Eenarmige bandiet
nu ook op 06-lijn
„Suriname-plan volkenrechtelijk wespennest"
Hond bijt
12 herten dood
Moeder Seipei spreekt Winnie Mandela v)k 1
Belastingformuli^
draagt weinig
sporen van 'OortC
BINNENLAND
Ceidóc Soutant
"V
VRIJDAG 15 FEBRUARI 1991 PAtyJJ
l
ALMELO Een Mechelse herder heeft
gisternacht twaalf van de in totaal zestien
damherten doodgebeten die rondliepen in
een hertenkamp van het kunststoffen-tex
tielbedrijf Nijverdal-Ten Cate in Almelo.
Een nachtwaker van het bedrijf ontdekte
de slachting en waarschuwde de politie, die
de agressieve herder afmaakte. De herder
had zich, samen met een kleinere bastaard-
hond, een weg gegraven onder de omhei
ning van de hertenweide door. De kleinere
hond wist te ontkomen. Tot nu toe is onbe
kend van wie de beesten zijn. De politie
verloste twee herten, waarvan de hals was
doorgebeten, uit hun lijden. De andere tien
waren al dood-
Alleen operatie
helpt bij
prostaatvergroting
UTRECHT Patiénten met klachten
over een goedaardige vergroting van de
prostaat kunnen op het ogenblik alleen
doeltreffend worden behandeld met een
operatie. Al jaren wordt intensief ge
zocht naar niet-operatieve methoden,
maar deze studies hebben tot nu toe al
leen beperkte mogelijkheden geopend
voor kleine groepen geselecteerde pa-
tienten. Dit liet het bestuur van de Ne
derlandse Vereniging voor Urologie gis
teren weten naar aanleiding van publi-
katies over andere methoden, die het
bestuur als prematuur afdoet. Aan een
operatie zijn volgens de vereniging
slechts beperkte risico's verbonden.
AMC geeft daklozen
tijdelijk onderdak
AMSTERDAM In het noodhospitaal
onder het Academisch Medisch Cen
trum in Amsterdam wordt de komende
week ruimte geboden aan 45 daklozen.
Volgens een woordvoerster bieden de
reguliere voorzieningen voor thuis- en
daklozen onvoldoende mogelijkheden.
Door het slechte weer heeft Hulp voor
Onbehuisden (HVO) te maken met een
zo grote toeloop dat noodvoorzieningen
nodig zijn. De daklozen kunnen in het
hospitaal slapen en worden daar voor
zien van een warme maaltijd en een
ontbijt. Voor het gebruik van het nood
hospitaal heeft het ministerie van WVC
speciaal toestemming verleend. Het was
ingericht voor de opvang van slachtof
fers van de Golfoorlog.
Brand Vijverdal
aangestoken
MAASTRICHT Uit het
onderzoek van de technische
recherche van de Maastricht
se gemeentepolitie is komen
vast te staan dat de brand in
het psychiatrisch ziekenhuis
Vijverdal, die gisteren aan
drie mensen het leven kostte,
is aangestoken. Volgens de
politie is het vrijwel zeker
dat de brand is gesticht door
een van de patiënten. Van
daag zou de politie de negen
patiënten, die met rookver
giftigingsverschijnselen in
het Academisch Ziekenhuis
moesten worden opgenomen,
verhoren.
JOHANNESBURG Ma-
nanki Seipei, de moeder
van de vermoorde jongen
Stompi Seipei, heeft Win
nie Mandela gisteren 'vrij
gesproken' van schuld op
de dood van haar kind in
december 1988.
In een verklaring van Ma-
nanki Seipei, die door een
afgevaardigde van het Afri
kaans Nationaal Congres
(ANC) in haar aanwezigheid
werd voorgelezen, verklaar
de de moeder van Stompie
plotseling dat de blanke re
gering van Zuid-Afrika ver
antwoordelijk is voor de
dood van haar 14-jarige zoon.
Winnie Mandela, de vrouw
van ANC-leider Nelson Man
dela, staat momenteel terecht
voor de ontvoering en mis
handeling van vier jongens,
onder wie Stompi. De aan
klager beweert dat Winnie
Mandela de opdracht heeft
gegeven de jongens uit een
kerk te halen waar zij hun
toevlucht hadden gezocht.
Vervolgens zou zij deel heb
ben genomen aan of geweten
hebben van de mishandeling
van de jongens in haar huis.
„Haar pijn zal de niijP
verlossen. Ik verwit1?01
vrouw Mandela als
niets", zei moeder Seir
dat haar verklarinf
voorgelezen. V(
Winnie Mandela's L
werd gisteren drie iet y
uitgesteld om de po£st
mogelijkheid te gev# he
van de kroongetuigenfieei
den die sinds zondagen,
dwenen is. De twee jf in
jongens, die ook in deken
1988 zouden zijn gehete
en mishandeld, weigj H
getuigen. Zij zeggen f le
zen voor hun leven. 'all£
GOKKEN MET TELEFONISCHE FRUITAUTOMAAT
APELDOORN Na de
06 sex-, voetbal-, scheld
en Golflijnen is deze week
een nieuwe ster aan het
firmament verschenen.
Het is de tele-jackpot. Ook
voor een eenarmige band
iet hoeft nu niemand
meer van huis.
Voor 50 cent per minuut (de
helft voor de PTT, de rest
voor de organisatie Chatline)
laat een sprekende computer
gevarieerd fruit aan het oor
passeren. Met goede combina
ties zijn punten te verdienen.
Punten kunnen cd's, walkman
en cd-spelers als prijzen ople
veren. Volhouders komen op
een 'all time record-lijst' te
recht; hun hoge puntental
maakt ongetwijfeld indruk op
de concurrentie maar de tele
foonrekening zal nog verplet-
terender zijn.
Hoewel nog maar sporadisch
reclame is gemaakt voor de
tele-jackpot deze week was
het spotje enkele malen in late
programma's van RTL4 te
zien levert nummer 06-
320.350.00 bijna de hele dag de
in-gespreks-toon op. Er is
haast geen doorkomen aan. En
wanneer dan eindelijk een
'niets-aan-de-hand-muziekje'
de totstandkoming van het
contact bevestigt blijkt het te
lefoontoestel niet geschikt te
zijn. De '0' die moet worden
ingedrukt „wordt niet geac
cepteerd door de computer".
Daarna is het met een an
dere telefoon weer geruime
tijd 'tuut-tuut-tuut'.
De computer van tele-jackpot
heeft een menselijke stem,
maar de vele klikjes waarmee
die wordt onderbroken verra
den dat via een vernuftig sy
steem steeds naar een ander
bandje wordt overgeschakeld.
Volgens de uitleg is er verbin
ding gelegd met „bijna een
echte fruitkast". Uit de be
schrijving blijkt dat het om de
ouderwetse versie gaat, met
voorbijflitsende kersen, prui
men, druiven, sterren en de
vermelding 'bar'. Drie maal
bar levert de meeste punten
op: 20. Van de deelnemer
wordt 'behendigheid' ge
vraagd; „snel reageren is meer
winnen". Wanneer 'stop'
wordt geroepen houdt het
symbool halt. Het gaat erom
drie gelijke symbolen te verza
melen.
Ster-ster-ster
„Wil je spelen?", vraagt de
computer amicaal. „Kies dan
2". Daar gaat-ie dan. „Pruim,
kers, bar, ster", meldt de stem.
„Stop!", zeg ik. „Ster", her
haalt het apparaat. Het stop
pen gaat perfect, maar vervol
gens leveren 'bes' en 'kers'
geen punten op. Voor de com
binatie 'pruim-bar-druif' geldt
hetzelfde. Daarna heeft 'ster-
ster-ster' meer succes. Zestien
punten is de score.
Vijf winnende combinaties
achter elkaar, zo werd uitge
legd, zijn goed voor de jackpot.
Wie minder dan 100 punten
heeft verzameld krijgt er dan
50 extra; bij meer zelfs 100. Is
de 100-puntengrens gepasseerd
dan komt 'spel 2' aan de beurt;
„het jackpot-spel, nog leuker
en spannender, met dubbel zo
veel punten". Dan zijn er „leu
ke prijzen" te verdienen. En
de computer houdt 'alles' bij:
ook de plaats op de 'all time
record-lijst'.
Boven 150 punten, vertelt de
stem, „heb je kans op een cd".
Boven de 250 kan dat een
walkman worden. En meer
dan 350 punten kunnen zelfs
een 'super-cd-speler' opleve
ren. Elke week worden er
maar liefst tien cd's, vijf walk
mans en twee cd-spelers ver
loot. Wie daarvoor in aanmer
king wil komen hoeft slechts
op de '9' te drukken en naam
en adres in te spreken. Een
weekje later zal de computer
onder knop '4' melden wie de
gelukkigen geworden zijn.
Gisteren waren er nog geen
prijzen verdeeld. „Tele-jackpot
is pas aan zijn eerste week be
zig, dus kunnen er geen win
naars zijn", meldde het bandje
verontschuldigend. Maar wie
benieuwd was naar het hoog
ste puntentotaal tot nu toe, of
zijn plaats op de 'all time re
cords-lijst' wenste te weten,
hoefde maar op een knop te
drukken.
The champion
Houder van het 'all time re
cord' van nog geen week bleek
'D. van der Horst, The Cham
pion', zoals diens eigen stem
meldde. Zijn totaal, ging de
computer verder, was maar
liefst 10.223 punten. Hij had
die verzameld in 4 uur, 42 mi
nuten en 24 seconden. Num
mer twee, naam onverstaan
baar, hing nog drie minuten
langer aan de lijn om op 8.846
uit te komen. Maar dan had
'Cora', op de derde plaats, het
relatief aanzienlijk beter ge
daan: 8.838 punten in 2.25.19.
Op de vijfde prijkte 'Amiga
500', wiens codenaam duidde
De tele-jackpot via een 06-lijn („Vijftig cent per minuut") is als spelen op een ouderwetse fruitma
chine. Het fruit passeert niet in beeld, maar wordt genoemd op een bandje.
FOTO: SP
op nóg een eenzame hobby. De Ruim 10.000 punten lijkt een aanzienliujk duurder dan het
lijst werd afgesloten door hele prestatie. En dan is er ook bedrag van 141,50 die door
'Candy', op de 30e plaats, goed nog de kans op één van de de PTT in rekening zal wor-
voor 3010 punten in 1.03.54. twee cd-spelers die deze week den gebracht. Jackpot!
'The Champion' mag trots zijn. beschikbaar komen. Die zijn ANDRÉ HORLINGS
OUD-MINISTER MR. W.F. DE GAAY FORTMAN
DEN HAAG Afgaand
op de berichten in de pers
noemt oud-politicus mr.
W.F. de Gaay Fortman
het plan om de banden
met Suriname strakker
aan te halen ondoordacht,
op het verkeerde tijdstip
gelanceerd, en een vol
kenrechtelijk wespennest.
In keurige bewoordingen
laat de voormalige minis
ter van binnenlandse za
ken geen spaan heel van
het uitgelekte plan voor
een nauwere relatie tus
sen Nederland en Surina
me.'
De meest bij Suriname betrok
ken bewindslieden in het ka
binet, Van den Broek (buiten
landse zaken), Hirsch Ballin
(justitie), Pronk (ontwikke
lingssamenwerking) en pre
mier Lubbers, hadden in de
ministerraad een aantal ideeën
op tafel gelegd dat Suriname
moest verlossen van de econo
mische misère en de militaire
overheersing.
Het plan sneuvelde, maar is
inmiddels (ongelezen en onuit
gewerkt) in brede kring on
derwerp van discussie. Want
elementen als herinvoering
van de Nederlandse gulden,
samenwerking op justitieel ge
bied, gezamenlijke defensie,
afschaffing van de visumplicht
en invoering van dubbele na
tionaliteit voor Surinamers
roepen allerlei vragen op.
De Surinaamse parlements
voorzitter Lachmon (De Gaay
Fortman: „één van de schran
derste politici die ik ken") zei
eergisteren in Paramaribo de
voorgestelde Gemenebest-con
structie de moeite van het be
studeren waard te vinden en
deze geenszins als neo-kolonia-
listisch te willen bestempelen.
Wel zouden de soevereiniteit
en identiteit van Suriname on
aangetast moeten blijven en
daarom spreekt het hem niet
aan het buitenlands beleid in
Nederlandse handen te doen
overgaan.
De Gaay Fortman was destijds
vice-voorzitter (premier Den
Uyl voorzitter) van de com
missie die onderhandelde over
de onafhankelijkheid van Su
riname, die op 25 november
1975 na een voorbereidingstijd
van krap twee jaar een feit
werd. „Ik heb Lachmon hier
niet over gesproken, maar ik
weet zeker dat hij diep in zijn
hart niets liever zou willen
dan weer onder het Konink
rijksstatuut vallen als garantie
SUSKE EN WISKE
DE MYSTERIEUZE MIJN
Oud-minister De Gaay Fortman: „Je kunt niet zulke nauwe sa
menwerkingsvormen afsluiten met een staat die geen democratie
is".
FOTO: PERS UNIE
voor goed bestuur".
„De Surinaamse onderhande
lingspartners wilden indertijd
een echt onafhankelijke staat
en daar hadden ze ook gelijk
in". Een Gemenebest-achtige
variant, („een foefje van juris
ten, want geen sterveling weet
wat je ermee bedoelt"), is in
dertijd dan ook niet aan de
orde geweest.
Dat dat nu wel ter sprake
komt, bevreemdt de oud-mi-
nister zeer. Hij vindt het on
verstandig van de ministers
om dergelijke verreikende ge
dachten in de publiciteit te
brengen op een moment dat in
Suriname verkiezingen voor
de deur staan.
„Het Surinaamse parlement is
monddood gemaakt na de
kerstcoup en heeft zijn legiti
miteit verloren door het ingrij
pen van de militairen. Er zijn
nu verkiezingen uitgeschreven
voor 25 mei. Dan vind ik dat
Nederland zich van elke sug
gestie moet onthouden die in
de verkiezingsstrijd een rol
kan gaan spelen. En al hele
maal als het gaat om zaken die
eventueel heel misschien in de
toekomst onder bepaalde voor
waarden kunnen plaatsvin
den". „Bovendien", zo zegt De
Gaay Fortman, „Suriname is
een zelfstandige staat. Daar
kun je je niet zomaar mee be
moeien, tenzij het initiatief
van de kant van Suriname zelf
komt en daar is nu geen spra
ke van".
Hij onderkent dat de Neder
landse regering uit idealisti
sche overwegingen „iets goeds
wil doen voor de voormalige
kolonie", maar daarvoor was
dan ook bij de onafhankelijk
heid een verdrag voor ontwik
kelingshulp van 3,5 miljard
gulden afgesloten. „Zelfs
Prónk, die Suriname zeer goed
gezind is, heeft later moeten
erkennen dat dat verdrag niet
uitvoerbaar is. Ontwikkelings
hulp lukt alleen bij landen met
een behoorlijk bestuursappa
raat en dat heeft Suriname
niet".
Had Nederland zich dan bij de
onafhankelijkheid van Surina
me niet meer moeten inspan
nen om Suriname aan dat
goed uitgeruste bestuurlijke
apparaat te helpen? De Gaay
Fortman: „Dat moet de andere
kant ook willen en Suriname
wilde indertijd alleen maar zo
snel mogelijk los van Neder
land. Maar er is zeker onvol
doende voorzien in training
van ambtenaren en dergelijke.
Nu is de situatie zo dat je moet
wachten tot Suriname vraagt
of Nederland wil helpen bij
voorbeeld het ministerie van
economische zaken eens goed
te organiseren"
Kant noch wal
Het voorstel voor een dubbele
nationaliteit raakt volgens De
Gaay Fortman kant noch wal.
In de eerste plaats voorziet hij
dat de KLM extra vluchten
van Paramaribo richting Am
sterdam zal moeten inzetten
en niet vice versa, maar daar
naast is het volkenrechtelijk
gezien een monstrum. „Of je
bent een zelfstandige staat óf
je valt onder het nationaal
verband van een andere staat.
Van dat laatste zou de interna
tionale wereld vreemd opkij
ken want dat is een vorm van
rekolonisatie".
En, zo vraagt hij zich hardop
af, zouden de Nederlandei's
dan ook een dubbele nationali
teit krijgen en Nederlanders
en Surinamers aan eikaars
parlementsverkiezingen mo
gen meedoen?
De Gaay Fortman wil niet
verder speculeren over de on
uitgewerkte plannen van de
ministers („moeten onze mili
tairen Suriname beschermen
VS sturen
ambassadeur naar
Paramaribo
PARAMARIBO De Vere-
nigde Staten sturen toch een
nieuwe ambassadeur naar Su
riname. John Leonard ver
trekt volgende week naar Pa
ramaribo om zijn geloofsbrie
ven aan te bieden aan presi
dent Johan Kraag. Leonard
zou medio januari al in Suri
name geaccrediteerd worden
maar de Amerikaanse rege
ring zag hiervan af als gevolg
van de kerstcoup. Ze liet toen
weten dat er voorlopig geen
nieuwe ambassadeur in Suri
name zou worden geplaatst.
Eerder deze week zei de
woordvoerster van buiten
landse zaken in Washington
dat de regering blij was met de
aankondiging van verkiezin
gen in Suriname. „Eerlijke en
vrije verkiezingen bieden
hoop op terugkeer van burger
lijk bestuur in Suriname". Ze
voegde eraan toe dat Washing
ton de ontwikkelingen in Suri
name nauwlettend in de gaten
houdt.
tegen een inval van Brazi
lië?"), maar wil wel waarschu
wen tegen het opnieuw maken
van afspraken waar Suriname
zich niet aan kan houden. „Je
zit nog altijd met de onduide
lijkheid van het Surinaamse
Militair Gezag, ook al doet dat
voorkomen dat het optreedt
als redder van de democratie.
Je kunt niet zulke nauwe sa
menwerkingsvormen afsluiten
met een staat die geen demo
cratie is".
Intussen lijken vele individue
le Surinamers (zoals de men
senrechtenactivist Rensch),
sommige regeringen (de Vere
nigde Staten en Venezuela) en
sommige organisaties (zoals de
Organisatie van Amerikaanse
Staten) wel enthousiast te zijn
voor een nauwere relatie tus
sen Nederland en zijn voorma
lige kolonie. Allicht, zo rea
geert De Gaay Fortman. Zij
hebben allen belang bij een
krachtig bestuurd Suriname.
Maar dat neemt njet weg dat
Nederland het initiatief moet
laten aan „de andere kant".
KAROLIEN BAIS
DEN HAAG „Is dat
nou alles?". Deze vraag zal
de komende weken in
vele huiskamers gesteld
worden, zo vermoeden de
voorlichters van het mi
nisterie van financiën.
Want de grootste belas
tingoperatie uit de Neder
landse geschiedenis heeft
op het oog geen wezenlijk
ander aanslagbiljet opge
leverd.
„We hebben bewust zo goed
mogelijk vastgehouden aan het
in 1989 vernieuwde belasting
formulier", verklaart Mariëtte
van Vucht, woordvoerster fis
cale zaken bij het ministerie
aan het Korte Voorhout in
Den Haag. „De systematiek is
hetzelfde gebleven en ook het
eenvoudiger taalgebruik is zo
goed mogelijk gehandhaafd.
Wie dus dacht dat er een heel
nieuw formulier zou komen,
kan weieens wat teleurgesteld
Als de voorspelling van het
ministerie van financiën uit
komt zal ongeveer een kwart
miljoen burgers bij het invul
len van de kolommen nog
maals verzuchten: „Is dat nou
alles?". Want al deze belasting
plichtigen zullen er naar ver
wachting niet meer in slagen
voldoende aftrekposten bij el
kaar te schrapen om het im
mens populaire postje 'aftrek
bare kosten' in te vullen. Van
Vucht: „Zij zullen het dus
moeten stellen met het bedrag
voor aftrekbare arbeidskosten,
maximaal 1015 gulden".
Deze bittere pil' moet geslikt
worden omdat 'Oort' in één
klap een streep heeft gezet
door een hele reeks van af
trekposten. De aktetas mag
bijvoorbeeld niet meer op het
inkomen in mindering worden
gebracht evenals het 'potje lief
en leed voor collega's' en ook
van de kosten voor een stu
deerkamer raakt de belasting
inspecteur dit jaar niet meer
onder de indruk. Door de ver
hoging van inkomensdrempels
is het bovendien moeilijker ge
worden buitengewone lasten
(met name ziektekosten) af te
trekken. Naar verwachting
grijpen dit jaar 120.000 belas
tingplichtigen méér naast deze
post.
De belastingontvanger zélf wil
de zaken overigens niet al te
zwart zien. „Het feit dat de
studeerkamer niet meer mag
worden afgetrokken scheelt
een heleboel rekenwerk", re
lativeert Van Vucht. Boven
dien wil zij toch vooral onder
de aandacht brengen dat het
rijk er ruim vier en een half
miljard gulden tegenaan heeft
gegooid om de belastingdruk
voor de meeste burgers aan
zienlijk te verlagen. Omdat
het aantal belastingschijven
van negen is teruggebracht
naar drie waarbij inkom
stenbelasting en premies voor
volksverzekeringen voortaan
samen worden geheven is
het bovendien eenvoudiger ge
worden uit te rekenen hoeveel
geld men straks terugkrijgt of
moet bijbetalen.
Gidsen
Wie had mogen denken dat
'Oort' miljoenen mensen zou
verlossen van de jaarlijkse
31
martelgang onder het
lampje komt bedrogen i
danks de beoogde ven
diging van het belastir
worden dit jaar toch ni
vijf en een kwart
mensen vergast op eenorl
we brief', 265.000 minó jn
in 1990. Voor de uitga^
die altijd een dikke bcj
verdiend hebben aan
lastingleed ligt dus nop^r
een omvangrijke markgel
Al heeft 'Oort' wèl e$n-
gemaakt aan de fiscaleL c
baarheid van de gidsen,-
Bij de boekhandels lig
belastinggidsen in dertig
veertigse druk alweef 1-
opgetast. De 'Kluwers'jan
seviers' zijn nauwelijks]
dan voorheen. De inget
de regelingen rondom h v
kostenforfait en jurispi^an
wel geheel of ten dele ge
vergen immers nog h«
uitleg-werk. En dan is' j
mysterie-Oort waarmee"
lustigen gelokt worder, t,
Oort-wetgeving volled[ j
werkt", meldt Elsevier-
op de knalrode omslt
zijn gids (f 23,50). f
22,50) belooft: „d
Oort tóch aftrekposten'ee
Het aanbod aan belast^
sen wordt elk jaar weer'
Het goedkoopst is men i
de belastingkrant waaw,
aangifteformulier vraag
wordt behandeld 7,1
de zuiniger klanten ter
nen brengt Elsevier
een 'Belasting ABC
handleiding met de I
voorkomende zaken, v
minder dan vijftien
Samen met het ministel
financiën verzorgt de I
een televisie-belastinl
voor de echte enthousij
gen. Het begeleidende c
zelf-pakket kost 39,50|
Dat belasting betalen od
kan zijn bewijst elk jaal
de 'Almanak voor del
tingontduiker' (f 14,9(
veel cartoons, practica
en creatieve tips. In el
draait deze Almanak
omheen door al met
waarschuwen:
wel vergeten dat het
voudiger op wordt
moeten straks allema
duit in het belasti
doen". Voor het snel i:
van het belastingbiljet
sappig geschreven boek
echter een crime: de
werpen worden namel
per thema maar alfa
behandeld. In de standa
ken van Elseviers en
is het dan heel wat eei
ger zoeken geblazen.
Wie zich de kosten
ruimte in de boekenka
een dikke alamanak
wil besparen, kan tot
postkantoren en biblio(Q
gratis brochures hal
wachten op de 'Oort-krd
eind deze maand bij ie se
op de deurmat valt. Wiev'
maal met de handen r
haar zit kan zich nog!
wenden tot de gratis
telefoon (06-0543) die h T
nisterie van financiën y
eerste maanden van u
laat bemannen door
adviseurs. Maar, zo
schuwt de 'Almanak
Belastingontduiker': „ifeli
voor eigen risico!".
PAUL
Happen
Tien man personeel van de Nederlandse Spoorwegen
overlast weg' tijdens een eenvoudige lunch, die zij
boden door de stichting OV-Jaarkaart, de Erasmus
van Rotterdam en de studenten van deze instelling. Van
wachte honderd tot hondervijftig verwachte NS'ers
maar tien opdagen. V.r.n.L: dr. W.S.P. Fortuyn,
hting OV-Jaarkaart, dr. J. Stam, lid van raad van bestuur
Erasmus Universiteit en een drietal NS'ers.
