Gezond werken centraal
in cao-onderhandelingen
Saddam teistert reisverkeer
GELD GOED
V D schrapt nog eens
265 banen bij kantoren
Beurs uan Amsterda
ECONOMIE
£eidóe Souomit
ZATERDAG 9 FEBRUARI 1991 PAGI
Nederlandsche Bank vraagt surséance Femis
AMSTERDAM De Nederlandsche Bank heeft bij de rechtbank in
Breda surséance van betaling aangevraagd voor de onder de naam Fe
mis werkende organisatie die zich al jaren bezig houdt met het aan
trekken en beheren van, vermoedelijk, zwart geld. Deze nieuwe ont
wikkeling volgde op de inbeslagneming donderdag van de complete
administratie met rekeningen en de inhoud van een aantal bankklui
zen op bevel van de Bredase rechter-commissari. In Femis-vestigingen
te Baarle-Nassau, Zeist en Rotterdam vonden vervolgens huiszoekin
gen plaats. Acht Femis-bedrijven en zes topfunctionarissen worden er
van verdacht dat ze het bankbedrijf illegaal hebben uitgeoefend. Vol
gens een woordvoerder van de rechtbank worden personen en rechts
personen in binnen- en buitenland verdacht. In recente publikaties is
gemeld dat tientallen miljoenen aan spaargeld bij Femis zouden zijn
verdwenen. Het bedrijf zou meer dan 2000 spaarders hebben die 1,3
miljard gulden zouden hebben ingelegd. Femis heeft vertakkingen in
Engeland, Duitsland en op de Maagdeneilanden.
Bij Femis was het mogelijk onder nummer te sparen zodat de inleggers
anoniem konden blijven. Femis schrapte enkele jaren geleden het
woord bank uit haar naam. Ze werd en wordt door de centrale bank
niet als bank erkend en valt dan ook niet onder de Wet Toezicht Kre
dietwezen.
UTRECHT Het warenhuisconcern Vroom Dreesmann (16.000
werknemers) schrapt op het hoofdkantoor en de regiokantoren nog
eens 265 arbeidsplaatsen. Door deze reorganisatie denkt V D per
jaar 40 miljoen gulden te besparen, zo heeft het concern gisteren
meegedeeld. De zes regiokantoren gaan dicht. Bij de regio-admini
straties is vorig jaar al een reorganisatie ingezet waardoor tweehon
derd arbeidsplaatsen verdwijnen. De vakbonden erkennen de
noodzaak van de reorganisatie. Zij benadrukken wel de verplich
ting van V D om gedwongen ontslag te voorkomen door de be
trokken werknemers elders te herplaatsen. Naast de inkrimping
van het personeelsbestand zijn ook nadere maatregelen nodig bij de
warenhuizen. Sinds begin 1989 is daar al een reorganisatie gaande
om het rendement te verbeteren, maar V D gaat samen met
McKinsey onderzoeken hoe de omzet en arbeidsproduktiviteit blij
vend omhoog kan.
Landbouwschap bang voor
verhoging btw bloemen
DEN HAAG Bloemen in Nederland worden aan
zienlijk duurder. Minister Kok (financiën) wil bloe
men en planten onder het hoge btw-tarief van 18,5
procent brengen. Nu vallen de siergewassen nog on
der het zes-procentstarief. In een brief aan de minis
ter schrijft het Landbouwschap dat de prijsverho
ging ernstige gevolgen zal hebben voor de tuin
bouw. De afzet van siergewassen zal scherp dalen,
waardoor 2000 van de 70.000 banen verloren kun
nen gaan en het inkomen van de telers achteruit
gaat, voorspelt het Landbouwschap. Ook de bloe
menveiling in Aalsmeer (VBA) vreest de gevolgen
van de btw-verhoging. De Nederlandse sierteeltsec
tor exporteert jaarlijks voor ruim vijf miljard gul
den. Daarmee is Nederland marktleider in de we
reld. De VBA is bang dat de thuismarkt wordt on
dermijnd door de verhoging. Een zwakkere thuis
markt tast op den duur de internationale concurren
tiepositie van Nederland aan, aldus de VBA.
Met de eerste onderhandelingen in de metaalnijver
heid is gisteren het nieuwe cao-seizoen pas echt. Er
zijn al wel enkele cao's afgesloten, maar die zijn
niet tekenend voor de toestand van sociaal-econo
misch Nederland. De resultaten in de metaalnijver
heid en de in maart aan bod komende grootmetaal
zijn veel maatgevender. Naast geld wil de Indus
triebond FNV daarbij goede afspraken maken over
gezonder werken. Henk Krul, coördinator arbeids
voorwaardenbeleid: „Hopelijk kunnen we nu ein
delijk eens afrekenen met het idee dat we een
poenbond zijn".
COÖRDINATOR HENK KRUL VAN INDUSTRIEBOND FNV:
AMSTERDAM Als het
aan Henk Krul van de In
dustriebond FNV ligt,
wordt het op cao-gebied
een rustig voorjaar. „Wij
zijn niet uit op rotzooi in
dit land", zegt hij.
„Onder de huidige omstandig
heden is het in alle opzichten
belangrijk dat er geen gekke
dingen gebeuren. Geen stakin
gen of zo. Het zou politiek mis
schien beter zijn als ik nu zou
zeggen dat het allemaal weer
bijzonder moeilijke en zware
onderhandelingen zullen wor
den, maar dat doe ik niet. Ho
pelijk winnen de duiven het
dit keer van de haviken".
De milde toon is opvallend. De
Industriebond FNV staat im
mers bekend om z'n grote
mond. De bond zou zich wei
nig gelegen laten liggen aan
wat de vakcentrale wil, is al
leen uit op zo groot mogelijke
loonsverhogingen omdat de le
den dat nu eenmaal willen en
trekt zich niets aan van de dis
cussie over de koppeling, die
ontbetaalbaar dreigt te worden
als de lonen te veel stijgen.
„Dat is blijkbaar het beeld, ja",
zegt Krul. Hij schudt het moe
de hoofd. „Wat moet ik er van
zeggen? Dat het niet klopt?
Nee, natuurlijk klopt het niet!.
Onze eisen komen niet zomaar
uit de lucht vallen. Die zijn ge
baseerd op wat er in de indus
trie gebeurt. De feiten van dit
moment zijn dat het goed gaat,
enkele bedrijven uitgezonderd.
Maar die uitzonderingen zijn
incidenten, die niet het gevolg
zijn van economische proble
men maar van de situatie in
die bedrijven of van slecht
management".
„Verandert de situatie dan
zien we wel weer. Als de eco
nomie in elkaar stort moet je
met z'n allen, werknemers,
werkgevers en overheid, om
de tafel gaan zitten. Als zich
nieuwe feiten aandienen, zul
len we ons beleid op die nieu
we feiten baseren. Maar het is
zinloos daar nu over te praten,
want dan praat je over zogehe
ten als-dan-scenario's".
Henk Krul: „Wij zijn niet uit op rotzooi in dit land"
foto: stephen evenhuis
„Wij doen precies wat de vak
centrale FNV wil. De loon
ruimte wordt bepaald door de
inflatie en de produktiviteits-
stijging. De inflatie voor dit
jaar wordt momenteel geschat
op 2,5 procent en de produkti-
viteit in de industrie is gemid
deld met drie procent geste
gen. De totale loonruimte
komt dus uit op circa 5,5 pro
cent, waarvan er vier voor
loonsverhoging bestemd zijn".
„Meer dan ooit willen we dit
keer de nadruk leggen op ge
zond werken. Dat wordt hèt
onderwerp van de jaren ne
gentig: verbetering van de ar-
beidsomstandigheden en ver- Redelijk
mindering van de werkdruk.
Nederlandse werknemers pro
duceren enorm veel, maar dat
heeft zijn prijs. Door de hoge
werkdruk, stress, ongezonde
omgeving en slechte stijl van
leidinggeven is het ziektever
zuim in de industrie erg hoog.
Het ligt royaal boven het lan
delijk gemiddelde, met hier en
daar zelf enorme uitschieters
Het klinkt allemaal mooi,
maar vier procent loonsverho
ging kun je toch niet echt een
matige eis
„Wis en waarachtig wel! Kijk
eens naar Duitsland: daar ei
sen de bonden negen procent
terwijl de werkgevers op voor
hand bereid zijn zes procent te
betalen. Kijk je alleen naar de
Nederlandse verhoudingen,
dan zie je dat we beslist niet
alle ruimte willen benutten
voor loonsverhoging. Het is
een alleszins redelijk eisenpak
ket".
Dat ligt er maar aan hoe je de
zaak definieert. Als het gezon
der werken en terugdringen
van het ziekteveruim je echt
veel waard is, dan kun je toch
ook genoegen nemen met het
behoud van koopkracht en de
rest van het beschikbare geld
aan die andere zaken beste
den?
redelijk dat werknemers daar
van meeprofiteren".
Er is dus geen situatie denk
baar waarin je zegt: dit keer
moeten we maar genoegen ne
men met behoud van koop
kracht of zelfs minder ten
gunste van andere zaken?
„Nee".
Heel kwaad
Het behoud van de koppeling
tussen lonen, uitkeringen en
ambtenarensalarissen zou toch
zo'n situatie kunnen zijn. Lub
bers en Kok hebben duidelijk
laten weten dat er niet meer
gekoppeld kan worden als de
lonen te fors stijgen. Kok heeft
zelfs al gezegd dat er de ko
mende jaren weinig meer mo
gelijk zal zijn dan het behoud
van koopkracht.
„Daarover kan ik me dus héél
kwaad maken. Lubbers heeft
er een idiote discussie van ge
maakt door te zeggen dat de
koppeling de verantwoorde
lijkheid van de vakbeweging
is. Wat krijgen we nou?! Kop
pelen <vil zeggen dat de uitke
ringen en de ambtenarensala
rissen de markt volgen. Lub
bers draait de zaak om en zegt
tegen ons: nu geldt dat niet
meer en jullie moeten maar
doen wat het huishoudboekje
van de staat toelaat. Dat is
toch te gek voor woorden?
Eerst heeft Lubbers in z'n eer
ste twee kabinetten de uitke
ringsgerechtigden uitgekleed
en nu legt-ie z'n sores op ons
bordje. Omdat het kabinet zijn
financiële zaken niet goed
heeft geregeld, moeten wij dat
maar voor ze doen. Geen spra
ke van! Wij zeggen: vier pro
cent loonsverhoging binnen
halen en handen af van de
koppeling. Maar als het kabi
net die alleen kan bekostigen
door de sociale premies te ver
hogen, dan zijn wij bereid die
verhoging voor de uitkerings
gerechtigden te betalen. Lub
bers moet het dan verder maar
uitvechten met de ambtena-
De vierdaagse werkweek staat
bij de onderhandelingen op
een laag pitje. Waarom?
„Zoiets kan maar beter wor
den geregeld op bedrijfsni
veau, omdat bij het ene bedrijf
een vierdaagse wèl kan en bij
het andere bedrijf weer veel
moeilijker. Het zou dus best
kunnen dat er straks toch bij
flink wat bedrijven een vier
daagse wordt ingevoerd, ter
wijl het nu lijkt of het ons niet
interesseert, omdat we het niet
in de cao voor de hele sector
willen vastleggen".
De werkgeversorganisaties
hebben hun leden opgeroepen
zelfs stakingen voor lief te ne
men als de bonden de vier
daagse werkweek er door wil
len drukken. Heeft de Indus
triebond FNV eieren voor zijn
geld gekozen?
Krul (met een glimlach): „Is
dit een gèintje?"
Met genoegen stelt hij vast dat
de werkgevers in de metaal
nijverheid „geen gekke dingen
zeggen". Daardoor zal het dit
jaar wel lukken zonder al te
veel heisa. Banger is Krul
voor het kabinet, dat mogelijk
bezuinigingen wil doorvoeren
ten koste van uitkeringsge
rechtigden. „Als dat allemaal
doorgaat, dat gerommel met de
Ziektewet bijvoorbeeld, weet
ik toch ineens weer niet zo ze
ker of het wel zo rustig blijft".
DICK HOFLAND
Staking
Stakers in de Zuidkoreaanse havenstad Koje houden de ingang
van de Daewoo scheepswerf bezet. Sommigen zijn gewapend
met gereedschap en dragen helmen. De scheepswerkers eisen
een grote loonsverhoging. foto: ap
Kabeljauwvissers verplicht
acht dagen per maand thuis
DEN HAAG Nederlandse kabeljauw- en schelvisvis-
sers (rond vis vissers) moeten met ingang van deze
maand acht dagen per maand aan wal blijven, heeft
minister Bukman van landbouw en visserij gisteren be
kend gemaakt.
Hiermee voert de bewindsman een besluit van de Europese vis
serijministers uit. Die oordeelden in december vorig jaar dat de
vangst op kabeljauw en schelvis moet worden beperkt om beide
vissoorten te beschermen.
Een EG-lid kan ontheffing krijgen van de stilligmaatregel als
blijkt dat het toegestane vangstquotum niet wordt volgevist.
Vissers mogen zelf weten wanneer ze in de haven blijven. Ze
moeten het wel melden bij de Algemene Inspectiedienst (AID).
Doen ze dat niet dan gelden de laatste acht dagen van een
maand als stilligperiode.
Tegelijk met de invoering van de stilligregeling wordt de kisten-
regeling voor rondvisvissers afgeschaft. Tot nu toe mochten
veertig kisten vis per week worden aangeland. Het Nederlandse
bedrijfsleven zou graag zien dat de oude kistenregeling wordt
opgevolgd door een kistenregeling die voor een heel kwartaal
geldt. Daarover wordt nog met Bukman overlegd.
Het produktschap voor Vis en Visprodukten toont zich in prin
cipe geen tegenstander van de stilligregeling. „Beperking van de
visserij-inzet is gemakkelijker te controleren dan de aanlandin
gen", zegt voorzitter D. Langstraat. Voor kleinere schepen voor
ziet hij echter wel problemen. „Kleinere schepen worden in
stormperiodes toch al vaker gedwongen aan de wal te blijven.
Nu worden ze nog meer beperkt in hun bedrijfsvoering".
AMSTERDAM Een
lange reeks ondernemin
gen dreigt het slachtoffer
te worden van de begrij
pelijke angst van zaken
lieden en toeristen voor
de kans op terroristische
aanslagen als gevolg van
de Golfoorlog.
Het hotelbedrijf in de landen
in het oostelijke deel van de
Middellandse Zee kan reke
nen op een slecht zomersei
zoen. De ondernemingen, die
chartervluchten organiseren
om de toeristen naar hun va
kantiebestemmingen te bren
gen, gaan een tobberige tijd
tegemoet. Het feit dat de za
kenwereld op het ogenblik
zijn internationale transacties
liever per telefax en beeldte
lefoon afdoet is een strop
voor de luchtvaartmaat
schappijen en de wereldom
spannende ketens luxueuze
vijf-sterren-hotels. Die lu
xueuze hotels worden boven
dien geplaagd door het afge
lasten van internationale
congressen en andere bijeen
komsten. De internationale
telefoonverbindingen drei
gen door deze ontwikkelin
gen echter overbelast te ra
ken. In sommige wijken van
Amsterdam is die overbelas
ting al voelbaar. Veel profijt
hebben ook de Europese in
ternationale treinen van de
huidige toestand.
Ook voor de vele reisbureaus
(en luchthavens) zijn de
vooruitzichten uiteraard on
plezierig nu zakenman en va
kantieganger het op grote
schaal laten afweten. Van de
plotseling zo geringe reislust
zullen ook de verzekerings
maatschappijen de dupe kun
nen worden de vraag
naar reis- en ongevallenver
zekeringen zal afnemen.
U wilt een betrouwbare ra
ming? Ik zal eerst in de lan
den om ons heen kijken. Vol
gens de Financial Times zijn
de boekingen voor vakantie
reizen met zestig procent te
ruggelopen en komen op
Gatwick, de tweede Londen-
se luchthaven, negentig pro
cent minder zakenlieden aan.
Een grote Engelse touropera
tor heeft zijn aandeelhouders
om een lening van omgere
kend 130 miljoen gulden
moeten vragen. Bovendien
heeft Lloyds Bank deze tour
operator in de gelegenheid
gesteld een schuld van omge
rekend 165 miljoen gulden in
aandelen om te zetten. Hier
is dus gewoonweg sprake van
een reddingsoperatie, schrijft
de Financial Times.
British Airways is voorne
mens haar staf met drie- tot
vijfduizend personen in te
krimpen en het aantal vluch
ten met de supersonische
Concordes naar New York
terug te brengen van twee tot
één per dag. Faillissementen
(de Amerikaanse Eastern
Airlines), werktijdverkor
ting, beperkte dienstregelin
gen alsmede tariefsverlagin
gen om maar zoveel mogelijk
passagiers te trekken zijn aan
de orde van de dag. Zo las ik
onlangs dat British Airways
Amerikaanse retourvluchten
op Londen aanbiedt voor de
luttele som van 249 dollar
dat is omgerekend tegen
een dollarkoers van 1,64 gul
den nog geen 410 gulden. Re
tourvluchten Londen-New
York zijn iets duurder: 388
dollar of omgerekend 636
gulden.
De Duitse Lufthansa kijkt
aan tegen twintig procent
minder boekingen. Dat komt
mede doordat de internatio
nale zakenman minder
vliegt, terwijl vakantiereizen
op grote schaal afgezegd of
voor onbepaalde tijd uitge
steld worden. Vooral op de
Noordatlantische en Europe
se routes heeft de Lufthansa
weinig te doen; van de vijf
honderd retourvluchten per
dag die de Lufthansa op Eu
ropese en binnenlandse be
stemmingen uitvoert zijn er
vijftig geschrapt. Niettemin
wordt negentig procent van
de dienstregeling normaal
uitgevoerd, zij het dat op veel
bestemmingen kleinere
vliegtuigen worden ingezet.
Andere luchtvaartmaat
schappijen zoals de Scandina
vische SAS, de Belgische Sa
bena en de Italiaanse Alitalia
hebben hun aantallen boe
kingen met veertig procent
zien teruglopen. Voor de
Zwitserse Swissair bedraagt
de achteruitgang vijftien tot
achttien procent. Swissair
overweegt nog geen nood
maatregelen, maar zal dit
jaar enkele DC-10-vliegtui
gen moeten verkopen om
nog enige winst te kunnen
maken.
Air France heeft voor het
eerste kwartaal van 1991
tweeduizend vluchten ge
schrapt. Dat wordt begrijpe
lijker als u weet dat het aan
tal boekingen sinds het uit
breken van de oorlog in het
Midden-Oosten met 22,5 pro
cent is gedaald. Bovendien is
met het Airbus Consortium
overeenstemming bereikt
over een uitstel van de leve
ring van zeven A-340-toestel-
len met een jaar. En de toe
stand bij de KLM, die boven
dien reorganiseert en een
flink aantal medewerkers wil
ontslaan, kent u inmiddels.
Wrange vruchten
Voor Nederland in het alge
meen en voor Amsterdam in
het bijzonder zal de klap
hard aankomen. Een dollar,
die minder dan 1,65 gulden
noteert, houdt de Ameri
kaanse toeristen weg. Con
gres- en beurzencentra als de
Amsterdamse RAI en de
Utrechtse Jaarbeurs zullen
de wrange vruchten plukken
van de strijd in het Midden-
Oosten. De gevolgen van de
huidige ontwikkelingen voor
het Amsterdamse hotelbe
drijf, waarin zich de laatste
jaren een zekere wildgroei
heeft voorgedaan, moeten
worden afgewacht maar zul
len niet gering zijn. En als de
toeristen niet komen, zullen
ook de omzetten van de de
tailhandelsbedrijven en de
toeleveranciers van de hore
ca dalen.
Lange duur
Een extra risico ontstaat door
een lange duur van de Golf
oorlog. In Amerika wordt be
toogd dat die oorlog niet lan
ger mag duren dan half april,
omdat anders de recessie in
de Verenigde Staten veel
ernstiger vormen zal aanne
men dan nu al het geval is.
In het vierde kwartaal van
1990 liepen de winstcijfers
van veel Amerikaanse on
dernemingen al sterk terug.
Op het ogenblik zijn alleen
de prognoses voor de fabrie
ken van oorlogsmaterieel
goed. De koersen van deze
ondernemingen in Wall
Street spreken boekdelen.
WIM VAN DER MEULEN
hein hok)
hoek's mach 215.00
Mand sea 0.94
holi.kloos
auto ind pr 47.00 47.00
bam groep 72.00 72.00
batenb.beh. 106.50 106.50
104.20 104.50
136.00 138,00
360.50 360.20
begemann
belindo c
berkel
boer druk 239.50 239.50
boer wink c 71.70 71.80
bos kalis c 12.60
burg heybr 2900.00 2900.00
calvè 930.00 925.00
calvé c 930.00 930.00
calve pr 825.00 825.00
claimindo c 359.00 357.00
content beh 23.90 23.90
cred lyonn 38.00 38.00
csm 81.00 80.70
cvg gb c 115.50 121.00
delft instr 29.00 29.00
dessèaux 44.001 45.50
dorp groep 40.50 40.50
geveke 40.00 39.80
giessen 107.00 106.00
QOudsmit 44.00 44.00
nutr.vb c
nljv-t.cate 79.00
omnium eur 12.80
orco bank c 71.00
Bron: GWK/CDK-Bank
verk.
amerik.dollar 1,575
austr.dollar 1,22
belg.frank (100) 5,32
canad.dollar 1,355
jdeense kroon (100) 27,70
duitsemark (100) 110,10
engelse pond 3,12
•finsemark (100) 44,80
franse frank (100) 31,65
griekse dr. (100) 0,92
ierse pond 2,83
ital.lire (10.000) 13,90
jap.yen (10.000) 123,00
Joeg.dln.t/m 100 05,00
noorse kroon (100) 27,25
oost.schlll. (100) 15,75 I
port.escudo (100) 1,16
spaanse pes. (100) 1,69
turkse pond (100) 0,0400
zweedse kr. (100) 28,55
zwits.fr. (100) 129,25
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 18860 - 19460 18730- 19330 onbewerkt 160 - 230
bewerkt 21060 20930 bewerkt 270
Opgave: Drijfhout, A'dam
KLM flink hoger
op vriendelijk
Damrak
AMSTERDAM De met
sneeuw bedekte Amsterdamse
effectenbeurs heeft de laatste
dag van de week hoger kun
nen sluiten. Op het Damrak
werd het kleine verlies van de
ochtenduren in de loop van de
dag weggewerkt en gingen de
meeste koersen, zij het be
scheiden, omhoog.
KLM was de topper onder de
hoofdfondsen. Het voorspelde
verlies van 650 miljoen viel
beleggers mee. Volgens hande
laren werd de reorganisatie
van het luchtvaartconcern
goed ontvangen. De koers
schoot gisteren bij een niet al
te grote omzet omhoog naar
21,60, een winst van ƒ1,10.
Donderdag was de koers al
met twee dubbeltjes gestegen.
De rust op het fusiefront van
Nationale-Nederlanden en
NMB Postbank lijkt intussen
voorlopig te zijn teruggekeerd.
De kloof tussen de twee be
drijven werd kleiner omdat
NMB Postbank een win^
boeken van 1 op 42
tionale-Nederlanden oni
derd bleef op 54. Dwaï
Aegon kon zich herstellt
het sterke verlies van
donderdag. Dit techniscli
stel van ƒ0,60 zorgde v<
slotkoers van ƒ114,10. 1
maatschappij Polygram
sterk naar een niveau]
ƒ30,80, een plus van 1
DAF boekte een herstel
ƒ0,50 op ƒ19,20.
De vraag op Wall Street
oliefondsen werkte ook
ninklijke Olie kon
een stabilisering van de;
zen op de oliemarkt een |g
behalen van ƒ1,10 op
Op 24 januari noteerdelQN8
olies nog een dieptepunt maa
ƒ122,90. De andere interttot s
nals vertoonden weinig Umaa
ging of bleven onverafldoor
HCS ging gisteren oni en h
met een verlies van drie! beel
beitjes op 8,30. beeli
