EG-troika van ministers (bestaande uit de Ita
liaan De Michelis, de Luxemburger Poos en de Ne
derlandse minister Van den Broek) naar Moskou
af om daar besprekingen met onder meer Sovjet
minister van buitenlandse zaken Alexander Bess-
mertnykh te voeren. De drie ministers zijn in Mos
kou op het moment dat hun Iraanse collega Akbar
Velayaty daar verblijft. Bovendien valt hun be
zoek nagenoeg samen met de speciale missie van
de Iraakse minister van buitenlandse zaken Tareq
Aziz naar het Kremlin.
Het troika-bezoek aan Moskou is temeer belangrijk
omdat de Sovjetunie op dit moment wordt gezien
als de 'zwakke schakel' in de landen die tot dusver
de onvoorwaardelijke en complete terugtrekking
van Irak uit Kuwwayt hebben geëist. De troika zal
er dan ook alles aan gelegen zijn haar Sovjetge
sprekspartners ervan te overtuigen dat Saddam
Husayns jongste voorstellen niet toereikend zijn.
Overigens is het nog de vraag of de troika zich vol
ledig gedekt weet door de twaalf landen van de
Europese Gemeenschap. Italië en Spanje hebben al
van hun bedenkingen blijk gegeven over de zware
bombardementen op Irak, vooral na de tragische
dood van honderden burgers in een schuilkelder in
Baghdad. De Spaanse premier Gonzalez vond dat
het Iraakse voorstel „goed bestudeerd moest wor
den". De vraag is ook hoe Parijs zich de komende
dagen zal opstellen. Frankrijk heeft aan de voora
vond van het uitbreken van de Golfoorlog immers
gepoogd een eigen vredesinitiatief te lanceren,
waarin bepaalde elementen waren opgenomen die
nu zijn terug te vinden in de voorstellen van de
Iraakse regering. Frankrijks houding leidde toen
tot een ernstige verstoring van de eenheid die de
twaalf EG-landen tot op dat moment aan de dag
hadden gelegd. Een Franse regeringswoordvoerder
was in een eerste reactie oordeel dat het Iraakse
voorstel „een weloverwogen en voorzichtige bena
dering vereist". Zijn reactie verschilde met die van
de Britse premier John Major die de Iraakse stap
„een goedkope schijnvertoning" noemde.
Gisteren reisden de Duitse bondskanselier Kohl en
zijn minister van buitenlandse zaken Genscher in
derhaast naar Parijs af om met de Franse regering
van gedachten te wisselen over het Iraakse voor
stel.
In Brussel was men er gisteren zeer beducht voor
dat het voorstel van Baghdad opnieuw een wig zou
kunnen drijven tussen de EG-landen, diepERï
uitbreken van de oorlog en na het niet geiverh
Franse initiatief weer moeizaam op een pi)ten) 1
lijn waren gekomen. [ingej
Het is overigens niet uitgesloten dat de Eilerslaj
nen tenminste hun rijen gesloten kunnen ifpen
tot komende dinsdag wanneer de EG-mje fas
van buitenlandse zaken elkaar in Luxembulgegr
moeten om over de Golfoorlog en de 'na-cfen n.
tuatie' te spreken. Bovendien ontmoeten nal naa
dezelfde ministers en hun collega's vanld va
sie elkaar komende vrijdag in Parijs tijd®5 pr
vergadering van de Westeuropese Unie diefen a;
eens aan de Golfoorlog is gewijd. int oi
Op 25 en 26 januari heeft de EG-troika bov
ontmoetingen met bewindslieden uit een mil;
aantal Arabische landen en Israël. Die gespi >rsor
vinden eveneens in Luxemburg plaats.
DEN HAAG Het aan
bod van Irak om zich te
rug te trekken uit Kuwayt
biedt niets nieuws onder
de zon. Dat meent de Ne
derlandse minister Van
den Broek (buitenlandse
zaken) die wordt gesteund
door de grote fracties uit
de Kamer.
„Saddam Husayn stelt onver
vulbare, niet realistische ei
sen", aldus Van den Broek die
vandaag met een delegatie van
de Europese Gemeenschap
(EG) naar Moskou is vertrok
ken. Van den Broek is, net als
de Amerikaanse president
Bush, absoluut niet te spreken
over de voorwaarden die Irak
aan de terugtrekking heeft ge
steld. „Irak komt wéér met
een koppeling aan de Pale
stijnse kwestie en een snel
vertrek van de geallieerde
troepen uit de Golf. Dat is niet
waarvoor nu gevochten wordt
en waar de Verenigde Naties
voor staan". Voor Nederland is
niets bespreekbaar dat zich
niet verdraagt met de resolu
ties van de VN, aldus de mi
nister. „Dat geldt voor alle ge
allieerden, inclusief de Arabi
sche bondgenoten".
Veel politici in Den Haag wis
ten gistermiddag even niet hoe
te reageren. Plotseling waren
daar de berichten van Radio
Baghdad en het Iraakse pers
bureau dat president Saddam
Husayn bereid was te voldoen
aan resolutie 660 van de Vei
ligheidsraad. „Als dit waar is,
moét dat gevolgen hebben
voor de oorlog in de Perzische
Golf", verklaarden Ad Mel
kert en Ton de Kok, buiten
landspecialisten van de rege
ringsfracties CDA en PvdA.
D66-fractieleider Van Mierlo
had even gewacht en meende
vervolgens: „Er is onmisken
baar een eerste teken van be
weging. Zonder haar uitgangs-
punten op te geven moet de
coalitie het Iraakse initiatief
niet dichttimmeren. De coali-
tie moet overwegen de grond
oorlog uit te stellen om Irak de
'kans te geven concreter te
.worden over zijn terugtrek
king". Maar, voegde Van
Mierlo daar aan toe: „Beloftes
van Irak zijn ontoereikend en
het stellen van politieke voor
waarden is niet aanvaard
baar".
Melkert en De Kok dachten
eerst nog zelfs in de richting
van een onmiddellijke stopzet
ting van de bombardementen
.- en een wapenstilstand door de
geallieerden. Een uurtje later
waren zij echter aanzienlijk
voorzichtiger geworden. Zij
hadden toen kennis kunnen
nemen van een communiqué
van de 'Revolutionaire Com-
mandoraad' van Irak. Daarin
werd gesteld dat Irak zich zou
terugtrekken uit Kuwayt on
der meer op voorwaarde dat
de Amerikanen onmiddellijk
en geheel uit het Golfgebied
zouden verdwijnen.
„Deze voorstellen bieden nog
onvoldoende houvast om op
dit moment al aan een wapen
stilstand te denken. Wel moet
deze 'opening' van de kant
van de Iraakse leiding worden
aangegrepen om daar naar toe
te werken", heette het toen
plotseling van de zijde van
PvdA en CDA. De woordvoer
der van de christen-democrati
sche fractie waarschuwde nu
zelfs voor een te groot optimis
me. „Laten we alsjeblieft niet
te vroeg juichen".
Volgens de PvdA'er Melkert
kwam het beeld uit Baghdad
„wat tweeslachtig" over. Ener
zijds worden er voor de terug
trekking uit Kuwayt rand
voorwaarden gesteld die ook
al voordat de oorlog begon
naar voren waren gebracht
door Irak. „Maar anderzijds is
het een hoopvol teken dat Irak
bereid lijkt zijn aanspraken op
Kuwayt, als negentiende pro
vincie, op te geven", aldus
Melkert.
Het PvdA-kamerlid hoopt dat
de EG-troïka in Moskou van
de Sovjets meer inzicht kan
krijgen over de bedoelingen
van Saddam Husayn. De
PvdA'er zou het toejuichen als
de troïka een gesprek zou
kunnen voeren met de Iraakse
minister van buitenlandse za
ken, Tareq Aziz, die ook in
Moskou verblijft. Melkert wil
zo snel mogelijk na terug
komst van Van den Broek uit
Moskou een mondeling over
leg met de bewindsman.
De VVD behoefde niets terug
te nemen. Buitenlandspecialist
Weisglas had geweigerd on
middellijk te reageren op de
berichten uit Baghdad. Eerst
wilde hij overleg voeren met
zijn fractievoorzitter Bolke-
stein. Vervolgens kwam Weis
glas met een uiterst voorzichti
ge verklaring: „De VVD staat
niet te juichen over deze stap
van Irak. De resoluties van de
Veiligheidsraad vragen om
een onmiddellijke en onvoor
waardelijke terugtrekking van
Irak uit Kuwayt. Irak zit in
middels ruim een half jaar in
Kuwayt en heeft door rand
voorwaarden te stellen tot op
dit moment ook niet willen
voldoen aan het vereiste van
een onvoorwaardelijke terug
trekking".
Weisglas staat daarom „buiten
gewoon sceptisch en terughou
dend" tegenover de jonste
voorstellen van de Iraakse lei
ding. „Als je alleen op grond
van woorden tot een staakt-
het-vuren wil overgaan, dan
moeten die woorden toch in
ieder geval in overeenstem
ming zijn met de relevante
veiligheidsraadsresoluties", al
dus Weisglas.
Net als D66 vindt Groen Links
dat het voorstel van Irak kan
sen biedt voor een wapenstil
stand. „De bondgenoten kun
nen het aanbod niet zonder
meer afwijzen", aldus fractie
leider Ria Beckers van Groen
Links. „Er moet zeker een dis
cussie in de Veiligheidsraad
over komen. We mogen deze
kans niet zo maar laten passe
ren".
FOTO: DIJKSTRA
Geen geju
op fregatt<
A/B JACOB
HEEMSKERCK
bericht van
Baghdad over
reidheid van Ira -
uit Kuwayt tei 11
trekken, leidde g j
op de Jacob van I
kerck wel tot on
ge gesprekken,
van een juichste
was absoluut geei
ke. Daarvoor
nog te veel onzek
over de meest
ontwikkelingen, I
Golfoorlog,
de bemanning
van het Neder
fregatschip. De 1
ning gaat er in e
val vanuit dat e
hen vooralsnog
verandert. De
militaire
ties voor de ko
dagen gaan
door en het hai
zoek van de drie
pen, eind deze
staat nog steeds
is In
De aankondiging
Saddam Husayn z
Kuwayt terug te tr
viel gisteren voor
manning van de
van Heemskerck
met het wekelijks)^
bakje van bakke|(_J
Blans.
NEDERLANDSE SCEPSIS OVER AANBOD IRAK
DEN HAAG Net als in
de rest van de wereld
heeft het Iraakse aanbod
zich terug te trekken uit
Kuwayt gistermiddag aan
vankelijk geleid tot hefti
ge reacties. Al vrij snel na
het bekend worden van
de door Saddam Husayn
gestelde voorwaarden
maakte de euforie echter
voor scepsis.
Wereldwijd waren de effecten
van het nieuws te merken op
beurzen en oliemarkten. De
aandelenkoersen vlogen om
hoog in Frankfurt, Londen en
andere steden. De olieprijs
daalde op de Londense olie-
markt met twee dollar tot 16,5
dollar per vat. De dollarkoers
steeg aanvankelijk bijna een
cent, maar daalde spoedig
weer tot het oorspronkelijke
niveau.
Ook op de Amsterdamse beurs
stegen de koersen scherp. Eni
ge uitzondering was Konink
lijke Olie, die sterk daalde. Die
daling viel echter te verwach
ten, omdat die sterk gerela
teerd is aan de olieprijzen op
wereldschaal. Volgens een
woordvoerder herstelden de
veranderingen zich al weer na
ruim een uur na het nieuws.
In tegenstelling tot Iraakse
soldaten die van blijdschap
over het 'beëindigen' van de
oorlog met hun geweren in de
lucht leeg schoten, vierde in
Nederland scepsis en voorzi-
chitgheid de boventoon. Bij
het opvangcentrum in Den
Helder voor familieleden van
Nederlandse fregatvaarders in
de Golf zijn volgens een
woordvoerder in het geheel
geen extra reacties binnenge
komen. „Men heeft blijkbaar
kennis genomen van het
nieuws en wacht lijdzaam af
de ontwikkelingen af", consta-
Verdeeldheid
Marianne van Leeuwen van
het Instituut Clingendael is er
van overtuigd dat Saddam Hu
sayn met zijn voorstel tot te
rugtrekking politieke ver
deeldheid wil zaaien. Ze
vraagt zich alleen af of de tac
tische zet uit nood is geboren
of een gevolg is van een welo
verwogen beslissing. Het aan
bod van Husayn komt immers
uitgerekend op het moment
waarop een grondoorlog dicht
bij is. Is zijn leger dermate uit
gedund dat hij de handschoen
in de ring wil werpen? „Ik heb
het idee dat Saddam Husayn
zich liever doodvecht, of beter
gezegd, anderen mensen zich
léat doodvechten voor hem,
dan dat-ie buigt. Maar ja, de
geestestoestand van de man is
moeilijk in te schatten. In de
oorlog tegen Iran zijn er ook
momenten geweest waarin
Husayn minder hard bleek
dan hij aanvankelijk leek. We
moeten niet vergeten dat het
Iraakse leger in Kuwayt er
slecht aan toe is. Daarbij is de
voedselsituatie ook beroerd",
speculeert Marianne van
Leeuwen van het instituut
Clingendael.
Het Centrum voor Informatie
en Documentatie Israël (CIDI)
is ervan overtuigd dat Husayn
„politiek een punt wil scoren"
met zijn voorstel. Thomas Si
mon: „Ik denk dat Husayn zo
veel mogelijk politiek kapitaal
probeert te verzamelen. Door
een voorstel te doen wil hij
zich opwerpen als vredesiniti-
ator en de Verenigde Staten
bij afwijzing afschilderen als
de agressor. Op die wijze pro
beert hij de internationale coa
litie uiteen te spelen. Maar dan
nog blijft de vraag of het Hu
sayn begint te dagen dat hij op
een nederlaag afstevent".
Ook de rol van de Sovje l
is volgens Van Leeuwen
mon minder nobel dai01
lijkt. De recente bemidde iele
poging voor vrede drukt< jev
gens de deskundigen nie oei
ders uit dan de wens
sier te maken in het We
'hei
enorme opsteker zijn
Russen om nu een glans
kunnen vervullen. DocflPJï
ontwikkelingen
sche staten kampt de So l.
nie intern met gigantisch)
blemen. Ook internati
zijn ze een beetje van h
neel verdwenen. De toon
Russische kranten is biji
vanouds anti-Amerikaans
is natuurlijk ook zuur voo
mogendheid als de Sovje:rmi
dat ze tot nog toe niets
brengen heeft gehad in d(
log".
MONIQUE VAN DE
JEAN-PIERRE GEE "aa
DEN HAAG De ambas
sade van Kuwayt in Den
Haag heeft in een reactie
op de verklaring van Irak
dat het bereid is tot terug
trekking uit het bezette
emiraat, verklaard dat de
aankondiging van Bagh
dad enkele verraderlijke
elementen bevat en on
voldoende is.
In een verklaring wees de Ku-
waytse ambassade er op dat
het de eerste maal is dat het
regime in Baghdad enige be
reidheid toont zich terug te
trekken uit Kuwayt. De aan
kondiging door Baghdad wijst
ervolgens de ambassade op dat
de grote internationale druk
op Irak begint te werken en
dat het bewind met trillende
handen verklaringen gaat uit
geven.
Volgens de ambassade bevat
de Iraakse verklaring enkele
verraderlijke elementen en is
zij op tal van punten onvol
doende. Zo kan een staakt-het-
vuren alleen van kracht wor
den na en niet voor de
volledige uitvoering van de
twaalf Veiligheidsraadsresolu
ties, waarvan de belangrijkste
de erkenning van Kuwayt als
een soevereine staat en het
herstel van zijn wettige rege
ring betreffen.
HILVERSUM De NOS zal
de komende dagen toch nog
extra ontbijt- en lunchbulle-
tins verzorgen op Nederland 3.
'Dit in verband met het ver
hoogde diplomatieke verkeer
rond de Golfoorlog. Woensdag
had de NOS besloten met in
gang van vandaag te stoppen
met de Golfjournaals, omdat
het aanbod van nieuws over
de Golfoorlog belangrijk was
afgenomen en de extra bulle
tins steeds minder nieuwe in
formatie konden toevoegen.
Vandaag en morgen zijn extra
bulletins te verwachten om 8,
9, 10 en 13 uur. Op maandag
worden extra journaals uitge
zonden om 7, 8, 9 en 13 uur.
De extra uitzending morgen
via Nederland 3 om 22 uur
wordt ook gehandhaafd.
ANKARA Turkije heeft gisteren melding gemaakt vaiVs I
dramatische stijging van het aantal Iraakse vluchtelingen
afgelopen vier dagen zijn maar liefst 494 militairen en bu
vanuit Irak Turkije binnengekomen, aldus een medewerkei^-N
de gouverneur van de zuidoostelijke Turkse stad Diyarl I
Volgens de medewerker zijn sinds 11 februari 256 Iraakse
tairen het land binnengevlucht. In de daaraan voorafgaand
riode, sinds het begin van de Golfoorlog, waren 91 Iraaksi
serteurs naar Turkije uitgeweken. Sinds 17 januari zijn nu i
taal 347 militairen en 312 burgers uit Irak in Turkije get
veerd. Volgens de zegsman heeft de toename van vluchteli
mogelijk te maken met de verbeterde weersomstandighedt j
het onherbergzame grensgebied tussen beide landen.
BAGHDAD De vier leden van de sinds 21 januari veri; tij
cameraploeg van de Amerikaanse omroep CBS worden in B
dad vastgehouden. CNN-correspondent Peter Arnett heef !r
vanuit Baghdad gemeld. Arnett zei dat hij van betrouw 0
bronnen had vernomen dat de Iraakse president Saddam a'u
sayn zich persoonlijk zal buigen over het lot van CBS-verslaU]
ver Bob Simon en drie technische collega's. Drie van de (at
mensen waren gekleed in een militair camouflagepak, toe^USo
vier dagen na het begin van de oorlog in een voor journal
verboden gebied aan de grens met Kuwayt door een Iraakstean
geijeep werden opgepikt.
Lr\v;
De geallieerde troepen in de Saudische woestijn blijven in opperste paraatheid ondanks het vredesaanbod van Irak.
Pronk bespreekt hulp slachtoffer
DEN HAAG Minister Pronk van ontwikkelingssameniii
king zal maandag en dinsdag in Genève besprekingen vojl
over de opvang van vluchtelingen en de hulp aan burgerslj.
toffers in het Golfgebied. Pronk zal de Hoge Commissaris ti
de Vluchtelingen van de Verenigde Naties en de president»
het Internationale Rode Kruis ontmoeten. Tevens staanti
sprekken op het programma met de UNCTAD (handel enèi
wikkeling), de ILO (werkgelegenheid) en de WHO (gez|
heidszorg).
