Leidse Courant | 1991 | 13 februari 1991 | pagina 2

Ouderen hebben
onmisbare betekenis
voor samenleving

ÊcidócSouAO^'

QeidóaOowumt

Buitenlandse priesters halen hart
op in Romeinse kledingwinkels

nT CeidóeSou/to/rit

kerk
wereld

beroepingen

Wereldraad onverschillig tegenover Israël

r

GEESTELIJK LEVEN/OPINIE

WOENSDAG 13 FEBRUARI 1991 PAG^J.

Vonnis tegen tv-predikant Bakker moet worden herzien

RICHMOND De veroordeling van de televisiepredikant
Jimmy Bakker tot 45 jaar gevangenisstraf moet worden her
zien. Dat heeft het hof van beroep in Richmond bepaald.De
drie rechters van het hof zijn het erover eens dat Bakker zich
schuldig heeft gemaakt aan fraude en samenzwering. Maar uit
de opmerkingen die rechter Robert Potter tijdens het proces
maakte, leiden zij af, dat deze misschien bevooroordeeld is ge
weest. Het hof heeft daarom bepaald dat een andere rechter
een nieuw vonnis moet vellen.

Bakker, oprichter van het televisiestation PTL (Praise The
Lord), stond terecht voor het oplichten van zijn aanhangers.
Met hulp van enkele medewerkers had hij 3,7 miljoen dollar
uit giften op zijn eigen rekening gestort. Van dat geld kocht hij

enkele peperdure huizen, bontjassen en juwelen voor zijn echt
genote Tammy en een luxueus hok met air-conditioning voor
zijn hond. Bakker raakte in 1987 in opspraak, toen bekend
werd dat hij zijn secretaresse Jessica Hahn had verkracht en
haar een kwart miljoen dollar zwijggeld had betaald. Tijdens
het proces in oktober 1989 zei Potter dat Bakker zich niet had
bekommerd om zijn slachtoffers en er niet aan had gedacht dat
de mensen zonder godsdienst belachelijk werden gemaakt als
„onnozele halzen voor naar geld graaiende predikanten of
priesters". Volgens het hof van beroep kan een rechter be
klaagden niet straffen voor het kwetsen van zijn godsdienstige
overtuiging. Bakker zit zijn straf uit in een gevangenis in Ro
chester in de staat Minnesota.

Onverdiende lof is een
vermomd verwijt.

Alexander Pope

Kerkprovincie
organiseert
Week voor
het Leven

AMERSFOORT In na-
volging van onder ande
ren de Duitse en Italiaan
se bisschoppen organise
ren de Nederlandse bis
schoppen met ingang van
dit jaar een 'Week voor
het Leven', zo hebben zij
gisteren op hun twee
maandelijkse bisschop
penvergadering besloten.

scherming van het ongeboren
leven. De komende jaren den
ken de bisschoppen aan on
derwerpen als euthanasie, de
milieuvervuiling en het ver
keer.

De bisschoppen willen met de
Week voor het Leven de dis
cussie onder de gelovigen be
vorderen over de onaantast
bare waarde van het mense
lijk leven.

Op de vergadering is verder
besloten het Landelijk Pasto
raal Overleg voort te zetten.
Het vierde LPO, dat in 1984
werd geopend en waarin de
'geloofsverdieping in deze tijd'
centraal staat, wordt vermoe
delijk volgend jaar afgesloten.
Volgens de bisschoppen is het
LPO niet alleen een platform
gebleken waarop de Neder
landse katholieke geloofsge
meenschap tot een zinvolle
gedachtenwisseling komt,
maar vervult het ook een goe
de functie als plaats van ont
moeting en bemoediging.
De bisschoppen zullen zich de
komende tijd onder meer be
zinnen op de organisatorische
aspecten van het LPO. Op dit
moment zijn behalve de bis
schoppen de pastorale raden
van de bisdommen en lande
lijke katholieke organisaties
in het LPO vertegenwoor
digd.

Het is nog onduidelijk, of het
bisdom Roermond aan het
nieuwe LPO gaat deelnemen.
Bisschop Gijsen, die aan het
huidige LPO niet deelneemt,
omdat hij de tijd voor zo'n
overleg niet rijp acht, laat de
beslissing over aan de pasto
rale raad van zijn bisdom, die
onlangs in nieuwe samenstel
ling bijeen is gekomen.

Missiebureaus

De Nederlandse rk bisschop
pen willen de financiering
van de missiebureaus in de
zeven bisdommen stroomlij
nen. Zij zouden graag zien,
dat de bisdommen bij de be
kostiging van de bureaus de
zelfde normen hanteren.
Daarom hebben zij besloten
een commissie in te stellen die
hen daarover van advies moet
dienen. Op dit moment wor
den de missiebureaus bekos
tigd door zowel het bisdom
zelf als door de landelijke
missieorganisaties.

Geruisloze oorlog

Ter gelegenheid van de 31ste
Vastenaktie heeft de Vasten-
aktie Nederland twee Latijns-
amerikaanse hoorspelen ge
maakt waarin de schulden
problematiek van de Derde
Wereld en in het bijzonder
die van Latijns Amerika, op
aanschouwelijke wijze wordt
gepresenteerd. Ze zijn ge
maakt door José Ignacio en
Mario López Vigil, medewer
kers aan een educatief radio
station in Quito, Ecuador.
In de radiohoorspelen komen
mensen uit de Derde Wereld
zelf aan het woord. Op die
manier wordt volgens de Vas
tenactie een wat speelsere
aanpak bereikt van een lood
zwaar thema zonder dat het
analyse-niveau er onder lijdt.
De teksten dateren van enige
jaren geleden zodat de nieuw
ste maatregelen om de schul
denlast te verlichten niet kon
den worden verwerkt.
Vastenaktie: Postbus 587, 3800
AN Amersfoort. Tel. [phone]
57.

Nederlandse Hervormde Kerk

Beroepen te Oldeholtwolde-Ter Id-
zard en Olde- en Nljeholtpade mw. J.
Riemersma-Beintema, kandidaat te
Ijbrechtum, die dit beroep heeft aan
genomen.

Aangenomen naar Westerhaar J. de
Roo te Bruinisse.

Bedankt voor Kockengen P. van der
Kraan te Bleskensgraaf;
voor Nieuweroord-Noordsche Schut
(toez.) J. Qulst te Hendrik Ido Am
bacht.

Gereformeerde Kerken

Beroepen te Eibergen-Rekken drs.
C.P.M. Verrlps te Garrelsweer; te
Driebergen-Rijsenburg drs. P.J. Bak
ker te Sleen, die dit beroep heeft
aangenomen;

BISSCHOPPELIJKE VASTENBRIEF

UTRECHT Ouderen
zijn volgens de Neder
landse bisschoppen on
misbaar en onvervang
baar in de Rooms-Katho-
lieke Kerk. „Wijsheid is
een kenmerk van veel
ouderen. Zij kennen het
verschil tussen het abso
lute, dat verwijst naar het
eeuwige leven, en de be
trekkelijke en tijdelijke
waarde van de dingen om
hen heen".

Dit schrijven de Nederlandse
bisschoppen in hun vandaag
verschenen herdelijke brief
'Groeien door het leven' over
het omgaan met ouder wor
den. De Vastenbrief is gericht
aan de hele katholieke ge
loofsgemeenschap, „niet al
leen omdat ook jonge mensen
ooit oud worden, maar tevens
omdat mensen van verschil
lende generaties elkaar nodig
hebben en veel voor elkaar
kunnen betekenen." De bis
schoppen hopen dat ouderen
zich in het herderlijk schrij
ven kunnen herkennen en er
bemoediging uit putten. De
brief is geschreven als een
handreiking aan jong en oud
voor het gesprek over de zin
van het leven. „Met deze brief
hopen wij mensen aan te spo
ren om de zoektocht naar de
vervulling van het leven en
de rijping van het geloof op te
nemen, voort te zetten en te
verdiepen."

In hun brief onderscheiden
de bischoppen drie groepen
ouderen. Allereerst vragen zij
aandacht voor de groep oude
ren, vooral alleenstaande en
verweduwde vrouwen, die
van een minimuminkomen
moet leven waardoor armoe
de en sociaal isolement kan
ontstaan. Door dit isolement
worden hun kansen op geluk
en het zinvol beleven van het

bestaan bedreigd. Een tweede
groep vormen zij die wel in
de gelegenheid verkeren ac
tief te zijn. Deze actieve oude
ren zijn een factor van belang
voor de kerk en voor de sa
menleving, maar toch wordt
er op hen nog een te gering
beroep gedaan voor onderlin
ge zorg en dienstverlening.

De derde groep ouderen zijn
zij, die veel verzorging nodig
hebben, vooral hoogbejaarde
mensen. Ook zij lopen het ri
sico door hun afnemende ge
zondheid geïsoleerd te raken
en daardoor te vereenzamen.

Waardering

De bisschoppen keren zich in
hun brief tegen de negatieve
waardering van de ouderdom
in onze samenleving en cul
tuur, waarin economische fac
toren steeds meer een bepa
lende rol spelen. „Ouderen lij
ken niet meer nodig voor de
samenleving. Zij hebben
schijnbaar slechts waarde als
consumenten die, door de be
steding van het pensioen en
het spaargeld, aan anderen
werk en inkomsten verschaf
fen. Daarbij kan men consta
teren dat er onder ouderen
een steeds grotere kloof ont
staat tussen arm en rijk. De
arme oudere heeft het vaak
moeilijk en moet zich dingen
ontzeggen die noodzakelijk
zijn voor een normale deelna
me aan het leven. Een goed
en rechtvaardig inkomen is
een poort naar de vrijheid,
het stelt mensen in staat op
waardige wijze deel te nemen
aan de samenleving." Een
verandering van mentaliteit
is nodig. De maatschappij
dient ervoor te zorgen dat ou
deren een eigen plaats behou
den in de samenleving en zich
ervan bewust te zijn dat er
grenzen zijn aan de waarde
van prestaties: menselijk le
ven is meer dan produceren
en consumeren.

Ouder worden biedt nieuwe
mogelijkheden, aldus de brief.
Er is tijd voor studie en hob
by's, het geven van adviezen
aan jongeren om „hen zo te
laten delen in de levenserva
ring die zij hebben opge
bouwd", te genieten van de
eigen kleinkinderen en de
partner, nog een vriendschap
of een nieuw huwelijk, op te
bouwen. „Ouder worden kan
vele mogelijkheden bieden
voor een vernieuwde en ver
nieuwende relatie tot andere
mensen."

Maar het ouder worden heeft
ook zijn schaduwzijde, minder
mooie kanten en moeilijkhe
den. Door een afnemende vi
taliteit, lichamelijke kwalen
en psychische problemen, lijkt
ouder worden eerder een last
dan een voorrecht. Na een le
ven van betrekkelijke onaf
hankelijkheid is er sprake
van groeiende afhankelijk
heid. Wie wat gaat mankeren
is in toenemende mate aange
wezen op hulp van anderen.

Het leven van oude mensen is net zo goed waardevol.

FOTO: MILAN KONVALINKA

Klag.

;en

Er kan zelfs reden tot klagen
zijn, zo schrijven de bisschop
pen in hun vastenbrief. Afne
mende vermogens kunnen
een mens tot wanhoop bren
gen. „In zulke situaties mag
men klagen, ook tegenover
God. Het geloof zegt niet, dat
wij de wanhoop en moede
loosheid moeten ontkennen
en verdringen. Juist het ver
woorden van de klacht kan
de mens helpen het onont
koombare van en het verdriet
over de eigen eindigheid te
aanvaarden, al gebeurt dit
vaak pas na lange tijd, zoals
het verhaal van Job ons laat
zien (Job 3). Het leven kan
pijn doen. Het vraagt veel in
spanning om daar niet onder
te bezwijken. Klagen is niet
verboden maar het stemt al
tijd verdrietig, wanneer ie
mands leven bepaald wordt

door een niet aflatende
klacht. Hoeveel reden tot kla
gen er soms ook kan zijn. een
mens mag daarin niet blijven
steken."

Door de geloofsgemeenschap
kan er concreet voor ouderen
veel gedaan worden om hen
voor isolement te behoeden
en hen te laten merken dat zij
er wel degelijk bijhoren.
Daarbij kan gedacht worden
aan het vervoer van ouderen
naar kerkdiensten of andere
bijeenkomsten, het toeganke
lijk maken van kerkgebou
wen voor ouderen en het re
gelmatig contact met oudere
mensen, vooral met hen die
aan huis gebonden zijn. De
bisschoppen tonen zich welis
waar bezorgd over de gerin
gere betrokkenheid van jon
geren bij het liturgisch leven,
maar spreken de ouderen in
de geloofsgemeenschap aan
„in deze situatie van ontker
kelijking niet neerslachtig te
worden". „Van oudsher zijn
zij de dragers van geloof, tra
ditie en Kerk. Juist de oude
ren zijn geroepen volgens hun
overtuiging te leven en zo een
inspirerend en bemoedigend
voorbeeld te zijn voor ande
ren. Door dp volharding van

ouderen zal Gods trouw aan
zijn Kerk zichtbaar worden."

Sterven

Bijzondere aandacht wordt in
de brief besteed aan een goe
de voorbereiding op het ster
ven. „Gelukkig is het geen
uitzondering, dat een mens
waardig kan sterven. Veel
mensen zijn in staat om, wan
neer voor hen de tijd geko
men is, het leven los te laten
en in Gods hand terug te ge
ven. Dit wordt gekenmerkt
door een samengaan van ver
driet, overgave, dankbaarheid
en erkenning van afhanke
lijkheid en hoop op het eeu
wig leven." Het verdient
daarbij de voorkeur om het
sacrament van de ziekenzal
ving te vieren op een moment
dat het naderende levensein
de zich wel aandient, maar
men er zelf nog bewust bij be
trokken kan zijn.

THEO KRABBE

De brief 'Groeien door het le
ven' kan besteld worden bij
het secretariaat van het RK
Kerkgenootschap, Postbus
13049, 3507 LA Utrecht. Tel.
030-334244. Prijs2,50

CANBERRA Er heerst in
de assemblee van de Wereld
raad van Kerken in verre
gaande mate onverschillig
heid tegenover Israël. Die be
schuldiging uitte de secretaris
van de Internationale raad
van christenen en joden
(ICCJ), dr. J. Schoneveld,
dinsdag tijdens een hoorzit
ting van de Wereldraad over
de Golfcrisis.

De Nobelprijswinnaar Elie
Wiesel citerend, zei Schone
veld dat het tegenovergestel
de van liefde niet haat, maar
onverschilligheid is. Tijdens
de anderhalf uur durende zit
ting namen alleen Schoneveld
en de Anglicaanse bisschop
Barry Rogerson het voor Is
raël op. Verder werd er be
duidend meer kritiek op Bush
dan op Saddam Husayn geuit.
De weigering van bijna alle
Arabische landen om Israël te
erkennen, is een van de oor

zaken van de crisis in het
Midden-Oosten, aldus Scho
neveld. Pas als Israël erkend
wordt, zal het zich veilig ge
noeg achten om mee te wer
ken aan een oplossing van het
Palestijnse vraagstuk. Een
matig applaus was zijn deel.
Veel meer applaus kreeg de
Assyrische metropoliet van
Baghdad, Mar Gewargis Sli-
wa, die in tegenstelling tot de
andere sprekers niet drie mi
nuten maar veertien minuten
het woord voerde. Hij sprak
over duizend onschuldige kin
dertjes in Baghdad die hem
voor zijn vertrek (twee dagen
voor het begin van de Opera
tie Woestijnstorm) hadden ge
vraagd de Wereldraad te ver
tellen dat zij van de geur van
rozen hielden en niet van de
stank van de dood. „Hoeveel
van hen zullen nog in leven
zijn als ik terug kom," zo riep
de metropoliet uit. Hij maakte
geen melding van de 200 ba-

bies die in Kuwayt direct na
de inval door Irakese soldaten
uit hun couveuses werden ge
haald.

Op een hoorzitting eerder op
de dag had Duane Epps, me
dewerker van de Amerikaan
se Raad van Kerken, gezegd
dat de internationale gemeen
schap door een „liefdesaffaire
met Israël de Holocaust van
de Palestijnen vergeet".
Bisschop Rogerson verdedigde
het standpunt van de Angli
caanse kerk in Engeland dat
deze oorlog te rechtvaardigen
is. De Wereldraad kan nu kie
zen uit twee mogelijkheden:
goed te doen of zich goed voe
len. Het laatste is makkelijk:
pleiten voor een staakt-het-
vuren zonder voorwaarden.
Dat zal echter niets oplossen
en tot een nog veel verschrik
kelijker oorlog leiden.
Het eerste is moeilijker, maar
opent de weg naar een recht

vaardige en duurzame vrede.
Een staakt-het-vuren moet
dan in de context van de VN-
resoluties worden geplaatst:
de terugtrekking van Irak uit
Kuwayt, eerbiediging van de
rechten van de Palestijnen en
veilige grenzen voor Israël.

Geen van de sprekers ging in
op de toespraak van Saddam
Husayn waarin hij duidelijk
maakte niets voor een staakt-
het-vuren te voelen. Ook was
er niemand die opkwam voor
de bewoners van Kuwayt die
nog in het land wonen. Ninan
Koshy, directeur internatio
nale zaken van de Wereld
raad, erkende tegenover dat
het niet mogelijk is hen te
raadplegen. Het is jarenlang
een principe van de Wereld
raad geweest geen actie te on
dernemen of uitspraak te
doen als niet de slachtoffers
worden gehoord.

DIRK VISSER

VATICAANSTAD
Buitenlandse priesters
kunnen hun hart ophalen
in de kledingwinkels in
de buurt van het Vati-
caan en het Pantheon in
het centrum van Rome.
In veel landen is het
moeilijk priesterkleding
van hoge kwaliteit te ko
pen, maar de Romeinse
Gouden Gids noemt veer
tien zaken voor dergelij
ke kleding. En de be-
roemste zaak, Gammarel-
li, wordt niet eens ver
meld.

Priesters uit vele landen,
maar vooral ook uit landen
waar katholieken een kleine
minderheid zijn, reizen naar
Rome om daar kleren te ko
pen. Toen de bisschoppen van
de Oekrains-Katholieke Kerk
vorig jaar juni in Rome wa
ren, kocht een van hen in de

winkel Euroclero vlakbij het
gebouw van de Congregatie
voor de Geloofsleer zo'n vijf
tig overhemden en soutanes
(het zwarte bovenkleed van
priesters) voor hemzelf en en
kele van zijn priesters.

Voor veel priesters is Gam-
marelli achter het Pantheon
het mekka van de Romeinse
winkels. Ze komen er echter
doorgaans maar een keer in
hun leven. De dure kleren die
de zaak levert, gaat namelijk
zeer lang mee.

Tenzij de priester paus is.
Gammarelii levert bij het Va-
ticaan drie soutanes in ver
schillende maten af, als de
kardinalen zich opmaken
voor de verkiezing van een
nieuwe paus. Op deze manier
wordt voorkomen, dat de
nieuw gekozen paus bij zijn
eerste optreden in het open
baar in een slobbersoutane ge
kleed gaat of dat het kleding
stuk hem de bewegingsvrij
heid beneemt.

Volgens een medewerker

heeft Gammarelii alle pausen
sinds Pius XI (1922-1939) ge
kleed. Volgens de medewer
ker, die onbekend wenst te
blijven, koopt paus Johannes
Paulus II elk jaar twee of drie
lichtgewicht wollen soutanes.
De paus heeft er meer nodig,
als hij in een jaar veel buiten
landse reizen maakt, in zijn
pausmobiel veel over stoffige
wegen rijdt en veel fabrieken
bezoekt.

Vlakbij Gammarelii is de
winkel Barbiconi te vinden.
In deze winkel kopen de
Amerikaanse priesters die aan
de Gregoriana-universiteit
studeren, hun kleren. Hij ver
koopt ook schoenen, zwarte in
allerlei schakeringen voor
priesters en zwarte, grijze,
witte en blauwe voor nonnen.
Voor franciscanen zijn sanda
len beschikbaar.

„Priesters uit heel de wereld
komen naar deze winklel", al
dus Gianpaolo Mariani, mede
eigenaar van Euroclero. De
bestelling van de Oekrainse

bisschop was niet ongewoon,
aldus Mariani. Vele bisschop
pen komen met een lang
boodschappenlijstje naar zijn
winkel, als ze voor hun ver
plichte vijfjaarlijkse bezoek
aan de paus naar Rome ko
men Euroclero vraagt voor
de kostuums ongeveer 550
gulden, aldus Mariani. Een
soutane kost ongeveer even
veel, maar bisschoppen en
kardinalen moeten voor hun
purperen en rode soutanes
meer betalen.

Volgens Mariani is het het
hele jaar druk in zijn zaak,
behalve in augustus, als ook
de priesters vakantie houden.
Mariani verwacht echter
„zeer snel" topdrukte in zijn
zaak. Want algemeen wordt
verwacht dat de paus op korte
termijn nieuwe kardinalen
benoemt. De spanning vergt
veel van de kleermakers die
pas aan de slag kunnen, als de
namen of tenminste de maten
van de nieuwe prinsen van de
kerk bekend zijn.

PvdA wil met
IKV en Pax
Christi
over oorlog
praten

AMSTERDAM Het be-
stuur van de PvdA heeft
het IKV en Pax Christi
uitgenodigd voor een ge
sprek over de Golfoorlog.
In een brief aan deze or
ganisaties biedt het
PvdA-bestuur aan een
notitie voor te bereiden
over de toekomst van het
Midden-Oosten en vooral
de rol van de intenationa-
le sociaal-democratie
daarbij.

„In het verleden hebben onze
organisaties vaak samenge
werkt. Wij menen dat er ook
in de huidige situatie aankno
pingspunten zijn voor een zin
volle discussie over de toe
komst van het Midden-Oosten
en voor uitwisseling van op
vattingen en ideeën." Dat
schrijft Internationaal secreta
ris J. Wiersma van de PvdA
in de brief.

Het IKV zal volgens secreta
ris Mient-Jan Faber „zonder
twijfel" op de uitnodiging
voor een gesprek ingaan. Fa
ber heeft zelf op zo'n gesprek
aangedrongen. „Het is nogal
merkwaardig dat na de inten
sieve samenwerking in de
strijd tegen de kruisraketten
de laatste jaren een situatie
van non-contact bestond".
Verder heeft Faber geconsta
teerd dat in de achterban van
de PvdA, die voor een deel
overeenkomt met die van het
IKV, „een grote mate van on
gerustheid en ongemakkelijk
heid" bestaat over de houding
van de partijleiding tegenover
de Golfoorlog.

Het Pax Christi-bestuur be
slist volgende week over de
uitnodiging van het PvdA-be
stuur, maar secretaris J. Grui-
ters verwacht geen proble-

Alg

Waardering van ouderdori!Ai

pen

Met hun vastenbrief 'Groeien door het leven' hebfcpme
Nederlandse bisschoppen een evenwichtige levensbe$5 ir
welijke visie verwoord op het ouder worden en de t®0*1
van ouderen in onze samenleving. De bisschoppen ge^aa
blijk van oog te hebben voor het bewustwordingsprol) jng
ouderen, waarbij het ouder worden als een nieuwe k^ jn
mogelijkheid wordt gezien. ren

Anderzijds is er ook aandacht voor de problemar

kanten, die een dagje ouder worden nu eenmaal onvers

lijk met zich mee kan brengen, zoals groeiende afhanlj—
heid, afnemende gezondheid en psychische problemen, m,
een juiste balans gevonden, waarmee zowel het ideali
van de ouderdom als het dramatiseren van het ouder wk/l
is vermeden. Ook de uitnodigende toonzetting, waarin f
ren op een volwassen wijze worden aangesproken, veij
de kwaliteit van de bisschoppelijke brief.

De politieke discussie over ouderen in de samenlevii^-
perkt zich veelal tot de vraag of de toenemende vergr M
de komende jaren nog wel betaalbaar zal zijn. Beleidsn^.
bij de overheid en zorginstellingen raken bovendien
eens verstrikt in een zorgopvatting, waarin ouderen voi
melijk gezien worden als degenen die hulp behoeven en
wie voorzieningen moeten worden getroffen.

DAARTEGENOVER benadrukt deze vastenbrief de
onvervangbare waarde van ouderen en hun bijdrage ai
samenleving. Ouderen moeten ook op solidariteit van dt
gere generatie en maatschappelijke waardering kunneL
kenen. Gebeurt dat niet dan dreigt oud worden, in eejj
menleving waar ouderdom identiek is aan „niet meerle
leven", een hard en onafwendbaar lot te worden dat {f 1
meer met levenskunst of volheid van het leven te m!)0<
heeft. rj

ide

TOCH ligt daar niet in eerste instantie de waarde vanl„n(
brief. Die moet veel meer gezocht worden in de mogelijl[uv
tot de diepere levensvragen door te dringen en het gesL
daarover op gang te brengen. Op straffe van verlies aanL
baarheid is daar dringend behoefte aan in onze huidige, G'S(
verzakelijkte samenleving. Niet alleen bij ouderen overi£er
ook bij jongeren. De bisschoppelijke vastenbrief biedt Lgg
talloze aanknopingspunten toe.

id i

Geen teken van zwakte 'Z

De 33e Scudraket die Irak in de nacht van maandaf1^
dinsdag op Israël heeft afgevuurd, had naast vier gewoir e
opnieuw slechts beperkte materiële schade tot gevolg, het
derom had het veel erger kunnen zijn en om meer darfhe
reden heeft de Israëlische regering opnieuw verlicht kui^
ademhalen. Met elke aanval wordt het immers moeilijk^-
druk van de publieke opinie te weerstaan die tegen deze au

fe aanvallen om wraak roept en om Israëlische vergeldij

acties tegen Saddam Husayn. y-

Zoals na elke Scud-aanval eisten Israëlische bewinc^-
den ook nu plichtmatig het recht op vergelding voor zich
Defensieminister Arens deed dat dit keer in Washing!
waar hij op bezoek was voor overleg met zijn AmerikaT
collega Cheney. Washington vormt voor dit soort uitspr&tf{
het hol van de leeuw. De Amerikanen en zij niefi
leen zijn met recht en reden zeer benauwd voor eei[
raëlische deelname aan de Golfoorlog.

Om een breuk in het geallieerde kamp en uitbreiding Janc
de Golfoorlog te voorkomen, maar tevens om de joodse s(
te behoeden voor gewijzigde verhoudingen in het Midtr g
Oosten ten nadele van Israël, beschikken de Amerika!
naast overreding gelukkig ook over een machtsmiil
om de Israëli's te weerhouden van een militair antwoord^
Saddam.

Zij weigeren hun bondgenoot de herkenningscode te
strekken waarmee Israëlische vliegtuigen bij acties
Irak veilig zouden zijn voor geallieerde jagers. Volgens'
Amerikaanse tv-maatschappij CBS zou Washington zich|
bereid hebben verklaard die codes aan Israël te verstrek)
zodra de grondoorlog begint, maar dat lijkt hoogst onwj
schijnlijk. Aan de ernstige bezwaren tegen Israëlische dtT?
name aan de strijd verandert een grondoorlog immers ni f
integendeel.

Het belangrijkste dwangmiddel waarmee Washington
raël in toom kan houden heeft echter niets met de techi^
van die codes te maken. De Amerikanen bepalen niet allj W
hoe de huidige militaire confrontatie verloopt, ook bij 1)
geen daarna gebeurt zal hun stem doorslaggevend zijn. 0 ve
niet beantwoorde Scud-aanval levert de Israëlische regen
bij Washington een dosis politiek krediet op, die de VS inl
politieke nasleep van de oorlog zullen moeten inlossen. J d<
krediet heeft Israël hard nodig, want tegelijkertijd sco)
Egypte en Syrië met hun actieve deelneming aan de oon ga
eveneens aan de lopende band punten bij de VS. Israël n|
niet achterblijven en is derhalve veroordeeld tot niets dol

bi

VOOR een volk dat om begrijpelijke redenen gezwo^
heeft zich nooit meer terreur en intimidatie te laten wel)
vallen, is dat een uiterst pijnlijke constatering. Maar 1|
zaamheid is lang niet altijd een teken van zwakte. 1

Uitgave Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).

Kantoor. Apothekersdijk 34, Leiden

Telefoon: 071-122 244

Postadres Postbus 112300 AA Leiden

nd

AS

Abonnee service

Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 uur.
Nabezorging
Telefoon. 071 - 122 248

van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za van 14.00 tot 15.00 uur.^
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)

Bij automatische betaling Bij betaling per acceptgirokaai

per maand f. 25,70 per maand f.

per kwartaal f. 76,60 per kwartaal f.

per jaar f. 294,30 per jaar f. 299,^

Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan

Advertenties

Informatie en tarieven over advertenties tel.: 071 - 122 244.

Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.

Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702

Bankiers

AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050